장음표시 사용
51쪽
Fideles a Dorsus fraudes de corruptelas, quibus Valentiniani fidem SS. Trianitatis adulterabant. - Nihilominus vox eadem ab aliis orthodoxis Doctoribus retenta suit detracto illo, ac seposito perverso sensu, quem Valentinus confinxerat. Ut enim recte observat Tertullianus L. contra Praxeam c. 8. jam citato, non idcirco voκ illa ab usu. Ecclesiae removenda est, quod ear Haeretici abusi suissent : Haeretici siquidem eam ab Ecclesia suffurati sunt dc ad errorem propugnandum transtulerunt ; legitimo igitur i,ossessori restituenda illa est, T. 4. p. hoc est, Ecclesiae Catholicae. 2 con ideo, ait Tertullianus: nou utitur O veritas vocabulo isto, re, ac censu ejus, quia b cresse potus eae veritate accepit, quod ad mendacium suum fleveret. lII. Haeretici Ariani simularunt quidem se odio Valentini detestari voe, lbuluna, , prolationem ', atque Orthodoxos infamabant quasi reos emroris Valentini, Alanichaei, Sabellii, Hieracae, eo quod dicerent Filium a Patre genitum seu prolatum . Sic ipsemet Arius cum suis asseclis , in Em sola ad Alexandrum Alexandriae Episcopum, quam S. Hilarius L. f. de Trinitate initio latine redditam refert, profitetur se 'εὐώσιον propterea ne- 'in' ' gare Filium: ne, ut Vagentinus, prout ione Natum Patris asseveret : aut1 A, tu M AElchsus, partem unius Iubβantior Patris Natum esse : aat fietit Sa f. ', ,, unionem dividens ipsum dicat esse Filium quem is, Patrem: aut f ' cui Hierachas , Iucernam ex lucerna , veI Iampadem in duas partes. Idem legere est in Esnstola Eusebit Nicomediensis ad Paulinum Tyri, apud I heodoretum L i. Hist. c. 6. Verum solitae illae sunt Haereticorun fraudes, qui cum Catholicam impugnant fidem , se Haereticos impugnare contestantur , ut simplicioribtis sic illudant, ac sucum faciant. Reipsa etenim non alia de causa voco refugiebant, quam quod substantialem producti'nem exprimerer, ac praecipuum erroris eorum caput jugularet, nempe Filium non esse ex L substantia Patris, sed ex illius dumtaxat consilio, ac voluntate, coeterarum screaturarum more, ex non eκtantibus procreatum . Recte id intelligebat, uα'vid. D. erat acutus & perspicax, Eusebius Nkomedioimis in Epist. mox citata. Quod, .
si , inquiebat, ex ipso , hoe es, de ipsi esset, Deo Ilatre) tanquam pars
6us, meI ex defluxu substantiae , non iam, creatus, nec fundama amplius
Ipsi etiam Prax ani' ae Sabelliani processionis, ac prolationis substantialis in Deo nomen exosum habuere, quod errori suo noxium intelligeront, utpote quod distinctionem rcalem personae procodentis & i lius, a qua procedit, squam distinctionem illi negabant) diserte demonstraret.
De exfensia, numero , proprietatibus processioaum divinarum . . ERRORES.
ESse in Deo veras ex divina substantia processiones, negarunt Haeretiaci quotquot vel personarum distinctioncm , Vel earumdem unitatem inaturae impugnavere, de quibus supra , IAriani nullam in Deo veram generationem, re consequenter nulIum esse, iqui proprie aut Pater, aut Filius dici possit, sed improprie tantum δε abusive, idcirco contendebant, quodlion alium senerandi inc'um agnoscerent quam qui in creatis reperitur, qui cum decisione, partitione, mutatione, passione substamiae conjunctus sit. Unde Catholicorum dogmati invidiam iacere solebant , quasi omnes istas imperfectiones in divinam Filii generatio,
52쪽
.mem in serrent: Si enim, inquiunt Epistola jam citata ad Alexandrinum apud Sanctum Hilarium L 6. a. Trinitate ipse, is, ex utero On .,
quod ex Patre exivi is, veni, veruti partem ejus unius substantiae , On quasi' 'ilatio nem extendoris intefrigitur , compositus erit pater is divisibilis , is, converitibilis ,-mutabilis ; beorpus fecundum illos, ἐν quantum in ipsis est, eon sequentia corporis sit linens sine corpore Deus. Sic illi falsam generationis divinae ideam ubi efformabant, quasi humanae similis soret, ut inde Catholicos calumniandi locum arriperent, qui certe imperfectiones illas amnes humanae generationis a divina longius removebant, ut eκ dicendis constabit. Numerum processitonum divinarum multum auxere Valentiniani: namque pleroma, hoc est, plenitudinem dc complementum nivisibile, ac spiritale ex triginta Tonibus constituerunt sibi conjugio copulatis , aliosque ut patres dc matres gignentibus , quos rursum in quaternationes, octona elones , decades & duodecades partiti sunt: naturae autem di Vertae esse a Patre illas aeonum probolas existimabant: Valentinus, inquit Tertullianus jam citatus Lib. adverius Praxeam cap. 8. probolas suas discernit separatcb auctore ', i 3 ita longe ab eo ponit, ut PKon patrem nesciat. Denique
dcrat, nosse, nec potest; imo is, pene devoratur is dissoluitur.
