장음표시 사용
121쪽
84 L I R. I. qua hic actus a reliquis legis actionibus din
cernitur; quales sunt emancipatio , manumissio , & si quae sunt similes. Postrema verba finem indicant , quem etiam Theophilus expressit , & indicat Ulpian. I. I s. f. a. hoetit. itemque Cicero orat. pro dom. sua. Tria autem fere sunt, quae Me tit. tractantur. Ρrimum dividitur adoptio in duas species , quae suis definitionibus explicantur I tum docetur, qui adoptare adoptarive possint ; postremo, quae sit vis utriusque adoptionis ostenditur. Origo adoptionis antiquissima est. Non enim Romani sol im , verum etiam Graeci in solatium orbitatis filios sibi adsciscere solebant; ut ex aeginetico Socratis , & Plutarcho in seoliquet. Apud Hebraeos quoque , & Assyrios, atque AEgyptios in usu fuisse adoptionem, te iates sunt Ioseph. r. antiq. is. Beros. lib. s. deflorat. Diod. Siculus 4. Biblioth. Moses a filia
Pharaonis adoptatus traditur Exod. eap. 2. Nec
Franci olim, nec Longobardi usum adoptionis ignorarunt; ut ex Paulo Diacono & ΤΗ- themio observavit Gregor. Tholosanus lib. io. sentes n. eap. 6. Caeterum hodie in hisce regionibus iure veteri adoptionis non utimur; nam adsciti a nobis non pro liberis, sed pro alumnis sunt; hoc est eo loco, quo sunt liberi alieni , quos in nostros enutrimus e quos quidem nihil prohibet etiam haeredes instituere , ut quemlibet extraneum I liberorum autem jure non censeretur , nec agnationis. Apparet hoc ex effectis : nam & nuptiae inter has personas consistunt , sicut cum alumna iure civili; Ieg. si quis αε. C. de nupt. Quo tamen iure neque filia patri adoptivo , neque soror adoptiva fratri, qui in eiusdem patris potestate fit, nubere potest 3 f. I. U a. tit. praeced. Et necesse non est eas haeredes instituere aut exhaeredare ut jure Romano liberos adoptivos; f. adoptimi . inf. de exbaer. lib. Nec ad successionem ab intestato voeantur, vel ut liberi, vel ut agnati , aut cognati. De moribus harum regionum testantur Grol. I. manus. c. Gudelin. I. de jur. nov. Is . Christin. voI. deeis r 8s. De consuetudine Galliae Mansuer. de probat. n. 34. Tiraq. tract. de retract. Hos 8. f. I. ubi tradit,
nec jus gentilitii retractus adoptatis competere , 8c Gregor. Tolos. ubi sum Fallitur ergo D. Eguin. Baro, dum ea, q de adoptionibus jure Romano constitu Tunt, adhuc valere debere ideo contendit, quod nihil de iis comprehensum sit legibus Gallorum propriis, constetque inter Pragmaticos , quod jure proprio definitum non est , iure communi , hoc est Romanorum dirimi , quo etiam constitutiones Principum nos identidem remittunt,
Etenim non minus de eo inter omnes 'IK- , imaticos convenit, fi quando Princi pes istent, itus Roman. tequi ubi propriae lege s deficiunt; id ita accipiendum esse , ut locum dumtaxat habeat , si ius Romanum generali & masilis- ,
ta desuetudine abrogatum non st. Nam neque de servis quicquam cautum propriis plerata que regionum legibus reperimus 3 an ergo i circo dicemus servitutem ibi tacite approb - . tam censeri Quod ideo monere visum est, nequis in hujusmodi controversiis hoc argumento sibi imponi patiatur. In Germania passim, di nonnullis aliis provinciis consuetudine reincepta aestimatio quaedam adoptionis, coniunctio sive unio proIium quas conjuges ex diversis matrimoniis susceperunt. In hoc co tractu & Magistratus auaoritas intervenire debet : & exacta cognitio adhiberi, praesentibus& consentientibus consanguineis, tutoribus de curatoribus , qui provideant, ne res ad con cordiae vinculum eomparata discordiam inter liberos excitet in nimia facultatum inaequil, late ι D. Andreas Gail. 2. sis Ias. VINX. Multa hic aecumulat Vinnius, quae vix adini latenda sine Examine. Nam r. quae de Usu praPmatico adoptionis dicit, non dixerim, si PRhodie extraneum arrogaverit solemniter, i, him hunc non fi Ilum, sed alumnum habiturum. In Germania saltim eo casu omnes edictus adoptionis & arrogationis obtinere di
ipse observavi , & jam pridem exemplis docuit B. Strykius in Usti f. ad tit. de adopt. tide Cay- minut. Idem de Frisia nostra adfirmat B. Huber. in Praetere. ad Inst. hoc tit. 6. I
Ubi itidem exemplum illustre. II. Vix putein provinciis his, ubi postremis demum is culis ius Romanum receptum est , quaerenduta esse , an ius Rom. abrogatum Sed an de quatenus in hac vel illa materia receptum si sic sane Jura de servis , quae exempli loco adier Vinnius , non desuetudine apud nos abrogata sed nunquam recepta sunt, qui PPE quae nυ congruebant statui rerum publicarum septet trionalium III. Unio prolium M ira ipsa Gemania rarissima , vix quidnam commutae hibet cum adoptione , quia non est modus coistituendi patriam potestatem , sed Pactum lueessorium, qualia inter Germanos Plurima icepta sunt. HEIN.
Non solum autem naturales Ilueeκῶ feeundea , qua diximus , in potestate nos να fiant ,
122쪽
uos adoptamus Leg. i. D. hoc tit. Ulpian. eis. 8. Est autem adoptio a ctus legitimus; leg. IT. de regia. juris, quo in locum filii adsciscumus eum, qui nobis extraneus est , ad eorum , qui liberos non habent, solatium in entus. Theoph. Graecis verbo significantiore dicitur ἰδε Θεσία. Origo eius antiquissima. Vid.
