장음표시 사용
91쪽
turam esse unum idemque. Sic corpus dc anima humana idem sunt homini, tanquam tertio sit . Suiari ac incommunicabili, h. e. unum conitituunt individuum, nemo autem inde statuet, quod tamen vi regulae, dicto. limitatae modo, itatim fluit, corpus di animam esse unum idem. que. Alii contra videntes hanc limitationem re-Lulae senium non relinquere salvum, dicunt illam agere non tam de tertio singulari ac incommun cabili, quam potius de tertio non realiter,' sed per mentis tantum conceptum,. ex iis, quM cum illo dicuntur eadem, composito, ut regu lae sensus sit: βuaecunque idem sunt alicui tertio , atque id fisum non realiter, tanquam realiter distin fed tantum quoad modum no rum concipiendi, tanquam ratione solum distincta, atque adeo , 1-dem re sie componunt, ea inter se quoque idem Junt. Sed nihil hac nova explicatione obtinebunt aliud, quam idem esse idem, quod quidem nemo
unquam negaverit, tamen quatenus Cum principio identitatis coincidit novam ab illo distinctam non dicit regulam. Omnes autem has Ceterasque ejusmodi limitationes commode vitabimus, ubi idem cum uno eodemque non con-,undimus, sed illud in relativo suo sensu valere jubemus, quo maxime genuina et verisissima est asybis proposita regula. Phoriniani & alii Tria lomaityges regulae hujus sensum scrvertunt, putantes ex illa sequi Spiritum Sanctum & Filium esse Patrem, adeoque non tres sed unam tantum esse personam Divinam , Si Pater, Filius & Spiritus S. ejusdem
singularis ponuntur essentve. Eorum argumentum informa Syllogiltica ita sonat: Euaesunt eadem
92쪽
dem eidem teritio, illa sunt eadem inter sie, atqui Perissonae Divinae sunt eaedem eidem tertio, scilicet eandem habent essenti . Ergo persoηae Divinae sunt idem inierse, is Fer consequens non es nisi una eademque'persona. Nos, missis aliorum explicationibus , eX genuino regulae, quit constat major propositio, sensu non dedustis, sed ex confusione unius di ejusdem desumtis, contendimus in allata syllogismo quatuor esse terminos illumque ideo, ut verior docet Logica, nihil concludere. Nam in praemissis hi adsunt termini i o) idem eidem tertio, 2:do idem inter se. getio Personae Divinae, quibus in conclusione additur 4:to idem inter se, sumto vocabulo idem non insensu relativo, ut in praemissis, sed in sensu ab .
soluto, pro uno eodemque. Quae ergo diverissa acceptio non potest non quartum generare
terminum proinde stilogismum reddere vitiosum. Potius igitur vi nostrae regulae, in severissimae, utrit ab Anti trinitariis non intellectar, Contra eosdem ita argumentamur aeuaecunque aliquo modo eidem rer is sunt eadem, illa eoderamodo inter sesunt eadem. Atqui Personae Divinae eidem tertio ,scilicet essentiali, sunt eaedem, Ergo Pe sonae Divinae eodem modo inter se sunt eaedem, b. e. essentialem inter se habent identitatem. Sed hac conclusione, quae ex allata regula sponte fuit, depellitur potius quam ulla ratione Corrobora
tur Antii rinitariorum somnium, quo illi sibi i-
maginantur tres personas non esse ejusdem esi sentiae.
g. 422. Diversitatem esse disiconvenientiam Divem F 5 - Prae
93쪽
sitas in- praedicatorum, seu determinationum, τι em quili is duae pluresve res ga Udent, suo ' jam vidimus icco 3. 39O). Sunt Ve- Πος -- ro determinationes vel intrinsecae Vel extrinsecae 3.1OI. . Diversitatis ergo duae ensurgunt species, quarum altera latrιπseca altera Extrinseca vocatur. Illa constituitur disconvenientia determinationum intrinsecarum;
haec extrinsecarum. . Εjusmodi diverstatem intrinsecam inter se habent homo dc brutum, anima enim rationali gaudet ille, qua hoc de itituitur, ille aliam habet corporis organici dispositionem, hoc aliam. Cain ius vero & Titius homines vel diversis prognati parentibus, vel diversis loco & lcmpore existentes, extrinseca diversitate a se mutuo disteris
Diversias. Constituitur intrinseca diversitas essentialis determinationum internarum dici 'acciden' sconvenientia s6. 422. , quae VerQenti competunt internae determinationes sunt vel essentialia, vel attributa vel accidentia s3. 4I7. . His ergo determinationi-hus se prodit interna diversitas. Sed diversitas essentialium infert simul diversitatem attributtorum f. 4O6. . Intrinseca igitur diversitas nonnisi in duas abit classes, quarum altera constitu it diser litatem essentialem, ex essentialium di convenientia resultantenη altera accidenta-
94쪽
lem efficit, quae ex disconvenientia accidentium Originem trahit.: Sic essentiali diversitate inter se differunt animalia & vegetabilia, quorum illa sentiendi facultate gaudent, qua haec de ilituuntur. Accidentalis autem. diversitaris eXCmplum praebent eruditi dc mdes, est enim eruditio hominis ac- ' cidens. '
a . Opposita dicuntur, quorum unum Opposta, involvit negationem alterius, seti sunt si is Quae inter se mutilo pugnant. Olim si tr.