Quotupis x processio. Εκ dictis paulo ante, processo alia est immanens, alia transiens. . Immanens ea dicitur, cujus terminus manet intra principium iptum, talis est productio verbi per mentem. Transiens vero ea, cujus terminus extra suum principium exit, ut ca-ἐor ab igne, filius a patre productus. Rursus alia est physica, alia metaphysica . Prior ea dicitur, qua unum db alio procedit actione quadam physica, quae includit mutationem, dependentiam di diversitatem naturae illius , qui ab alio procedit, tanquam RVera causa e Metaphysica ea est , quae in suo conceptu includit tantum emanat 'Onem seu Originem , qua unum ab alio fluit tanquam a suo principio, seclusa nata iiDpersectioiae mutationis, diversiintis di dependentiae. His positis sit
Datur in imo vera & proprie dicta processio. Probatur I. ex Scriptura. Psal. 2. V. 7. de Christo dicitur: Ego hodie t
uui re . Et Ps. Ie 9. v. 3. Ex utero ante luciferum genui te. Micheae s. V. 1.
Egressus ejus nempe Christi) ex diebus aerernitatis. Eccl. 2q. v. oreo tivmi prodivi. Dan. g. v. qa. Ego ex Patri processi-veni, inquit Christus. Quo loco advertunt sacri interpretes, verbo, procis, Uternam significari Filii Dei senerationem ; verbo autem, vem, temporalem ejus in mundum misesone per incarnationem .Pariter de Spiritu san dicitur Io. I .v.26. Cum venerit Paraclitus , quem ego mittam vobis,uirisum veritatis,qui a Paure procedit.
Idem invicte probant Scripturae testimonia innumera autem sunt, quae Deum Patrem & us Filium unigenitum appellant , quae propriῖα naturali. sensu intelligenda esse , in serius demonstrabimus , cum ad versiis. Socinianos de aeterna Verbi divini generatione disseremus . Pater quippe Vere atque ex utero suo , ut dicitur , id est ex sua substantia , non generaret, nisi verum & sibi coaequalem in natura Filium ha Tourneo de Trinitate. Tom. IL C 3 -
53쪽
Tom. 1. . 397. Da Tom. d. p. a I9. C.
re quod sine processione seu origine unius ab alio intelligi non potest Probatur Quia sunt in Deo plures persanae a se invicem distinctae ut ex dicendis constabit: ataui personarum distinctio su atur in processione origenis unius ab alia. Eae vis verbis , Quod genitus non sit, Oue quod genitus, 3 quod procedas, hoe essectum es , ut alius Pater, alius Filius, alius Spiritus, inquit S. Gregorius Naaianzenus Orat. 37. Et S. August. L. de side& Symbolo c.9. Quid proprie Pater . . on quid Filius ... quod ille genitor , biegenitus illa non de Filio , bio de Patre. Concinit Scholae effatum , Omota in divinis sunt unum di idem, ubi non obviat relationis oppositio. Probatur 3. ratione ex summa divinae essentiae faecunditate deducta. Numquid ego , qui alios parere facto , ipse non pariam , dicit Dominus 3 Si ego , qui
generationem eateris tribuo, sterilis ero Isaiae 66. v. 9. Nefas es dicere , in. quit Sanctus Ioannes Damascenus Oithodoxae fidei Lib. I. cq. 8.---turali faecunditate carui se . Foeeunditas porro in eo posita s , ut quis evseipso, id es, ex propria substantia , prolem natura similem sui edat. Et S.Cyrillus in Libro Thelauri Affertione s. Si Deo, inquit, ademeris Patrem esse , faecunditatem e divina natura fisuleris , ita ut perfectus nequaquam fit, cum generandi facultate careat Documentum itaque perfe- ctionis est faecunditas, fignum, qaod Patrem perfectum esse ostendit, est Filius, qui ex ipso ab aeterno processit. Et postea : Si ergo impium est dice-σe , mentem humanam fructum nunum proferre , eum id Dominus ψye tefletur θ' res ipsa probet: quo pacto non absurdum fuerit dicere supremam omnium mentem infrugiferam esse , facunditate , qua ei convenit, priva re ut si dicant generare , corporis legibus subjicere, Mque ita perinde ae compus enerare, cum ne mens quidem, quae in nobis s. corporeo modo generet Idem argumentum ex Recunditate divinae naturae adverius Arianos urget S. Athanasius Orat.a.Ouod , inquit, ipsa divina natura, ut putant, foecunda πού est, sed seritis, ut lux non illuminans, em fonssiccus, nonne eos pudere debet firmare eum vi efficiendi praeditum esse An non erubescent, eo sublato , quod est ex naIura, id velis primum Deum tenere , quod est ex voluntate t
