장음표시 사용
61쪽
4lla sit, quidve addat intellectioni aessentiali quaeritur. An relatio tanquam mera conditio ' An relatio tanquam comprincipium Itaque Cirta inundam hanc quaestionem Scotus in I. dist. a. qu. 7. existimat intelligere, δc dicere seu produ aere in Deo duos esse actus virtute distinis bos , quorum primus essentialis dicitur , secundus vero notionalis et peressentialem terminum non produci assirmat, sed pernotionalem; hineque rationem reddit, cur us intelligendo non producit, quia nempe intelligit tantum 4ntellectione essentiali , non vero notionali. Sed dubium superest, quid sit illa notionalis intellectio. Alii itaque Theologi putant etantialem, Ac notionalem intellectionem
non distinsui ut actus a se plane diversos ἀ sed notionales actus esse ips met essentiales , quatenus connotant relationes sibi proprias . Atque ita generatio est ipsa mei divina intellectio affecta relatione paternitatis, adeo ut intellectio notionalis ab essentiali se tota non differat , sed tantum ut includens ab inclusa.. Sed rursus superest , ut sana diximus , quaestio , quas nempe partes habeat illa relatio, an merae conditionis non activae; an comprincipii . Mire profecto haec arguta, de subtilia sunt, sed his non
inutiliter Schola nostra occupatur , quibus , dc aliquando occupati suere antiquiores Doctores . ipsa subtilium Haereticorum astutia , calliditate Re Pervicacia compulsi. Ita ue st
Essentia divina praecisa ab operationibus vitalibus intellectus, & voluntatis ., non est principium quo proximum , & immediatum divinarum
Probatur i. Ex Scripturis ac SS. Patribus , a quibus Rilius .appellatur
Verbum Ioan. I. In principio erat Verbumri Verbum .erat apud Deum... 'rbum raro factum es. Porro verbum Wollime ae immediate est ab intellectu , quia terminus est cognitionis paternao , Per quem, re in quo Pater & semetipsum , de omnia a se distincta cognoscit.
Favent Ecclesiae Doctores, qui .assirmant, Filium ex intellectu , seu
mente Patris procedere. S. Irenaeus L. a. c. 18. alias. 8. Deus, inquit, totus existens mens, totus P. 37. F.
existens Detor , quod cogitat, boc-D uitur ; , quod Aquitur, hoe 6' cogitat. κέ ς D. Athenagoras in Legatione pro Christianis ait, Filium Dei esse V rbum Patriν I Min idea ..., quidem mens, Verbum Dei, Fitius Dei es .... Primigenia, inquiit νῖc est Patris rogenies r qa e non infacta, a mineimo anim Deus, qui est mens aeterna pse in se ipso se, Me est, Verbum aut σationem sabet, eum rationalis ipse aeternum fit sed ut rerum cunctarum idea, im perfectio foret, progressa est. S. Clemens Alexandrinus in Admonitione ad Gentes . Filius, inquit , menιis Isitimus uiuiuum iuud Verbum. Tertullianus Lib. contra Taxeam cap. s. ea de 'eansa Filium appellat . ν--μi rationem , quod τvitando Pater tuum pνοώοι. ''' S. Basilius Hom. 6. in illud: In prinesio erat Verbum. Cur Verbum . . inquit : in se picuum fit ocessisse eae mente. S. Greg. Nagia enus Orat. 36. Verbum porro dieitur, inquit, quia .la h. 136. b. se habet ad matrem , ut sermo ad mentem.
