장음표시 사용
201쪽
que . Neque enim unquam dantur in natura duo enis ita , quorum unum ex asse convenit cuin altero, Nubi impossibile sit quandam reperire disserentiam in ternam, aut in denominatione intrinjeca fundatam. Quods substantiae simplices qualitatibus non disseris rent , nulla etiam in rebus mutatio observari posere quoniam quod in composio reperitur, aliunde quam ex solicibus ingredientibus re altare nequit. Et smonades qualitatibus desiluerentur, nec una ab ata iera disingui po=er, quouiam eaedem nec quantitate disserunt: consequenter si plenum Jupponatur, locus quilibet in motu non reciperet nis quod aequivaleret ei, cui succederet, cst unus rerum satus indiserni-bilis foret ab altero. Ex his liquet Leibnitium qualitates rebus a se mutuo discernendis adsignare, omniaque entia, quae in hac existunt Terum universitate, qualitatibus a se mutuo differre, nec dari posse duo entia, quae intrinsece, t h. e. qua qualitates, piciae Conveniant. Jam vero ubi simul adtendimus ad definitionem simi. lium, quam dedit hcibnitius, nos rael omnino consentientem fg. perspicuum evadit me recte menti Leibnitii conformiter definivisse ejus principium identitatis indiscernihilium. Neque ab hac no stra definitione differt, quam mustatus Dest. 46. Princi p. Phil. m c Geom. demonstr. hoc tradit modo: Principium identita iis indiscernibilium est id, in quo ratio sufficiens invenitur , cur non existant duo entia per omnia β- milia. De cetero ubi animum advertimus tum ad ea, quae eX Leibnitio modo Citavimus, tum ad
Theorema XIX. Hanschii, quod negat ullam
202쪽
monadem creatam in rerum universitate alteri mo
nari creatae per omnia similem existere, & quod, observante Han schio, principium identitatis indiscernibilium Leibnitio vocatur: ubi, inquam, ad haec advertimus, statim elucescit illustrem virum hoc suo principio, res, in hac universitate existentes, respexisse, eodemque negare voluisse, duas in natura res perfecte limites e X- istere posse. Recte hinc adsecutus est mentem
Leibnitii Illustris I olfus, qui dicit absolute non implicare, si ponantur duo perfecte similia in singulari cons. loea prius β. 3O . citata); implicare tamen, si ponantur in natura. Principium itaque indiscernibilium nulli bi inter Ontologica retulit, sed in Cosmologia illud assumens, negat g. I93, dari substantiam simplicem, quae
in numero elementorum est, alteri cuidam in eodem
numero similem. Et licet g. IICI. Theol. Nat. P. I. saepius nominatum principium ad unitatem Dei demonstrandam adplicare videatur; retamen ipsa non ad hoc, quod Ontologicum non
agnovit, sed alterum illud, quo in Ontologia
recte negatur non dari posse duo entia perfe-: ete eadem 3. 39s.ὶ, provocavit, unitatem Dei ostensurus. In notis ergo ad citatam Theologiae Naturalis thesin expresse monet, principium in- discerni bilium , quod excludit existentiam duo-1um individuorum similium, per omnem rerum adhu alium seriem regnare; ita tamen, ut Deus,cui.tanquam causis primae substant omnia, non habeat sui similem per ipsam essentiam adeoque absolute), Cetera vero non agnoscant sui similia individua per voluntatem Ipsius, quatenus summa regitur sapientia, etsi tu se non repit -- gnet,
203쪽
AEQUALI ET INAEQUALI. I9 net, ut in serie aliqua nat trali duo ponantur similia. Non ergo existimat Wolfius principium ' indiscernibilium esse universalissimum principium concludendi tum Dei unitatem, tum dissi.
