장음표시 사용
31쪽
Probatur I. pars: Mia Trinitatis Mysterium consistit in unitate ejusdem numericae naturae divinae in tribus distinctis personis subsistentis . atqui nihil tale agnoverunt veteres Philosophi; ne insi quidem Platonici qui dignius de
Deo inter alios lenierunt. Namque ei si Plato aliquibus in locis distinctionem quamdam personarum in Deo agnovisse videatur, ut in Epistola quadam ad Dionysium, quam citat Euleb. L. II . Praepar. Evang.c. 2 o. S. Epist.6. ad Her m iam, Erastum, & Coriscum , quae loca Veteres , imprimis Eusebius, Theo- doletus, Clemens, & Cyrillus Alexandrinus, aliquando laudant, in quibus Plato tres quasi pei sinas in Deo videtur designare, quarum prima Pater est omnium parens ; ire unda , mens, seu Verbum omnium arti sex ; tertia , mundi anima: in illis tamen locis nec accitrata est, nec recta SS. Trinitatis dochrina Io Quia satis non constat an veras perlonas a se invicem distincta Plato admiserit, an solum distincta quaedam attributa. II. Quia tres Deos videtur Plato admittere, quorum unus prim si & summus, cui alii minores subordinefitur. Ita S. Thom. L. q. contra Gentiles cap. 6. Haec, inquit, positio Arii-Eunomii videtur a Platonicorum dictis extorta. qui ponebant summum Deum Patrem ore Creatorem omnium rerum , a qπο pri mitur e fluxisse dicebant quamdam mentem , in qua essent omnium rerum formae , supcriorem omnibus aliis rebus, quam paternum inteluctum nomi--nabant , sos hanc animam munda ; is deinde alias ereaturas . III. Quia quidquid de Verbo seu mente rerum omnium artifice dixit,
potest commode de ideis quibusdam a Deo productis explicari , ad quas
etia tuens Deus res Omnes condidit.
. Probatur a. auctoritate M. Patrum, qui negant a Philosophis accuratam, di ab omni errore alienam SS. Trinitatis doctrinam haberi posse. S. Cyrillus Alexandrinus, qui passim in Libris suis contra Iulianum Platonis & diicipulorum ejus testimonia laudat pro adstruenda fide SS. Trinitatis, expresse nihilominus docet , ab omni errore purgatam non esse apud illos Philosophos Trinitatis notitiam. Lib. 8. contra Iulianum ait :Scimus sorro homines mundanae sapientiae fastu sane quam elatos . oc tu
midos , haec sub tititer quidem induitasse , non tamen omnino citra errorem, non enim lux eis veritatis iuuxit . . . . Verumtamen cum tres primigenia
hypostases ipsi quoque statuant , que ad tres post es essentiam Dei cri inere os erant , atqae interdtim ipsum Triadis Uurpent vocabulum , Christianorum suffragantur fontentiis ; nee ad eam rem quidquam ei deesset, si consubstantiaIit arIs voeabiitam accommodare Uelunt tribus sepostasibus , utiliam una inreuige ν et tir natura divin talis . .
Et L 3. p.97 docet. P atcnem tres Deos persectionis plane inaequalis admisisIe: IJus paλcns,iz. quil, γ magiser Tiar vnnm qtiidim esie opificcm statuit omnium cM am , quem ore mundo attentum ait fuse e sed ante eum extitisse Deum ahcrum , , et ei ara n boni. Tertiam autem causam agabricatur ine qui-dcm es, nasura pximis i criorem , quam reram enimam L at. Ante Sainctu in Cyrillum Oii penes Lib. a. de principiis Augustinus Lib. r C. cu civitate Dei cap. 23. & alii dixerunt, Gentilibus Philosi,phis nulla ratione innotuisse bpiritum Sanctum , qui nonnisi Scripturarum divinarum Mystelio cog sci s Crist. i Cum igitur ei eius Paties ad ii ad encpm Sarctiss. irae Trinita iis fidem multa Pilatonis eluique cicipulori in colligi. nr & ei in laude appellant testimonia , ut imprimis Eusebius L b. 11. Pia par. I arp. J hecdcietus Lib. de Graeco Minascis ronibus cuIzndis, cui illi, di Clc v. cns Ric xandrinus l. ac L. l. bir Ret. tum a
32쪽
tum, ille passim Libris contra Iulianum. S. August. L. Io. de Civitate Dei alibi; non eo consilio id faciunt, quod existiment castigatam , dc veram haberi apud ipsos Philosophos Trinitatis doctrinam , sed ut contra sentiles ipsos, ac pervicaces Haereticos probent , immerito hujus Myste xii fidem ab iis proscindi, cum Gentilibus ipsis philosophis utcumque cognia tum fuerit, cujus imaginem quamdam, licet rudem dc sub curam Libris suis expresserunt: quam uam, di dicendum est eos Philosophos ne imagi- , Mem quidem illam Trinitatis laumbrare potuisse, nisi prius Hebraeorum Ubiis edocti fuissent, quod secunda Coi Iusionis parte probandum . - Probatur secunda Conclusionis pars, nempe Platonem & veteres Philos phos multa ex Hebraeorum Libris excerpsisse. ita testantur antiqui Patres . S. Iustinus Apologia , quae secunda inlcribitur , docet , Platonem ex Moyse accepisse . quae de Deo eximie dixit. . Eulabius Lib. II. Praepar. Evangel. num. I 6. docet, Platoni nequidem in mente venire potuisse, quae de Deo patente scripsit, nisi ex Hebraeis 'aea didicisset. ἀ- a a L Basilius Homilia 1ε. in illud: In principio erat Verbum, d et, haec prima Evai lii secundum Ioannem verba, a multis Philosophis in scri- , . t
pia sua suiue translata: Fur est enim diabMusi. inquit, ac nostra , cum fam a 34. B. bularum narrator sit , ad suos vates effert.. Theodoretus Serm. a. de Graecorum affectionibus, sic loquitur: Haec ex
Hebraeorum sapientia. ω Theologia subducta sunt ... sed i sacra pergit ri. 4.