Gregor. Tholos. Io. θntrem. cap. 6. COMMENTARIUS. C Iliosfamil. non solum natura , vertim etiam adoptiones faciunt 3 l. I. hoc tit.
Per naturales liberos hoc loco intelligi oportet eos , qui sunt ex justis nuptiis procreati; ea enim perpetua est naturalium liberorum significatio , cum opponuntur adoptivis, ut pote legitimis tantum, & diversae ejusdem generis speciei ; g. sed si . inst. eodem , f. adoptivi 4. inst. δε exbared. lib. f. t. infr. de offle. test. I. non potest Ir. boe tit. l. h. f. liberis. ad Senat e. Tert. At cum naturales opponuntur legitimis in genere 3 qui legitimi non sunt, significantur , de naturales dumtaxat, g. ivt. sverioris , tot. C. de natur. lib. quod & in voce parentis uaturalis similiter observandum T Ex Tus
r. Adoptio autem duobus modis sit'. atit Prἰneipali rescripto , aut imperio Magistrattis. Imperatoris auctoritate adoptare quis potest eos,
ea ue , qui, quave sui jurii sunt , qua species
adurionis dicitvir adrogatio. Imperio Magistratus adoptamus eoι , eaoe , qui , quaeve in potestate parentum sunt: sive primum gradum liberorum obtineant , qualis est nepos neptii, pronepos,
I. Duobus modii) Ex Cato leg. 2. D. Foe tis. Principali rescripto Hoc stante Republica au et o re populo fiebat eomitiis curiatis. Gell.
II. s. e. rs. Gruch. 3. de comit. Rom. I.
ρerio Magistratus Apud quem est legis
Umio procons. Haec species generis nomenae est. Boetius ad tute. Cic. Iib. 2. Fit ver. id saepe , ut species iisdem nominibus nuncupentur, quibus ty' genera. COMMENTARIU P. I Adrogationes olim non nisi auctore populo ca-IONI HUs. 8smitiis curiatis fleri solitas : ideo mutato flatu Reip. Principis a critatem in hoe actu necusaria=n fuisse. 2 Adoptio in oecie apud quos , quo ritu olim fleret , in quomodo nunc flat.
DUae sunt species adoptionis , quarum altera Adrogatio dicitur, altera, quia proprio caret generis nomine, adoptio appellatur ; quod in iure nostro frequenter usuvenit. Nam clim plura sint negotia, quam vocabula; IV. q. de praefer. verb. saepe fit, ut verba , quae vi tua generalem significationem .habent , ex instituto loquentis certam speciem indicent; eam nimirum , quae proprio nomine destituitur , & cui fere tum species generis , quae proprium nomen habet , opponi aut apponi solet , ut obiervare licet in vocibus cognationis , servitutis , contractus , actionis , & se centis aliis. Adrogatio est adoptio eorum , qui sunt sui juris, saeta auctoritate Principis. Duo igitur fune huius adoptionis propria : primum , quod eorum tantum est , qui sui sunt iuris 3 alterum , quod fieri debet auctoritate Principis. Cur vero Principis auctoritas in hoc Lactu necessaria Nimirum quia antea populi suit. Nam iure a majoribus prodito , nemo qui sui iuris erat, in alienam potestatem transire poterat, nisi populus auctor fieret. Comitia praebebantur curiata ; arbitri erant Pontifices a formula haec : VeIitis, jubeatis, Euirites, uti L. Vesertur L. Titio tam jure legeque fitur flet, quσm si ex eo patre matreque famulas ejus
natus esset : utique ei vitae neci Me in eo potestas mi , uti patri enda filo est. Gell. s. eap. Isis Gruch. 3. de comit. Rom. 3. Porro rogabatur& qui adoptabat, di qui adoptabatur : ille, an vellet eum quem adoptaret shi justum filium esse : hic , an id fieri pateretur : unde & adrogationem dictam esse scribit Caius i. Σ. boetis. Et haud dubie inde est , quod adrogari non potuit nisi jam vesticeps : nam impubes,
quem investem dicebant, auctor in eam rem propter aetatem fieri non poterat , neque tutoribus tanta erat potestas , ut caput liberum fidei suae commissu in alienae ditioni subiice rent. Et quia cum foeminis nulla comitiorum communio erat, nec mulier adrogari poterat; Geli. d. loci Cic. pro dom. Haec, inquam, stante adhuc Repub. Cuius statu mutato , quod ius populi fuit, Principes usurparunt , ex quO- tum rescriptis & sue minae & in Puberes etiam adrogari coeperunt; ι. nee et I 6. cum seqq. Eoctit. Ulp. tit. 8. f. 4. Adoptio in specie eorum et est , qui lunt in Potestate , fitque auctore Patre, qui in potestate habee, aput Mail stra
123쪽
tum , apud quem est legis actio I l. 4. Me tit. I. I. C. eod. l. 3. de Us proeons Legis actio est id , quod fit ex praescripto & forma legis cum solemnibus ad rem aliquam peragendam constitutis : quibus solemnibus peragendis, si lex Magistratum designaret; penes eum dicebatur esse legis actio. Caeterum etiam apud Principem recte lege agi ostendit I. ult. C. de bii quia non do m. man. Et quemadmodum huiusmodi actus, cum sint voluntariae jurisdictionis, quivis alius Magistratus apud se expedire potest , l. 4. boe rit. ι. 2. de of prael. ita & Princeps tamquam summus Magistratus. Quo pertinet , quod de Augusto resert Suetonius, e. ε4. U Lucium , inquit , adoptavit domi per affem π libram emptos a patri Agrippa. De hae specie adoptionis ita scribit Gell. dict. Ioe.
Adoptantur , eum a parente , in cujus potestate sunt, tertia mancipatione in iure ceduntur, atque ab eo qui adoptat , apud quem Iegis actio est , vindicantur. Interveniebant tres mancipationes , sed duae tantum manumissiones , t. tiliarim. C. bοe tit. Nam si filius ter venditus , tertio quoque manumissus suisset, ut in liberorum emancipatione sui iuris tertia manumissione factus esset. Itaque tertio ita vendebatur ac mancipabatur adoptatori, ut ei in jure cederetur , isque illum tamquam filium suum assereret: & jure Quiritium ad instar quodammodo servi vindicaret: quod jus patrem ex lege Qui νitium habuisse testatur ut pia n. t. I. g.