S. Aug. L I . de Trinitate, postquam plura de Verbo divino dissemit,
62쪽
S. Cyrillus Alexandrinus in Thesauro Assertione 6. Si impium est, inqοῖα
dicere mentem humanam fructum nullum proferre , cum is Dominui inerestetur, i , res tua probet: quo pacto non absurdum fierit dicere supremam omnium mentem ιnfrugiferam esse , , Decunditate , quae ei eonvenit, privare aut fi dicant generare, corporeis legibus subjicere, atque ita perande ac corpus generare; cum ne mens quidem, quae in nobis es, corporeo modo teneret S. Fulgentins Lib. 3. ad Monimum c. 7. Sic est Verbum, inquit, apud 'Deum, ficut est in mente verbum ... cum enim mens apud se verbum habet,
utique cogitando habet, quia nihil aliud est apud se dicere , quam apud se
cogitare. Cum ergo mens cogitat, O cogitando verbum intra se generat ,
de sua substantia generat verbum. Quod de Verbo seu Filio divino per intellectum , idem dc de Spiritu
Sancto per voluntatem procedente affirmant SS: Ecclesiae Doctores, quem appellant amorem, dileaionem, charitatem mutuam Patris , Filii .Rmor autem , & charitas ad voluntatem pertinet. Probatur a. duplici maxime Theologica ratione. Prima haec est : Quia esientia per sese ac immediate non operat ur, sed per suas facultates: hinc commune istud ac receptum in Scholis ematum rae sientia nec ρνoducit, nec producitur; nec generat , nec generatur. Quod axioma confirmavit Concilium Lateranense lub Innoe. III. advertum Abbatem Ioachimum . Plos , ait Summus Pontifex c. a. sacro approbante Concilio, credimus, o confitemur cum Petro mbardo quod una quaedam
summa res es, ineo rebensibilis quidem, ἐθη, ineffabitis , quae veraciter est Patre is, Filius. Spiritus Sanctus Et illa res, id est divina essentia )non es generans, neque genita, neque procedens ', sed est Pater , qui generat, On Filius , qui gignitur, is, Spiritus Sanctus , qua procedit. Cuius quidem a priori ratio haec est, quod inter generantem ac genitum , procedentem .& eum, qui procedit, realis intercedat distinistio; fieri quippe non potest ut quis semeti plum producat, aut a se ipso procedat : atqui in Deo nuIIa est , non tantii iii realis , sed ne virtualis quidem distinctio inter esia sentiam seu naturam Patris. & Filii, & Spiritus Sancti; sqii idem una est singularis, numerica, & individua in tribus personis. In divinis quippe , ut fert commune axioma , Omnia sunt unum , ct idem , ubi non obviat relationis oppositio: ergo essentia, quae est in Patre, producere non potest essentiam Filii; ergo essentia divina non est erincipium proximum, di immediatum divinarum processionum, ut fert opinio Durandi. Secunda ratio est, quia in sententia Durandi vix ulla reddi ratio potesti . cur processio Filii prior sit origine processione Spiritus Sancti. a. cur Spiritus S. a Filio procedat, potius quam Filius ab ipso : namque essentia divina ex se se immediate ac proxime pariter foecunda est ad Filium , & ad Spiritum S. producendum . 3. cur processio Filii sit, & appelletur generatio. γnon autem processio Seiritus Sancti ; utraque siquidem aeque immediate ac proxime ab ementia fluit, juxta Durandi sententiam . cur duae tantum sint, iron una dumtaxat, aut etiam plures, & infinitae in D processiones. Namque processiones illae immediate ab essentia dimanant, quatenus est infinite foecunda; ergo vel una procelsone infinita exhauritur, vel infinitis numero processionibus opus est , ut ejus saecunditas exhauriatur. Quamquam autem aperta, & demonstrativa istorum ratio, δέ cauta in quacumque Scholae sententia reddi non possit , cum inscrutabile n)ysterium sit, attamen Scholae Atagistri, quorum in custria in exponendis ac vindicandis mysteriis dota versatur
63쪽
satin, aliquam probabilem saltem reddunt; atque prudentis e st Theologi inter multas, eam seligere, ac sequi opinionem, quae, servata fidei veritate. ac, majestate , eam utcumque exponit, & captui nostro magis accommodat. Sohuntur Objectiones. objicies x. Tanta est divinae naturae simplicitas, ut nequidon per men em distingui possit operatio intellectus ab operatione voluntatis; ergo processiones divinae sunt immediate, ae proxime abessentia. Et certe facultates intelligendi & volendi. per quas dicimus procedere personas Filii & SFritus Sancti, realiter non distinguuntur ab essentia divina , α tamen personas inter se realiter distinctas producunt: ergo Durandi opinio ex eo male arguitur, quod cum nulla sit distinctio inter ese sentiam & personam in Deo , non potest essentia esse principium proximum & immediatum divinarum processionum . . Antec ens primi argumenti probatur testimoniis SS. Patrum , tum e mim, qui aifirmant idem omnino esse in Deo, nosse , velle, sapere , esse dic. tum eorum . qui non raro dicunt Filium esse ab ipsa Dei natura deessentia, nonnunquam etiam ab ejus voluntate a non alio plane sensu ,
quam quod voluntas si ipsamet Dei natura & essentia. Ac primo quidem sic loquitur S. Irenaeus L. L. adversus haereses c. I a. alias Cunime oram Deus simia ut cogitavi perficit id quod cogitavit ucae moluit, Πηeogitat hoc , quod voluit; tunc cogitans cum vult, O, tinc Sotius cum euitat cum sit totus cogitatus , , totus voluntas , Ο totus oculus , is, totus auditus .