angeria, is, Plutarchus , on2Votinus inaudierunt, quod-Amerius rue , soo. In qui Porphirii Seholae praefiit, manifeste ostendit. Admiratur enim vebemenis rer praemium a quo Ioanses Theuogiam orsus est- Clemens Alexandrinus Lib. s. Stromatum docet etiam ea, quae Plato in EL Bat.
Epistola sita ad Erastum . di Corditum de Deo dixit , ex Scripturis de- 6 6. p.
Idem docet S. Augustinus Lib. a. de Doctrina Christiana e. 28. & Lib.
7. Confessionum c. s. testatur se in Libris Dat corum legisse a non qui verbιs...quila in titur Ecclesia , sed hoc idem omnino mutiis , On multiplicibus suaderirationibus, quod in ,rincipio erat Versum, iri Vem 'hum erat apud Deum, im Deus eνat Verbum.
Certe norunt omnes id moris fuisse apud antiquos Philosophos, ut discenis di desiderio Iongius excurrerent. Ita Pythagoras, Plato i& alii diuturnas, dc longinquas peregrinationes susceperunt in Phoeniciam , & AEgyptum , ut Chaldaeos Hebraeosque audirent: mirum igitur non est, si ex tam iliaricum Hebraeis colloquio atque commercio, multa, quae illi ex Moyse, Patriarchis , dc Prophetis aeceperunt, Philosophi didicerunt, suisque interuerunt Libris. Quidquid igitur apud ipsos sanum , & rectum de Trinitate occurrit, totum id ab Isebraeis haustum habuerunt. Hinc colliges, quam merito Photius Codice i α eos Christianos perstringat, qui nonnulla veterum Philosophorum dicta tanquam fidei vi matibus consona, propter ne scio quam similitudinem avide arripiunt, nostrisque Mysteriis accomm 'lat, Ostendere μωdem, inquit, deinceps Gentes poterunt, e nostris qMU dam, qui ad commendandam Ariuionem nostram quae seu pura est, σς- i 633. p.ra , neque uua praeterea re vas bet ejusmodi adhibeam , quin nihil σή 3 a.η.3ψrem pertineant, quin maximam potius partem prorsus Hiena sint, qu- πε tuorum conciriare cum nostris.conentur, a quibus tamen nihilominu , ε σφ' lumine tenebrae, disjunctae sint. τε no de Trinitate. Tom. II. B Quae Diuitiam by Corale
33쪽
Quaeres quid sentiendum sit de Philone Iudaeo, & Mercurio Tritaeo-
sto, an Trinitatem agnoverint Rei p. r. nihil mirum sore si Philo vir Hebraeus, in Lege, ae Scripturis versatillimus, qui initio praedicationis Evangelii floruit , aliqua dixerit S. dei SS. Trinitatis consona, quamquam nec fatis aperte, nec absque erroris suspicione de Trinitate sensit: videtur enim , aut personas divinas inaequalis inter se perfectionis agnovisse, aut non veras in Deo personas , sed attributa solum diverta. Tractam quippe de victimas offerentibus d 1. A. iu- ζησ primoriaJ maximasque potentias - msupremum queam ' Deum , nos hominum tantum, sed se Deorum. Ubi Deos , sea per . ' quasdam divinas inter id perfectione inaequales agnoscere videtur . , , , s. agricultura, de Filio Dei asserit, eum nempe tanquam: --gri, supremi Regis Angelum praefectum suuse mundi administνationi. Et alibi docet: Deum unicum quidem esie , sed multas habere facias poἰσπας , queo salutem rerum procurant, quibus verbis in Deo. non quidem perlonas distinctas, sed attributa dumtaxat admisit se videtur Philo. Ergo nec aperte, nec accurate, & abique ullo errore de Sanctissima Trinitate sensi. Res p. a. plane supposititium esse, quod ex Mercurio Trismegisto , ipis Moyse antiquiore, refertur. Omnes enim critices periti fatentur Libxum , cui nomine Titi megisti circumfertur , ipsius non esie, sed ab aliquo Chri uiano primi, vel iecundi Ecclesiae saeculi confictum esse ; quandoquidem multa in eo extant ex sacris codicibus expressa, quae Triimmistus, Moy is antiquior, videte non potuit.
