장음표시 사용
181쪽
testamento exclusus sit e quo tamen casu nihilominus suprema inspectio, re exigente, penes eos est , qui tribunali praesunt, vid. Grol.
I. mantid. s. ubi etiam tractat I an tutores, &quinam, mercedem adminis rationis petere possint Item , quando tutoribus liceat quat-ltorem constituere & quaedam alia ad tutoris administrantis & quaestoris constituti osticium Pertinentia.
Quatenus satisdatio de iis, qui satin
dare non compelluntur , locum habere possit.
r. Sed etsi ex testamenta vel inquisitione duo pluresve dari fuerint I potest unus Uerre sarisedationem de indemnitare pupilli vel adolescentis, eX eontiatori suo vel eoncuratori praeferri, iat solus adminiflret: vel tit contutor , aut comcurator satis erens proponatur et , ut in ipse solus administret. Itaque per se non potes petere fatisdationem a eontusore vel concuratore : sed erre debet , iat electionem det concuratori vel contutori suo , utrum velit satis accipere , an satisdare. Auod si nemo eorum fatis osserat , ' quidem adscriptum fuerit a testatore , quis gerat , ille gerere debet : quod si non fuerit adscriptum , quem major pars elegerit, ipse gerere debet , ut ed cto Praetoris eavetur. Sin autem ipsi tutores dissenserint circa eligendum eum , vel eos qui gerere debent , Praetor partes suar interponere debet. Idem in in pluribus ex inquisitione
datis com strobandum est I id est , ut major pars eligere posit , per qκem administratio flat. N o T AE . r. Potest unus inerre in Unius ex pIuribus tutoribus satisdationi non obnoxiis provocatione fieri potest, ut caeteri satisdationi subiiciantur , aut huic parato satisdare administratio committatur , I. IT. tr 2. seq. de rest. tui. cujus instituti rationem pete ex lege I. g.
Si non fuerit adscriptum Aut adscriptus gerere nolit, d. l. 3. g. T. Praetor partes suas interponere Id est eausa cognita statuere, quis tutelam geret, d. I. 3. f. T. I. I . 6. I. D. de DIM. Sorte rem hic dirimi non placet, quia vertitur in praejudicium alterius. Accurs. COMMENTARIUS.I Provocatione unitu ex pluribus tutoribus fatis
dationi non obnoxiis fieri posse , ut caeteri satisdationi subjietamur.
2 Tutelam non tam eommode a pluribus , quam ab uno administrari e ideoque Praetori curae esse , .ut ad nistratio in unum deriveIur, in uis in ea re ordo.
Hu locus exceptionem quamdam continet eorum , quae de tutoribus testamento aut ex inquisitione datis satisdatione non onerandis initio dicta sunt: nam etsi directo ab his satisdatio exigi non potest; si tamen δplures sint hujusmodi tutores , provocatione unius fieri potest, ut caeteri satisdationi subjiciantur , si huic parato satisdare administrationem committi nolint. Id quod summa ratione a Praetore introductum est. Nam cum periculum administratione non divisa comm ne sit omnium tutorum , & quod culpa unius male gestum est , alios quoque oneret, I. s. in M. C. aQ. tui. ι. pen. C. de div. tui. aequitasimum est , ut ei, qui hoc incommodum metuit , soli administratio permittatur satisdationem ad securitatem collegarum offerentit aut ipsi alministrare malint, eadem conditi ne administrent , collegamque suum , qui satis obtulit, praestita cautione itidem securum reddant. Porro quoniam tutela non tam commodE a pluribus quam ab uno administrari solet, quippe plures ad administrationem admissi saepe distensione aut aemulatione se invicem impediunt 3 saepe etiam , ut ait Aristo t. 2. poI. 2. mutua praesumptione & fiducia operae alterius Omnes cessant; utique unus facilius & actiones exercet & excipit ) curae Praetori fuit: ut quoad fieri posset , in paucos,
vel unum potius I tutela derivaret , quam ut ea per multos spargeretur , I. II. f. apparers. de iam. tui. eleganter D. Tuld. ev. 3. σ4. bie. Hujus autem rei causa gradus compIures Praetor secit, quorum ordinemα & numerum hic demonstrat Justinianus. Primus est, ut ei, qui ex pluribus satisdationi non obnoxiis satisdationem offert, gestio committatur , l. II. de test. tui. Proximus e si nemo satis offerat, ut ei committatur , quem testator gerere voluit: cui male primum Iocum desert Hotom. d. I. 3. g. I. de iam. tur. I. I . g. v. de stat. Tertius; si testator neminem designavit; ut is adni nistret, quem maior pars collegarum elegerit , d. ι. 3. s. si non T. d. I. I . f. I. Quartus: si collegae inter se dissentiant, ut tum Praetor partes suas interponat,& eausa cognita ipse statuat, quis tutelam gerere debeat , G. II. Sorte hic rem dirimi non Placuit, quia vertitur praejudicium alterius, Gloss.
182쪽
DE SATIs DATIONE TUTORUM UEL CURA TORUIT. Clossi in verb. partes. En im vero haec ita ob tineat , ubi de tutelae administratione uni aut piscis committenda agitur x nam si omnes Frere velint, aut tutelam integre dividives ta partes, vel in regiones, audierem sunt, ne inviti alienum periculum subire dogantur,
Idemque est, si omnes parati sunt satisdare,
a. i. tr. de test. tui. ut tamen maxime idoneum praetor eligere possit, i. quod si i8. d. tit. Porio nec judicio testatoris semper in
hac restatur, nec satis offerens semper praefertur ob causas, quas affert Ulpian. d. l. 3. g. I. de iam . tui. d. I. II. f. I. ix x. de test.