S. Augustinus Lib. 7. de Trinitate c. I. Hoc est Deo esse, quod sapere ...-
εο est , quo sapiens est . Patres Concilii XV. Toletani an. 688. Fiatus igitur Dei, inquiunt, deessentia Patris natus es, essentia de essentia , ficut natura de natura, subsantia de substantia sis is, voluntas de voluntate .. - .. quia non esativa Dei τοluntris , aliud eius natura. II. Filium asse ab emeritia Patris, communis est Orthodoxorum fides adversus Arianos, de qua postea dicemus. Quod etiam sit de voluntate P tris adeoque incognita fuerit Veteribus processio esus per intellectum , tanquam facultatem distinctam a voluntate aut ab essentia Dei, constat ex mox adducto concilii XU. Toletani testimonio, & ex S. Hilario Lib. de Synodis niti 7s. cui ex substantia , inquit: Dei natus es, etiam ex conmis us , ac toluntate nascitur. Ex Sancto Augustino L. I . de Trinitate e. I9. c. D. 'HIius charitatis effus nultas est alius, quam qui de subsantia Gus genitus est. Ex Sancto Iustino Apologia a. ubi ait : Verbum confirio is, voluntate Patris eme genitum . Ergo illi SS. Patres nullam distinctionem agnovere in- Par. 68.C. ter essentiam divinam, ac intellectum & voluntatem; sed processiones in Deo immediate ab essentia esse docuerunt. Resp. nego ant. Distinctio enim rationis seu virtualis, quae in Deo est, de uidem cum sundamento, infinita scilicet Dei natura, quae tametsi una &implicissima, multis tamen realiter distinctis aequivalet; distinctio, inquam, illa sussicit, ut concipiatur a nobis intellectio divina, etsi eodem conceptu claro & expressis non concipiatur volitio; quod nempe alius sit utriusque conceptus obsectivus saltem virtualis. Quippe, ut monuimus cum de divinis Attributis ageremus, distinctio illa virtualis fit a nobis tantum per con- ceptus magis aut minus explicitos; ac tanti commodi di utilitas est distin-
64쪽
ceptus magis aut minus explicitos; ac tanti commodi dc utilitatis est disti ctio illa virtualis in divinis, ut sine illius subsidio impossibile omnino serre, lysterium Trinitatis & Incarnationis intelligere . Quare enim , communi cata Filio effemia, non communicatur simul persona Patris, quae ab essentia realiter non distinguitur Qtiare Pater divinus incarnatus non dicitur, nec resera est, licet una dc eadem sit ipsius natura cum Filio, qui incarnatus est; & haec natura non sit, ut dictum est, realiter a personis distincta Non alia certe ratio proferri a nobis potest, quam quod inter naturam ω personam sit virtualis distinctio, qua fit, ut communicetur natura, nomcommunicata persona, & una peribita incarnetur, altera non incarnata.
Inde patet rei ponso ad confirmationem. Virtualis quippe distinctio in ter intellectionem & volitionem , lassicit ad terminos realiter distinctos producendos: in eo vero peccat, & arguitur Durandi sententia, quod cum nulla omnino si distinctio inter naturam Patris & naturam Filii in Deo, doceat tamen ille es lentiam Filii esse ab et lentia Patris, seu Patris ei lentiam. Jere producere eisentiam Filii, quod certe admitti non debet, cum indθ. sequeretur, ei sentiam Patris & essentiam Filii a se invicem distingui, non modo virtualiter, sed etiam realiter, quia producens di productum, generans dc genitum realiter distinguuntur inter se persona dc hypostasi . Intellectus quidem dc voluntas producunt terminos realiter distinctos , Filium nemocc Spiritum Sanctum , licet ab illis realiter non distinguantur: at quomodo facultates illae suos subsistentes, ac personales terminos producunt An tan
quam principium quod, ut vocant 3 Non certe : principium enim quoa procluctionis, est ipsa persona; actiones enim , ut seri commune axioma , sunt suppositorum . Ergo producunt tantum ut principium quo: non quidem praecite quatenus facilitates illae divinae ipsi naturae sunt essentiales , sed quatenus sunt notionales seu personales, hoc est, divinis relationibus affectae ac certa quadam ratione modificatae, ut paulo post exposituri sumus. Ad primam probationem eκ Sancto Irenaeo, dico Sanctum Doctorem de quaestione nostra scholastica ne cogitasse quidem . Uni e intentus ille erat consutandae distinctioni, quam Valentinus admittebat inter probolas suas . 56. quas gradatim, ac successsve divisa inter illas essentia fieri delirus ille so mniabat. Bilbos profundum' enim, inquit Sanctus Irenaeus, quem ilia pros . colunt, primum cogitavit aliquid proferre, deinde voluit. Qita propter ibidem eos irridens ait: Deum Valentinianorum similem esse Ιουi apud H merum, qui propter fovicitudinem non dormit, sed cogitat anxius, qua ratione Ab II, favere , Graecos vero perdere p4st. Quantum ad Sanctum Augustinum, non alia ipsius mens est atque sententia, quam quod in Deo re ipsa non distinguatur esse , sapere , velle . Quis vero Catholicus id negat nemo certe.