An M serium sanctissimae Trinitatis fundamentalis fit aclieulus fidei, ab
omnibus , qui salvi esse volunt, necessarao credendus .
Sociniani, quibus se adjungunt Remonstrantes duce Episcopio L. q. I
stiriationum Theologicarum sect. a. c. et q. negant Mysterium Trinitatis sundamentalem esse fidei Christianae Rrticulam, quem de necessitate salutis quisque credere debeat: coniequenter assierunt . incietatem , dc Cominmunionem habendam esse cum iis, qui Mysterium illud aperte impugnant. Addit Episcopius , ad salutem necesse non est e scire, ac credere Christum vere , ac proprie Deum. esse Patri suo consubstantialem , nec an
thema iis dicendum . qui dogma illud rejiciunt. Fundamentum Episcopii eli i. Quia Religio Christiana non tam speculativis, quam practicis quaestionibus shat. & conservatur ; atque ad salutem astequendam satis sit mandata Christi observare , dicente Domino Matth. I9. v. i7. Si vis ad vitam ingredi, se a mandata. a. Quia in pria mitiva Ecclesia, qualis ab ipso Apollolorum aevo per tria saltem saecula pura, & integra permansi , fides , ac specialis msessio in Christum v . Tum natura, & substantia Deum , tanqualia necessaria ad salute in habita non fuit. Ita sere ratiocinator Socinus in Praefatione explicationis primi capitis Evangelii secundum Ioannem in firis. Orthodoxorum omnium certa, &-vera sententia est, absque salutis dispendio non modo negari , sed nec ignorari posse Trinitatis Mysterium quod totius Religionis. Christianae caput est, atque sundamentum.
34쪽
Mysterium SL Trinitatis sundamentalis est fidei Christianae articulus e
rus aperia cognitio, ac proselso ad salutem prurius necessaria est. Probatur ex Scripturis: I. D. II. v. 3. Haec est ita aeterna, ut cornoscant te , solum Deum verum, is, qLemmisistiJesum Christum: ubi vita aeterna dicitur in cognitione Christi consistere ; stare autem non potest Christi eo-gnitio sine notitia Trinitatis, cujus secunda est persona. - . Neque est quod excipiat quis, fidem in Christum exigi, non quidem ut Deum , sed ut Mediatorem a Deo missum. Namque Scriptura saepius commendat fidem in Christum tanquam verum Deum , qui primarium est Religionis Dblectu in I. Io: s. v. m. Selmus quoniam Filius Si venit, is dedit nobis semfum in cognoscamus verum Deum, fimus in vero Fitio eius. Hic est ver Deus ἐν vita aeterea: ubi diserte Filius Dei, seu Christus , qui pronomine
demonstrativo bie designatur, Deus verus & vita aeterna nuncus atur. Et D: 1 q. V. I. Creditis in Deum , is, in me eredite: eadem hic in Christam, quae in Deum, fides requiritur. II. Quia Mysterium SS. Trinitatis continet primarium objectum fidei de cultus nostri, cujus apertam consessionem Baptismus necessario i includit εbaptizamur quippe in nomine Patrix , is, Filii, i , Spiritus Saacti, & tribus illis divinis personis nomen ex aequo damus, ac spondemus obsequium. Porro sicut Baptismus necessarius est ad salutem, ita de fides in eas divinas personas, quarum nomine baptisamur. Denique, ea fides in Christum necessaria est, sine qua non potest haberi v xa Dei Patris cognitio, quam tamen necessariam esse non negant adveriarii: at sine fide in Christum non habetur Dei Patris ci nitio. I. IO: 2. V. 23. Omnis, qui at Filium , nee Parrem babet: qui eo tetur Filium , is P
