장음표시 사용
461쪽
Ratio' Molent quidem plures Metaphysi-
ordinis. corum, veterum preserum, eX'
- plicatae unitati Metaphysicae statim subjungere doctrinam de unione & communione, quia tamen mihi proposita est Scienti. sica Μetaphysicam tractandi methodus, nec etiamnum evoluta suppetunt principia, ex consideratione entis simplicis & compositi. substantiae & accidentis, aliorumque agnatorum, unice deducenda, quibus plenior unionis & communionis innititur ineoria, ipseque insuper existimem pertinere hanc theOriam potius ad partem Μetaphytaes alteram, quam ad primam, in qua adhuc versamur,& quae in universalissimis entis assectionibus, condigna serie evolvendis est occupata; non possum non omissa illa theoria, suo postea loco exponenda, ordinis & veritatis, Omni enti universaliter attribuenda, qualemcunque instituere expositionem, sequentibus in Meta- physica capitibus egregie inservituram.
462쪽
2 Similitudo obvia in modo. quo Ordinis plura juxta se invicem vel coexistunt, insultis. vel se mutuo consequuntur, ordo dici jam sudivit. Quem ad modum plura ista hoc modo existentia, vel se mutuo excipientia. Maordinalae vocari solent.
Sic uuando vel in collegiis videmus eorum Asissessores consedere, vel etiam in publicis proces-.sionibus plures incedere homines, secundum modum, quem eorum postulat dignitas, in republica cuilibet eorum adsignata, eos ordine vel sedere vel ambulare, dicere solemus. Huc etiam exempli loco reseras illam in Ecclesia ministrantium seriem I. Cor. XI . 28. qua alios constituit Deus in Ecclesia primum Apostolos, deinde Prophetas, tum Doctores &Potest ins, deinde dona sanationum, opitulationes, Gube nationes, genera linguarum. Ordinis etiam exemplum nobis suppeditat Historia Iacobi, cum enim fratrem Esayum procul adventantem vidisset, juxta caritatis legem, qua suam amplexus cst familiam, quo cariora ei crant pignora, eo remotiori illa ab Elavo collocavit loco, ut si praecedentia prostrasset Esavus, posterioribus elabendi daretur copia: Primo enim loco collocavit ancillas dc natos illarum, deinde Leam & natos ejus, Tandem vero Rachelem& Josephum Gen. XXXIII. 2. 3. Gen.
XXXII. 8. Heic enim similitudo obvia erat in modo, quo se invicem insequebantur, qui familiam constituebant Iacobi. In omni igitur ordine plura requirimus vel coe E e XL
463쪽
xistentia vel succedentia, quum de uno sine ulla ad aliud facta relatione neque ordinem, neque confusionem dicere soleamus. Non tamen v
lumus inter plura ista reale semper dari debere diserimen, qinde in exemplis, modo at iis, comparet, iunicit adesse distinctionem ravonis,
quae igeum habet inter plures unius ejusdelm quorci inadaequatos conceptus, ψ8. . post fio..'th hoe sentu in sequentibus dicemus inter pra dicata entis essentiat ia dc attributa. quae re ipsa cum essentia entis identificantur 3. 6s . , ordinem dari. Distinctam ordinis notionem, quam Illustri Wolfibinontol. g. 47 a. acceptam debemus, usui apud Philosophos recepto consormem esse ex
Matthiae Murtinii, dc Rudolphi Gocclenii ordinis definitionibus ipse de monitravit f. 488 Quibus addamus P . Schar fum L. 2. Metaph, Cap.
I. p. 64. ubi ordinem ille definit per congruam multorum dispositionem vel simul, vel fecundum Gas N posterius collocatorum Cui consentiunt Iob. Mire lius in Lex Phil. sub tit..θrdo. dc chaav xus in Lex. Phil. sub eodem tit. dicentes ordinem esse parium dispariumque rerum dis ostionem, sua inhae Iora tribuentem. Quando agnoscunt hi Philosophi congruam esse debere multorum diis spositim ςm, suaque cuilibet eorum adsignanda esse loca; indicant dari etiam dispositionem incongruam, in qua cuilibet suus non adsignaturioeus. Dabitur itaque ratio sum ciens cur conis
grua potius quam incongrua sit dispositio, dccur suus potius, quam non suus cuilibet adsignetur locus cf. 88 . Ubi vero juxta cundenti constantem modum facta est dispositio, & sin-
464쪽
gulis sua adsignata sunt loca, patet statim di 1 positionis ratio. Non ergo in alio differt puniacto Wolfiana ordinis definitio a definitione , quam Scharmus & reliqui citati auctores adhibent, quam quod illa hac sit clarior & distinaetior, ipsum ordinis fundamentum statim indi
Quoniam similitudo, posita in Ratho, seu,
modo, quo plura juxta se collocana fundamentur, vel se mutuo insequuntur, ortat mordinis.
do recte habetur 3. Praec. ; Ubicunque plura convenienti, seu, simili modo vel juxta se disponuntur, vel se invicem insequuntur, ibi ordinem adesse agnoscimus, ut adeo pateat ex modo, quo loca singulorum in ordine determinantur, intelligi, cur hoc loco & non alio quodvis ponatur. Quate in modo ist D eqntinetur ratio cur plura hane & non aliam, vel in coexistentia, vel in consecutione habeant
Ex. gr. si in convivio mensae andent hominest, ita, ut ei, qui majorem in re publica tenet dia gnitatis gradum, prior, ei autem, qui illum dignitate proxime excipit, posterior tribuatur loricus , intelligimus cur Titio hic potius quam. tius cesserit locus; lationem dispositionis ex me
morato desumentes modo. l l 3 . . .