Ad Patres vero Concilii XV. Toletani, & alios, qui laudati sunt.. Resp. Eos sano & Catholico sensu , Conclusioni nostrae minime contrario . dixisse Filium esse de essentia Patris, & quidem apposite ad confutandum errorem Arianorum, qui contendebant Filium non de substantia Dei, sed
ex voluntate ipsius, arbitrio, ac libertate, ad modum aliarum creaturarum ex non extantibus conditum fuisse; adeoque illum non natura, sed ex gratia& adoptione Deum esse. Econtra Sancti Ecclesiae Doctores opponebant Filium non voluntate, ac libertate, sicut coeterae creaturae, a Deo Patre geni
tum esse, sed ex natura, essentia, & substantia ipsius, seu, ut ait Psaltes Regius, ex utero. Non ex Dei) voluntate, ait Sanctus Hilarius L. de Synoe
65쪽
dis n. sq. Filius sub Here docetur , ne sectindum Voluntatem tantum , non etiam se eundum naturam haberet essentiam. Et Sanctus Athanasius Oratione .contra Arianos, quae est tertia ia. Φ. Ne igitur , inquit, voluntatis opus appellatur
Fihus . Quid porro commune istud habet cum praesenti quaestione , quae tota ad usum & exercitium Schola: accommodata est nihil omni 1io. Nonnulli reipsa ex SS. Patribus ajunt Filium esse de voluntate Patris: ait nomen voluntatis relative, seu, ut aJunt Patres Concilii XV. Toletani, secundum relativum non usurpant, sed secundum essentiam & identitatem, quatenus scilicet voluntas in Deo ab ejus essentia non distinguitur, sed unumquid est cum ipsa; ex quo ad hominem, ut dicitur. contra Arianos sic a guebant: Filius ex vobis ex voluntate Patris productus est: sed voluntas in Deo ipsam et est ejus natura dcessentia ; ergo Filius ex essentia seu natura Dei Patris productus est. Quo in argumento, voluntas non secundum relativum sumitur, sed secundum absolutum, quatenus ab ipsam et Dei natura non distingititur. Ita rem exponunt Patres Concilii XV. Toletani: Vos , inquiunt, non secundum relativuω , sed secundum essentiam diximus: voLutas de voluntate , Mut is, sapientia de sapientia : hoc enim es Deo esse , quod velle; bor velis , quod sapere . Quod de homine diei noο potes r aliud quippe es homini
id , quod est fine vel e , em aliud velis etiam fine sapere . In Dco autem non essita', quia simplex natura est .... Hoc est ergo υus voluntas, quod-natura hoc natura , quos substantia veI essentia . Filius igitur Dei de essentia Patri rnatus es , essentia de essentia , ficut natura de natura, es' substantia de Dbstantra tamen nec duae essentiae , nec duae naturae , nec duae substanti.
dici possunt, sed una essentia, natura , atque substantia ; ficut iso lumen de lumine , non duo lumina, sed unum lamen .a Ob:ervat S. Augustinus Lib. is. de Trinitate c. 2 o. quosdam, ne Filium confii , vel volunι aris Dei dicerent unigenitum Verbum, ipsum consilium seu QMuntatem Patris idem Verbum esse dixisse. Sed melius quantum existimo , ait Sanctus Doctor , dicitur consilium de consio , ἐν voluntas de voluntate , sicut substantia de subsantia , sapientia de sapientia : ne absurditate itu Eunomii
quam Iam refeIrimus , Fuius dicatur Patrem facere sapientem vel vosentem,st non haberet Pater in substantia fila conmitim vel voluntatem. Quo loco per haec abstracta nomina, essentia de essentia, sapientia de sapientia, nihil aliud intelligunt bS. Patres, quam unam & eamdem omnino est e Patris & Filii essentiam, sapientiam : quamquam abstracta illa vocabula commodius per concreta seu personalia reddi, ac eκ poni possimi, ut sensus sit, Filius , qui est essentia, sapientia &c. a Patre producitur, qui pariter est essentia, sapientia &c. Igitur sano sensu, per identitatem scilicet, Filius dici potest de voluntate Patris, quia est de essentia illius, a qua realiter non distinguiatur voluntas: at s enita virtuali & per appropriationem, solus Spiritus Sanctus dicitur voluntas , ut docet ibidem S. Augustinus. Ss voluntas Dei, inquit , proρrie dicenda es aliqua in Trinitate persona , magis hoc nomen Isaia C. Spiritui Sancto competit , sicut charitas . Nam quid es aliud cbaritas , quam moluntas 3 Igitur sensu omnino Catholico SS. Patres affirnaanr vel negant Filium eta, vel non esse de voluntate Patris: assirmant sensu identico seuellantiali, quatenus voluntas est ipsa met Dei ementia ; negant, ad sensum
perversum Arianorum, qui via untatem naturae seu essentiae opponebant , ac Filium , tanquam meram creaturam , eκ voluntate seu arbitrio & Iibertate Patris ex non extantibus conditum sui me asseverabant.