comperia fine Deo Cui Deus cognitus fine Christo Cui Cissus e Dratus fio tali. ρ t. Spiritu Sancto Cui Spiritus Sanctus accommodarus fine fidei Sacramento Σ64. B. III. Cum articulo sanctissimae Trinitatis varia dogmata in Religione nostra sundamentalia connexa snnt, qualia sunt dogmata de missione Filii . de adventu ejus in carnem, de ejus satisfactione, de missione Spiritus Sancti; de sine cognitione Mysterii sanctissimae Trinitatis praecipuae salutis no strae causae ignorantur, gratia Patris, meritum Filii, tinctificatio Spiritus Sancti, quae omnia nonnisi per summum scelus alicui purae creaturae tri hui possunt. Ut igitur necesse est ad salutem distincte cognoscere Deum , a quo omnia beneficia ad nos defluunt r ita pariter necesse est agnoscere Mysterium Trinitatis tanquam praecipuum fidei nostrae articulum . . IU. Per fidem in Trinitatem distinguitur Christiana Religio, maxiaue a Iudaeis hodiernis, Paganis, dc Mahumetanis: Iudaei Deum unum essentia, oc persona axnoscunt; Pagani plures in ipso personas rejiciunt. Hobari a. potest Conclusio constanti Traditione: semper enim in EccIesa necessaria judicata suit fides in sanctissimam Trinitatem, ut patet tum ex forma Baptismi, in qua tres personae appellantur; tum ex ipsa trina immersione, qua tres personae designantur ; tum ex consessione in Ues divinas perlbnas, quae a suscipientibus Baptismum semper fuit expostulata; tum B et detri-
35쪽
denique ex eo, quod Ecclesia o sinu suo statim ejecerit eos omnes , quἱ lvel perionarum trinitatem, vel earum consubsta iritalitatem n sarunt .
Multa hic addere promptum foret Sanctorum Patrum, ac cruciliorum testimonia, quibus constat neminem salvum fieri posse sine explicita fide in sanctissimam Trinitatem. Unum sufficiat Symbolum, quod S. Athanasi nomine circumfertur, in quo dicitur: Qui vult salvara esse, ante omnia opus es, ut teneat Catholicam flam, quam visi quisque interram OH inviolatam fervaverit , absque dubio in aeternum peribit. Fides autem Cathom κhaee est , ut unum Deum in Trinitate , ων Trinitatem in unitate Ueneremur.
Nulla igitur communio , & societas haberi potest in Ecclesia Christicum iis, qui SS. Trinitatis Mysterium impugnant , & negant, quidquid
tandem effutiant adversarii, ut sectas omnes Religionis Christianae fraterena communione, ac societate tolerari debere denion strent. Notum est illud Apostoli Epistola ad Titum c. 3. v. Io. Haereticum hominem post unam y secuniam correptioMem devit . Et a. Ioannis V. 9. Omnis , qui recedit ἐν non permanet in doctrina Christi, Deum non habet ... Si quis venit ad τοιγω, hane doctrinam non affert, nolite recipere eum in domum , nec . e ecdixeritis. Qui enim dicit Ave , eo unieat operibus e ius malignis.
Et vero una est Ecclesia Christi sponsa , sancta & immaculata , scutunus Deus, & unum Baptisma; quomodo igitur tot discordes 1 ectas, tot errorum monstra. in sinu suo ferre , tam insensbs divinitatis Christi s onfisaei hostes tolerare posset Ecclesia, α non mutus procul evomere
Ad fundamentum Episcopii, & Socini.