2. de rei vind. Caeterum tres hae mancipationes & duae manumissiones in filiorum dumtaxat adoptionibus necessariae erant : filiae autem & caeteri liberi una tantum mancipationee potestate patris sui exibant, & potestati patris adoptivi subjiciebantur , d. ι . ultim. Cod. boe fit. Quae omnia procedente tempore per imaginariam mancipationis solemnitatem expediri coeperunt, s. tit. seq. Quae & ipsa postea a Justiniano sublata , constitutumque, ut pater , qui liberos suos in adoptionem dare desiderat , hoe ipsum actis intervenientibus solummodo apud competentem iudicem manifestet praesense eo P qui adoptatur ,& non
Contradicente : nec non eo praetente , qui adoptat, d. ι. ult. σ g. antepen. in f eod. De
mancipationibus solemnibus studiosi antiquitatis consulant B pl. in Top. Cie. Raevard. ωρ. I s. ad Ieg. o. Tab. Britan. lib. I. antiq. cap. . de legis actionibus, tν lib. g. antiq. cap. 2 . UiNN. Recte quidem Vinnius rationem reddidit , cur arrogationes fieri oportuerit auctoritate Principis , quia nimirum antea auctoritate populi opus suerit: sed cur populus olim jusserit arrogationes , & cur Pontificum
ouoque adhibita suerit auctoritas , paucis addendum. Homo sui iuris erat civis 3 adeoque caput de civitate non poterat eximi, nisi auctore populo. Deinde arrogatus fiebat haeres. Leges vero de haereditate intestatorum non poterant nisi alia lege mutari , uti acute docuit ἡ πανυ Bynkershoek Observ. lib. 2. ωρ. r. p. II 3. Pontifices vero adhibebantur, non obiurisiurandi religionem , uti existimavit Jan.
Uinc. Gravina de lege XII. tab. g. 8 . p. 6s . sed quia arrogatus particeps fiebat sacrorum gentilium et quae notio Pontificum erat. Cic.
pro domo eap. i 3. Omnia haec non erant ne
cessaria , postquam Imperatores munia legum, magistratuum , immo & Pontificum ad te traxerant, nullo adversante. HEIN. Tax TUS.
Qiu possunt adoptare filium amilias
2. Sed hodie ex nostra tonstitutione , Him filiusfamilias a patre naturrit extranea persem in adoptionem datur , jura patris naturaliι nime dissolvuntur; nee quicquam ad patrem adu tivum transit , nee in potestate ejus est : licet Mintestato jura succesionis ei a nobis tributa fot Si vero pater naturalis non extraneo , sed βτε
fili sui maternρ , vel si ipse Pater naturalis sue
rit emancipatus, etiam aυo veI pro mo simili m=do paterno vel maiorno filium suum dederit ιη adoptionem ι in boe casti quia eoncurrunt in unam personam π naturalia ex adoptionis jura , m 'net flaibile jus patris adoptivi , ex naturali vin luto copularum , π legitimo adoptionis modo πη-fliturum , ut m in familia ex in potestate , jusmodi patris adoptivi sit.
OLim quavis adoptione ius patris natura
lis extinguebatur : isque , qui in adoptionem etiam extraneae personae dabatur , isspatris adoptivi familiam & potestatem tran sibat. Ex quo jure cum non levia incommo da consequi Justiniano viderentur , proptere quod fieri poterat , ut filius & patris natura lis successionem amitteret propter adoptio nem , & patris quoque adoptivi , adoptiose per emancipationem soluta , g. sed ea omm/14. inse. de bar. quae ab intest. l. pen. Cod. b tit. ego unum tantum casum invenio , ni mirum ii filius post mortem patris naturali emancipatus esset, g. at hi ro. inf. d. tir. Hi
incommodis sie occurri posse credidit, si ju
124쪽
ra patris naturalis integri servarentur , quan- eod. I. ult. C. de auct. praes. in adrogatione Pudo filius extraneae personae in. adopticnem da- herum , etiam curatoris , I. 8. D. hoc tit. Qui- re tu r : quod & efficit constitutione sua d.Lpen. bus in rebus versetur, docet Elp. l. I s. f. pen. Extraneam autem personam intelligit Om- Er xit. I. II. per tot. eod.
nem, quae extra lineam parentum si : unde Preseme publica Manuscriptis , Testibus Cu- qui a patruo aut avunculo sunt, perinde ha- jac. Hot. Pac. Personae oblicae , id est, Tal beri debent ac si a quovis extraneo adoptati laris , Theophi L εν όim σοῦ ω προσαπω τ
Licet ab intestato jura success. Hoc ei a quoniam incertum est , quis tempore mortis Justiniano specialiter tribuitur. Caeterum im- pupilli proximior futurus sit, eique ab intesta-pune a patre hujusmodi adoptivo praeteriri po- to luccessurus. Schol. Τheophil. VlNN. Astest , alio haerede instituto , d. l.pen. g. sed ne, dendus hic omnino Franc. Amaya. ad ι. 3. C. I. d. g. sed ea omnia I 4. δε f. de bar. quae ab de tab. serib. Iocuraph. lib. X. ubi quid si i intes. hulario satisdare egregie explicat. HEIN. Etiam avo vel proavo simili modo paterno vel Digntis emancipatione Et hoc casu quartam, materno Legendum i Etiam avo raterno , HI de qua mox , perdit , I. ult. D. si quid in proavo simili modo paterno vel materno I non fraud. patron. tam quia ita legitur in d. l. pen. unde haec Et tune sua bona Abusive , ut saepe alibi, transumpta sunt , quam quod hanc lectionem pro Bona ejus a impuberis scit. adrogati. Pac. flagitat. inalii festa ratio iuris. Auartam partem Ex constitutione D. Pii, Legitimo adoptionis modo constitutum In d. I. 8. f. i s. D. de in . test. I. I. g. a. D. de colLI. pen. legitur : Legitimo adoptionis modo constri- d. I. uls. si quid in faua. patron. Est autem haecctum. Notant hic Interpp. duo vincula sortius secundum Gloss. & DD. non omnium bono- Iigare , quam unum. Sed aliud significare vo- rum adrogatoris quarta , sed debitae ab inte-luit Justinianus , nempe , concurrente huius stato portionis, arg. I. g. b. de in . res. Quod modi naturali vinculo cum civili adoptionis, & Graecos seniisse argumento est , quod qu, cessare metum iu erioris incommodi. i i drantem in trientem mutaverunt ex novo ju
TEXTUS. Relinqueνe Recte Relinquere, ut intelliga-. , mus non prius eam deberi , quam adrogator
De adrogatione impuberis. decesserit, d. l. i. f. H. de collat.