vero mutuam Inserunt negationem,
aut uni enti simul. inesse nequeunt, ita tamen ut vel in diversis entibus, vel in clivertis unius entis statibus successive existere queant; aut nec in uno sive simul, sive successive, nec in diversis. Tertium non dari .ostendit prin
cipium exclusi medii f. 64J Quam ob rem
quurn illa ex usu communi vocentur Coritraria haec contrudictoria dicantur; illa uni enti non quidem simul, successive tamen inesse possunt. Hi ec. quia constant presilicatis, se muttio destrirentibus f. 7.), neque simul, neque successive esse possunt 3. 33.). r. Ita Verb. gT. quod figura quadrilatera quatuoni habeat & non habeat angulos, Contradictorium est. Quod vero anguli illi sint aequales' inaequales, contrarium dixeris, quoniam sic mutuo ex eodem subjecto expellunt, ita tamen,
95쪽
a CAP. II. DE EODEM ut figura quadrilatera, manente eadem laterum magnitudine, posit successive esse & aequiangula re non sequiangula. Eodem modo flavum colorem viridi di caeruleo contrarie Opponui t
sitis; sed si quid adsequor, sub contrarie
oppositis non inepte comprehendi possunt: nam Relative opposta dicuntur, quorum unius consideratio involvit consideratioἀnem alterius, ita tamen ut uni subjecto simul inesse nequeant. Sic cum Patrem adpello. ea denominatio considerationem liberorum in. Volvit sed. pater non potest esse e suis liberis, nec liberi suorum ipsorum parentes. Quatenus ergo relative opposita unienti simul in. esse nequeunt, sub contrarie oppositis: contineri possunt 3. 424. , Privative opposita sunt defectus realitatis in ense capaci, ae realitas ipsa. Ita visius & caecitas privative Opponuntur. Sed defectus realitatis & realitas ipsa unienti simul inesse nequeunt 3. 33. . Sub contrarie igitur oppositis commode comprehenduntur privative Opposita. .
96쪽
ET DIVERSO. Non ignoro statui a Philosophis, praesertim veteribus. discrimen inter contrarie, contradichoiarie, relative & privative opposita, ad quod e
volvendum in hunc sere modum argumentantur: Inter positivum & ejus negativum non datur medium fg. 279. 28 I. . Opposita ergo sunt vel positiva vel negativa, seu, propius ad meis . tem eorum , oppositio vel est inter duo positi.
va, vel inter unum positivum & alterum negativum. Si prius, quia positiva sunt vel respectiva vel absoluta: oppositio oritur vel relativa inter duo scilicet correlata, patrem V. gr. & ejus filium; vel Contraria ut inter nigredinem dc albedinem. Si posterius, tunc vel negat oppositio in eo tantum subjecto, cui per naturam competere pote it positivum, esse illud postivum, seu tunc vel relatione facta ad aliquod subjectum locum habet inter ejus realitatem &defectum ; vel sine ulla relatione ad subjectum absolute &simpliciter inter positivum & ejus ne fativum, ut inter ens & non-ens locum invenit.
llud Primativam hoc contradictoriam consstitueἀre oppositionem dicunt. Fateor hoc opposito rum discrimen suo non carere fundamento. Sed n aliquanto generalius, quem ad modum nos fecimus, explicantur contrarie opposita, dc extenduntur non modo ad duo positiva inter se, sive Correlata suerint sive minus, quae eidem simul inesse nequeunt subjecto, verum etiam ad alterum positivum, alterum negativum, quae pari ratione eidem subjecto non simul, sed successive ine sic possunt, si, inquam, hac generali notione
exhibentur coatrarie opposita, quem ad modum
97쪽
iIla exhibuimus g et . , tacite. patet relative dc privative opposita, tanqu*m duas diversas species, sub contrarie oppositis comprehendi posse, & nihilo tamen secius inter se differre, ut spccies ejusdem generis. Sin vero quis adprobare maluerit veterum hanc arctiorem contrarietatis notionem, qua dicunt illam involvere oppositionein duorum positivorum, absolute spectatorum, quae ita inter se distant, ut semutuo e communi subjecto expellant; stiat ille nos hoc sensu nunquam dixisse relative & privative opposita sub contrariis contineri, shd sic paratam
potius a contrariis constituere oppositorum' classem.