Dupleκ est in Deo processio; non plures, nec pauciores . Probatur I. Quia tot sunt processiones, quot personae procedentes ; at
qui duae tantum sunt personae procedentes; nempe Filius de Spiritus Samcius; Pater enim a nullo Hoc uit, hine clicitur Deus a se , a Scriptoribus Ecelesiasticis , ingenitus , innascibilis , principium sine principio , origo , sons totius divinitatis, quia ab ipso Filius & Spiritus Sanctus procedunt tanquam a principio & origine , ipse vero nullum agnoscit sui
principium, nullam originem. Quod si plures duabus in Deo admitterentur processiones , dc personae proc entes numero infinitae admittendae Brent, nulla enim certa & evidenti ratione ostendi potest eas ad definitum numerum restringi debere . Probatur 2. Tot agnoscendae sunt in agente intellectuali processiones suinposita fide, illa enim sublata non daretur tali ratiocinio locus) quot sunt facultates, per quas agens intellactuale, qualis Deus est, potest intra se producere : sed illae duae tantum sunt, intellecius scilicet & voluntas, quarum terminus quilibet, eum sit infinitus, utpote in natura infinita, atque eκ hauriat totam facultatis foecundialem, unicus est in suo ordine . Sic unicum est ver-r bum,
54쪽
bum, seu unicus intellectionis divinae terminus ; quia per unitum illud
Verbum, utpote infinitum , tota exhauritur vis intelligendi naturae divinae , ipsiusque Patris r Proinde , inquit S. August. Lib. I . de Trinitate cap. Iq. tanquam se ipsum dicens Pater genuit Verbum sibi aequale e , omnia. Non enim se ipsum integre perfecteoue dixisset, si aliquid mimo aut amplius esset in essus Verbo quam in ipso. Et certe verbum opus non '' 'habet verbo, cum ipsum per se tam sibi , quam rei cognitae declarandae sufficiat. . ' ' . Idem diei debet de termino olitionis divinae: hincque fit ut neque Filius intelligendo quidquam producat, nee Spiritus Sanctus aut intelligendo aut volendo . Quid ita Quia uterque recipit a Patre vim intelligendi, quae est ipsamet natura divina , jam exhausta mr productionem ipsius Verbi. Verbum quippe , cum sit terminus intellectionis divinae , aliud Verbum producere non potest , alias non amplius terminus foret intellectionis, sed principium: intelligendo quippe Verbum istud, secundum pro duceretur , quod certe pugnat cum definitione verbi quod terminus est , non principium intellectionis. Ratio, ut dixi, a priori petitur ex Infinitate divinae naturae , ae iacultatis intellectivae , quae unico termino infinito exhauritur , quidquid enim infinitum est, in suo ordine unicum est; hincque veteres praeclare unita tem Dei ac divinae essentiae in Tribus personis demonstrabant: Summum ma- P.367. B. gnum unicum fit necesse est . Euο-Deus unicus erit: nσn aliter Deus nisi fummum magnum, inquit Tertulianus Lib. I. contra Marcionem cap. 3.
Et Novatianus Lib. de Trinitate cap. q. apud Tertullianum : Summum autem quidquid es , inquit, ita demam summum esse oportet , dum eκ- P. 7 cy.P. tra comparem est . Et ideo forum , unum fit necesse es . eui conferri ni-bit potest, dum pamem non babet . Quoniam nec duo in ita esse possunt ,
Ex quo sic arguimus t Quidquid est infinitum : unicum est In suo ordine: atqui Verbum divinum, utpote terminus intellectionis divinae , est infinitum, Spiritus quoque sanctas , qui terminus est divinae volitionis, est infinitus ergo
uuicum est in Deo Verbum, unicus Spiritus Sanctus : ergo non plures ,quam duae prosessiones , ex quarum una Verbum, ex altera Spiritus Sanctus procedit. Solvuntur OUectiones. Obiicies r. contra primam Conclusionem . Omnis processio aliquam involvit imperfectionem, nempe I. dependentiam procedentis a producente . a. prioritatem qnamdam principii ploducentis, respectu illius, qui procedit. 3. naturae partitionem, ac divisionem inter eum, qui procedit, de eum, a quo procedit: si enim una & eadem sit numero natura, una pariter erit persona ; dc ita sequeretur , rem eam-μm a se ipsa procedere, quod implicat. q. denique, in omni processione mel tur aliqua potentia passiva, tum in persona, quae naturam recipit,
- tum in personar quae naturam communicat, namque Pater divinus U. g.