3. Ruum autem impubes per principale re- COMMENTARIUS. scriptum adrogatur , ea a cognita adrodatis feri permittitur : er exquiristir causa adrog.uionis, an i ta adrogatione impuberum quae cognostenda honesta sit , expediatque pupillo , U cum quibus exeutienda.dam conditionibus adrogatio Ν : id est ; tit ea- α stula ; erat ealeat adrogator ἱ tum ad quos ea .eat adrogator persona publica si intra puber- res p rtineat. rarem pupillus decesserit restitutum n se bona I Utrum quarta , qua vulgo D. Pii , sit γarta tui, , qui si adoptio facta non esset , ad successio- parι totorum bonorum adrogatoris , an ps nem ejus venturi essent. Item nσn aliter eman- tionis ab intestato lint ut eri deι tae , F si busc.pare eum potest adrogator , nisi , causa cogni- num etiam illa aucta re, eri debeat. ta , dignus emancipatione fuerit . N tunc sua bo- i - - na ei νεddat. Sed σ si decedens pater eum eo TMpuberes antea adrogari non potuerunt, ut re da verit, vel viυus sine justa causa emanes- supra indicavimus; nunc autem possunt expaverit ἔ jubetur quartam partem ei bonorum suo- constitutione D. Antonini , auctore Ulp. inrtim relinquere , υ deiieet praeter bona , quκ ad fragm. tis. 8. sed non aliter, quam causa apud patrem adoptivum transtulit quorum commo- Magi Miatum cognita , i. si 'aterfam. I s. f. a. iam ei postea aeqaisivit. ' b. t. l. 2. C. eod. Causae cogni io in multis ver- .n titur. Primum excutiendum , quN o T AE. ' in tes pupilli; quae eius qui eum a tare volet; deinde cuius vitae sit, 'St qagibus ΓΓ . Causa agnita Causae cognitio olim a rogator; tertio cujus aetatis an non melius collegio Pontificum , Cic. pro dom. e. r3. Eo sit, eum de liberis procreandis co*itarri quam die a Magistratu exercetur , adhibito consilio ex aliena familia sibi filium acceriere a ad haec Propinquorum & tutoris auctoritate , i. a. C. num liberos habeat justis nuptiis procreatos,
125쪽
quorum spem sine magna causa diminui non oportet ; postremo etiam conjunctio spectatur , nec facile cuiquam pupillum adrogare permittitur, nisi quem vel naturali cognatione, vel alioqui sanctissima affectione duci ae-
pareat , d. ι. I s. g. 2. t. Io. od. Ploraque tamen haec capita communia videntur 'suisse cum uberum adrogationibus: ut illa de aetate , lueris, moribus & facultatibus adrogatoris. Ce th olim apud Pontifices haec, etiam in adrogationibus excussa fuisse arguit locus Ciceronis in Oration. pro dom. c. I . Auid, inquit , est Diadoptionis , Pont res Nempe ut is adoptet , qui nec jam procreare libeνos possit e eiam posset, sit expertum I rum ne qua calumnia , fraus, aut dolus adhibeatur. Causa autem nunc cognoscitur a Magistratu , adhibito consensu propinquorum pupilli, I. a. C. eod. & tutorum quoque auctoritate, i. ult. C. de auct. pr.es. In minorum quoque adrogatione post constitutionem Claudii, curatoris auctoritas intercedere debet, I. g. eod. Ut caveat adrogator persona publicae Hoeproprie servatur in adrogatione impuberis.
Caveat nimirum satissato , id est , fideiussoria bus datis , I. non aliter I 8. cum 2. seqq. eod. Caveat autem non ipsis , ad quos ea res perventura est i sive quod incerti sint et sive quod non omnes sunt ii , qui sibi stipulari possunt: sed Personae publicae , hoc est, Tabulario sive Scribae Curiarum aut Magistratuum municipalium, qui aliis stipulando acquirere potest. Servos olim publicos fuisse , constat d. I. I 8. I. 2. rempub. salυ. for. I. ult. C. de ferv. reip. man. Primi Arcadius & Honorius caverunt, ne servi Tabulario praeficiantur , I. 3. C. de tabul. lib. Io. ubi Culac. Sed etsi omissa fuerit satis satio; utilem nihilominus actionem in adrogatorem dari responsum est I. I s. f. l. hoe fit. Ad succesionem ejus venturi ebsent) Pars haec cautionis in d. l. t 8. ita concepta est , ad quos ea res perventura est , de in I. i'. seq. Ad quos ea res pertinet: quibus verbis significantur nonii tantum , qui ad successionem impuberis venturi sunt , quales sunt haeredes impuberis, sive illi ab intestato veniant, sive secundis tabulis a patre pupillo dati : sed etiam legatarii& servi , quibus secundis tabulis legata aut libertates datae r in summa omnes , ad quos aliquid perventurum fuisset, si adrogatus mansisa set in suo statu , dd. II. Habet autem haec cauatio locum, si adrogatus impubes decesserit , I.