. 4 26. . De oppos- Εx definitione oppositorum iis valent hanc deducimus regulam: de ρο- ρπω postis valent opposita. Opposita enim sunt, quorum unum involvit negationem alterius 3. 424. 1. Quod igitur de Uno op-ζositorum valet, ab altero est removendum, . e. quod de uno oppositorum affirmatur, de
altero negabitur. ' a Sic habere partes & non habere partes, simplex& compositum. opposita esse nemo nescit, apertiusque D. V. in parte Metaphysices altera docebitur Quicquid ergo composito, ut Composito tribuitur, a simplici ut simplici est removendum. Pari modo lapientiam ti insipientiam opposita esse omnes facile largiuntur. Quic quid igitur sapienti, ut tali, tribuitur, insipienti es: denegandum. Dixi, ut tali, nam si secun dum
98쪽
ET DIVERSO. sdum alios respectus, sibi non oppositos, duo
considerantur homines, quorum alter sapiens, alter insipiens est, de iis, ut Vel pueris notum, opposita valere nequCUnt.
bet ejus intelligibilitatis ratio suffici si si rum QRS g. 88.); perspicuum est opposito q-rtim , qua tolium, oppositam esse clebere eorum ratiostem jus leutem,
Dixit Aristoteles L. VI. Top. cap. IX. g. 3. του
Iasita ratio. Ex quo originem traxit tritum ilis ud: oppositorum opposita est ratio, pcmenti, quod tuemur effato ex assic Conveniens. Nam licet quidam per vocabulum: λογος, in dicto illo Aristotelis intelligant definitionem & ementiam rei; quia tamen ex ipsa pendet ratio sum ciens eorum, quae rei insunt, liquet dc hos nobiscum pulchre consentire. Dicit quidem idem Aristoteles L. I. Top. Cap. X. g. q. L. VIII. Cap.
I. g. is . L. V. Eth. Cap. I. η γαρ αυτη των ε- ναντίαν επιτηα31. Contrariorum eadem es ratio; haec tamen nobis non sunt inimica, quum citatis locis non intelligat aliud Stagirita, quam quod Cognito uno Contrariorum, Cognoscaturi per oppositionem contraria alterius natura, &quod contrariorum eadem sit, sed inversa ratio. Sic. eX. gr. Cognita Compositi natura, per oppositionem statim intelligo simplicis indolem. Hoc vero non impedit quominus compositi. sina pli-
99쪽
χ cM. It. DE EODEM plicis opposita sit formalis ratio, de qua prae
g. a posta Explicata igitur unius oppositi unde eluce natura. statim intelligimus quid abs μη - altero sit removendum, unGe enata
est regula: Opposta, juxta se pota, magis e
lucescunt. . Recte igitur statuit Aristoteles rectum esse inde esui obliqui L. de anima cap. ult. & in a. Rhet.
Jam vitium est habitus actiones suas legi dis r-miter dirigendi, Virtus ad bonym dirigitur sinem, ergo vitium in malum tendit. .
. -29. Opposito- Opposta junt etiam diversa. Op-ram diver posita vocantur, quorum unum inst*- volvit negationem alterius qa . , sibi igitur mutuo. salvo omni respectu substitui nequeunt, sunt itaque diversia f. 39Od.
Recte itaque statuimus sapientiam v. gr. M insipientiam, virtutem & vitium, quae sibi mutuo opponi indicavimus, diversa esse, diversasque habere affectiones.
Ποπο- tim opposita. Disconvenientia enim s praedicata, quibus constituuntur diversa . 39O.), aut eorum unum involvit negation alterius in altero, quod diversum dici-
100쪽
ce 1le est 3. 424.); Si huc, diversa quidem sunt 3. 39O.), sed non opposita f. 424. . Igitur non omnia diversa sint statim Opposita.
Scilicet tu notione diversorum non determinatur an pugna sit pracdicatorum, quae in illis continentur, vel minus, pro duplici ergo hac addi ta determinatione, duas constitui debere dive forum species illico patet. Sic Theologia Revelata & Philosophia sunt diversae disciplinae, non tamen oppositae, nam in altera non continetur, quod vere pugnat cum altera f. 3 . . y- Cl.
Hikejam praemissis ad distinctio. Ruidd
nis naturam, pleniuS eVolvendam, nos accingimuS. Quo circa in gene- re observamus nos communi adpellatione, illa a se mutuo distingvere, quae per diversos CXhibentur conceptus, ut adeo intinctio sit diversitas conceptuum inter Plura. Derivatur distinctio, secundum Cellarium in Orthograph. Lat. P. P. pag. 88. ἀώς re in quod αὐξειν, stingvere, pungere. Unde distingvere erit quati dispungere, seu binis punctis notare. Hinc quidam existimant formale di stinctionis consi stere in quadam negatione, qu
unum plurium eXtremorum non esse alterum
intelligitur, & proinde generaliter definiuut distinctionem per identitatis plurium in conceptu a lituo negationιre Hac inducti ratione, , quod si