militudinem rerum naturalium, sed ratione conclusionum inde formandarum solum pertinere
ad naturam rerum eXistentium, non Vero ad uanitatem Dei demonstrandam, dari tamen quan- . dam analogiam inter res in mundo obvias, Deum, ut, quemadmodum illae excludunt
suarum similia per sapientissimam Hujus volunt talem; ita Hic excludit ens sui simile per ah solutam suam naturam. Ideoque quando dicit Wolfius principium indiscernibilium regnare
per omnem rerum actualium 1 eriem, nihil ina, telligit aliud, quam dari inter omnia actualiat : dissimilitudinem, ex eodem tamen haud derias vandam fundamento: Nam secundum mentem: Wolfi, ubi illa adplicatur ad res naturales,t non dependet ex earum essentia, sed solum ex a sapientissima Creatoris voluntate ; de Deo stua tem enunciata deduci nequit ex Ejus volunta
te, quasi absolute loquendo post et alius dari Deab Us, modo vellet, quod dictu absurdi stimum esti: SO essentiae Dei ablolute repugnat. Re Urgo iit pia centet Wolsus diversissimum esse principidi una indiscernibilium ab eo, ex quo dependetu nitas Dei.
204쪽
positioης f. gavimus possibilitatem duorum plu-
39 si riumve entium omnimode eorundem
F. 393. m=i O confundendum. Illud enim
agit non nisi de entibus, quae in natura rerum, per sapientissimam Dei voluntatem, existere possunt f. 5Os.); hoc vero, de omnibus, qUae existere possunt, entibus absolute loquendo Illud excludit duo perfecte similia 3. 3'.), hoc duo removet perfecte eadem. Involvit quidem omnis similitudo identitatem 491. . sed non omnis identitas similitudinem vieissim insert: Haec enim, in genere spectata, versatur circa determinationes tum eX-trinsecas, tum intrinsecas 3. I3. ; illa Verocirca qualitates I. 49 I. , determinationes rei intrinsecas, quae sine alio assiimio intelligi possunt g. 43 9. , unice detinetur, non Oecupata vel circa determinationes rei intrinsecas, quae sine alio assiamto intelligi nequeunt, & quantitatum veniunt nomine s=. 43 9.), vel circa extrinsecas, ad quas tamen Omnes & singulas refertur omnimoda identitas in iis entibus, me & intrinsecas et extrinsecas admittunt determinationes . AIq. . Nisi ergo di versissima confundere velis, fatearis nece fleest insigne dari discrimen inter principium indiscernihilium Leibnitii, nostrumque, quo Π gavimus duo dari entia omnimode eadem.
Indolem itaque principii indiseernibilium Leib-nitia non perspexere, putantes illud cum hac
205쪽
propositione: Non existere so sunt duo plurave en- ria omnimode eadem, coincidere, quasi utraque
propositio apud Leibnitium & Wolfium eodem inniteretur fundamento, & ejusdem ab illis st
tueretur latitudinis. Facem huic errori prccru-lit Vir cetera acutissimus, Georg. Remb. 8.Afeterus, qui in s. 43 I. Dilucidat. Philosoph.
anno l72 s. primum editarum, arbitratur principium identitatis indiscernit, ilium utile esse de necessarium ad unitatem Dei demonstrandam , licet f. 94. fateatur illud a Leibnitio ejusdem extensionis non suisse habitum. Hinc Canetius , vir singularis sane eruditionis T. I. cap. I. sech.