Per se non potest petere Dativus vel testamentarias tutor sive curator a collega suo satilpetere non potest e sed osserre ei debet, utrum satis accipere velit, an dare , teg. 7. mpu. sal. ser. Scilicet ita: aut satisda, aut satis accipe. is Ambtis ex inquisitione Ex interpretati e videlicet edicti & oratione DD. fratrum:'uidem verba edicti ad testamentarios tan-xum pertinent, t. si nemo i s. f. r. detest. tui. Illud hic praetereundum non est , etiamsi uni administratio decernatur a non idcirco tamen boa orarios tutores id est , eos qui non admi- Ristrant, per omnia immunes esse a periculo tu:elaei sed excussis prius facultatibus ejus,
qui gessit; etiam hos conveniri posse, quippe
quorum munus sit observare actus tutoris ge- reatis , rationes inspicere , & male versantem suspectum facere, d. I. I. s. a. de adis. νι. D. Tuld. c. q.
Qui ex administratione tutelae , Vel
. Sciendum autem est , non solum tutores vel alam pupillis , vel adiatis, eaterisque personis aobatione remm teneri , sed etiam in eor, Misiuionem accipiunt , subsidiariam actio-Wm esse , cultimum eis praesidium posit af m Subfidiaria autem actio in eos datur, qui aut maias . sutoribus vel curato. ibus satisdari non raverunt, aut non idonee passi sunt caveri. ctuas idon tam ex prudentum responsis, qriam ex constituitaribus imperialibus etiam in haeredes eorum
2. Iubsidiariam actionem Qui in subsidium pupilli datur, di adulti, excussis prius as
ministratoribus , eorumque fideiussoribus. Vide. fusius in Commentario infra.
COMMENTARIUS.i taui in quando praeter tutore1 ctira ores tuispillis ex minoribus teneantur , in quo quisque ordine conveniendus
ΡΑrs hujus tituli altera , in qua agitur de actione subsidiaria, quae pupillis vel adultis caeterisque personis tamquam ultimum praesdium datur adversus Magistratus , qui satin dationem exigere debent. Unde apparet, huic actioni locum non esse , ubi testamento vel ex inquistione dati sinr tutores: sed usum ejus esse posse in legitimis tantum , aut simpliciter datis , quos solos satisdationi obnoxios esse diximus. Saebsidiariam is onem Quae ex re ipsa hoe nomen accepit, quia in subsidium pupillis datur , si a tutoribus eorumve fidejussoribus
suum consequi nequeant: ut liaec actio ultimum ei sit perfugium , & tamquam sacra aues chora , ι. 4. σ s. C. de mag. ccnu. Quo res et
melius intelligatur , sciendum est , primo loco conveniendos esse tutores eorumque haeredes: & si plures snt tutores, eum qui gessit,
ejusque successores, ι. tutores f. in eum II. de adm. tui. I. ult. C. de div. tui. quod si is sol vendo non sit; hoc caeteros onerare. Si omnes
gesserunt , unum eligi posse , α in solidum
conveniri, I. 2. C. d. t. I. s. arb. tui. sed electo tum triplici beneficio succurri a divisonis di cedendarum actionum , exemplo fideiussorum , ι. r. f. ty siquidem ri . de tui. π rat. dis . d. l. 1. C. de div. tui. & insuper utili actione adversus contutores , si quid ex communi gentu non mandatis actionibus praestiterit, d. i. I.
s. in si forte is . Si nemo gesserit & omnes solvendo sint; electioni itidem locum esse eumque , qui convenitur , excipere posse periculi societatem : caeterum ut actiones sibi praestentur , frustra desiderare , I. E plures 3 8. de adm. t M. Quod si a Magistratu vel testatore in partes seu regiones divisa sit tutelae administratio; pro parre attributa quemque conveniendum esse , nisi cujus dolus aut culpa a guatur , quod collegam suspectrum non secerit , aut secerit quidem , sed collusorie , aut eversis iam eius facultatibus, d. I. I. C. de div.
tui. I. Lucius 46. g. pen. de iam . tui. Conventione autem tutorum mutuum periculum non
finitur: verum qui administravit, s solvendost, ejusque successores primo loco conveniendi , I. ult. C. d. tit. Porro & bona tutorum V tum
183쪽
tum propter res gestas, tum propter non ge-st is pupillis esse obligata, L pro U . 1 o. C. de ad m. tui. Myns. Schneid. bie. Atque hὶc pupillo consistendum , si a tutoribus satisdatum non est , quia testamento aut ex inquisitione dati. Si vero tales sint, ut satisdare debuerint, nec exacta sit satisdatio, post tutores statim ad Magistratus venitur, qui officium suum in
exigendo neglexerunt; ut hoe text. Exacta autem cautione , proxime post tutores haeredenque eorum conveniuntur dati fideiussores, linque deficientibus haeredes eorum , I. I. de 'de . π nomin. π har. tui. Atque ad extremum exculsis omnibus & administratorum & fideiussorum bonis , si solidum pupillus nondum consecutus est 3 subsidiaria actio est in Magi iatratus , qui satisdationem acceperunt, ι. Lucius 46. g. pen. de adm. tui. i. q. C. de Mag. con. Nonnumquam tamen prius ad Magistratus venitur quam ad contutores : s nimirum
his nihil imputari possit, quod vel satis a con-
tutore non exegerint, vel suspectum eum non fecerint, vid. IN. I. g. usque adeo I . de tui. π par. dist. iunct. I. 34. de iam. tui. I. 2. σ3. de Mag. eonυ. add. Uves par. de adm. tus.. num. s.'de Mag. conv. per tot. Christin. MI. .
Non idonee passi sunt eaveri Quoties vitiosucautum est , non videtur cautum, L s. qui fari . eog. Atque hic notant, paria esse, utrum quid non fiat, an non debito modo. Sed hoc interest , quod ubi omnino cautum non est, statim Magistratus conveniri possunt; ubi cautum est, licet non idonee , fideiussorum bona prius excutienda sunt, quam ad Magistratus
In baerede, Non tamen similiter tenentur haeredes Magistratuum , ut ipsi Magistratus. Nam nec haeres tutoris negligentiae nomine tenetur. Nam Magistratus quidem in omne periculum succedit i haeres ipsius doli tantum, &dolo proximae culpae succedaneus est , ι. 4. de
Mag. conv. I. 2. C. eod. Etenim si Magistratus tanta suit negligentia, ut aut Omnem cautionem omittere , aut evidenter cum minus idoneis fideiussoribus contraheret; ipsum hoc casu loco fideiussoris habendum placuit; ι.ε. eod. T E x T V s . Si tutor vel curator cavere nolit.