producendo Filium, illum in sinu suo , unde non egreditur, recipit: at qui , ut per se manifestum est, haec cadere in Deum non possunt . Res p. dastinguo maj. Omnis processio in creatis aliquam involvit imperiectionem, esto: in divinis, nego. Non est porro de divinis idem, quod de humanis, sentiendum, quae tamen longo distant a se invicem intervallo: atque cum de divinis processionibus agitur, mens nostra ab omni creato exemplo revocanda est, ut ad divina unice transferatur.
55쪽
Resp. Naturam illam revera communicari Filio & Spiritui Sancto , sed non propterea dici debet eam esse ab alio ; quia haec loquendi ratio originem, productionem seu procelsionem ab alio desiglint. Certum porro est dεvinam essentiam ab alio non procedere, nullamque sui originem habere r non ita vox, communi rio , quae ex se Originem , ac processionem non
Instabis 2. Qui naturam suam alteri communicat, ino prior est οῦ ergo Pater: qui Filio &, Spiritui Sancto suam communicat naturam, illis est prior. Rei p. dist. ant. Qui suam naturam libere, ac cum dependenti altera communicat , illo est prior , concedo : qui communicat eκ necessitatesnae persectissimae, ac infimite naturae, ac sine ulla dependentia, nego . Porro talis est Pater, respectu Filii, & Spiritus Salicti , qui biu necessario
suam totam naturam communicato , ε .
Instabis r. Persona divina verus est Deus: atqui Deus i vitam sui agno-stit principium , imo issct primum est principium. Rei p. Argumentum istud verum esse sophilina , in quo quatuor tun rtermini. In masori enim propositione, vocabulum , Deus , supponit pro persona in minori vero pro essentia divinar unde sacilis est res ponsio ad
minorem. Atqui Deus ratione divinae naturin nullum agnoscit sui Cipium , concedo: ratione personae , nego. Deus equidem primum est onlanium creaturarum principium, sed non idcirco excluduntur ad intra divi
' O icies a. contra secundam conclusionem. Etsi vis spirandi in Patre siit infinita & exhausta per proceisionem Spiritus Sancti, nihilominus tamen Filio communicatur, qui simul cum Patre Spiritum. Sanctum producit : ergo etsis vis intelligendi Patris exhausta sit per generationem Verbi, quid ni poterit Verbum aliud Verbum producere, di ita in infinitum Resp. nego conseq. & paritatem . Dil paritas est, quod una eadem si vis spirandi in Patre & Filioe, atque in illo Priori instanti originis , quo Pater producit Filium, nondum nostro concapinndi. modo intelligitur exhausta ipsius vis spirandi via nondum intelligitur spirasse Spiritum Sala ctum , qui cum secundus sit origine a Filio, ab ipso ut de . a Patre tanquam ab unico principio procedit: Filius enim habet omnia quaecumque Patris. sunt, adeoque & vim spirandi, nondum nostro intelligendi more exhaustam . At intelligendi vis omnino exhausta est per productionem termini in fi niti, Verbi scilicet divini, quod unicum sufficit, nec aliud est possibile. Instabis . Ex dictis Conclusione prima ,.sine foecunditate Deus foret in persectus; ergo si Filius intelligendo nihil producit , inscecundus est , ac consequenter imperfectus. Rei p. dist. conseq. Ergo si Filius intelligendo nihil producit , ex desecta 3 di impotentia naturae, imperfectus est, concedo: si nihil producit , quia ipse terminus est infinitus paternae cognitionis, quam totam exhausit, nego. Verbum etenim, quod infinitum est, unicum sit oportet, neque ex desectu& impotentia oritur, quod aliud verbum non producat, imo potius ex summa & infinita ejus perismone. Ita sere objectionem sol 'it S. Gregorius Nanianzenusinat. 37. de Spiritu Sancto: Neque Filio, inquit, aliquid deest l. h. ad hoe uisit Pliter neque enim defectur est fiatio nee propterea tamen Pater est. Iioquin eadem ratione Patri aliquid deerit ad Me ut fit Filiusnnee enim Pater Filius est. Sed baee defectum proeuldubio non arguunt.Ibid.vero sic pergit: d. pag.