IV. Ulus Philosoph. Leibnitistiue & Wolf. in Tneolog. contendit principium Leibnitii indiscerni bilium tam late explicandum esse, ut etiam inserviat unitati Dei ostendendae, eYistimans hanc CXplicationem a mente Leibnitii nou. esse alienam, quatenus ille Ep. IV. ad Clarhium f. p. statuat principium rationis suffcientis & identitatis indiscernibilium mutare. habitum veteris Metaphy sicae, eamque reddere realem dc demonstrativam. Sed non bene adtendit Canetius ad sensum citati Leibnitiani loci, quo in evolvendo argumento cosmologica contra Clarhium est occupatus. Nota esst res, Leibnitium atque Wolfiunt sub vocabulo Meta-. physices comprehendere Ontologiam, Cosmo logiam, Psychologiam & Theologiam Naturalem. Quanquam ergo Leibnitius adpellavit Principium suum indiscernibilium Metaphysicum, non tamen ideo illud voluit Ontologicum. Canetius itaque idem adplicare millens principium ad omnia entia,tum finita tum infinita,non potest non N 1 pra
206쪽
a96 CAP. IV. DE SIMILI ET DISSIMILI praeter mentem Leibnitii atque Wolfit illud habere Ontologicum, adeoque cum principio, quo possibilitatem duorum persedie eorundem negavimus, inepta confundere. Hos in hoc ante signanos errore sequuntur Philosophi tantum non omnes, qui suam scriptis hoc aevo declarare voluerunt industriam. I in serus in Instit. Phil. Wolfianae g. 18 I. non incongrue definit principium indiscernibilium per illud, quo nega- . tur existere duo individua, quae nulla qualitate a se in vicem possunt discerni. Hoc tamen in g. g. sequentibus demonstraturus, pleniriam omnium determinationum internarum & CSternarum, quibus individuum in rerum natura constituitur, identitatem, cum qualitatum convenientia,
seu similitudine, rotunde commiscet, ab illaesnegatione, quam nos quoque tuemur, ad hujus absurditatem, quam insciamur, Contra Ucriois ris Logicae elementa, quae vetant minus inconclusione ponere, quam fuit in praemissis, vitiose colligens. Idem committunt vitium Baumeiasserus in I. i6s. Metaphys. Reusebius S. spi. System,. Metaph. Oppido vero a Leibnitii mente discedit Schuberius, in s. 189. Metaph. statuens hanc propositionem: Non dantur absolute . eadem, esse principium indiscernibilium Lob-' nitji, qui tamen, quantum mihi videre licuir,
Principii i- Principium identitatis indisser- dentitatis in- 1 ibilium Leibnitu veritati non es
207쪽
poste duo plurave entia omnimode, seu perfecte similia 3. 3O3. . Jam vero e Xtra Omnem positum esse controversiam sum O, Omnia, quae existunt & existere possunt, entia naturalia, quatenus existunt, & intrinsecas& extrinsecas admittere determinationes, in intrinsecis quoque eum qualitatibus conjunctam habere quantitatem. Si itaque duo plurave ejusmodi entia ponuntur persecte similia , hoc est, qua Omnes qualitates inter se convenientia sq. 95. , salva sua omnimoda similitudine, dis ferre inter se possunt quantitate & extrinsecis determinationibus, utrobique vel conjun
di autem Muo plurave entia existere possunt
f. 'o . . Principium itaque indiscernit, ilium Leibnitii, quod negat hanc possibilitatem, ueveritati congruum admitti nequit.
Suum hoc demonstraturus principium a Illustiis Leibnitius, duplici utitur argumento, alterum CX principio ratio- '. nis tussicientis, alterum e X experientia is , φρ
' desumens. Vi illius ita argumentatur: τμη μζ' Si existerent duo individua, in omnibus Ibi perfecte .smilia , quodvis eorum peculiarem haberet existen-- rtam, o peculiarem occuparet locum - adesse itaque deberet ratio sussciens, cur alterum in loco A potius ' esses, quam in loco'Haec autem ratio deprehendi
nequit in ipsis individuis, quia perme ponuntur s- milia, adeo ut s ponatur aliquod ens ilia duo prον ' 'F N 3 dinisse
208쪽
duxisse V in separatis colloca in locis. sne ratio Iussicienti egissei ; neque potuisset illud ens pro cerasne principii ratio uis fossicientis laesione, quae admisti nequit, unum istorum in Loiduorum alteri sua electione praeferre, quum alterum ob perfectam sini-litudinem aeque producere debuisset. Eodem fere argumento clementoruri r suorum dissimilitudinem ostendere conatur Illustris I o us I. I9s. CORmol. Sed totus argumentandi nervus inco Coninsistit, quod colligant Illuit res Viri ex negatione rationis objectivae, nonnisi ex diversitate rerum desumendae, ad negationem rationis QE-eientis omnis, putentque principium rationis susscientis, quatenus circa objeistivas versetur rationes, rerum inferre diversitates, quod tamen ut vitiosum antea rejecimus g. r i s. Ii 6. . Non ergo valet haec principii indiscemibilium prae , eensa demonstratio. Quo vero habendum ut loqco alterum illud, quo pro hypothesi sua tuen- da utitur Leibnitius, argumentum, eX eXperi entia derivatum, mox declaravimus ad β. s . ut adeo nova heic non indigeat illud expositio- . ne dc Consulatione. Neque objectioni locus est:
Si exsereni duo individua perfecto ilia, essent ab solute inriscerηibilia, quod implicat. Nam licet a
se mutuo non discernantur qualitatibus ullis, quarum omnimoda identitate persecta constitui-- tur similitudo , hac tamen lalva diversitatem Produnt quantitate & determinationibus ex trinsecis s. scio.), quorsum inter alia pertinent. eirCum stantiae, quae rebus non insunt, sed adsunt tantum & cum illis aliquo conjunguntur - modo. finis pariter oc uius, quos quaelibet ea
rum sibi habere potest peculiares. Reseris: D-
209쪽
AEQUALI ET INJEa ALI. I9 cet posmili perfecte smilium exisentie non obset omnipotentiae Divinae consideratio, illam tamen admittere nequis summr, quae Deo convenit, sapientia , o, quam Is nihil e ratione agit, acturus vero, s al- rerum e perfecte similibus collocaret hoc loco Utem pore, alterum alio. Sed si omnis objectiva ratio ex qualitatum, quae objectis insunt, desumeretur diversitate, fateor nullam heic locum habere objectivam rationem, cur unum perfect similium prae altero exiiteret, fateor, inquam,& ita fateor, ut nihil detrimenti capiat vel principium rationis issicientis, quod ad hunc, quoad objectivam rationem, non extenditur Casum g. ras. , Vel suprema res similes producentis sapientia, quae sine ullo sui detrimento res proinducere potest similes: Usus enim dc finis cujuslibet rei peculiaris, & relativus ad has vel illas res, hujus productionis esse potest ratio,
neque haec unica; perplurimae enim aliae adesse Postunt rationes, nobis licet incognitae, ab sit tamen inde colligamus, nullas dari, quum ne mo Logicorum hanc admiserit argumentationem: in dato canu ipse nullam deprehendo rationem, ergo nulla datur. Caveamus itaque quam maNi me, ne ad exiguae nostrae cognitionis mensuram, immensam Dei reducamus sapientiam, δίnostra inscitia ullas dari rationes negemus. Modo notavimus usum, quem quaelibet res in relatione ad alias habet, rationem constituere
posse, cur ens sapientissimum duo perfecte similia producat. Quod, ut Clarius adpareat, CXem plo illustrare lubet. Quindecim planetas, quin que primarios dc decem secundarios illustrat
Sol nostri systematis. Suppone jam Deum, quod
210쪽
CAp. IV. DE SIMILI ET DISSIMILI
ut probabile plures supponunt Astronomi, alios constituisse quindecim a nostro sole, immensa spatii intercapedine, tam remotos, ut ab illo aut parum aut nihil sortiri queant luminis, Eumque voluisse eos cadem ratione, ac nostri
systematis planetas, illuminatos. Quam ob rem solem etiam illis adsociasset planetis, nostro eXasse convenientem. Vides itaque finem in causa suis c, cur sapientissimum Kns ejusmodi proinduxisset entia: usus enim corporum istorum solarium, in diversis illis Systematibus, idem desideratus in causa esset, cur duo soles perfecte similes conderentur. Vides etiam hos duos soles posse nihilominus a se mutuo distinguis quatenus enim stilemata, quibus isti duo soles adsignati essent, differunt, eatenus eorum quoque observare licet discrimen, vel ex diversa eorum quantitate, vel exinde desumtum, quod unus huic, alter isti inserviret systemati. Sed adhuc instas: Posto Deum justas habuisse rationes creandi duos v. gr. soles perfecte similes 3 quia tamen omnimoda gaudere seupponuntur smiluudine , nulla adfuset ratio collocandi unum in hoc βsemate, alterum in alio: agere vero aliquid sne ratione es sapientiis advergum Divis unde consci putatur per hanc Mn licere, ut duo perfecte smilia existant. Sed mox indicavi, frustra heic provocari ad oriectivam rationem, quum nulla detur, neque ullam in hoc casu locum invenire sapientiae, quae Deo convenit, laesionem. Est enim sapientia Dei scientia absolute persecta quam exactillime subordinandi media finibus. Ubi itaque fines sunt iidem, ubi etiam media sunt seque perte