hoc autem 2 o. eod. adveniente vero pubertate
evanescit, perindeque habctur , ac si jam pubes adrogatus esset: quo casu cautio non est
necessaria , cum quivis pubes sui adhuc juris
ipse testamentum'iseere, eognatosque excludere possit, Lῖς. qui test. De. Dignus emantipatione γ Puta si quid commiserit adversus patrem adoptivum , proptequod merito e domo ejici aut exhaeredari posset. At quae causa est , quod nihilominus tauimpio filio bona sua restituuntur Hotomanus existimat, id constitutum esse ad vitantinomnem improbitatis inpicionem , qua aliequi pater adoptivus facile onerari posset. Deceden/ exbare verit 3 Intelligerem , si justa causa: nam si justa exhaeredationis causte non video , cur praeter hona sua aliqurecipere debeat, aut plus, quam clim ex ius caula emancipatur. Sed obstare videtur riponsum Ulp. in ι. 8. s. si quis is . de in . t
& obiici potest , quod cum justam causam hberet adrogator , eum vivus non emancipverit.
auartam partem Haec quarta vulgo D. Iappellatur: eamque Interpretes arbitrant non esse quartam omnium bonorum adrogioris, sed tantum portionis ab intestato is puberi debitae, nimirum eam ipsam ejusdeique quanti titis , quae debetur aliis liberis, a d. l. 8. f. quoniam 8. de inoff. test. Et cernulla dari ratio potest , quamobrem D. Pimeliorem esse conditionem volucrit adopvorum , quam naturalium et aut emancipex haeredat ivς , quam ejus qui sine nota in milia mansit; de haeredis , quem videlicet iter vel instituit, vel ab intestato haeredem Iiquis datis fideicommissis , cui praeter qui tam partem debitae ab intestato Portionis hil deberi in eonfesso est. Plerique tamen lcentis rum secus sentiunt, Propterea quod rtus simpliciter loquuntur de quarta bonorui. Mit. A quid in fraud. patro. 1.2. C. Boe tit. 1 responderi potest 3 etiam quartam porti ab intestato debitae αἰαλιγωο quartam hortum dici posse , sicut legitima liberoum , e& ipsa quarta pars illius portionis est , quia bonorum dicitur , I. s. C. de in f te'. 'potius quia ferε unus tantum adrogati so& nemo adrogare , nisi qui liberos non
beat, I. I s. in M. I. nec ei T. g. Pen. hoc in illo non convenit inter Inter Pretes ,
quartam hanc faciunt partem portionis ab testato debitae , an haec quarta etiam auctἰ Nov. I 8. Negat Myn sing. ted argumentis rum solidis. Ait g quartam eorum dumtad. Nov. auctam dici , quibus antea quo relaofficios testamenti competebat; adrogato tem non comvetiisse , d. t. 8. si qνει is quo fallitur. Nam certe ante D. Pii consttionem non minus adrogato imPuberi , qt
126쪽
erieris quaerela competit: Divus autem Pius non minuit ius adrogati, sed auxit, ut ei querela iam non sit necessaria, sed proprio & meliori iure quartam sibi debitam obtinere Ponit, a. l. g. si quis i s. Hoc & Graecos iens si argumento est, quod illi τι τεταρτον iam , eeod Theophilus, aut paraphrastes, hic reti-peir, ex novo iure mutaverunt in τὸ ν ίTeν.
saectoriis nullam extensionem admittendam Si quamvis par ratio subsit , aut etiam ina--: erum non est praeterquam in iis consti-tadenibus, quae a ratione iuris & aequitatis ecedunt; qua de re , qui volet, consulat D. Pras Everh. in topie loe. Ist. Itaque verior mihi videtur eorum sententia , qui hanc etiam quartam auctam esse censent, ne pupillo noceat , quod in favorem & commodum ejus d nstitutum est; D. Baehov. post Porc. & alios H. VINN. Quamvis non iniqua sit haec Bach ut, quam Auctor sequitur, sententia, proba-Hius tamen est D. Pium quartam omnium bo- arum in te Ilexiisse, partim quod semper in lestas quartae bonorum fit mentio , partim ira non petebatur querela in officiosi, sed ridete familiae erciscundae. Vid. V. C. Schul- b πιῶτα tit. de advi. ex emane . Quae cun- et hic coniicit Vinnius , eos quibus liberi , adoptare non potuisse , resellit Rei- est VM. cap. 4 r. p. or. Et sunt sane exempli, iis Vinnio possunt opponi , qualia &ante inoldum collegit Cl. Peri Eon. Animadv. --. 3. p. 12 s. seq. Sed idem tamen recte siserrat, id non nisi difficulter concestum &caruisse reprehensione. Ego id numquam is privatis concessum putaverim impuberes etaturis: adeoque vix incidere potuisse ionem, quartane omnium bonorum, an patrionis legitimae intelligenda fit in constitutione D. Pii HEIN. TE YTUS.
de aetate adoptantis & adoptati.
Uκorem natu majorem non posse adoptare pisti adoretio enim .aturam imitatur , try Uλο est , ut major sit filius , quam pater. Met usque ii , qui sibi filium per adoptionem ς inuationem facit, plena pubertate , i/ est, πω tr octo annis pracedere. TIONI AUS. 39
Noptio naturae imago & similitudo quaedam est , I. s io 23. de lib. π 's. unde
cum alia multa , tum hoc quoque provenit, quod majorem natu minor adoptare non ponsit, cum per naturam filius non possit esse
major patre. Qua de causa Clodii adoptionem
jure exagitat Cic. pro dom. cap. 13. Factus es,
inquit , filius ejus Fonteii contra fas , cujuster aratem pater esse potusi; Se similia mox
sequuntur. Plena puberrate , id est , decem π octo annis
L. abrogato o. f. I. boe titulo. Cur autem octodecim annis Nam si nuptiae post antium decimum quartum contrahi possunt 3 potest& quis filium habere ante hanc aetatem. Sed nimirum quia rarissime accidit, ut masculi ante annum octavum decimum ad plenam pubertatem perveniant , & liberos suscipiant, minor aetax in adoptione insuper habita est, iuxta I. 3. 4. σ s. de legib. Mynsingeri ratio nulla est i Id ideo placere , quia in adoptionibus , in quibus res per electionem agitur, firmitate opus sit iudicii, quas non nisi anni- euli aut bimuli adoptarent. Nimirum etsi pubertatis initium est anno ins quib. med. tiet. sin. maturitas tamen demum anno I 8. Ladrogato 6Ο. g. I. hoc titui. Paul. 3. sen. 4. atque hac aetate pubescunt etiam si εραδέως πεπι- v. s. Theoph. In specie I. I . pr. de allisti leg. est favor alimentorum. TEXTUS.