3. 21ιῖbus constitutionibus er illud exprimiιών, ut nisi caveant tutorer er curatores , pignoribus
PIgnoribus captis 3 Pignora ideo dicuntur,
quia aliquamdiu , & donec aliquia fiar, retinentur: eaque pars fuisse videtur multae dictionis. Quod si in contumacia perseverent , removendi a tutela ut suspecti, leg. 3. des p. tui. T ax T U S.
Qui dicta actione non tenentur.
. Neque autem Praefectus urbi, neque Praetor, neque praeses provincia, neqtie quisquam alius, enitutores dandi jus es , hae actione tenebitur : sea hi tantummodo , qui satisdationem exigere solentis N o T AE a.
Aia fatisdationem exigere In urbe scriba,
in provinciis Duum viri, I. MIt. C. d. tit. I. iab. ult. D. de pecul. COMMENTARIUS.r An ipsi etiamsi Magistratus majores eatitἰonem exigere potuerint.1 Moribus hodiernis perexiguum actionis subndiaria usum esse.
CVi tutores dandi jus est κατ' εξιχην , vel jus plenum & liberum , quale item habent Proconsules , caeterique , quibus provinciae regendae commissae, i. r. de tui. σcur. dat. I. I. g. I. D. de Mag. eonυ. alioqui &Magistratus municipales jus dandi tutores habent , sed circumscriptum, aut pendens ab arbitrio & jussu maiorum Magistratuum , ieg. d. tit. iunct. f. sed boe jure A. Dp. de Attil. tun.
Locus hic descriptus ex I. I. f. I. de Mag. conmctui satisdationem exigere solant Ut Magistratus & defensores civitatum εἰ τρατηγεἰ ἐκδι οἱ των πολεων. Theophil. Item Scriba Praesdis vel Praetoris, leg. ult. Cod. eodem. Ait, exigere solent. PQ uitne ergo & ipse Praetor scautionem exigere Et potuisse non dubito, leg. 2. I. rem pup. DIυ. Igitur & Praesides potuerunt. Nusquam tamen reperimus, in eos actionem subsidiariam dari r sed contra, generaliter non dari : fortassis propter eminentiam dignitatis : eorum vel quia absurdum videtur, eis, qui sine satisdatione tutorem dare Poterant, i raudi esse , quod singulari erga pupillum affectu ducti , quo certiu, ei cautum esset, fideiussores exegerint. In his regionibus actioni
184쪽
DE SATisDATIONE TUTORUΜ VEL CURATOR UΜ. I 471ctioni stibsidiariae vix locus est; ut supra quo-
que monuimus 3 neque in Germania usum ejus eue testitur Treuit . vol. 2. diis. s. tbef. I. in Gallia quoque desuetudine abrogata ex BuPnion. libr. I. de Ieg. abrog. satyr. a. refert GΟ-ctost. adris . de Mag. eonv. quod miror a Ba-
ne adnotatum non esse. Plane si quid dolo malo in satisdatione exigenda Magistratus se- ei sie convincantur, puta quod scientes &p rudentes fideiussorem minus idoneum admiserint; hoc casi retiamnum eos teneri, tradunt D. Tuld. ad d. tit. Cod. num. I. & Perea Aia. num. 4. Christin. vol. 3. decis I 8 I. num. 4. σT. Groe nev v. de II. abrog. bic. Atque ita judicatum reserunt Bugn. prad. Ioe. Pap. ιibr. Io.
DE EXCUSATIONIBUS TUTORUM VEL CURATORUM.
D. Lib. 27. Tu. I. C. Lib. s. Tu. 62.
T Hationem de excusationibus & sus
pectis tutoribus in postremum hune locum reiecit Justinianus, cum ageret de modis, quibus tutela finitur, f. - . quib. mod. tui. M. Hoc tit. agit de ex litionibus, sequenti & postremo de suspectis. Utrumque autem etiam hoc argumentum promiscuum est , atque ex aequo ad tutores & curatores pertinet. Excusare se nihil alita est, quam justam causam apud Magistratum allegare ad obtinendam a tutela , sive delata, sive suscepta , immunitatem. Aio , sive delata, sive suscepta. Nam excusationum usus est & ante de post susceptam administrationem, ut ex sequentibus apparebit. Aio, justam causam. Nam si excusatio iusta atque ad eam rem constituta causa nitatur , non est audienda. Etenim tutela munus publicum est , cujus ea coaditio , ut id, nisi iusta causa afferatur, neque delatum detrectari, neque susceptum deponi possit r. σ 4. I. s. de mun. πω. I. r. & passim de vac. mun. I. I. de ad tri. Causae excusationum variae sunt ic octodecim sere enumerantur , plures in κ . σcu. boe iit. Atque harum omnium quaedam
rusunt & legibus ita definitae, ut simplici- in fiat tecipiendae ; cuiusmodi sunt numerus liberorum, administratio fisci, absentia Rei p. causa, acci aliae arbitrariae : quae , causa Cog-Bua, a Magistratu vel recipi, vel reiici possent; quales sunt verbi causa paupertas, ad- era valetudo, imperitia litterarum
ex eausis: plerumque tamen propter Iiberos, sise in potestate sint, De emancipati. Si enim tres liberos superstites Romae quis habeat, ves an Italia quais tuor , vel in provinciis quinque; a tutela vel etira potest ex sarἰ, exemplo caeterorum munerνm: nam ex tutelam curam placuit publicum munus esse. Sed Moytisi liberi non prosunt: in adoptionem aurem dati naturali Mωi prosunt. Item nepotet ex filio prosunt , ut in locum patriι sui succedant: ex filia non prosunt. Filii autem superstites tantum ad tutela vel eura muneris excusationem profunt'. defuncti autem non profa t. SV sturi bello amisi sunt, quaesitum est, an prψηttaar constat, eos solos prodesse, qui in acie . nittuntur. Hi enim, qui pro Reyublica eeeiderunt , in perpetuum per gloriam vivere intelliguntur. N o T AEa Propter liberos Ex mod. I. i. g. 2. y seq.D. 5. . I. I, C qui num. lib. Vide susus in comm. in L
Publicum munus L. I. g. . Liat. 6. I. D. de muri.