Resp. I. falsum esse Religionem Christianam solis practicis, non vero speculativis quaestionibus stare. Fides certe speculativa est, si ut est a charitate . distinista spectetur: at illa plane necessaria est ad salutem . eo dentem enim ad Deum credere oportet, quia est , inquit Apost. Hebr I r. v. 6.& in toto. novo Testamento saepissime salus fidei adscribitur ; Mares , v. 16. v. I s. Qui crediderit, baptizatus fueFis , salvus erit; qui mem
Deinde, quomodo Christi mandata possunt observari sine fide in ipsum Christum Denique , in ipsa fide nonne aliquid est, quod ad praxim ma
diime pertineti demissio scilicet &obsequium animi ea credentis, quae non intellii t. An vero humilitatem , & animi demissionem viro Christiano necessariain esse insciari audebunt adversarii . Quod vero profertur en c. IO. S. Matthaei: Si vis ad litam ingredi, femva mandata, nihil probat: non enim excluditur fides, sed praeiupponitur.' Christus enim eo loci interrogatus ab adolescente , quid facta eliet opus ad aeternam vitam obtinendam , respondet, cibservanda esse, mandata a quia de sola illa mandatorum observantia. suerat requisitus ab illo adololcente, quem fidem in Christum habuisse constat, tum ex ejus interroga tione, tum ex respontb Christi consulentis v. a I. ut fi perfectus esse vellet, venderet quae baberet, daret pauperibus , quod sane consiliuni homini fidem non habenti dedisse Christum verisimile non videtur. Res p. a. Dato & non concesso adversariorum principio, neso, Trinitatis doctrinam solius esse speculationis, non actionis . Namque. in sanctissima Trinitate Filius, seu Verbum, quod est caro factum, continetur, de cujus divinitate potissimum acrius disputant nobiscum adversarii: porro quaestis nem de divinitate Christi ad praxim, & mandatorum observantiam maπime pertinere, sic manifeste contra Socinianos,. & Remonstrantes evincim R. udi
36쪽
Vel Christus Deias est, vel non. Si vere Deus est, impietatis rei sunt Soaciniani, qui eum tanquam verum , ac summim Deum non agnoscunt, nec supremo, ut decet , cultu venerantur. Si vero non est Deus verus , ac supremus, idololatriae rei fiant Catholici, qui Christum ut Deum agnoscunt, colunt & adorant: soli quippe Deo vero supremus adorationis cultus debetur . Ergo, vel impii sunt Sociniani, vel nos idololatrae. Dicant porro ad versarii, an quaestio ex cujus solutione, vel impietas sequitur, vel idololatria, ad praxian , dc mandatorum Observantiam non pertineat Nihil enim magis an mandatis habemus, quam ut ab impietate, & idololatria declineamus.' Neque est, quod res ndeant Sociniani Primo, se impietatis immerito accusari, quod Christum tanquam summum Deum non colant , cum talis revera nec sit , nec agnoicatur; &eos, qui inter Socin ianos Christum adorant, cultum illum suum ad Christum referre, non tanquam ad summum Deum , sed ad Dei ministrum . nuntium, illius summa potestate, ac virtute instructum. Secundo, nos idololatras non esse propterea , quod Christum adoremus Ianquam supremum Deum : tum quia si quis error est, mentis dumtaxat error est, non actionis; quia cum bona fide persuasi sumus, Christum v
Te Deum summum esse , consequenter illum ut talem adoramus: tum quiaritest aliqua ereatura singulariter a Deo dilecta, summaque auctoritate, ac virtute instructa, proprie adorari, quandoquidem non adoretur riaecise ut creatura est, sed quatenus Dei locum occupat, ac vices gerit. Verum , salsa omnino est dupleκ ista Socimana evasio.
Prima quidem, quis mera est principii petitio: agitur enim inter nos 'an Christus sit summus Deus, an non; & consequenter an ipsi supremus cultus debeatur, necne. Quippe si Christus est summus Deus ut revera τst, ac credunt Orthodoxi , non possunt quin Sacinianos tanquam viros impios, ct sacrilegos habeant, qui Cliti stum summa divinitate spoliant ,
, consequenter supremo cultu ipsi debim: si vero non est Deus summus, non possunt Sociniani purgare nos a criminae idololatriae, qui pro Deo summo eum adoramus, ct colimus, qui, Iuxta Socinianam hypothesim , non est Deus summus . NuIlum certe inter ista duo medium occurrit, neque inter nos, & illos ulla potest admitti doctrinae societas, aut tolerantia; ipitur vel impietas, vel idololatria sequitur ex quaestione de divinitate Christi, aceoque quaestio haec sundamentalis est, ad pravim maxime per inens, qua tota stat Christiana Religio, quod hic probandum suscepimus . ita vero addunt , se Christum colere , non quidem ut suprei ruin Deum. y ted ut Dei nuntium & ministrum , aeque frivolum est. Namques Christus ume Deus est summus, ut contendimus nos , debetur ipsi tan-qxam Deo tu DO, & non tanquam Dei nuntio & ministro , cultus ' acoratio suprema: atque adeo di cultatis punctum effugere nusquam pineerunt Sociniani, quocumque tandem animo se convertant.
L Seeunda etiam responsio salsa est ; namque idololatria , non tantum mentis, sed & actionis pravisimus error est , cujus haud dubie rei sunt Orthodoxi, si, ut putant S iniant, Christus summus non est Deus, quem illi tanquam Deum summum adorant; nulli quippe creaturae δdoratio suprema potest impendi, absque nefando idololatriae peccato.