De adoptione in loquin nepotis, vel neptis , Vel deinceps.
s. Liere autem eX in locum nepotia , vel neptis, pronepotis , vel proneptis , vel deinceps, adv- rare , quamvis Alium quis non babeat. N o T AE .
s. In locum nepotis Ex Paulo 1. 3 7. Foe
Auamvis filum non habeat Suffcit enim habere filium posse, & per aetatem ex eo neotem. Non enim actus , sed naturalis poteas inspicitur.
tare II. I. adoptiones 43. b. t. Dixeris,
127쪽
co L I A. I . νtura cnim fieri non posse , ut quis nepotem habeat, qui filium non habet. At inquam, sufficit habere posse a hoc est eius m aetatis esse , ut & filium & ex filio nepotem ea aetate habere potuerim, qua est is, quem filium ad oditare volo. Nam & qui uxorem non habet, ἡ- Iium adoptare potest , quamvis sine uxore pater esse non possit, ι. σ qui ι o. eod. Duplex igitur hie fictio est. De duplici fictione circa idem vid. Vaud. a. quaest. q. TEXTUS,
De adoptione filii alieni in locum nepotis & contra
nepotis adoptare potest , quam nepotem in locumsilii.
i filius est patri naturali, potest per
adoptionem nepos fieri patri adopti-- vo, & contra. Nam, ut bene Theophilus, necesse non est, ut qui adoptatur, eumdem ordinem gradumque , quem apud patrem naturalem habet , servet apud Patrem adoptivum. TEx TUS
De adoptione In locum nepotis-
ex silio , quem babet jam adoptatum I vel quasi ex illo , quem naturalem in potestate habet 3 eo casu ty filius consentire debet , ne ei invito suus haeres agnascatur. Sed ex contrario , si avus exmio nepotem det in adoptionem , non es necessessium consentire. N o T AE
3. Si quis nepotis Ioco Ex Paulo I. s. σ
Ne ei insito suus haeres Eadem ratione &nepoti uxorem ducenti etiam filius consentire debet, ι. is. f. I. D. de rit. nupt. COMMENTARI Us.
FIlius consentire debet Nimirum s nepos
adoptetur quasi ex Lucio filio, verbi causa , natus. Nam si simpliciter adoptetur,& tamquam ex incerto filio , nullius consensus desideratur : quia tunc cessat ratio iuris, quae consensum requirit; de qua mox, i. adop-TIT. XI. tiones 3. Ur seq. bee t t. Quid ergo , si nepo- . tem adoptem tamqu:m ex Lucio filio meo natum , isque filius meus auctor non fuerit; in haec adoptio plane nulla erit an perinde habendnm , ac si simpliciter facta suisset quod magis probo cum D. Concio r. subres legis . aeg. I. Ir. Me tit. Nam ciem Juris collislius ibi de proposita specie hoc saltem responden, me mortuo , non fore nepotem in potesate filii, satis indicat adoptionem quoad caetera
Ne ei inυita L. s. eod. Non videbatur coli sensus filii exquirendus propter ius potesa tis , quod summum pater in filium habet. Secnimirum vis adoptionis seu agnatio sui hare dis in id tempus consertur , quo patre Nor tuo filius iam sui juris & paterfamilias factu est. Non necesse est filum Quia nimirum ne pos non in patris sui, sed in avi potestate est. Potestatis autem tanta vis fuit apud Romanos, ut avus nepotem , inconsulto filio tametsid durum est alii in adoptionem dare potae
Qui dari possunt in adoptionem.
qui adoptatus veι adrogatus est , et , qui ex it gitimo matrimonio natus est I F ideo si quii pro Imperatorem , vel apud Pratorem , vel Praesidem provinciae , non extraneum adoptaverit , potes eumdem in adoptionem Hii dare. . N o T AEa
8. In adoptionem alii dare Eodem jure, quo id permissum patri naturali.
IN principio huius tituli dixi , non solla
naturales liberos in potestate nostra esssed etiam eos , quos adoptavimus t unde squitur , quemadmodum illi in adoptione alii dari possunt: ita & hos pos . In adrigatione nihil mutatum ; ac ne iri adoptio quidem in specie sic dicta, quando non adol
iatur extraneus. At cum extraneus adoptat
est , is alii rursus in adoptionem dari mpotest : cum ex constitutione Justiniani nil iuris in hunc pater adoptivus habeat , I. peC. hoc tis. 6. 2. sv. eod. eamque oti Caula verba haec a Triboniano hic addita fiant , κ
128쪽
Si is, qui generare non potest, adoptet.
ne e , sata σ ii , qui generare non possunt, ouis sint spadones, adoptare possum , castrati
eo corporis, liberis procreandis operam date possunt, d. ι. 2. f. I. I. o. f. I. eod. &deo morem quoque possunt ducere , t. s. g. L P. de juri da. natura enim magis in homi- egenerandi , & consuetudo spectanda est, tam temporale vitium: I. s. D. de lib. π p .
ῖα με. Interdum spadonum appellatione castrati comprehenduntur, d. l. I s. f. I. . Im rit. I. ing. deven. Mn. & ibi Alciat. castrati non possunt Neque enim in testes .m genitalem affundere queunt; neque reme- in iis his Iocus. Leo tamen permini. Novell.
COMMENTARIUS.Ipnerare non possunt Id est, qui proper vitium aliquod , quod tamen sana. bile sit, procreare non possunt I qua- ia perhibentur esse spadones : qua qui- QR appellatione nonnumquam & castrati stariaretur , id est , in testes, aliique , quibus generandi in totum adempta , ut in L simul y. g. r. de jur. dotis L 4. f. t. ad leg.