. 69ς. Id, quod in se continet ratio Regulae oranem, cur cuilibet plurium hie dc mi de in
465쪽
non alius adsignetur locus, Regula ordinis dicitur, seu, Regula est ratio, secundum quam euilibet plurium determinatus adsignatur lo- .
Sic in allato exemplo regula haec cst: Persiome fiunt collocan secundum dignitatem, quam in civitate habent. Hinc enim rationem desumimus adsignandi cuilibet petaonre convenientem locum. Qui dicunt Regulam esse id, in quo plura conveniunt, seu, tu, cui varia attemperanda veni- unt, re ipsa eandem nobiscum tuentur senten-- tiam: Id enim, in quo varia conveniunt, vel cui ' Varia attemperanda veniunt, non potest non convenientiae continere rationem, ad quam , quia nihil sine ratione sufficiente esse debet, va- ria ista sunt attemperanda.
Regulae in In omni igitur ordine datur ali- ordine ηερ qua ejus regula.. Est: enim ordo sice si . militudo, obvia in modo, quo plura juxta se in ficem vel coexi sumi, vel consequuntur s9. 693. . Sed in modo isto conti- . nemr ratio, secundum quam cuilibet plurium determinatus adsignatur locus g. 69ψ.). Haecque ratio regula adpellatur f. 69s.) Datur ergo in omni ordine regula.
Quot sunt exempla ordinis, tot etiam dantur tu culentissima hujus adsertionis specimina. Ordi ne dicimus Euclidem sua conscripsisic elementa, quia ubique hanc observat regulam: Praemittenda sunt, quae siequentibus intelligendis S demonis strandis instrviunt. Ordine in publicis processionibus
466쪽
nibus incedunt homines, si regulam, ex dignitate eorum desumtam, observant. Ordine in Academiis disputatur, si opponens Zc respondens per vices suam distincte pronunciant sentcntiam, nec plurium opponentium simultanea voceo tunduntur respondentis aures. Verbo, ordine
quicquid est quicquid fit, & quicquid agitur, semper habet unde dijudicetur, regulam.
ctuem ad modum ergo ex co- Modas de oris
gnita ordinis regula, illum intellia dine iudicandi. gere ct dijudicare possumus, sic eadem ignorata nullum de ordine ferre valemus judicium. In quolibet enim ordine certa datur regula . β. 696. , quae ratione absblvitur, juxta quam cuilibet plurium determinatus adsignatur locus fg. 693. . Regula ergo est; unde intelligimus cur plura hanc & non aliam vel in coe-Σistentia, vel in successione habeant dispositionem 3. 82. , an, per coa sequens, & cur inter se observent ordinem. Quam ob rem, quia oppositorum opposita est ratio g. 427. , ignorata ordinis regula, latet dispositionis ratio, neque intelligitur cur plura noc modo &non ullo sint disposita. Ignotus ergo est ipse
Ex: gr. Qui ignorat regulam, quam secutus est Euclides in elementis suis componendis, millum de eorum ordine ferre potest judicium, nescitque an syntheticam, an analyticam teneant methodumt justa ne an injusta exarata sint i
467쪽
. ges Qui vero regulam habet sibi perspectam ad - haec aliave ejus generis distincte retrondere Na-
Ordo quaηδε . ordo, quisalva rerum ordis necessariui tarum gentia alius, , q*om est, quaηδε cq ' O nequis, es absolute necessori , g m quivero salva rerum ordinatarum essentia alius quam est esse potest, Contingensed - Sunt essentiae rerum ahisute necessaria: g. 6O9. , Omnisque, quae rebus tribui poteriabsiolutae necessitatis fundamentum 9. 6M. . ordo igitur, si salva rerum ordinatarum es t lentia alius, quam e L esse nequit, est absolute necessarius. Si vero ex essentia rerum Orintdinatarum non profluit, abisutae necessitati non datur locus 62Σ.). Contingens ergo
EX. gr. ordo quatuor rectarum in quadrato exin inde dependet, quod quatuor angulos rectos in- . cludant. Est vero hoc omni quadrato essentia te. Quare etiam ordo quatuor rectarum in qu drato est absolute n essarius & immutabilis. Eodem modo variae dantur series Algebraicae, in quibus cuillhet seriei termino adsignatur loe. us, qui serie salva, alius esse nequit. Cuilibet: ergo seriei absolute necessarium competere ter
minorum ordinem recte contendunt Mathem lici. Contingentes e contra sunt ordines, quo Tum plura in praecedentibus mox attulimus exempla. Sic contingenter ordinavit familiam
468쪽
suam Jacobμs Gen. XXXIII. Nam non exese sentia rerum ordinatarum dependebat, quod primum Occuparent ancillae locum, secundus Lear adsignaretur, & tertio demum poneretur Rachel. Contingenter cliam assident mensae in publico convivio plures homines, quum spectati ut homines, prout scilicet in statu degunt naturali, quo unus alterum dignitate non superat, longci alium & diversum inter se observare possent: ordinem, quam quem ratione dignitatis , in statu civili contingenter institutae, jam tenent. Est ergo ordo hominum , secundum dignitatis legem, mensae assidentium, contingens. Firmissimo itaque fundamento innititur s. .