τbon. ι. s. de bis qui sui vel alien .jur. nempe ratione necessitatis: 'proprie enim Reipub. munus non est, I. s. g. I s. D. b. t. vide Commenta
Adoptivi liberi non prosunt olim proderant; quem morem reprehendit P. Scipio apud Geli.
Qui in acie amittuntur L. rg. b. t. & ita cape Mod. in I. uti. de vac. mun. in belIo amissus. Gell. h. e. I s . aut bello amisit; non per causam belli in obsidione sorte; sed in acie, in praelio: Salust. In eo bello trecenti milites desiderati. Vide Comm. TEXTUS.
Exeufantur autem tutores e curatores varias COMMENTARIυ s.
PROpter tiberos Romanis studium suit, ad
matrimonia omnibus modis invitare,
quod publice interesse credebant iusta sobole repleri civitatem 3 quam ob causam &T 1 Poe Dissili od by Corale
185쪽
poenis coelibes, & maritos, quod liberos suscepissent, praemiis affecerunt: quod effectum maxim 2 legibus Juliis de maritandis ordinibus , & lege Papia Poppaea , de quibus Cu-jac. ad I. a. hoc tis. Lipsius in comm . ad 3. an na . ad verba Taciti , de moderanda Papia Poppaea. Hotom. in descriptione legum Rom. Inter haec praemia immunitas fuit a muneribus civilibus , ι. I. pr. l. a. de vac. mun. ac proinde etiam a tutela & cura , i. a. s. a. boc tit. I. I. Cod. qui mun. lib. Sive emancipati L. h. g. 3. boe tit. I. 2. I. in- Columes s. de vae. mun. quippe haec immuni eas non tam propter onus domesticum educationis liberorum conceditur, ut vulgo ex intimant, quam ut praemium , & remuneratio πολ μιγων. De iure trium liber. vid. Duar. I. disp. o. UINN. Et multo accuratiorem M. Vertran. Maurum de jure liberorum. HEIN. Tres liberοι Romae, in Italia quatuor, ere. L.
q. C. quin lib. se exe. Hic apparet discrimen aliquod loci adhue relictum fuisse inter Latinos , provinciales , caeterosque cives, qui urbem incolerent, etiam poli constitutionem Antonini, in L in orbe I . de flat. bom. quamvis omnes ex ea constitutione essecti sint cives Romani, quod & alibi observare licet, g. per tradisionem 4 o. ias de re . div. in ins de Uue. in pr. itemque in pr. quis. H. tis. Quod autem de Roma hie dicitur , Schol. Τh. transfert &ad novam Romam τὴν Κινητιαντινε πόλιν , &Thraciam di , Qui NN. Frustra hoc praemium parentum Vinnius refert ad reliquias diversorum iurium civitatis, Latii,& provinciarum. Hic enim non ad diversos status hominum respicitur . sed ad Iocum, ubi quisque habitaret. Hi ne civem in provincias quinque; provincialem Romae tres Iiberi excusabant. Simile privilegium pro diverso loco habitationis diversum est in I. 1. C. Theod. de Integris restit. Hi ne nec prine. Inst. quib. al. Iices, huc pertinet. Alia enim est Italia, aliud solum Is licum. Illa alpibus & utroque mari finitur: hoc, ubicunque coloniae Italici iuris occurrebant, erat. Vid. U. C. schulting. Iuri pr.
Ant. p. 6 I9. HEIN. Exemplo carerorum munerum Personalium nimirum: nam a patrimonialibus muneribus,
ruae rerum & possessionum proprie oneraunt , numerari liberorum non excusat , I. Eo f. q. ι. ro. σ seq. de c. mun. neque ab honoribus , muneribulque his cohaerentibus, d. I. t. f. r. nisi ma or st, videlicet sexdecim I berorum , s. s. et . de jur. m. aut minimum x I r. i. si ρούι 24. C. de decuris quo tamen loco Dro xii. substi tuendum esse xv I. existimat Cujac. hPublicum munus Tutela propriὲ non est munus publicum : neque enim rem publicani, sed privatam pupilli tutor tractat: nec Reipub. peculiariter interest pupillis tutores dari, i. a. s. pen. in . ad municip. sed per consequentias & improprie loquendo : quia ad curam publicam pertinet orbos ac pupillos
tueri ac defendere , i. a. f. a. qui pet. tut-Hine facile intelligitur , cur Modestinus neget , tutelam esse munus Reipub. I. 6. f. t tela is . hoe tit. At quid fi dicamus, ideo tutelam appellari munus publicum , quia cuivis E populo non secus ac caetera munera publice
iniungi potest. Adoptivi liberi non prosint Quod & generaIiter traditum est, d. l. 2. f. a. de Nae. mst
Et ratio est , quia haec beneficia paltibus data
sunt, qui numero civium Rem p. auxerunt, Meminit Tacitus is . annaI. ea . Is . Senatus
consulti facti tempore Neronis , quo cautum erat, ne liberi adoptiυi ad praemia patru m pro dessent. In ad ptionem dati profunt Ex quo maniteste liquet quod paulo ante diximus, hanc immunitatem magis esse beneficium πιλνπαιγιας, quam levamentum oneris domestici. ystes ex Alio Scilicet demortuo 2. 6- non solum T. hoc tit. nam ex filio emancipato nati, avo ideo non prosunt, quia ille ei pro
dest, & hi patri suo. Quod fi plures fini ex
uno filio nepotes, non singula capita constituunt, sed unum universit patremque omnes simul repraesentant, d. Ioe. quod N in caeteris muneribus obtinet,l. 3. C. de his qui am. lib. o. Ex Atia non profunt Non quia in avi mater ni potestate non sunt: nam nec emancipati, nec in adoptionem dati in potestate patri manent , quos tamen prodesse constat, sed quia duobus prodesse non debent: prolust autem patri suo aut avo materno, L 2. c. s n. lib. Superstiter L. x. f. q. Foe t t. t. a. s. tWH me s. de vae. mun. quippe hi soli & Reipis
usui, & parentibus oneri sunt. Defuncti non pro i, praeterquam bello amissi , d. iiiη Quod Ulp. L bello 18. boe tit. de Justin. biri, de iis accipi volunt, qui in acie seu in praeli
εν πη συμπλeκῆ amissi sunt, propterea quia
hi pro Repub. ce ei disse intelligantur, & iaperpetuum per gloriam vivere. Unde cum exuatum secundo genitus in iure primogenitu τpraeferretur filio primogeniti praemortui: res ponsum est, hoc locum non habere, si in acις primogenitus occubuisset. Ayalat h. 3. deseri eli. c. T. n. LI. Qui vero per causam belli io
obsidione , praesidiis, castris abripiuntur ,hvς
186쪽
DR ExcusATIONIBUS TUTORUM VEL CURAT RUΜ. I 49 non pertinent, d. I. bello I g. De iis, qui pro versi anni vacationem habent: sed munus an-pitria mortem oppetunt, praeclare M. Tul- te susceptum statim resumi debet, L io. pr. Iius m Plane. e. I T. ex Pbilip. p. cap. 2. Li . LT S. 2. ι. 4s. D. h. sit. I. a. c. si tui. rej.c si A. et s. tam 38. Diod. Sie. lib. I s. ἀντὶ θνητοῦ
De administratione rei fiscalIs.