ιι enim Filius est Pater, unus eηim es Pate sed quia Pater nec Spirit se A. est Diuitiam by Corale
56쪽
est Filiara, quia ex Deo est , uxus enim unigenitus λ sed quod Filius. Tria baee
usum , si divinitatem spectes; im unum tria , fi proprietatum rationem habeas. S. Augustinus eodem quoque modo dissicultatem dissolvit refellens Maximinum lib. 2. adversus eum cap. Iaian. autem, inquit , ut, quomodo putas , ideo fit Pater potentior Filio ψ quia creatorem genuit Pater , Filius autem non genuit ereatorem. Neque enim non potuit, sed non oporruit . Immoderata enim esset divina g eneratio , si genitus Fuius nepotem
gigneret Patris , quia s ipse nepos , nisi avo suo monepotem gigneret ,
secundum vestram mιrabilem sapientiam, impotens diceretur .... nec imis puretur generationis series , si semper alter ex Hiero nasceretur I nee eam
perficeret usius, fi non sufficeret unus . Omnipotens itaque omn/potentem genuit Filium is, Itaque non ex desectu potentiae fit, quod Filius i melligendo aliud ombum non producat, imo mam ex summa & infinit ad nar naturae perfectione, cu1us tota in intell1gendo Recunditas unius Verbi infiniti productione exhauritur ; sicut exhauritur & in volendo Patris & Filii ioecunditas, unius Spiritus Sancti productione ..Cujus quidem rei quasi a priori ratio haee est quod omnis divinarum
persona n perfectio sit ab essentia, non a personalitate. Paternitas quippe, filiatio, spiratio sive activa sive passiva, proprietates sunt personales , ac relativum i quia limant z resationes vero in suo inmali conceptu persectionem non exprimunt, saltem ab essentia distinctam. Cum igitur eadem omnino sit in tribus divinis personis substantia seu essentia divina non potest altera esse perfectioria Generavit Pater, inquiebant Ariani, non generavit Filius. Ergo, inserebant, Pater est Filio persectior. Quibus apposite respondebat S. Ambrosius L. q. de fide cap. 8. alias ρ Quod hic argumentum est inaequatitatis Generatio enim paterarae proprietatis est , non potentiae. od si etiam daremus relationes este persectiones, una tamen alte in perfectior dici non posset eum unaquaque in suo ordine summa sit de infinite persecta . Nequdi vos moveat commune istud effactum e Beatius est dare, quam accipere. Equidem locum habet effactum illud in iis , quae libere & cum dependentia, non vero in iis, quae ex naturae necessitate dc insita foecundualdi dantur seu communicrantur, ut fit in Deo. amquam non dissimulandum; altiora esse ista Mysteria, & ab omni humana ratione longius seposita, quam ut a nobis liquido explicari possint . Satius haud dubie solet uni revelati ni hic firmiter adhaereret, quam variis indulgere ratiociniis , quibus nos non alio consilio hic utimur, quam ut Scholae serviamus, ad exercitatio
nem insenii, & Mysterii si fieri utcumque potest elucidationem
Instabis I. Tam Passunt, ac debent admitti in Deo proceminins per potentiam & bonitatem, & per memoriam , quam per intellectum,& voluntatem R. p. nego antecedens & paritatem . Dii paritas est, quia potentia non est principium activum ad intra, sed tantum ad extra, terminosque respicit ab ipso Deo dissitos atque distinctos o Bonitas pariter non rev atur admodum agendi causae essicientis , ae productivae, sed finalis, ac motivae: n que enim aliter, quam per facultates intellectus scilicet & voluntatis bonitas in Deo sese diffundit; sunt enim istae facultates intra Deum Oeerativae. Inde est, quod M. Patres ad eκponendum utcumque Verbi divini gener
tionem, proferant exemplum humanae mentis , quae cognoscendo sormat
intra se verbum, quo secum ipsa interius Ioeluitur. Nulla porris est in Deo memoria proprie dicti: memoria enim praeteritorum est, autem nihil
57쪽
est praeteritum , nihil suturum, sed omnia praesentissima sunt ac nonnis
metaphorico sensu recordari praeteritorum dicitur , ut i et e nostro loque A modo aciem peret Scripturae qua ratione dicitur etiam irasci, poenitentlia duci &e. nempe per metaphoram & figuram. Irissahic a. Subsiste tia Patris. imo dc omnes ejus periectiones, ab eius divina essentia profluunt; ergo .totidem sunt processiones distinctae ; ergo longe plures sunt in Deo processiones, quam duae. Resp. dista antecedens .. Subsistentia Iutris & omnes ejus periectiones fluunt a diviva essentia , tanquam a radice fundamento , per simpliacem , ajunt, methaphysicam emanationem , virtualem & , improprie dictam , quomodo proprietates ab essentia fluere seu emanare dicuntur , concedo: fluunt ab essentia tanquam a principio productivo fle per emanationem realem, ac proprie dictam, quomodo Filius 3c Ipiritus Sanctus in Deo producuntur, nego. Obscies 3. ut minuas numerum processionum in Deo. od infinitum est, unicum se oportet . Hine Dei unitatem probant Veteres , quod sitens