Denique Filium a voluntate Patris productum isto sorte sensu nonnulli
66쪽
veteres dixere, ut innuerent illum nO:i cccco quodam naturae ῖmpetu pro duci, sicut v. g. lumen a Sole, calor ab igne producitur; sed ex rationali naturae inclinatione; voluntaria quidem, sed non libera. Instabis i. SS. Patres asserunt Filium procedere a tota Patris siubstantia , non ab una tantum facultate: totum de toto esse, plenum de pleno , perfectum de perfecto , integrum de integro . Res apertam esse illorum mentem ex statu disputationis eorum cum Arianis . Isti dicebant, Filium partem esse, portionem, decisionem quamdam si ib- stantiae Patris, non quidem more corporum, quo tantum sensu subdoli illi fingebant se vocem ο,ουὸ ν repudiare . at reipsa consubstantialem Catholic rum sensu negabant, id est, unius & ejusdem tum Patre substantiae . Econtra Sancti Doctores urgebant adversus illos summam Dei simplicitatem , qua fit ut vel tota quanta quanta est divina natura, Filio communicetur, vulnullatenus communicetur divisionis quippe , ac partitionis cujuscum quo prorsus incapax est Dei essentia : unde merito dicebant, Filium totum ess ede toto., plenum de pleno , perfectum de perfecto , integrum de integro. Instabis 2. Tritum istud est apud Veteres , esse in Deo naturam generantem , & naturam genitam ; substantiam Filii a Patre natam esse, sapientianae sapientia ortam &c. ergo natura proprie dici potest generans di genita dic. Resp. Veteres nominibus istis ahstractis, nMur.e, substantiae, sapient Me , ubi de Trinitate sermo est , intelligere concreta, seu personas, ita ut eorun sensus sit, persona , quae divina effentia, natura, sapientia &c. praedita est, aliam personam producit eadem essentia , natura & sapientia praeditam , quod certe verissimum est: vocabulis autem abstractis , essentiae, sapientiae, idcirco Veteres utuntur , ut si8niscent res his vocibus expressas divinis personis plane essentiales esse, substantiales, ac necessarias , ac distriinea creaturae, cui esse essentiale non est, cum sit ens contingens, cui sapientia aliaeque hujusmodi dotes essentiales non sunt, sed adventitiae, & acc dentales . In rigore autem & castigata loquendi ratione dici non debet essentia generat, essentia generatur &c. tum quia abstracta per sese non agunt, sed concreta, id eli personae, actiones enim, ut ajunt, sunt suppositorum.' tum maxime quia inter essentiam generantem &essentiam genitam agnoscenda foret realis, aut saltem virtualis distinctio; at certum es hinter essentiam Patris & essentiam Filii nullam , non tantima restrem , seae ne virtualem quidem esse distinctionem, eυm una numero sit in tribus divinis personis natura divina, quam Pater Filio, Pater, di Filius SpirituLSancto communican .
Instabis Lleo natura humana in abstracto non generat , quia in ab stracto non existit, sed in individuis contracta: econtra vero essentia divi na in abstracto existit, unde dici potest & generare, & generari. Resp. Duo hie omnino salsa objici r primum, essentiam divinam in abstracto existere. Non ita est di existit illa & subsistit reipsa in tribus. personis , per personales & hypostaticas earum proprietates contracta , nomaliter ; atqui Philosophi, qui Deum unum concipiebant , ignorata personarii m Trinitate , non concipiebant haud dubie essentiam divinam a stracta in ab omni individuo seu persona , sed confuse Deum tanquam perib nam is stentem sibi animo repraesentabant . Alterum vero istud pariter falso supponitur , nimirum npturam humanam communem dc imabstracto sumptam idcirco non generare , quod in solis individuis subsistat Non haee vera causa est : reipsa eniim in solis individuis illa iubsi-.