r. Item 4imus Marcias in semestribus rescrip fit, eam , sui res Asci administrat , a tutela tarraina, quamdiu administrat , excusari posse. COMMENTARIUS is
P sim st ibui Crebra est semestrium D.
Malci in libris nostris mentio. Auctor est Suetonius in Aug. c. 3 sis Augustum semestria Senatorum aliquot consilia sibi instituisse cum quibus de negotiis ad frequentem Senatum reterendis, ante tractaret. Dio. lib. s I. scribit, ex reliquo numero Senatorum quin decim ad hoc sorte lectos esse εs εξ orax; quod exemplum Marcus secutus videretur. Vid. Pet. Fab. in praefas. semestr.
Mi Asci J Vel etiam rem privatam Princi
pis , l. administrames I. hoc t. Huc referuntur& exactores tributorum, i. exactoreι IO. C. estdiscolonos patrimoniales, ι. ult. C. qui dar. tui.
Meterosque , quibus Princeps curam alicuius. Wi injunxit, i. geometra 21. S. r. L juri peritos
De absentia Reipublicae causa.
COMMENTARI. Sis Eipub. causa risunt D. I. administrantes 4 I. f. d. boc tit. Rei p. causa abesse dicuntur qui publici alicuius muneris vel officii causa , cui praesunt , ab urbe profecti sunt, ut ex Modestino, Paulo , & Ulp. disci
mus , L abesse 3 2. I. qui mittuntur 3 s. I. si eui38. ex quib. ca. maj. Horum duo sunt peculiaria : nam cum caeteri , qui Propter solum officium aut Magistratum excusantur, susceptam tutelam deponere non possint, s. seq. eamque , a qua excusati erant, statim finito officio suscipere cogantur, arg. g. praec. Lgeometra 21. S. I. ex d. I. admin rantes r. boerit. Utrumque contra est in iis, qui Rei p. causa absunt: nam a suscepta, quamdiu Reipubia causa absunt, excusantur : & si interim ad n vam tutelam vocati fuerint, reversi anni habent vacationem; hoe text. I. IO. eod. Ubi Modestinus sic scribit: εἰ χρμαε οσιας δη σ
municipii causa non videntur hanc anni vac tionem habuisse, contra quam sentit Mesemb. Tax TUS
3. Et qui potestatem aliqvam babent, se erim re possunt, uι divus Marcus reseripsit : sea susceptam tutelam deferre non possvns. r. Item qui Reipublica eausa avum , a tui
Ia, vel eura excusanetur. Sed rasi fueνι ut tutores, vel tu,atorci dati , de inda Reipub. eausa abesse coeperiet; a tineia vel cura excusantur, quaιentis Rei ab. causa ahunt : ex inrerea curator loco eo-
datur , qui st remo fuerint , recipiunt onus
I ram me anni babent vocasionem , ut Pa-
Potestatis vocabulum apud nostros aliqua
do large accipitur, ut iis etiam attribu tur , qui cum Magistratus no a sint, notionem taciuta aut jurisdictionem aliquam habent , ut in edicto Abd quisque ju is, xe. LI. g. I. Item in I. I. g. iat. de νec. arb. I. r. in M. ad legis
Iul. majest. Saepe item haec vox sis nificat publicam illam iubendi ac coercendi aucto Llt tem, quae Magistratuum est, sed omnium communis : ut idem sit Magistratus potestas & imperium. Et hoc est quod Paulus scribit, L potestatiι ar 1. de verb. An. potestatis vocabulo imperium in persona Magistratuum significari: M. pto inde in hac significatione verum est , etiam minores Magistratus imperium p aestatemque habuisse. Nonnumquam etiam
187쪽
καγ' soli Magistratus majores imperium de potestatem habere dicuntur ; minores sine imperio & potestate esse, t. nee magi a tibvr 32. de injων. I. 1. de in jus voe. Atque in excellentiori hoc significatu verbum potestatis hic accipiendum esse, ex eo perspicuum est,
quod aedilitas a tutela non excusat, I. non tantum i7. g. is qui Φ. boc tit. Magistratus tamen civitatum , rus Ueα tγους τῶν πόλεων, remissionem a tutela habuisse aperte testatur Modestin. l. s. s. remittuntur Is. eod. add. Cui ac. ad I. 4. In M. eod. Ant. Fab. ι. jurispr. hoe tit. pr. boe rit. pr. I. iu. 3. Sed vix est , ut id hodie observetur , Bern. Autum n. eoII. - . ad d. I. s. f. I s. VINN. Quamvis magistratus municipales a tutela excusari posse tradat Modestinus I. s. f. I s. m. de excus obstare tamen videntur I. 3. f. qui pet. tui. Sc I. 2I. pr. de ex
e . Ubi idem negari videmus 3 nisi Modestinum per τώς τραππους duumviros ; Ρaulum de Ulpianum reliquos minores magistratus municipales intelligere dicas. Sane & Romae, cujus instituta fere imitabantur municipia , inter magistratus majores tr minores distinguebatur , quoties de hoc privilegio erat quaestio ι. T. g. 4. Τ. b. t. HEIN. Susceptam deserere non possunt) Magistratibus, qui ante se miscuerunt administrationi, vacatio a tutelis non conceditur,d. l. non tantum I T.