infinitum e duo autem esse non 'ossunt, nee eompati simul infinita. ergo cum processio in Deo infinita sit, unica esse debet. Res p. dist. antecedens. Quod est infinitum, unicum est in suo oris dine , & , ut dicitur , intensive , concedo .. Ita , quia processio per intellectum infinita est , unica quoque est Ac unicum producit Verbum r idem dicendum de processione per voluntatem .. Quod infinitum est , debet esse unieum extensio , dc in alio quocumque ordine , nego . Ita processio per , intellectum non excludit processionem per voluntatem; imo hane imponat, & utroque in suo ordine, ae quasi specie infinita est. Instabis I. Prima processio totam naturam communicat dc exhaurit 3 ergo alteri processioni locum non relinquit. Resp. dist. anta Totam exhaurit naturam , & non totaliter , seu non
omni modo, neque in quolibet ordine, concedo. 4.-nα ealiter, ac iu
Instabis a. Facultas intelligendi Ac volendi in Deo non distinguuntur; quomodo igitur terminos realiter distinctos producere possunt Res p. dissi ant. non distinguuntur realiter, concedo: virtute sundata in
summa Dei persessione, qua fit ut una de eadem simplicissima δc infinita Dei essentia rebus i iuribus distinctis aequivaleat, effectusque varios, dedi versos producat, nego. Hae ratione j lia 3c misericordia sunt una realiter δciden-e rui essentia, quae virtualiter dumtaxat distinguuntur ; dc
tamen realiter distinctos essinus producunt, poenas nimirum dc praemia. Divinarum proeti a m mprietates.
. Divinae processiones immanentes sunt, aeternae, substantiales, necessariae smetaphysicae, ab omnibus creatae productionis impersectionibus longius 'sepositae, ac segregatae. Probantur singulae partes. I. Sunt immanentes, quia earum termini, Filius scilicet Aisprirus Samstus, in ipso Deo sunt. D. r. v.I. Verb-erar ιμή mum. Et v. vs. Unigenit/
58쪽
Hlius qui est in sinu Patris, ipse enarravit. Et c. Io. v. 38. Pater in me est, ego in Patre . Ratio aperta est quia intellectus & voluntas facultates sunt immanentes , quae terminos habent internos & sibi intime comjunctos
II. Sunt aeternae', quia ipsi Deo coaevae: Egressus ejus Filii )ex diebus
aeternitatis . Mich. s. v. 2. Ex utero ante Luciferum genui te . Ps. Io9. V. 3.
Idem prorsus dicendum de Spiritu Sancto . Sicut enim Pater se ipsum ab aeterno cognoscendo, producit Verbum ; ita Pater & Filius seii Verbum , lese
mutuo amore prosequendo, producunt Spiritum Sanctum , qui amor est seu charitas increata substantialis. Et certe , ut ratiocinantur eteres, Tertullianus adversus Paxeam c. s. Athanasius Oratione fecunda contra Arianos,
Origenes apud Sanctum Athanasium Lib. de Decretis Nicaenae Synodi, Athenagoras in Apologia, mus esse non potest ab ue sua sapientia, ratione, amore; ergo neque sine processione Filii, qui est ipsa increata&subsistens capientia genita; neque etiam sine processione Spiritus Sancti, qui est ipsa met charitas substantialis increata procedens. iniae Veterum sententia non sic intelligenda est, quasi Filius sit sormalis illa sapientia , qua Pater sapiens est , alioqui Pater haberet a Filio sapientiam , quod certe perabilirdum est;
I ed eo sensu intelligi det et , quod terminus sit sapientiae seu cognitionis Patris, ejusque nata dc genita sapientia. Similiter Spiritus Sanctiis dicitur charitas ct amor Patris & Filii, terminative , non sormaliter. III. Sunt substantiales, idest terminos habent subsistentes, ac personales, non vero accidentales & adventitios, quales sunt in nobis termini intellectionis & volitionis; in Deo quippe nihil est accidentale, adventitium nihil. Vide paulo ante, initio primi Articuli, cum quaerebamus, quid sit in Deo processio & Prolatio, quale sit ex S. Ioanne Damasceno Lib. I. orthodoxae fidei eap. 6. & 7. dii crimen inter processionem Verbi divini & humani. IV. Sunt necesiariae , quia ab illis temperare se non potest divina essentia; necessitate quippe naturae Deus se ipsum cognoscit & amat. Non igitur ex consilio & voluntate Patris producitur Verbum , ut dicebant Ariani, sed ex illius substa trita , voluntaria quidem propensione , sed neces lama , non libera. V. Sunt mel hysicae e tum quia proprie, ac stricte loquendo non sunt verae actiones, sed emanationes potius , quae in suo conceptu important dumtaxat originem unius personae ab alia, absque ulla Mitatione sive in sub ecto, sive in termino; absque ulla prioritate tempta is aut naturae in una per na, absque ulla dependentia, diu sone, partitione , separatione sectione essentiae; uno verbo, absque ulla earum impersectionum quae phγ- scam productionem semper comitantur. Ex quo inseres, quam immerito Ariani supra initio hujus Articulis divinam Verbi generationem ex humana metientes, illam tot imperfectionibus obnoxiam esse contenderent.