. de sic. ι. spadonum et 28. de verb. sign. ubi L M. Caeterum non raro & in specie accina, atque ad eos coangustatur, qui ob imprimemim temporale , & quod tolli queat,
dirare non possunt. Ita usurpatur a Pomp. - . . t. ri adii. edict. a Marcian. I. I 4. f. MD. uias. itemque a Caio I. v. g. r. hoc tit. iuris: Spadones, εἰ ψύρον ν γονι ιων μορίων ' u . Imperator Leo etiam castratis adop-
Id. Meminae quoque adrogare non possunt, quia et naturales liberos in sua potestate babent: sedor indiarentia Principis ad D. alium liberorum missorum adoptare possunt. COMMENTARIUS.
ADrogatio de adoptio iure veteri in eo di
crepabant, quod foeminae adrogari non poterant: quia , ut supra diximus, adrogatio auctore populo in comitiis fiebat, quorum nulla cum foeminis communio. Adoptari au
tem non vetabantur. Nunc vero ex rescripto.
Principis etiam adrogari possunt, L 1 i. hoc tit. Adrogare autem vel adoptare nec olim poterant , nec nunc possunt. Ratio redditur a Justiniano: quia nec naturales liberos in potestate habent i quasi diceret; absurdum esse, ut maiorem vim habeat fictio quam rei veritas; adoptio quam natura. Claudicare tamen videtur haec ratio in extraneo adoptante , in cujus potestate licet adoptatus non sit 3 tamen constat adoptio ex constitutione Justiniani g.
Ex indulgentia Principis) L. si suspecta α s. f. quoniam de inos test. non tamen ut filium habeant in potestate , sed ut solatium orbitatis & haeredem. Duobus igitur casibus filios tantum facit adoptio a si foemina jussu Principis adoptaverit; item si extraneus a patre naturali filium in adoptionem acceperit. Caeteri fiunt fili familias. Ad solarium ιiberorum amissorum Transcriptum hoc ex ι f. C. eod. & de viduis haud dubie intelligendum : neque enim nuptiis concedendum existimo , ut seorsum sibi liberos ado utent. Imp. Leo & sine hac conditione foeminis adoptare permisit etiam virginibus. Nov.
Leon. et . quae in Oriente recepta; Harmen O p. lib. h. tit. 8. S. 4.
tr. Illud proprium est adoptionis illius , quae ρον sacrum oraculum fit , quod is , qui liberos in potestate habet , A se adrogandum dederit; non so- tam ipse potestari adrogatoris sub citur, sed es iam liberi ejus sunt in ejusdem potestate tam qu νm nepoter. Sic enim D. Augustus non ante TIeritim adoptavit, quam it Germanicum adoptast , ut protinus adrogatione facta inciperet Germanicus
Augusti nepoι esse. N o Tir. Per saerum oraculum Per Principem; I. t. eod. Per Principis rescriptum,i. s. C. eod. Periphrasis est adrogationis. M 1 Sed
129쪽
Sed etiam liberi ejus L. I s. I. ΑΟ. eod. nimirum tamquam sequela , & una cum patre adrogato capite minuuntur; I. I. D. de cap. min. quod in adoptione non similiter contingit; La 8. bstc tu. COMMENTARI Us.
od hoc f. proponitur , proprium effe
ctum est adrogationis; nempe non s ' llim eum qui adrogatur, transire in potestarem patris adoptivi; sed etiam liberos, qui in eius potestate erant , tamquam nepotes, Ladrogato O. eod. In adoptione autem hoc non similiter contingit, in qua is tantum transit, ut adoptatur , non etiam Iiberi ejus. Ratioifferentiae in promptu est. Nam in adoptionem dantur filii familias , quorum liberi sunt in potestate alterius, nempe eius qui in ado tionem dat: ideoque etiam in illius potestate remanent : I. Iiberum 2 8. eod. Adrogantur autem patresfamilias, qui cum ipsis Iiberos suos in potestate habeant; nihil mirum, si secum etiam illos in familiam & potestatem alienam transferant; ι. pen. g. z- de bos. posssee. tab. stuam is Germanicum adoptasset in Dubitaverat Augustus , Germanicum lororis nepotem& cunctis laudatum rei Romanae imponere, sed precibus uxoris evictus Tiberio Germanicum , sibi Tiberium adscivit, auctor Tacit. 4.anua . ea'. r T. & Suetonius in Tib. e. I s. scribit; Tiberium prius coactum fuisse Germani- eum adoptare , quam ipse ab Augusto adoptaretur. Simile exemplum habemus apud Capiatolin. in Antonin. TEXTU sis
De servo adoptato vel filio nominato a Domino.
31. Apud Catonem bene scriptum refert anti- . uitas, Servos, si is domina adoptati sint, ex boe
ipso ρο se Iiberari. Unde σ nos eruditi in nostra constitutione etiam eum Iemum , quem dominus acli, intervenientibus Virum suum nominaverat, Iiberum esse constituimus : licet hoc ad jus filii aeeipiendum non sufflai.
Pud Catonem Parum refert, apud Mar cum ne Catonem principem familiae Ρorciae hoc scriptum fuerit, an apud filium eius. Ambo sane & Jurisconsulti fuere,& libros de iure civili reliquerunt; filius etiam plurimos, teste Pomp. L a. g. post bos 38. Morig. jur. VINN. De Catonis filii scriptis adjus pertinentibus conferendas Gellius lib. 1 c. I 8. Eius & alias fit mentio tu iure nostro
ι- 4 o. g. r. f. de AEAEI. edict. I. 4. p. fol. mau. Grol. de vit. Jctor. lib. I. c. s. HEIN.