67쪽
Rit ; sed causa haec est, quod si hunaan a natura alteram generaret , jam duae sorent naturae humanae . quod adsurdissimum est. Instabis 2. Nonnulli e SS. Patribus indicant naturam esse principium ge- - , .nerationis Fihi. Ommbus creatis , ait S. Hilarius Lib.de Synodis, ad anath.24. fAbstantiam Dei motantas attulit ; Filio vero naturam dedit. S.Aug. Lib. I . et m. V. de Trinitate cap. 2o.. ait: Christum esse Filium natura. Et S.Ioan. Damasci ρ. yy3. E. Lib. t. de fide orthodoxa C. 8. generationem esse opus naturae. Resp. Ut supra , M. Patres his in locis etiaturam Opponere voluntati , ρ.l33. D. atque hoc unum contra Arianos velle, I ilium ex natura seu essentia Patris esse, non ex voluntate seu libero ipsus arbitrio, ci consilio. Ad morem etiam Scholae distingui potest antecedens : indicant naturam esse principium quo remotum generationis, esto e esse principium proximum , de immediatum praecauim a 1acultatibus intelli,ctus . & voluntatis , nego . Triplex scilicet divinarum processionum principium Theologi Scholae distingit uni e principium qiso remotum , nempe esset viam; principium quo proximum ., facultates intelligendi ac volendi; denique principium quod, apsam nimirum personam producentem . Instabis s. In te: lectus, ct voluntas in Deo realiter non distin uuntur Ad tantum virtualiter ὐ ergo non possunt terminos realater distinctos . quales sunt Filius, & Spiritus Sanctus, producere. Res p. nego consequens. Distinctio quippe virtualis sufficit ad terminos
realiter distili stos, imo & diversos producendos . Unus & idem Deus , in quo summa simplicitas est , quot diversos effectus producit 3 Quot unus.& idem Sol 3Instabis denique : Natura divina, seclusis per mentem facultatibus intel-digendi ac volendi, foecunda ere intelligitur, utpote infinita: ergo iis prae- cisis concipi debet ut principium divinarum processionum. Resp. dist. anteced. Natura divina , praecisis per mentem iacultatibus , intelligitur foecunda , remote ac radicaliter , concedo: proxime ac immediate, nego . Natura etenim non agit in Deo nisi per facultates , non quidem, ut antea dictum ea, quatenus sunt divinae naturae essentiales , sed quatenus notionales seu personales.
Solae relationes divinae non videntur esse principium quo proximum , de immediatum divinarum processionum. Probatur I. Quia principiunt Pis proximum alicujus processionis illud statui debet, in quo res procedens similis est principio unde procedit : at personae procedentes similes non sunt in relationibus, imo potius per eos a se invicem distinguuntur : ergo dcc. Non nostrum est, sed S. Anselmi argumentum istud Monologii c. ., alias a. ubi loquens de processione Spiritus Sancti, ait: Non ex eo procedit in quo prur in funt Pater Fuias sed ex eo in quo unumsunt. I am xon ex relationibus 'Dis,quae plures sunt alia enim ess relatio Patris, alia Filii :sed ex tua sua essen- s.
tia,qu plura itatem non Umittit emittuntPater&Filius tantam flaν iter bonum. Eadem est S. Ioann. Damasceni sententia L. r. de fide Orino. Oxa cap. 6. Generatis, initium non habet, sempiternaque est, ut quae naturae σπε fit, Tom. r. . atque ex ipsius essentia prodeat. Paulo ante dixerat: - is it , p. ia 3. D.