Neque bona animi fides, & conscientia hic obtendi potest tanquam le-
sitima excusatio: alias omnis mala actio , quae ex erronea nascitur con
mentia , posset excusari ; atque ita Gentiles falsiss deos colendo ab id Tourneo de Trinime. Tom. II. B a lola-
37쪽
lolatriae peccato excusari, ac purgari possent , quia ipsos tanquari veros lex conscientia existimabant . Quis autem Christianus tantam v nquam limpietatem patienter audiat lDeinde fatemur quidem posse aliquas creaturas, aut sanctitate, aut virtu- lte insignes, aliquo cultu & honore coli, sed nusquam coneedet vir Christia. nus, creaturae quantumlibet nobili, ac persectae posse cultum supremum, qui latriae dicitur, solique summo Deo debetur, impendi: hoc enim primum est ac praecipuum mandatum : Unum Deum adorabis , illi soli servies . Quod
addit Discopius, primitivam Ecclesiam per tria priora saecula noli postulasse a Christianis Fidelibus fidem in divinitatem Christi, in serius refelletur, cum lseriem Traditionis texemus pro demonstranda Christi divinitate.
m variis erroribus , Haereticis , a quibus SS. Trinitatis M'sterium impugnatum fuit.
OUO major est fidei in Sanctissimam Trinitatem apud Christianos nece
sitas , eo majori impetu , ac furore daemon Haereticos suscitavit , qui eam, si fieri pollet, labefactarent. Cum vero duplici maxime capiti totum istud Mysterium contineatur, Trinitate scilicet personarum , & unitate ejusdem singularis essentiae , pauci enumerandi nobis sutri Haeretici, tum qui personarum in Deo distinctarum pluralitatem, tum qui unam in ipsis, ac consubstantialem naturam, & essentiam negaverunt. Ad quos accedunt, qui unum quidem numero, ac specie Deum, pluresque divinas personas agnovere, sed naturae plane non e uiae in ; quarum prima, seu Pater, supremus ab ipsis Deus dicitur, Filius minor, Spiritus Sanctus minimus: unde Filium, & Spiritum Sanctum inter creaturas rem nunt, quamquam coeteris longe praestantiores, ob excellentiam di magnitudinem ipsis a supremo Deo concessae auctoritatis. Haeretiei , qui distinctas realiter in Deo personas negaverunt .
Simon Magus Getthis oriundus vico Samariae, qui paulo post Christi mom item docuit se omnem esse Trinitatis personam . qui Iudaeis quasi Filius appa- ruit, in Samaria autem quasi Pater descendit, in reliquis vero Gentibus, quasi Spiritus Sanctus adventavit. Ita S. Irenaeus Lib. I. adversus haereses C. 23. alias 2o. S. vero Augustin. L. de haeresibus ad Quod vult Deus c. I.juxta veteres Editiones, paulo aliter rem narrat, scilicet Simonem dixisse, se in monte Sina Legem Μονε in Patris persona dedigie siceis; tempore oberii in T..t p. s. Filii persona putatim apparuisse, postea se in linguis igneis viritum Sanctum super Apostolos venisse. Unicam ergo ille admittebat in Deo personam.
Secundo saeculo an. IA . Valentinus vir summae fatuitatis & perditae mentis, s quis unquam fuit, tametsi ingenio potens di eloquio, inter infinita alia errorum figmenta,&deliria, totam Trinitatem passam suilla docuit. Ita constat l
38쪽
ex S. Athanas. L. a. contra Apollinarium . Causam desectionis Valentini a fide Catholica, superbiam , & ambitionem fuisse, ut saepe fit) narrat Tertuli. L.
adversus Valentinianos c. . Speraverat , inquit, Episcopatum Valentinus, quia is ingenio poterat,ineisquio: sed alium ex marinii praerogativa Dei potitum indignatus, de Ecclesia auctenticae regulae abrupit ut olent animi pro prioratu exeitii praesumptione ultionis) ad expugnandam eonversus Teritatem ἰ is cu-Jusdam veteris opinionis semen nactus Colarbaso viam detineavit. Dicebat ille, Patrem aeternum infinitis retro aevis in altissima quiete, seu silentio jacuisse, ae tandem e silentio illo genuisse Verbum, ab ipso tanto intervallo distans, ut illum ignoraret.
Eodem saeculo circa an . Christi i7a. quidam e secta Montanistarum, qui Cataphrrgae ,&Pepusiani dicebantur, a regione Phrygiae, ex qua oriundus erat stitae illius parens Montanus, & a Pepusa illius regionis oppidulo,ubi frequentiores conventus habebant, assirmabant ,teste Tertuli. L. de Praescr. c. sa.Christum esse Filium simul, & Patrem: qui quidem error nec Montano ipsi, nec Omnibus plane ejus sectatoribus adscribendus est, ut adscripsisse videtur S. Hieri Ep. q. ad x sarcellam , cum diserte significent S. Epiph. haeresi 48. &Theodor. L. 3.haeret.fab.c. a. Montanistas de Patre & Filio & Spiritu S. idem sensisse cum Ecclesia Catholica. Et vero nec S. August. Lib. de haeresibus, nec Philastrius Brixi ensis hujus erroris meminerunt , cum Montanistarum deliria enumerant. Soli igitur Montani dilcipuli , qui dicebantur Kata, hoc est, secundum Aschinem, ait Tertullianus, in hunc errorem lapsi sunt; alii autem, qui d cebantur rata Proclum, quae secta inter Montanistas praecipua erat, ac nobilior , ab hoc errore immunes fuere . Distinctionem illam recte observavit Theodoretus loco mox cit. dc post illum e recentioribus non pauci eruditi.