Ex Me ipse liberari Satis apparet , his Verbis Justinianum fignificare velle, servos a domino adoptatos , non ius filiorum, sed libertatem dumtaxat consequi 2 atque inutilem quidem esse hanc adoptionem , sed vim tamen manumissionis habere. Nec dissimile admodum est quod Ulpian. scribit: Inutilem accepti lationem habere vim pacti sive utile pactum: I. g. de accept. UINN. Immo servum auctore Praetore adoptatum , non sollini libertatem, verum etiam iura filii consequutum esse , diserte scribit Gell. lib. s. e. I s. Unde Justini amas non loqui videtur de adoptione servi, sed de eam, si dominus servum adacta sorte filium
Actis ime ensentibus Id est, apud acta, c ram Magistratu in jure ι- a. ff. de anell. L I. C. de M. instrum. D. Hot manus Putat, ne cesse esse, ut dominus servum ad Magistratum deducat, & testato denunciet, se velle eum pro filio habere, atque acta super eo conficiantur.
QUIBUS MODIS JUS PATRIAE POTESTATIS SOLVITUR
D. Lib. I. Tu. 7. Novesi. 8 I. Ratio ordinis , ct summa Tituli.
Mos hic est perpetuus Jurisconsultorum, ea, quae ad eius imminutionem aut dissoluti ut expositis iis, quae ad constitutionem nem pertinent. Itaque cum hactenus visum alicujus rei valent, subjiciant contraria, sive si, quibus modis ius patriae potestatis consti
130쪽
QUIRus ΜοDIs Ius PATRIAE POTESTATIS, &c. Οἶtuitur , recte nune subjiciuntur modi, quibus jus illud solvitur. Eiu emodi autem septem sere hoc titulo proponuntur , mors patris aut avi, deportatio, servitus pinnae , dignitas Patriciatus, captivitas, emancipatio, adoptio. Tax Tus.
Videamus retine , quibω modis si, σαι alienosuri sunt sufecti , eo jure tiberentur. Et quidemque amodum liberantur seria a potestate dominorum , ex iis intelligere possumus , quae de servis manumittendis superitu exposuimtra. Hi vero, qui in 'testate parentia sunt, mortuo eo , sui juris si s. Sed boe distinctionem recipit L nam mortuo
tes neptesve sui juria Mne; sed ita , si post momtem avr in potestatem patris sui re furi non sunt. Itaque si moriente avo pater eorum vivit, in inpotesate patris fui est a tune post obitum avi in ρ testate patris sui sunt. Si vero is , quo tempore
amas moritur, aut jam mortuus est, aut per eman
cipationem exiit de potestate patris 3 tune ii , quim potesatem ejur cadere non possunt,sui juris puri NOTAE,
Im parria potessatis Abest PatrIa a vet. eod. teste Fabrot , de Theophil simpliciter τοMeastiri non sunt Nepotes ex filio , mortuo avo, solent in potestatem patris sui recidere , L s. D. de λι qui sui vel alien . - . sed hoe ita, nisi ipse pater aut mortuus sit jam ante , aut emancipatus a patre suo , ι. r. D. de adopt. Ulpian. tit. Io. g. r. Caius 1- instit.
Per emancipationem exiit Hoc Glossema esse ex lib. veta notant Culac. Hot. Fabrot. nam
di aliis modis exire de potestate potest, nec oph. agnoscit. COMMENTARI US. 0rtuo eo sui juris sunt Quum patern- mil. moritur , quotquot capita ei subjecta fuerunt, ungulas familias incipiunt habere : singuli enim patrumfam. nomen subeunt , etiamsi pupilli sint S infantes,
Lyronuntiatio Issia f. a. de verb. IV r. quod notandum.
Mortuo parre , sanὸ omnimodo Mortuo nimirum patre, in cujus potestate filii erant. Nam qui in avi sui, non in patris potestare sunt, mortuo patre non efficiuntur sui juris, sed in potestate avi sui remanent : adeoque quasi agnascendo avo suo fiunt sui haeredes, S. h. ins de exb. lib. I. ii de injust. rvt. testam. In potestatim patνii Di recasuri non sunt Nepotes ex filio , mortuo avo , recidere solent in potestatem filii , hoc est patris sui , I. s. de bis qui fui vel alien . Iur. Seci hoc non est perpetuum. Nam si quo tempore avus moritur , & pater eorum aut jam mortuus sit, aut per emancipationem exierit de potestate patris suis nepotes in potcstatem patris sui non recidunt, sed sui iuris fiunt. Quin etiam sufficit semel exiisse. Finge , filium , quem pater adoptaverat, in potestatem patris sui re- Verti ira , puta a patre adoptatum esse s nepos retentus post mortem avi non recidit in potestatem patris sui, sed omnimodo sui juris efficitur, L si patrae 4t . de adopt. Hi quos dignitas suae potestatis facit, jura legitima intacta
retinent, eorumque filii post mortem avorum in eorum potestatem revertuntur , Δών.
T. Ciam autem is, qui ob aliquod maleficium in Insulam deportatur , civitatem amittis 3 sequi
tur , ut qui eo modo ex numero civium Romiano
rum tollitur , perinde quasi eo mortuo , desinant ιiberi io potestate ejus esse. Pari ratione σ si is, qui in potestate parentis sis, in infulam deporta rvi fuerit, desinis ebse in potestate parint r. Sed si ex industentia Priseipis restititi fuerint per omnia , prisinum flatum recipiunt. N o T AE r. In Insulam deportatur Deportatio in Insulam , in locum aquae & ignis interdictionis successit i. D. de poen. I. I. D. ad IS. Iul. pecul. I. pen. in . de extraord. eian. Brissilib. 3. sel. antiq. eap. s. VINN. Pio rie dici non potest, deportationem successisse in locum Interdictionis aquae & ignis , sed eidem superadditam esse , quamvis priore loquutione utantur veteres locis a Vinnio allegatis. Nam & deportatis aqua & igni esse interdictum patet ex Tacito Annal. lib. 6. cap. 3o I. I. f. a. Is de legat. 3. Rem accurate explicavit V. C. Schulting. ad Calum, lib. I. titia 6. S. I. p. 4 . seq. HEIN. Civitatem amittit ) Unde deportati dicuntur peregrini, L 6. f. s. D. de bar. instit. I. i.