Eos sic refellit S. Athan .ac discrimen humane & divinς generationis ex ponit
Ep.de Decr. Nicςns Syn.Quemadmodum inquit, non eodem modo creant homines quo Deus creat, nec eodem modo sunt,quo im, ita Miter procreantur homines aliter Filius ex Patre nascitur. Fςtus enim hominum,partes quodammodo sunt Iignent um,quippe cum nec 1 a corporum natura plex sit ded fluxa atque ex partibus compo sita .riam homines gignendo emittunt eκ fe aliquid quidamque rursurex cibis, quos accipiunt, in eos defluunt;quae quidem causa est euν multorum Ab rorum pro tempore parentes fiant, Deus autem individuus es, ac proinde absque divi-
59쪽
Ais,ne nihilque patiendo Filii est Pater . VιbiI enim eae re incorporea fuere, mirihe in eam , uti hominibωρ accidit, ρotes infuere. Quoeirca eum Deus fit natura fim ex , unius quoque ac folius Fuit es Pater . Et postear Re item examinata , eonfirmatum est Filium Patri consubstantialem esse , . . b. s.
non corporum aut morta tum animantium more ς neque enim id fieri div ' 'sione substantiae , aut praeci oue , neque aliqua assectione, conversione aut mutatione substantide , o, virtu/is Patris, ab his enim omnibus ahenam esse non factam Patris nataram: verum hisce verbιs , consubstantralem Patrν , indicari nutram Filio Dei eum factis , O- ereatis esse simititudinem eme. Eumdem in scopum S. Hilarhis xL7. de Trinitate, utitur exemplo ignis, ct luminis. Quaero itaque nane, inquit utrum divisio ac separatio sit, cum ignis ex igne est. Aut numquid abeinditur natura ne maneat, aut no fe- P. 36 F. quitur Otura ne infit, cum acre 1o Iumine ex Iumine per quemdam quo nativitatis profectum naturae nuua defectio sit , ἐν tamen fit tamen ex rumine tVerum ista humana exempla infinite semper distant ab illae simplici, dc immutabili ratione , qua divinae processiones fiunt in Deo . Hoc ipium nu. admonet idem S. Hilarius eodem Libro : Meminerimus , inquit, humanas A93 I.
comparationes divinis non satisfacere exemplis. Atque Haereticis omnes illas creatae generationis imperlectiones opponentibus, ec in divinam transferentibus , hoc unum cum S. Petro Chrysologo Sermone 6o. reponendum et Erras, Haeretice : boe habet humana ratio , non habet hoc divina : boe aec pit natura mundi , Deitatis non reeipit hoc natura.
De prine iis divinarum processionum is .
DUplex vulgo distinguitur a Scholasticis in agente peincipium actionis;
unum quod, & eli ipsum suppositum agens ; alterum quo , & est forma, per quam agit: quae cum duplex sit, remota, ct proxima, duplex
quoque distinguitur principium qua . remotum virum, di est. ipsa natura; proximum alerium se re est naturae facultas aut potentia. Sic v. g. Petrus
Mitelligens est principium quod anima rationalis est principium quo remo tum , & intellectus est pruicipium quo proximum intellectionis. Quod in humanis, hoe idem, de in Deo, servatae proportione, ac piis infirma nostra intelligendi ratione, observant Theologiis In mo quidem summa est ac maxima , quae potest cogitari , naturae
simplicitas, in qua intellige, di velle idem est reipsa. Quid a iud dicimas, ait S. August. lib. 7. de Trinitate e. r. eum dicimus, Me illi est esse, quod socre , nisi eo est , quo sapiens es e Et lib. I s. c. 13. Longe est , inquit, huic scientiae s nempe Dei) scientia nostrae dissimilis . Quae autem mentia
Dei est , ipsa is sapientia; is, quae sapisntia , ipso essentia fi e substantia.