f.san s. in quo differunt ab iis, qui Rei p. causa abesse coguntur I ut paulo ante dictum. Τ Exae Us.
De l Ite cum pupillo vel adulto.
. Item propter litem, quam eum pupillo , vel adulto tutor vel curator babet, excusari non po-res , nsi forte de omnibus bonis , vel haereditate controversia sit. N o T AE.
4. N forte de omnibus bonis Aut maxima
eorum parte , I. 2 o. I. U. eod. quo casu etiam utile pupillo nolentem se excusare a tutela removeri, d. t. 2 o. Vide in Comment. COMMENTARIVS α
Usta causa excusationis non est, quδd litem aliquam cum pupillo tutor habet: sed si iudicio agendum sit, quia tutor in rem suam auctor fieri non potest , eurator interim ad hoc pupillo datur , qui iudicio peracto curator esse desinit, f. ult. de ana. ttit. At si de omnibus bortis, Plurimave eorum parte, aut TIT. XXV.
de haereditate Iis sit, aequum est excusationem tutoris recipi, I. si pupillum 2 o. ex l. seq. hoetit. Immo utile pupillo , etiam nolentem se excusare a tutela removeri, d. i. si pupillum. Non tamen in quavis disceptatione haereditatis simpliciter de s ne cognitione causae recepta suisse videtur tutoris excusatio, ar. t. si ut allegas Ιε. C. eod. Hodie tota haec quaestio inutilis : nam Novella Iustiniani eonstitutione TE. c. I. vetatur quilibet creditor aut debitor pupilli tutor ejus esse. Dixi supra ad d. b. uιι. de
De tribus tutelae & curae oneribus.
s. Item tria onera tutela non assectatae , vel cur , pr flant vaeationem , quamdiu a ini trantur et ut tamen plurium politorum tutela, vel eura eorum bonorum , veluti fratrum , pr.
NEmo ita onerandus est alienis negotiis,
ut sua ipsius negligere cogatur: adeoque & pupillorum interest, tutorem non nimis multis negotiis implicari. Quamobrem
placuit tria onera tutelarum , vel tria onera curationum , vel tria onera permistarum tutelarum & curationum, quartae tutelae curationisve excusationem praebere, I. 2. g. ult. πι. seq. hoc tit. I. un. C. qui num. tui. Sufficere
item visum est, tria ejusmodi onera esse in una domo; hoc est, unam familiam tria onera tutelarum aut curationum sustinere r ac proinde& tutelarum numerum , quas pater gerit, filio, & quas filius gerit, patri, & quas frater, fratri, qui in ei uidem patris potestate est, ad
excusationem prodesse, ι. 4. g. MIt. eod. modo
tutelae, quas filii administrant , spectent ad periculum patris , l. s. eod. Non Uectata Tutelae affectatae In numerum tutelarum non cedInt, ι. spadonem Is s. est autem Is . eod. d. I. un. C. qui nu. tutis
Itaque sive quis lucrum captans ultro se tutelae obtulit, sive tenuem νομου χsul cepit, uenumerum trium expleret , a quarta non excusabitur, d. f. est autem, sic enim verba Modestini , ὁ μετρίου γενόμενος επι απος , interpretor, μετρίου , scilicet, , η ὐσίας ut non tutor pauper, quemadmodum Holeander veristi e , sed pauperis tutor iis verbis significetur. quam interpretationem & Theophilus juvat:
nam Curtius verba Theophili , επι γικοε τυ ταπιν, Perperam interpretatus est , tu
188쪽
DE ExcUεATIONIBUS 1UTORUΜ VEL CURATORUM. Ie Itelam opulentam , cum tenuissimam vertere debuerit; quod mirum est D. Gothostedum non animadvertisse. aeuamdiu administrantur Id enim maxime confideratur in tantum , ut, si aut priorum Papillorum aetas prope pubertatem fit, aut
eorum, quorum ad tutelam nunc primum tutor vocatur , excusatio non detur , I. non tantum i . hoe tit. Hinc quoque est , quod in numerum tutelarum non placet cedere , si quis sit fideiussor tutoris, vel si Magistratus municipalis tutorem dedit, licet periculum eos spectet, & Magistratus in subsdium conveniri possit. Sed nec honorarius tutor periculum in numerum tutelarum imputat, i. spadonem 1 s. g. si civitatis s. eod. ad quem tamen quasi pars quaedam administrationis pertinet: tenetur enim aetiis gerentis sollicith observare, eamque si male versetur , suspectum facere,
I. 3. g. 2. δε adm. tui. Enimvero tutor , qui cessatia administratione tutelae, eam ratione
periculi in numerum trium computat, ι. si ii in s r. in . pr. boe tit. I. si quis so. de rit. mpsi nimirum quia qui cessat, principaliter tenetur, & suo nomine , perinde ac si gessisset.