Anno I96. Praxeas Asiaticus Montanistis secundum Aschinem adhaerens, primus omnium hanc haeresim Romae propugnavit: Praxeas, inquit, Ter- P. 223. D. tullianus Lib. de Praescriptionibus c. ultimo: haeresim introduxit. mc Deum Fatrem omnipotentem feom Christum esse dicit; hunc crucifixum passumque eontendit mortuum e praeterea seipsum Misedere ad dexteram suam . Et L. adversus Praxeam c. I. Iste primus, inquit, ex Asia hoc genus perversitatis P. Q o. f. intulit Noniae: homo On alias inquietus , insuper de Iactatione Martirii inflatus. Vide S. Augustinum L. de haeresibus c. I.
Circa annum Christi aque . prodiit Noetus, An tus merito dicendus , id est, mentis inops, ac stolidus , ait S. Epiphan. Haeresi s 7. Is Ephesius suit, si Epiphanio credimus, loco mox citato, vel Smyrnaeus, ut Theodoreto placet Lib. I. haereticorum fabularum c. 3. Afferebat ille Patrem & Filium & Spita Sanctum non natura solum , sed etiam persona unam & singularem esse Deum, iis Scriptiirae fretus testimoniis, quae plures Deos plane rejiciunt, ipsumque adeo Patrem passum esse contendebant. Sed dc majori quadam arrogantia, ac vecordia elatus, sese Moysen , fratrem vero suum Aaronem esse dixit, ut refert S. Epiphanius haeresi laudata 1 . ubi non satis accuratus videtur S. Doct. cum scribit, neminem ante Noetum talem haeresim invexisse . quem quidem ante annos I 3 o. extitisse memorat; namque Valentinus, ct Praxeas jam huius erroris semina sparserant. Damnatus suit, &ab Ecclesia ejectus metus
39쪽
a beatae memoriae Praesbyteris; qui eum in errore pertina κ paulo pri mortuus fuisset, honore sepulturae privatus fuit. Ita Epiphanius laudata haeresi
Illius haeresis patronus omnium famosissimus suit Sabellius, a quo dimSabelliani, quotquot post ipsum personarum realem in Deo distinctionem
Is Ptolemaide in Lybia natus circa annum Christi as . haeresim suam propugnavit, ne mee unam esse in Deo personam sicut essentiam sub triplici a pellatione, Patris nimirum , Filii, dc Spiritus San ii. Solebat ille errorem eκ-plicare Solis similitudine, ut refert S. Epiphanius haerest 62. in quo triplex est seu essicacia, nimirum illuminandi vis , calefaciendi facultas, &rotunda figura sive corpus ipsum solare , quod di lcum vocant, ac vim quidem illam calefaciendi, hoc est calorem atque aestum, respondere Spiritui Sancto ; illuminandi vim , Filio ; Patrem denique totius hypostasiis
velut quamdam esse sormam docebat. Unam igitur in Deo personam variis appellabat nominibus, pro variis ossiciis, quibus sungebatur, atri e Gfectibus, quos operabatur . Patrem dicebat , cum Legem dedit; Filium , Cum assumpsit carnem Simitum S. cum in Apostolos delapsus est. Adversus Sabellii haeretim nominatim scripsit Sc Dionysius Alexandrinus Epistolam ad Xistum Romanum Pontificem . Vide Euseb. L. 7. Hist. c.6. Omnex illi Haetetici dicti sunt Patrapamiani , quia Patrem passum e profitebantur: unde immerito S. Epiphanius scripsit Sabellianos a Neotianis in eo discrepasse, qiaod Patrem passum esse negarent. Sanctus quippe At Irana suis L. de Synodis ait: cvj modi sunt , qui apud Romanos Patr passant, apud nos Sabelriani vocantur. Et S. Aligust. Tract. 36. in Io: Sa-oeltiani, inquit, dicti sunt quidem barretici , qui vocantur Patripassiani quia die uni ipsum Patrem possum fuisse . Post Sahclliu in multi eodem errore i ii secti fuerunt , quales Paulus S mosa tenus, Photin , Pri lcis ianistae, &alii, quos brevitatis causa. hic pra termittimus, quorum postea recurret dicendi , locus. Heretici, qui prureι asmittendo personas stares quoque Deos admisisse visisunt. ν . . s. Inter illos primus occurrit Valentinus, de quo jam diximus. Ille nam iaque pleroma invisibile, ae spirituale ex pluribus Aonibus constituebat ii et Deo, atque, ut ait Tertul. L. ad verius Praxeam c. 8. probolas suas discernit on separat ab auctore , ἐν ita Ronve ab eo ponit, ut ZEon patrem nesciat Denique , desiderat nosse, nee pote ', imo P pene ditoraturis dissolvitur. An mo vix concipi pzssunt, quot insana deliria Valentinus excogitaverit, do quibus, iuste S. Ire n. & Tertullianus.