68쪽
ωλκ gignentis subsantia proler ejusdem eam gignente subsantiae produwatur. Igitur relationes non sunt principium Proximum divinarum processionuiuis
Probatur. a. Quia relatio sumitur, vel ut est forma hypostatica, vel ' ait est ordo unius ad alterum: atqui neutro modo spectata a ci debet principium quo divinarum processionum. Non ut est forma hypostaticar quia sub ea ratione est tantum terminus naturae, & quidem sterilis nec activus , eam certo modo afficiens, nec foecundam reddens, quemadmodum forma individualis in Petro v. g. n rurae quidem individualis terminus est, reddens eam alteri tanquam se posito incommunicabilem; sed terminus est iners & expers actionis: ali quin sicut homo generat hominem , sic Petrus generaret Petrum, id est propriam suam individualem, ac uistinctivam disterentiam communicaret. qum absurdum est. Non etiam quatenus est ordo unius ad alterum: namque sub illo resω-ctu , non facit, sed supponit terminum generationis; relatio enim ex Pni- osophis exsurgit ex iundamento, de termino. Solvantur OHectiones. Objicies I. Docent Nulgo SS. Doctores, Patrem divinum hypostasi Filium generare ; ergo per relationem paternitatis; ergo relatio est iμ Deo principium processionis, Rei p. dist. an Pater generat Filium hypostasi, tanquam per principium, quod, concedo: tanquam per principium quo, nego. Porro unice agimus hic de principio quo, non de princitio quod; omnes enim conveniunt, principium quod processionis Filii esse apsu in Patrem , seu personam Patris. Instabis I. illud est principium quo proximum generationis in Patre, eerquod Pater constituitur formaliter, & proxime generans: atqui per relati nem paternitatis constituitur formaliter generans ; per id enim constituitur formaliter generans, per quod constituitur formaliter Pater: sed constituititur sormaliter Pater per relationem paternitatis; ergo constituitur sormali ter, dc proxime generans per relationem paternitatis. Re . nego min. Constituitur enim Pater formaliter generans ut qao, per actionein intellectus, seu per intellectiqnem.
Ad probationem minoris, distinguΡ: per id Pater constituitur formaliter. dc proxime generans tanquam principium quod, per quod constituitur Pater, concedo: formaliter generans Ianquam principium quo , nego. Pateri itur divinus constituitur formaliter generans ut 'uod, per id, quo con
stituitur in ratione suppositi dc personae: principium enim quod , ex diactis, est ipsa persona. Constituitur autem in ratione suppositi per rei
tionem paternitatis, quatenus est, ut ajunt Theologi e Schola, sorma hypostati ea ; sed non constituitur sermaliter generans ut quo, per relationem paternitatis, quatenus est se aliter relatio, seu ordo unius ad alterum a quo respectu, ut distam est, terminum suppomie, non facit. Instatis a. Ab eo Pater habet. M p t proxime generare, a quo habet, simpliciter, ut sit Pater: atqui ex relatione paternitatis Pater habet M ut sit formaliter Pater: ergo dcc. Resp. nego maj. Paternitas enim eonstituit quidem Patrem in eme individuali, dc personali Patris, sed non est ratio proxima generationis. Probabis majorem negatam : Ab eo Pater habet, ut sit proxime generans, quod est in Patre sinsulare, ac proprium , coeteris personis nou
69쪽
commune: sed sola relatio paternitatis Patri singularis est, ae propria; in- rei lectus enim, & voluntas communis est aliis divinis personis; ergo aza Vernitatis. relatione Pater habet,i ut proxime constituatur potens geia' Lmatur, quia se habet actio personalis ad personam, sicut essentia- ad Ozntiam , sed posse aliquid essentialiter, eli immediate ab evita;
esto et ἴγε personaliter est immediate ab eo, quod est ρομ
ὶnaler sola autem relatio personalis est . . Resp. dist. maj. Ab eo tanquam a conditione necessaria, qua essentiam assiciat, Pater habet ut sit proxime generans, quod est Ιatri singulare, concedo: ab eo tanquam a vero principio influente &activo, nego. Irist. pariter minorem I sola paternitatis relatio Patri singularis est , feci tantum ut conditio necessaria assicieiti essentiam in Patre ut Fili generet, concedor eaque se habet tanquam principium influens & activum, nego. Solutio mox patebit ex tertia Conclusione. Distinguo pariter partem istam minoris luntas communis est aliis divinis personis , quatenus sine ulla adjuncta oti nis relatione , concedo: quatenus notionalis est, re adhinctam habet oti Mis relationem, nego. Constat autem ex dictis, in- te ctum, re voluntatem in Deo non producere, nisi quatenus notionales sunt. id est modificantur, δc determinantur relationibus Originis. Ad confirmationem. Resp. I. nullam esse paritatem: nulla quippe prinprie loquendo est essentiae actio, sed emanatio dumtaxat ; actiones enim Gnt suppositorum . a. actio personalis est a persona tanquam a principio O . achio vero essentiae tanquam a princip/O . . - Instabis 3- Εκ vulgato axiomate: λω cat esse, dat quoque opeiam . Mqur relatis patermittis dat esse Patris, id est constituit Patrem in rati ne Patris: ergo dat quoque operari. . iRespo dist. mai. Quod dat e e specificum , dat quoque Operari, concedo.
Quod at esse ita tauale, nego. Porro
esse individuale se ire eae P talem numero personam constituit.