mero pupillorum aut adolescentum computantur, sed ex diversitate patrimoniorum , rationumque & conficiendarum & reddendarum dissicultate : nam si tres sint fratres consortes, hoc est , qui indivisum patrimonium habent, pro una tintela est: si tres dissortes , tres sunt raresae,ι. 3. d. i. si is qui 3 I. g. iat. boc tis. Idem-eue est & in aliis sive cognatis sive extraneis consortibus aut ditartibus,d. g. vis. Sed & contra aliquando unius pupilli tutela ob eamdem causam ad excusationem sufficere debet: si nimirum tam diffusa, negotiosa, & molesta sit, ut pro pluribus cedat, d. f. tili. cujus rei dinquisitio sere est in arbitrio Praetoris tutelaris 3 ut ex eodem loco intelligitur , & hic notatrictov. add. Cujac. ad I. t. eod.
u rescripsit , si quis imparem se oneri injuncto
DEsumptus hic locus est l. r. σι. post sus
reptam 4o. g. r. hoc tit. Est autem haec
excusatio ex iis quoque , quarum receptio aut repudiatio pendet a Magistratu , cujus de ea re cognitio est. Nam qui hac excusatione utitur , docere debet, se imparem esse onere injuncto , hoc est , tam tenuis &. nullius fortunae , ut vix sibi quaerere possit vitae necessaria r quod judicem aestimar oportet , Myn. Schneid. Vvesemb. bie. TEx Tus.
. Item propter adversam valetudinem , proditer quam ne suis quidem negotiis interelis potest, en asio locum babet. COMMENTARIUS.
ET haec causa ex earum genere est , quae
cognitionem Magistratus desiderant: neque enim quaecumque valetudo excusat, sed ea, quae impedimento est, quominus quis suis rebus superesse possit, ι. io. in M. ι. pen. S.
g. Similiter eos , qui litterar nesciunt , esse ex fandos , Divus Pius rescripsit: quamvis σimperiti litterarum postar ad administrationem negotiorum suocere. COMMENTARI Us.
LItteras pro aut humanitate saepe a
cipi notum est. Proprie tamen litterae elementa significant, L xx. b. 3. de instit. My. I. s. f. tili. de bon. poss. I. I. g. sed eaterarum T. de var. σ ext. crin. Cic. pro Sylla c. I 6. Littera posteritatis causa repertae sunt. Hinc nescire
litteras dicuntur qui ne elementarii quidem sunt, hoc est, qui nec legere nee seribere didicerunt 2. de aecus. l. bae eonsultis ma a I. I. nostram Io. C. de testam. ut & e contrario scire litteras, qui scribere sciunt, i. parer s . f. I. de aeq. har. I. discretis Io. C. quitest. De. Suet. in Claud. cap. Io. idque ex usu etiam aliorum auctorum , ut multis docet Duar. r. disput. 3. & vel unum illud Neronis aphothegma ostendit, Velim nescire litteras; de quo Senec. a. de Clem. e. I. Eamdemque loquendi formam etiam Graecis familiarem sui Dse, argumento est vetus illud proverbium, quo Plato usus est 3. de legib. μάτε νειν mi τε
189쪽
de Paul. l. s. g. MD. eod. eodem modo hac locutione utantur , ut nescire litteras iis sit, neque legere scire, neque pingere ; di imperiti litterarum Justiniano αγράμματM , Modestino in d. f. idem quod α. Nam dicere se studii s litterarum imbutum non esse , αοῦατα λυσίαν hic causari, sane quam ineptum est. Auam T impreiti litterarum Axioma discretum, quamvis imperiti litterarum non sint negotiorum expertes I tamen a tutela sunt exculandi. Cui per connexum contradicere videtur Paul. d. ι. 6. s. ult. Si imperiti litterarum non sint negotiorum expertes, a tutela non sunt excusandi. Sunt qui particulam quamvis hoc loco notam esse volunt exceptionis,
contra perpetuum & certum Latini sermonis usum. Alii nescire littoras , Paulo esse , non didicisse humaniores litteras, in studiis litterarum non esse versatum, quasi litterarum, hoc est politiores humanitatis expertes ad tutelam admin strandam minus idonei videri debeant. Fabulae. Puto etiam litterarum ignorantiam ad classem earum excusationum reserendam esse, quae arbitrio Magistratus nunc admittantur, nunc reiiciunt. Itaque quod Just. ait, imperitos litterarum esse excusandos; non ita accipi velim , quasi simpliciter & semper excusari debeant , sed causa cognita , si forte tutela diffusior atque negotiosior, ut propter rationum conficiendarum difficultatum ab im-IT. XXV. s. g. λδωσιν. I . Nam si testator bona mente eum tutorem dedit, cui inimicus antea, inse-susque fuit ; hoc ipso videtur iacta gratiae reconciliatio. Dicam plura ins f. tr. Non exeusantur Qui patri pupillorum tutorem se futurum promisit, o ulla excusatione gaudet, quamvis alias excusare se iure possit, quasi excusationibus renuntiasse videatur, qui ita fidem suam obligavit, I. spadonem I s. g. I.
hoe tit. l. ex sententia 29. de tes. tui. VINN.
Sunt, qui inde novum fingunt tutelae pactitia genus. Sed frustra. Eiusmodi enim tutor verὶ est testamentarius , quamvis promissio occa sionem patri dederit, hunc tutorem dandi, Rita etiam intelligenda I. 29.s . Is de test. tu In Germania tamen & illustria & privata exstant tutelae pactitiae exempla ι de quibus d. Stryhius in Usu V. lib. 2 s. tit. I. g. I dccollega conjunctissimus olim Petr. a Lule Vig. in Disse . Iur. Rom. & Germ. in tutel. disser HEIN TEx TUS a
IO. Non esse autem admittendam excusationem
6- , qui boe solo utitur, quod ignotus patri P pillorum sit, Divi fratres rescripserunt.