APPELLES. To. r. p. Appelles Marcionis discipulus, magistro suo , & veritati pariter inser 3 o. sus, inquit S. Epiphanius haeresi M. qui magistrum oppugnavit, & veritatem. Is circa annum Christi I 6. narrante eodem Sancto Epiphanio cit ni/. p. ta haeresi, docuit: unum esse bonum Deum, unumque principium ... Caeterum idem ille Sanctis bonusque Deus, quia principio Deus es , ac bonus , aδες pro
40쪽
p oiluvἰt Deum, a quo universa condita sunt, caelum vide re terra,
caeteraque, quae in c munso cernim. - - οS. Athanasius Epistola pro Concilio Nicaeno , docet b. Dionylii Romani tempore extitisse quosdam , qui cum Sabellianam impugnarent haeresim, tres Deos distinctos commenti sunt . Illorum meminit S. Basilius Epistola m. ad Episcopos Galliae & Italiae. Error, inquit deorum obtinuit. Magnus apud illos Deus est is parvus : Fitius , non naturae nomen. sed honoris anesiatio reputatur: Spiritus Sanctus nee ad Sanctae Trinitatis complementum pertinere, nee divinae beataeque naturae confors, sed ex creaturarum numero temere is, utcumque Patri O, Filio alectus esse docetur.
Eumdem errorem Apollinari tribuit S. Gregorius Ninianetenus Epistola I. ad Cledonium praesbyterum. Ilud scire necesse est, inquit, Apolliππ- rium , quamvis deitatis nomen Spiritui Sancto dederit, vim tamen deat ris minime custodiisse. Siquidem ex magno, is maJori , , maximo, hoc es, ex Spiritu Sancto, is Filio is Patre, tanquam ex olendore . is r aio On Siae Trinitarem constituere quod quidem in illius Libris aper- re scriptum est deitatis scala es , non rn euerum subvehens , sed e corio
idam etiam, reserente S. Hilario Lib. s. de Trinitate , divinitatem tanquam substantiam quamdam communem spectabant , cujus portionem obtineret Pater e Filius vero aliam, & ita divinitatem misere secabant , ac disterpebant; quam haeresm refellit Lib. contra Auxentium. Aliam quoque memorat, mrum scilicet qui substantiam quamdam primam cκ-- Cogitarunt, duasque alias substantias, quae primam illam partirentur, ae inter se dividerent.
Erant illi surculus quidam Serverianorum, ae Triteitarum , Cononitae dicti a Conone apud ipsbs Episcopo. Eorum circa Trinitatem doctrinam describit Nicephorum ib. 18. Hist. c. m. his verbis : Pr rentur is si , severa Deam quidem esse naturam is essentiam quamque , Patrem viad Aeet is FiAum is viritum Sanctum: ad haec, tres quoque personas dicunt, ipsam nimirum Sanctam Trinitatem, subsistentias tres. Tres aurem numero substantias is naturas per omnia similes fecundum deitatem dicentes , unamque substantiam sive naturam , im unam deitatem De D iam , sanctam, is consubstantialem profitentes Trinitatem, non numero,scd per omnia simiB deitate, tres deos aut tres deitates omnino dicere tergive santur . Admittebant ergo illi unam quasi specie tribus personis communem, ac per omnia similem, ac consubstantialem substantiam & naturam deitatis, tres vero in illis numero disti actis substantias & naturas: eo sere modo, quo una est specifica natura humana in multis hominibus, numero tamen distincta , & pro multiplici hominum numero, divisa& multiplex . Ex quo proclive erat inferre tres esse deitates , ae tres deos numero distinctos, sicut Petrus v. gr. Paulus & Ioannes sunt tres homines. Non ausi tamen illi sunt confiteri tres esse deitates , ac tres deos. Hoc ipsum systema jam docuerat sexto saeculo Ioanneς Philopponus , celebris Grammaticus, ac Philosophus, in rebus Theologicis parum versatus, ac supra modum audax & temerarius.
- Systema illud aetate nostra renovavit Scriptor Gallus in Libello, cui gallice