distinctio ordinis in necessarium α OMj. tib
Confingentem, quam tamen quidam VI
figmentorum numero annumerare non Verentur,
putantes cum Buttnero in Cursu Phil. g. 33. Ontes. Omnem ordinem habere suas regulas, N ideo esse relationem, seu, cogitationem, nullumque proin de sne cogitante dari, ordinem igitur necfarium, qui aliter esse non potes, Amentum ein, Sed nulla huic argumento inest concludendi vis, saliumque contra Logicorum praecepta committit manifestum. Urgemus omnem ordinem habere suas regulas, ct ad has involvere relationem, largimur quoque nullum dari sine cogitante oriadinem, sive necessarium, sive contingentem ;sed quo quaeso argumento inde inserat opponens: Ergo nullus ordo est necessarius. Nemo nescit possibilitates rorum involvere relationem ad cogitantem, ultimato scilicet ad intellectum Divinum, sed quis inde, nisi Pol retianismo absurdissime favens, deducat null1s dari possibilitates' Ε e abso-
469쪽
MoCAP. VIII. DE ORDINE absolute necessarias λ Plura responsionis loco non addo, quum si quod aliud, certe opponentis opinio figmentis sit annumeranda .rrn EX pulcherrimo rerum in hac univeristi ,h , sitate ordine & artificiosa mundi corporumque mundanorum structura, peti solent argumenta pro existentia Dei demonstranda. Sed quamvis quilibet attentior naturae scrutator, sive immensam rerum varietatem, pulcherrima harmonia consentientem, sibique mutuo subservientem, inspiciat, sive magnitudinem Corporum totalium, quibus componitur mundus, mundique ipsius nimiam magnitudinem, & imaginationis vires longe superantem in partialibus subtilitatem animo reputet, sive constantissimas simul ac sapientissimas motuum leges consideret, sive eximiam utilitatem, quam ex diligentiori rerum naturalium inspectione, & certiori hinc ad usus suos adplicatione indies hauriunt homines, perlustret, non possit non ad persectionum Divinarum admirationem excitari, & simul confiteri, haec omnia& singula, maxima dc minutissima, Potentissimum, Sapientissimum & Optimum arguere Artificem ; Quia tamen . uti jamJeVicimus, duplex datur ordo, necessarius & contingens, pessimaque athei starum gens ordini, qui in mundo est, cum ipso mundo absolutam attribuit necessitatem, non prius Confutabuntur scelestisimi homines quam evidenter dernon strata fuerit hujus ordinis contingentia, qaa praestructa legitimum evadit argumentum, quod ab'Ordine ad ordinantem procedit.
470쪽
y. 699. . Si regulae ordinissalva rerum Raando ex re- ordinatarum essentia altie esse ne- gula ordinis deques vi. ordo absolute ne restarius illiς necessisa
e possint, contingens es ordo, ' re licti. Nam si regulae aliae esse nequeunt, i salva rerum ordinatarum essentia, sunt ratione essentia earundem rerum immutabiles s.
593 ) & per consequens abselute immutabiles g. 6lo. ,& necessaria 3. 398. . Quia vero per regulas cuilibet plurium in ordine suus. determinatus adsignatur locus s*, 693. , absolute necessarius est, tum cuilibet plurium. COOrdinatorum adsignatUs locus, tum etiam per consequens hinc emergens ordo g. 693. . E. U. Quod si regulae salva rerum Ordinatariam essentia alta est ' possunt, rei unicuique ordinatae aliuS, quam quem obtinet, adsignari potest locus sy. 695.), consequenter ipse Ordo alius esse potest, quam est s9. 693.), in contingentibus ideo referendus g. 59O.). Q. E. A.
Exempla mox adducta ad s. praec. huic etiam propositioni illustrandae inferviunt. g. 7OO.
Quoniam in quolibet ordine da- Dimi mor-tUr regula s3. 696. . cujus intuitu dinis ins-- cuilibet plurium determinatus ad- Νicem N