COMMENTARIUS. perito litterarum commode administrari non
Possit , quamvis is ad res alias gerendas sit
Idoneus: nam ut memoriae omnia credat, ab eo exigi non oportet; nec latis tutum , vicaria aliorum opera in commentariis, & ephis meridibus conscribendis uti. Quod si tutela non sit magni patrimonii εὐτε s , aut alias satis expedita, cui gerentat sufficiat quivis non hebeti ingenio , neque expers negotiorum; nulla ratio est, cur quis ob solam imperitiam Iitterarum ab ea excusetur. Atque ita Paulum tempera in d. I. s. f. uit. TEx TUS.
s. Item si propter inimicitiai aIiquem testamenisto tutorem pater dederit; boe ipsum praestat ei ex-
eusationem; sicut per eontrarium non excusantur,
qui se tutelam administraturos patri pupillorum
'Opter inimicitias Quo molestiam exhibeat
μασι ι ut subjiciatur Iiribus in negotiis, d. LIGnotui patri D. L spadonem is . f. qui dixerit I 4. Excipiunt DD. post Gloffam hic, nisi quis dicat, se ibi domi ei lium non habere , ubi ad tutelam vocatus est , I. uti. f. 9- eod. Sed hoc genus est exeusationis omnium
Divi fratres Marcus Antonius Philosophus, & Alius Uerus, T. Antonini Pii filii, Adriani nepotes, qui primi duo Augusti arpellati, & sastis consularibus sic inscripti sunt;
auctore Spartiano in AElio vero, e. I. Appel tantur & fratres Imperatores, ι. fratres te pari. ι. si adulterium 3 8. s. fratres 4. ad leg. Iul. de adult. vid. Ant. Augustin. lib. An. D
Cuiae. ibid. obiter addo, Divos a Jurisconsultis appellari Imperatores , quia post obi
lemnitate, quam scribit Herodian. lib. 3. postquam & templa iis constitui, ac sacerdotes &sodales creari, & ludi fieri, omnesque divini honores decerni solebant; ut ex Tacito, Tranquillo, Spartiano , Capitolino , aliisque id genus auctoribys ducimus.
190쪽
De inimicitiis cum patre pupilli
tr. Inimicit AE , quas quis eum patre pupillorum v l adiatorum exercuit, si capit ater fuerunt,
II. cum patre pupillorum D. t. s. g. r T. Paul. r. sent. a . Idem est , si cum pupillis
vel adultis, ι. 3. f. ra. D. de Dp. tui. uri Ut P. ait, etiam ob hane caulam removeri. COMMENTARI Us. I ara tamini Christiano conveniat ad excusationem turna obtendere inimicitias.
ede inimicitiis paulo pluribus & distinctius agamus. Ait , inimicitias evi ira , quas quis cum patre pupillorum exercuit, si intervenerit νωοnelliatio , tolere excusare.
Iaimicitias capitales intelligo quascumque graviores , quae vel vitam, vel libertatem, vel riistimationem petunt, a g. t. Iicet capitales γοῖ. de verb. An. Sunt qui existimant , hu-jalmodi excusationem , minus convenire homini Christiano: neque enim recte videri tutorem dicturum , non debere se cogi bene facere homini inimico & de se male merito, ut liberis eius ς quae sententia ethnicis fortasse conveniat, aut vetcribus illis, quorum meminit Christus Martb. e. s. qui legem Domini se accipiebant, Diliges proximum tuum, in odio babebis inimicum tuum. Christianis & piis non convenit. Et sane ita est , nisi ratio afferatur,car inimicitiae excusare debeant et qualis hic occurrit , videlicet, ut liceat sinistram suspicio-vem hoc obtentu vitare , & antevenire remo-M'dem. Ait, eum patre pupillorum. Idem est si papillis ipsi, vel adultis inimicus sit , i. g. g.
si r. ii. de s . tui. Αit, nec reconciliatio in- ω παν t. Reconciliatio aut aperte intervenit, ut si post ortas inimicitias in gratiam redierint , aut tacite, si eum , cui pater juste infensus antea erat , postea testamento suo tutorem scripserit : nam si hoc bono animo fecerit , non ut litibus eum implicarct , injuriam ei hoc ipso remisisse videtur, ι. 6. g. dat remissionem l . hoc tit. Plane si ij se pater causam inimicitiis dedit)puta quod eum, quem tutorem dedit, aliquando capitis accusaverit,
aut insigni contumelia affecerit, ad excludendam excusationem necessaria est aperta reconciliatio , a g. f. seq. Nam illius est remittere injuriam , cui illata est. Ait, solent excusare;& merito : nisi enim hujusmodi tutores & curatores ultro se excusent, inviti removentur, d. ι. 3. f. si tutor. let. de DP. tui. TEx TUS.
De status controversia a Patre pupilli
Ir. Item Is , qui statur controversiam d pupi torum patre passus est , excusatur a tu ela.. COMMENTARI Us.
SI tutor status controversiam a patre pupiuli passus sit, id est , si eum pater in servitutem petierit, hoc par interdum, ac si capitis accusasset, ι. i . f. de bon. libera. Se hie tutor omnimodo excusandus , etiamsi pater eum postea testamento tutorem dederit, ut iam diximus. Is etiam excusatur a tutela, qui talem controversiam movet pupillo serio &bona fide , non dedita opera ne tutelam subeat, & calumniae causa , quod ex rescripto Marci & Ueri ita legendum esse textus Grae-eus ostendit) proponitur in l. s. g. ampliu3 I 8. hoe titulo. VINN. Sed non solum ad statum libertatis restringendus videtur hic f. verum etiam si quis alterum civem , vel filium familias negasset, huic tutela liberorum actoris ob trudi haud potuisse videtur. HEIN. TEx TUS. De aetate. 3. Item major septuaginta annis a fur Ia treura se potest excusare. Minorer autem viginti- qiainque annis olim quidem excusabantur : nostra aut m constitutione probibentur ad tutelam , vel curam adspirare: adeo ut nee excusatione opus sit. Aua eonstitutione ea vetur , ut nec pupillus ad legi Iimam tutelam vocetur, nee adultus : quum sit incivile , eor , qui alieno auxilio in rebus suis administrandis egere noscuntur , ty ab Hiis reguntur , aliorum tuteIam υel euram subire. COMMENTARI Us.1 Duplex Triboniani error in explicatione iuris veteris animadversus.
Enes aeque ac Magistratus veteres reveritio sunt, tu. . de jur. immun. quae reverentia consistebat in assurgendo, in loco dando, v ac