Ouia in ivitii naturae simplicitate mirabili,' non est aliud sapere, aliud essie; ρή quod es sapere, hoc es ,, em esse ... nobis vero non hoc est esse quod scire 'Pς LVere , quoniam esse possumus , etiamsi nesciamus neque sapiamu1 . '. Nihilominus tamen in stillauium infirmitatis nostrae , quae reipsa non distinguuntur, in Deo tamen per mentem eum fundamento in re prOPtet summam divinae naturae persectionem , qua fit ut etsi omnino simpleκ, pluribus tamen distinctis aequivaleat distinguimus; & ita operatiouum intellectus consideramus quasi aliam: ab operatione voluntatis , cumininen una, α eadem seipsa sit cui isdem naturae divinae operatio : hisque
60쪽
pet mentem lactis distinctionibus commode utuntur Theologi ut Mysterium Sanctissimae Trinitatis quodammoda exponant . His ita praesuppo tis , duo hic quaerunt Theologi. Primo , quodnam sit principium quo proximum divinarum, processi
num. de principio enim quod, consentiunt omnes, esse ipsam personam riuincipium vero remotum saltem , naturam esse. Quaestio igitur tota versatur circa principium quo proximum an nempe sit intellQus , &voluntas, an immediate ac per se divina essentia. praecisa ab operationibus vitalibus intellectus, & voluntatis I aud aliud quodcumque . . Secundo, supposito quod intellectus, & voluntas sint principium immediatum ae J ximum divinarum processionum, quaerunt iidem Theologi , per quos actus intelligendi, & volendi personae procedant . an per illos , qui essentiales appellantur, & communes sunt tribus personis divinis; an em per actus, qui notionales dicuntur, seu personales, & propriis sunti risnarum , ut v. g. intelligendo verbum producereia Huic controversiae
locum dedisse videtur Durandus , qui communem Scholae sententiam de principio proximo & immediato divinarum processionum, intellectu scilicet, oc voluntate, impugnabat hoc argumento: Filius intelligit, & inteuligendo nihil producit; pariter Spiritus Sanctus intelligit, ct vult, & tamen nihil producte: econtra Pater intelligendo Filium generat, Pater, dc
Filius volando producunt Spiritum Sanctum ς ergo, concludebat Durandus, intellectus , & voluntas non lane principium proximum, dc immediatum divinarum processionum . Cui difficultati ur occurrant Theologi , quaerunt
quidnam proprium ac speciale habear intellectio Patris uo priaucat, quod non habet intellectio Filii rati est aliquid essentiale an aliquid, ut. ajunt
notionale ac relativum 3: iniones scho A.
Circa primam quaestionem in tres potissi ivum partes Schola. dividitur.
Prima Opinio est Durandi. I. sentia dist. 6. qu. 2 ubi docet, . principium e immediatum, & proximum divinarum processionum; esse naturam divinam, . quatenus est Reeunda & infinita non vero quatenus est intelligens ac volens e uno verbo essentia divina, juxta Durandum, immediate ac proxime per sese operatur, non per facultates suas, tutellectum scilicet, dc voluntatem . Nihilominus vult, ille ,. per quamdam appropriationem Filii processi mem intellectui tribui, & procinioliem. Spiritus Sancti, voluntati.
Secunda opinio eorum esti, qui solasi relationes originis assisnant pro immediato ac proximo principio divinarum processionum, .. Dicitur esse S. Bonaventurae, & aliorum nonnullorum. Tertia eorum est, qui statuunt intellectum, & voluntatem esse princisma proxima divinarum processionum , actiones vero, productivas. esse: in imetionem, de volitionem , prout connotant relationes,.vel 'tanquam conditio. nes dumtaxat necessarias, vel tanquam eomprincipium ; neque enim de his omnes consentiunt. Quipee cum generandi incultas , ω ipsa, generatio Patri, spiratio autem activa Patri, Ac Filio propriae sint, unus vero in tribus Ee knis sit intellems, una intellectio, una. voluntas, . unat volitioi omnibus communis, necesse est assignare aliquid', quo sau ut intellectio Patris prinducat, non intellectio Filii . Quid porro illud est An. intellectio essentialis in uibus personis illa communis est'. An intellectio notionalis 3 sed quid