Instabis a. Illud est in Patre ratio proxima generationis , quod est ratio distinctionis & oppositionis. quae est inter Patrem, & Filium: atqui sola
relatio originis talis est: ergo ας . . ri .a CUReis: neg. mar. Rario' enim proxima generationis est id, in quo Filius
similis constituitve Patri; sed illa relatio non est, imo in m & per eamae Patre distinguitur: fundatur quidem personarum distinctio in relationibus Originis, verum ipsa relatio non potest esse ratio proxima , & immediata processionis, sed est dumtaxat conditio necessaria.
Principium ello' proximum divinarum processionum est intellectus, & v luntas , prout connotant in Obliquo relationem , tanquain conditionem necessariam Duae lane Conclusionis partes. e
ma pars abunde probata renim debet ex iis, quae prima Ddetulit
ne statuimus, & ex resutatione aliarum opinionum: & certe haec noli lintentia accedere magis videtur ad mentem , de loquendi modum tum
70쪽
Scripturae tum S S. Patrum, ut ela dictis Conclusione prima factIe inseri tur. Deinde, hac supposita sententia, utcumque explicari, ac exponi pol- sunt quaestiones antea propositae contra Durandi opinionem. Ratio quasi a priori haec est, ex S. Thoma hic art. s. quia in agente spirituali alia non ost natura & vita, quam intellectiva, neque alio modo communicari potest, quam per facultates intelligendi dc volendi , quae solae sunt operativae ad intra . Secunda pars probatur, quia principium quo processionum debet esse simul & distinctiim a termino producto, & assimilativum . Porro in Deo ibi aliuellectio de volitio non distinguitur a terminis productis , . quibus communis est: sola etiam relatio non est assimilativa, imo relationibus personae a se invicem distinguuntur: ergo intellectio, volitio, dc relatio simul sunt in Deo proximum & immediatum principium divinarum processionum. Non
eadem tamen ratione nec eodem plane modo: namque intellectio & volitio directe ac in recto, relatio autem indirecte ac in obliquo, prout ab inteli ctione ac volitione connotatur, non quidem tanquam comprincipium . sed tanquam mera conditio necessaria; relatio quippe ex ses di non in activa.
Actus intelligendi di volendi notionales seu personales non distinguuntur ab essentialibus, ne virtualiter qiudem, ac per mentem, tanquais actus
ab actibus. Est adversus Scotum , qui distinguit in Deo intelligere de
dicere: seu intelligendo pro cere. Probatur: Quia actus notionales dicere de spirare , essentialiter in suo con ceptu Qrmali, includunt in tollectionem de volitionem : quia nempe Pater divinus seipsum dc coetera omnia cognoscit dicendo seu producendo Verbum, ea cognoscendo producto. Verbum enim terminus ost cognitionis, quo repra sentatur objectum ; neque ab idea de notione verbi separari etiam per men, tem potest idea dc Utio cognitionis seu intellectionis, utpote quae in versebo dc per verbum filii. Sie enim est Verbum apud Deam, ait S. Fulgentius
L. 3. ad MOnim. C. T. Acut 'est' in i mente verbum , .sicut in corde eonsirium. Cura
enim mens apud se verbum habet, utique cogitando taber quia nihiZaBu. est apus se dicere , . quam apud se cogitare. Confirmatur: quia in mente ac dotarina S. Aug. L. 7. de Trinit. c. r. Pater
formaliter constituitur dicens per Verbum, quod producit ; at vertam et, ipsa formaliter cognkio, auι, si volueris, formalis terminus cognitionis, per quam rerum perceptio fit; ergo dicere est sormaliter cognoscere . Inde ost, quod Filius speciat i ratione dicatur Patris verbum , cognitio, sapientia non ea quidem, qua Pater in se sormaliter sapiens est, sed quae terminus est sapientiae dc cognitionis Patris; seu non sapientia absoluta , sed relativa. Ita S. Aug. L. 7. de Trinit. c. I. n: 2. QMd L, inquit, Pater qui genuit D pieritiam, ex ea fit sapiens , neque Iroc. est HIi esse, quod sapere , qualitas e ius es Filius, non proles ellus, is, non ibi erit Jamsumma fim ieitas . Sedia i ut ira fit: quia mere ibi est summe simplex essentia; Me ergo est ibi esse quod sapere . Quod si hoc est ibi esse quodν fuere , .non per illam sapientiam
quam penuit, sapiens es Pater; Mioquin non ipse eam, sed tua eum genuit. Disserunt itaque, nostro intelligendi modo, intelligere dc dicere, dilige-ine dc spirare, non sicut duae rationes particulanes, quo pacto diximus: tiridi: