장음표시 사용
201쪽
Ium interpretatIone iurIs repraesentat,tig. magna et 26. de verb. signis. d. I. quod Nerva 32. dep.ι. r. 6. I. si xnens fals mod. I. 8. f. 3. de pree. I. I. g. is quoque s. de obi. act. etiam in famosis , Ieg. I i. f. ult. de his qui notant. in-fam. leg. probrvm 42. in M. de verb.signis adeoque etiam in actione poenali , t. a. f. a. si is qui rest. Ii. Unde etsi dolus tantum praestari dicitur , tam eri ea appellatione etiam culpa Iata intelligitur , I. contractur 2 I. de reg. jur. I.
s. f. a. commod. f. pen. inst. quib. med. reconi.
G. Nec movere debet , quod verbum culpae hie simpliciter & sine distinctione dolo opponitur. Quotiescumque enim hoc fit, aut quoties culpae verbum absolute ponitur , toties in usu iuris significatur levis dumtaxat , d. i. s. f.
L r. f. 3. de in lit. jur. I. r. f. saepe 3 s. deposeum simiI b. Frustra igitur objicitur quod in dubiis benigniora praeserenda, I. semper sc. de reg. jur. quod pQnae legum interpretatione
moliendae, ι. pen. de pan. odia restri neenda, Cod. odia Pand. de reg. jur. in s. Nam cum de sententia auctorum juris quaeritur, usus praecipue spectandus est , t. T. f. α. de sup. tu. Deusu autem verbi hic quaeritur, non de eo producendo per interpretationem. Quod vero famae& existimationis periculum exaequant cum periculo vitae , ineptum esse apparet ex I. capitalium 28. de pan. Sane causa famosa aliquando confertur cum capitali, ut in Ieg. s. deman. vind. I. 8. g. t. quod met. ca sed satis constat id fieri respectu certae alicujus rei, in d. I. s. intuitu causae manumissionis apud consitum allegandae & probandae , in d. I. g. g. 2. ratione metus vel electionis 3 quod huc non pertinet 3 non enim quid metuat aut eligat , sed quid mereatur tutor, quaerimus. Concludimus igitur , tutorem remotum infamem fieri,
non solum si ob fraudem remotus sit , quod in tutela grassatus fuerit , aut sordide egerit vel perniciose pupillo, aut aliquid interceperit ex .rebus pupillaribus , I. 3. f. nune videamus s. boe tἰι. verum etiam si ob latam neeli
gentiam I puta quod in suis diligens, in rebus pupillaribus supine & dissolute negligens st: quia talis negligentia prope fraudem accedit,
ι. T. f. I. eod. & interpretatione atque effectu iuris dolus est, d. l. quod Nerva 32. depos I. magna 2 26. de verb. An. Eos autem , qui ob leviorem culpam,segnitiem, rusticitatem, inertiam ; smplicitatem , vel ineptiam removentur , in ea causa esse , ut integra existimatione tutela abeant, d. l. 3. f. ultimo, boc t. Quod
N iam olim docuit Claud. Cantiuncula contra plerosque interpretes, qui negant, latam
culpam infamare e quo in numero etiam sunt Schneid. R Uvesemb. Plane mitior haec sententia moribus nostris accommodatior est,quia veteris disciplinae severitate multum descivimus : de quo queritur D. Tulden. in commbie cap. ult. Illud constat, causam remotionis decreto exprimendam esse , ut appareat de existimatione ; nam si causam remotionis nonsgnaverit decreto suo Praetor , fama remoti non laeditur , ι.ε. h. I. in L. eod. TEx TUS
. Si quis autem suspectus postulatur, quia cognitio finiatur , interdicitur ei administratio, ut Papiniano visum est. COMMENTARIus.
PEndente causa cognitionis , interdicitur
tutori administratio , atque alius interea in locum ejus in administratione rerum ordinatur , ι. eMm quem I. C. hoc tit. ipsaque adeo
postulatione suspecti etiam citra decretum id effici videtur, ι. quod fl i . f. r. in . de se .
Iul. Et recte : nam ut tu spe etiam non convictum in totum removere iniquum est, ita eum,
qui in suspicionem lite instituta vocatus est, perseverare in administratione non expedit- Ajo , ille instituta : neque enim protinus alle lata causa suspicionis tutori interim auferena administratio; sed ita demum, si concurrant aliqua indicta , super quibus tutor auditus st& litem contestatus: quod& DD. plerique tradiderunt: di probat Anton. Fab. C. suo desin. .e su p. tui. T E x T u S .
Quibus modis cognitio finitur.
8. Sed si suspecti cunitio suscepta fuerit,
que tutor vel curator decesserit, ex tanguitur dii cognitio. N o T AE.
8. Extinguitur suis. eun. Sed &si alio modo tutela finita sit, cognitio suspecti solvitur 3 Lpen. D. eod. I. I. C. eod. Si quid damni pupillus senserit , id sarciri potest actione tutelae, i. 4.D. de tui. N rat. dist. ViNN. Ast quia haec ratio cessat, si ob atrocius factum, di quod animadversonem acriorem mereatur, sui rectus sit tu tor : non abs re colligere mihi videor, hoc casu suspecti cognitionem , finita interim tu
202쪽
DE s UspEcTIs TUTORIBUS VEL CURATORIBUS. mittatur , quomodo mitteretur creditor in COMMENTARI Us. possessionem bonorum debitoris , qui absens non defenditur; ex edicto qui b. ex caus in pus
Is hic postulatione nihil petitur , quod pu
pillo ex bonis tutoris adiudicetur, sed hoc
tantum, ut tutor remoVeatur a tutela: quo r
moto, si quid damni ex mala eius administratione pupillus seni erit, id sarciri potest actione tutelae, cui ut locus fiat, actio suspecti in-stu uitiIC. quoniam durante tutela agi non potest , i. a. 4 tui. ετ rat. distr. Quibus consequens est, finita quomodocumque tutela, sol vi cognitionem suspecti, quamvis pridem receptam, ιρα. C. hoc tit. I. I. C. eod. In quo item similis haec accusatio videtur criminali, quae ipsa coepto licet judicio regulariter mo te rei extinguitur , I. ult. adIul. maj. I. I. I. 2.cod. si reus vel aecus mori. Nam in causa civili , licet pinna quoque petatur, actio judiciolim inclusa salva temper permanet, atque in solitam transit in haeredem, L omnes 26. de
Si tutor copiam sui non facIat.
s. Si suis tutor copiam sui non faciat , ut alia menta pupilio decernantur, eavetur epistola Divorum Severi in Antonini , ut in possessionem bonori ejus pastilius mittatur : er quae mora deterio-
- fatxra sunt, dato curatore distrabii jubentur. suspectus removeri poterit , qui non prassat
'. cipiam fui non faciat Latitans , dolo. abiem, non iusta de causa. Ex l. 3. I. I. s. i. ι r. D. Me tis.
Ero ut susspestas Bene ergo. Nam si non potis removeri, nil est cur pupillus mittatur in
Odia alimenta pupi Ilo non temere decem I nenda sunt , sed causa cognita, quam, rem Praetor pro modo facultatum pu- . t pilli, quas tutor ex Vero profiteri iubetur, moderari & expedire debet, L 3. ubi pup. educ. ideo adversus tutorem , qui, ne alimenta pupillo decernantur , sui copiam non facit, propria poena constituta est: eadem nimirum, quae adversus debitores latitantes; ut pupillus rei se xandae causa in possessionem bonorum tutoris
bon. eat. Quin & plus hic tribuitur pupillo, quam aliis creditoribus : quippe quibus in
possessionem missis, nuda tantum rerum debitoris custodia & observatio interim conceditur, ι. Ιχ. quib. ex ea . in poss donec ob contumaciam perseverantis sui copiam non facere Praetor de consensu creditorum, curatore constituto , bona distrahi permittat, tot.rit. de cur. bon. dand. Pupillo autem in possessionem misso , simul quae mora deteriora futura sunt ex bonis tutoris , dato curatore , di iatrahi iubentur et atque, ut arbitror, ut eX pecunia ex earum rerum venditione redacta pu-
illo interim alimenta constituantur. Quod si
oc remedio & edictis evocatus tutor vinci &adigi non possit, ut veniat, suique copiam faciat 3 tum non tantum quas contumacem, detiam ut suspeetiam removeri eum oportet; quod tamen & perraro & diligenti habita i ta quisitione faciendum esse monet VI p. I. T. g. Pen. π MIt. hoe tit. Atque hic quoque sensus est hujus loci,&I. 3. f. tui. I . eod. T a x T V s .
Si neget alimenta decerni posie, Vel
tutelam redemerit. Io. Sed si quis praesens negat propter inopiam alimenta posse decerni, si hoc per mendacitim di-
eat , remittendum eum esse ad praefectum urbi punien/um placuit: fur ille remittitur, qtii data pecunia miniserium ttiteia aequisierit , vel re me rit. NOTAE
Io. Alimenta posse decerni Α Ρraetore scilicet, cujus alimentorum decernendorum pro modo facultatum pupilli competit , ι. 3. D. ubi pup. educis Ad praefectum urbi) L. . s. rs. D. b. t. puniendum scit . extra ordinem & poena corpo rati , ως νο σῶμα quod est meri imperii; qua- Iem potestatem Praetor non habet, sed Praesectus urbir unde & ad hunc remissio fit, ut &alias l. s. f. 7. D. de Of. praef. urb. l. 2. D. de suspect. tui. Data pecunia mia sterium tutelae Cujac. restituit , Data pecunia ministeriis , ttitelam redemerit , ex d. I. I. g. I s. ministeriit; id est, Ufletalibus Ur mi istris Praetoris. v INN. Scriptum fuisse videtur , qui data pecunia ministeriis m. id est, Magistratuum, tutelam adquisierit in ι. I. enim
203쪽
q. Is . boe tis. est: qui tutelam corruptis ministeriis, praetoris redemerunt. Tribonianum ergo Pro praetore substituisse arbitror magis, tum , ex cuius vocis prima litera antecedenti vocabulo juncta natum videtur vocabuIum minis erium. HEIN. tit. iat. lib. 4.
Si suspectus satis offerat: & quis
De liberto fraudulenter administrante.
I I. Libertus quoque si fraudulenter rutelam 'Iiorum veI nepotum patroni gessisse probetur 3 ad Praefectum urbi remittisue puniendus. N o T AE . I 2. Novissimὸ autem sciendum est , eoi qui fraudulenter tutelam administrant, etiamsi satis offerant , removendor esse a tutela : quia satisdati. tutori3 propositum malevolum non mutat, sed diu. tius grassandi in re familiari facultatem praestat. Suspectum etiam eum putamuι , qui moribus talis es , ut suspectus sit. Enimverὸ tutor vel curator, quamviι pauper sit , fidelis tamen ur diligens, removendus non est quasi suspectui. r 3 . Libertus quoque Ex Ulpiano I. 2. D. boe
tit. I. Io. C. de iam . tui. COMMENTARI Us.
DIximus non multo ante,tutores pro qualitate facti vel simpliciter removeri, vel cum familia ζ nonnumquam etiam gravius simul coerceri: quod fit in his delictis , si quis praesens negaverit, pupillo quasi inopi alimenta decerni posse, & datis pupillo advocatis mendacii convincatur; si quis tutelam corruptis ministeriis Praetoris redemerit; si liberiatus fraudulenter tutelam filiorum patroni genserit; quae tria his 66. proponuntur exl. 2. I. g. sed si non r s. boc tit. Sunt autem plura; ut si quis pretio accepto operam dederit, ut non idoneus tutor pupilIo daretur ι si consulto circa patrimonium edendum quantitatem minuerit: si evidenti fraude pupilli bona alienasse probetur, I. r. s. solent T. de Uf. praefurb. I. s. de tuteI. Hos omnes traditum est leveriore animadversione indigere , quam ut sufficiat eis suspectorum infamia ; ideoque ad Praefectum urbi solitos remitti extra ordinem puniendos , M. Ioe. 3e poena scilicet corporalianam multae dicendae jus etiam Praetori caeterinque, qui iurisdictionem habent, competit, I. a. f. ultim. de itidie. i. aliud est fraus I 3 r. g. r.
de verb. sign. Graviorem autem omnem animadversionem , sive imperium , quod dicitur merum , Ρraefectura urbis sibi vindicavit, d. I. I. de Us praef. urb. Apud nos quemadmodum criminum iudicia exerceantur , & puniantur cxtra ordinem, qui delinquunt; dicemus sub NOTAE.I 2. Etiamsi saris seram Expedit enim papillo rem suam salvam tenere, quam habere
cautionem, t. s. D. hoe tit. fac. I. uit. C. in quib. ea. in int. rest.
Diutius grassandi Ex Callistrato , ι. s. P.
Etiam eum L. 8. D. eod. Vet. suspectum enim eum. Theoph. γάρ. Sulpectum mores faciunt,
stuamvis pauper Numquam paupertatis occasione suspectus postulari, aut ut suspectus removeri debet vir alioqui fidelis & diligens, ι. s. C. eod. Sed potest curator ei adjungi, si substantia pupilli periclitetur , I. s. C. eod. aut removeri ex eo capite, quod non satisdet, ι. .
C. de tui. qui sar. non ded. COMMENTARIUS.
Eriamsi salii inerat De eo dictum sub g.
suspectui s. sv. eod. Ut autem neque divitiae neque satisdatio tutorem a sulpicione liberant; ita nec ex adverso eum One rat paupertas. Nam etsi pati veri , qui se imparem oneri imposito docere possit , vacui tribui solet '. s. sed σ propter paupertatem c. titia. praeced. aut qui pro Prer inopiam latiid re non potest , removendus est, I. 3. C. de tui. qui fat. non det. numquam tamen paupertatis occasione suspectus postulari , eove nomine removeri debet vir alioqui fidelis & diligens. Ex moribuI enim, non ex facultatibus sui pec-ctum argui convenit, i. g. hoc tit. l. s. Cod. μιαι. hi creditorer 3 I. S. I. reb. ain. jud. pus
204쪽
DE RERUM DIUISIONE, ET ACQUIRENDO IPSARUM DOMINIO
D. Lib. I. Tit. 8. C. Lib. 4 I. Tu. I. Ratio ordinis , summa tractationis de jure rerum. Ognita hominum qualitate iladi
ferentia , expositoque eo iure, quod cuique pro conditione personae suae competit, quod ex tribus , circa quae ius omne ver satur , primum est, transit Im- Perator ad aIterum , atque huic proximum, res externas; ut quod lex methodi exigit, ex ordine singula explicet,quo ea proposita sunt,f. D. svis de jur. nai. gent. Habet autem hic titulus duplicem inscriptionem. De rerum divisione , ex De aequirendo inartim dominio. Nimirum quae duobus distinctis titulis in Pand. tractata sunt, ea ita unum huc retulit Justinianus. Et quia in rebus , tantum cujusque est, quantum natura earum & conditio patitur; primo varie eas dividit, ut differentia earum eognita , ius quod in iis habemus , qua confideratione Icram tractatio propria est buris-eonsulti melius intelligatur. Deinde proponit & persequitur modos , quibus res, quae singulis acquiri possunt , singulis acquirantur, initio facto a rebus dominii nostri aut similis in rem juris. Postremo tractat de obligationibus 3 idque demum tit. I . lib. I. TEx TussContinuatio & duplex rerum divisio.
Superiore Iibro de jure personarum exposivimur modo videamus de rebus, qua vel in nostro patrimonia , veι extra patrimonium nostrum habentur. Luaedam enim naturati jure communia Iumi omnium , quadam publica , quaedam universitatis, qtiadam nullius , pleraque singulorum 3 qua ex variis eatim euique aequiruntur, ficut ex subjectis apparebh.
205쪽
tem nostris, non tantum sunt res corporales, Verum etiam incorporales de jura,s. 49. deverb. An. t. st . de aer. rer. dom. Igitur & servitutes , I. s. 6.9. D. de v. noυ. nunt. tit. si Q. pet. ζ' si fer . vind. tr de itin. acti. priv. I. I. π 4. qua infravd. cred. Nec obst. i. i. D. de Uufiet. Quia ibi Paul. non disputat de jure aliquo constituto , sed demum constitvcndo: quod ait, in bonis non esse, quia dominus hujul- modi jus formale non habet; nec tamen cxtra bona , quia habet saltem causative, ut lo
aerariam nullis, Intelligit res divini iuris,
quibus per excellentiam hoc tribuitur , ut dicantur nullius esse.
Pleraque singulorum Nimirum res Omnes, quae in dominio nostro sunt, aut quasi dominio , aliaque in rem vel ad rem jura.
COMMENTARIUS.I An detur tertium genus rerum , qua neque in bonis nostris, neque extra bona sint.
DF r bui Quid rei appellatione, quae ali
qui generatis est, hic significetur, docet nos objectorum iuris diltinctio : nempe quicquid est extra personam M actiones, quod hominis usui aut commodo esse pol sit, sive
id divini iuris sit, sive humani, sive publici, sive privati , sive corporale, sive incorporale , sive
dominium, aut ius aliquod in rem a dominio diversum aut separatum, five obligatio: nam dc iea, ut res in bonis nostris, huc pertinet , quod pluribus ostendemus sub tit. de oblig. lib. I. Vel in nostro patrimonio, vel extra Patrimonii nomine proprie significari videtur ea pecunia , quam liberi ex haereditate paterna accipiunt 3 caeterum consuetudine loquendi Obtinuit, ut eo verbo intelligantur omnia, quae 1 Uuisque paterfamilias habet. Igitur in patrimonio esse & in bonis esse idem valent. Sunt quibus haec divisio manca videtur , quasi constitui debeat de tertium genus rerum, quae ne que in bonis nostris , neque extra bona sintι cujus generis res, auctore Ρaulo I. i. de Ur. Q. sint servitutes. Quo quidem ego numqu/m quicquam audivi subtilius. Non erit in bonis nostris ea res, quae bona nostra & patrimonium
auget, I. s. f. s. de op. nov. nunt. quae pro de
bito pignori mihi obligata est ; juxta I. ia. de pign. quae domino praedii dominantis magni saepe constitit, de quam praedii fervientis do-ΤIT. I.
minus magno velit redimere cuius denique persequendae de tuendae causa actio , aliaque remedia jure prodita sunt, I. rem in bonis s a.
d. t. s. g. v. de Op. nov. nunc. tit. de itin. act. prim
ty aq.eor. σ .es. Cur igitur actione Pauliana revocantur servitutes per fraudem non utendo amissae, I. I. in . qua in fati I. cred. cum id edictum ad eos tantum pertineat, qui patrimonium suum in fraudem credi eorum diminuunt,
leg. 6. eod. Aut cur magis res caeteras incorpo
rales in bonis este dicimus quam servitutes Veterum sane nemo est, cui hoc in mentem venerit, ut diceret, servitutem aliquam constitutam de quaesitam non esse in bonis eius, cui constituta Sc quaesita st: neque etiam Paulo, qui in d. t. i. non disputat de jure aliquo alicui constituto, sed demum constituendos cuius tamen disputatio posta est in mera subtilitate. Legavit aliquis usum aut usum fructum itineris per fund um suum. Negat Paulus id legatum subsistere: quia ratio juris non patitur,
ut 1ervitus tervitutis constituatur; nec csse utile ex Senatusconlulto, quo cavetur, ut omnium , qua in bonis sint , ususfructus legati possit: quia id jus formaliter de separatum non habuerit: nam utaque ut dominus jus habebat eundi in suo , poteratque jus a dominio separare, alterique sub alia qualitate concedere, alium denique eo jure, 1 ervitute non constituta , uti volentem prohibere : unde fortassis addit , nec esse extra bona , tantum quia dominus , ut dixit, hujusmodi ius formale non habet, hoc est, sera ratum a iure dominico titulo servitutis , cum nemini res sua serviat, i. s. si r. pet. utus autem itineris tanquam iuris leparati dc formalis legatus proponitur. Negat, legatum esse usum re I, quae erat in bonis testatoris: quippe quae nec erat quidem eo quo dixi modo, sed causative tantum. Esse autem hanc disputationem de apicibus juris; Paulus ipse fatetur , cum legatum aut hujusmodi usus constitutionem admittendam censet beneficio cautionis a legatario praestanda, de restituenda post mortem suam aut capitis deminutionem servitute. UINN. Immo ita nonnumquam loquebantur veteres de rebus corporalibus, quas dc esse de , in dominio Se in bonis esse negabant. Quia tamen animo intelliguntur 3c utilitatem praestant, hinc nec extra bona sunt. Vid. V. C. Ger. Noodi. Probab. Lib. II. cap. 3. HEIN. Auaedam enim naturali jure eommunia Non
est nova haec divisio , sed prioris illius explicatio : quae eo Pertinet ut intelligamus, ea, quae
206쪽
DE RERUΜ DIVIsIONE , ET A QUIREND. IpsAR. DOMINIO. Isqquae singulorum sunt , in patrimonio haberi, Aer , aqua profluens , σc. Aer &mare tur quae communia, publica, Universitatis, & ma- gentium divisa non sunt, sed relicta in suo ju-xime quae divini juris sunt , extra patrimo- re &esse primam o ; Jo. Fabr. Immo nec divinium esse. Aptior ad docendum nonnullis vi- di potuerunt; Grol. de mar. lib. e. s. detur divisio Caii l. r. b. t. qui sic distinguit, Littora maris Sicut maris usus omnibus pa- ut dicat, rerum alias esse divini juris, alias tet, II. D. comm. praed. ita propter mare dc humani. Divini iuris quae sunt, nullius in bo- Iittorum maris, I. 4. π s. f. I. b. e. nis esse ; veluti res sacras , religiosas, sanctas. Dum tamen a villis Quia sunt singulorum. Res humani juris , aut publicas esse , quae & qui aedificando occuparunt, d. I. 4. Ur l. s. h. ipsae nullius in bonis sunt: aut privatas , quae t. i. I . de aeq. rer. dom. ι.ε. ne quid in Ioc. pub is sngulorum ; una generali appellatione rerum publicarum complectens, quae hic in conamu- COMMENTARI Us.
nes, publicas & Universitatis distinguuntur.
Huic autem divisioni mox aliam subjicit,quod 1 Remm eommunium usum omnibus eo uere, quaedam res corporales sint , quaedam incor- barbarumque semper babitum , quemquam porales : quae a Justiniano demum traditur at- mortalium eo usu prohibere. que exponitur tit. seq. Apud Marcianum I. a. a Multum basie res di erre ab iis, quae nulli in hoc tit. divisio proposita uno membro mutila- sunt , communi Qui non attributa. in traditur 3 ut liquet ex l. 4. in s. eod. v INN. 3 Euatenm quid barum rerum occupari possit: Martianus in divisione sua non tam omisit res tum quantum bac occupatio occupanti tri- publicas, quam easdem communium nomine buat.
complexus est. Communes enim & publicae 6 De dominῖο maris, quod nune sibi plerique ad saepe pro iisdem habentur , I. 14. F. de damn. aliquod spatium V per vicinos Mus vindia ins Unde non mutilata videtur I. 2. Τ. b. t. sed eant remisiis. a Triboniano in hoc f. paulo susius explica- s Auid vectigal navigantibus jure imponans
ta. Uid. Ger. Noodi. Prob. Lib. I. e. T. HEIN.
Pleraque singulorum Haec sunt, quae privata Uae humani juris sunt, non privata aut
dicuntur; nimirum res omnes quae vel in do- singulorum propria , ea aut sunt om- minio nostro sunt, aut quas dominio, aliaque nium hominum communia I aut alicu-
in rem iura a dominio separata, vel quae adhuc ius gentis sive populi , quae in specie publica;
nobis praestanda sunt ex obligatione. Unde non aut certae alicuius civitatis ot corporis , quae male nonnulli totius hujus argumenti tracta- dicuntur, universitatis. Communia sunt, quaetionem ad duo potissimum capita reserunt, a natura ad omnium usum prodita, in nullius quorum unum est de dominio,alterum de obli- adhuc ditionem aut dominium pervenerunt; satione: dominii appellatione ius omne, quod ita generana vocabulo definiuntur a Neratio in rem habemus , complectentes. L l . b. t. de acq. rer. dom. Huc pertinet Praecipue aer & mare , quae clim propter immensi-TEx Tu s. tatem , tum propter usum, quem in commu- . ne omnibus debent, jure gentium divissa non
De Aere , aqua profluente , marι, sunt, sed relicta in suo iure dc esse Primaevos littore , &c. . ut ait Jo. Faber, adeoque nec dividi potuerunt. Atque hoc est quod DD. nostri aiunt
r. Et quidem naturali jure eommunia sunt om- aerem εο mare, cum unt incomprehensibilia, tum bae 8, aer. aqua prositiens mare , , pee boc nullius populi bonis potuisse applicari ; Jo.
Iittora maris. Nemo igitur ad littus maris accede- Fab. g. littorum s. inf. eod. Grol. de mar. . lib.
re prohibetur: dum tame r a villis, σ monumentir, c. s. Item aqua profluens , hoc est , aqua iu-er adi iis abstineat, quia non sunt juris gentium, gis , quae vel ab imbribus collacta, vel e ventis sic ut est mare. terrae scaturiens Perpetuum fluxum agit, flu-N o T AE. menque aut rivum pcrcnnem facit. Postremo propter mare etiam littora maris, I. 2. f. i. l. 3t. Naturali iure communῖa Vocabulo gene- Φ. h. t. In hisce rebus duo sunt, quae iure natali haee etia publica dicuntur, definiuntur- turali omnibus competunt. Primum commu-que a Nerat. I. I . de acq. re . dom. Quae aras niS omnium est harum rerum usus , ad quem tura ad omnium usum prodita, in nullius ad- natura comparatae sunt, tum si quid earum re- huc dominium pervenerunt. Sumpta haec ex I. rum per naturam occupari potest , id eatenus h. s. i. σι. q. D. θνα ' . . Occupantis fit, quatenus ea occupatione usus
207쪽
isse promiscuus non laeditur. De usu aeris constat , quippe sne quo ne vivere quidem aut respirare quisquam potest. Aqua profluens ad 'lavandum, & potandum unicuique iure naturali concessa. Maris usus jure dientium liber est , atque ad navigandum , & piscandum ex
aequo omnibus patet , I. 3. g. r. ne quid In Iste.
p . Unde si quis prohibeatur in mari piscari
aut navigare , iniuriarum actione prohibentem convenire potest , i. x. g. si quis s. d. fit. I. I 3. f. uir. de injur. Maris naturam littora sequuntur: ac proinde ad littus maris cuivis accedere licet, navem eo appellere, ac reficere,
eiecta in tempestate , naufragiove amissa ibi excipere , retia siccare, & casam , in quam tantii per se recipiat, ponere, I. 4. hoe tit. I.
Dum tamen a villis, aedificiis & monumentis in littore extructis abstineat: quia non sunt juris gentium, d. l. . boc sit. Est vero harum rerum usus adeo liber & promiscuus , ut barbarum semper , atque immane habitum sit, vel
exteras gentes ab eo arcere. Quamobrem merito de Poenorum injuria se quaeritur oratortilioneus apud Virgilium ι. i. divini operis, v. s 43. seqq.Luod genus hoe bominum , quave hae tam
Permittis patria Hospitio prob bemur areme. Belia eient , primaque vetant consistere terra. Idemque apud eumdem lib. I. v. 229. his vocibus astatur Regem Latinum: Litiusque rogamu Innoetium , ex cunctis undamque auramque
Denique Latona apud Nasonem c. metam. v. 349. uc alloquitur pueros Lyceos: Auid prohibetir aquas in communis aquarum est. Nee solem proprium natura , nee acra fecit, Me tenues undas I ad publica munera veni. Dicit, haec non esse natura propria: scut Ulp. I. I 3. comm .praed. natura omnibus patere, quia a natura ad communem usum genita sunt, nec in ullius adhuc dominium pervenerunt a Cic'. I. de O c. cap. s. Nerat. I. r . hoe tit. Haec igitur sunt illa , quae veteres vocant communia
omnium iure naturali, aut quod idem est, publica iuris gentium, sicut Se usum eorum modo communem , modo publicum vocant , I. pen. boctis. I. 2. g. I. I. 4. ne quid in Ioe. pub. g.
littorum s. inst. boetis. tum similib. Quamquam i vero etiam nullius esse, quod ad proprietatem attinet, recte dicimus 3 multum tamen disserunt ab his, quae nullius sunt, communi usui non attributa, ut seiae, pisces, aves: nam ita TIT. I.
si quis occupet, in ius proprium transire possunt i illa vero totius humanitatis consensu proprietati in perpetuum excepta sunt proriter usum , qui cum sit omnium , non magis omnibus ab uno eripi potest , quam a te mihi quod meum est. Et hoc est quod Cicero dicit, inter prima esse iustitiae munera rebus communibus pro communibus uti. Sholastici dicerent , alia positive esse communia, alia negative 3 Thom. r. a. q. 94. art. s . Cajetan. tract. I T. quast. cap. I a. Couar. in eap. peccatum, de reg. jur. in s. pari. χ. g. g. Intellexit hoc convivator apud Athenaeum , cum mare comma
ne esse dicit, pisces autem capientium fieri.
Et in Plautina Rudente act. q. se. I. v. s. ser vo dicenti , Mare quidem commune eerto est ν-nibus , assentit piscator : addenti vero, In m ri inventum est, eommune est 3 re die occurrit: Meum Dod rete, atque hami nacti sunt , mitum
potissimum est. Caeterum illa hic addenda in- rerpretatio est , ut si quid harum rerum natur occupari possit a id eatenus occupantis fiat, quatenus ea occupatione usus publicus sve Communis non impeditur. Quod merito receptum est : nam cum ita se res habet, cessat exceptio , per quam fit, ut in ius proprium non transeant. Aer occupari non potest, nisi simul terra occupetur : sed neque mare, nivsorte exigua sui portione, quae in fundum pri Vatum admittitur ; quomodo accipienda ι. I
de Injur. aut aedificando iactis id in pilis, a mollibus I quod cum fit, locus , & aedificium
ejus fiunt, qui aedificavit, ι. h. s. adversur s. t. I. g. r. ne quid in Ioe. pus. I. ergo 3Ο. S. Hi hoetit. In littore vacuum quisque locum occupare per naturam potest, eumque occupando etiam suum facit, ut & id, quod in eo extra xerit, ι.ε. pr. hoc fit. derer. div. l. I I. quam vix so. eod. de aeq. rer. dom. I. r. 6s quod si xi de Op. nov. nunt. Etenim qui locus ita in mari
aut littore occupatur , non simpliciter & absolute occupantis fit: sed dumtaxat interea dum occupat, dum aedificium manet: n maedificio sublato a locus in pristinam causam quasi iure postliminii revertitur , d. I. s. σd. i. I . g. I. I.praescriptio 4s. de Uticap. Sed neque smpliciter haec occupatio & aedificatio con cessa , verum , quod exigebat ipsa ratio juris entium, cum hac conditione, si peream pu licus littoris aut maris usus non fiat dete rior ν d. l. 2. g. adversus 8. I. 3. I. . ne quid in
I c. pub. Neque ius gentium violari existimo,st 'hic arceantur peregrini in littoribus , qux populus aliquis imperio sibi vindieat . Natura enim non ad hoc pro te littora produxit, ut
cuilibet semper & promiscue jus esset partem
208쪽
DE RERUM DIU IsIONE . ET AC UIREND. IPSARU Μ DOΜINIO. III eorum occupare, sed ut necessario maris usui intervirent , qui est navigatio; idque significari opinor verbis ty per boe , quae non frustra hic expressa tant, & in I. v. g. r. hoc tis. ideoque etsi hic usus iure gentium semper communis manet & indivisus, sicut ipsius maris: ius tamen , quod dixi, in littore aedificandi , divisum iure gentium intelligi debet, quatenus Ilitora imperio divita , & publica , facta sunt
ilicuius populi , arg. d. I. I. ne quid in loc. pub. Ita ferme Raro ad hunc g. π d. IV. t. Don. . comm. I. π 9. Grol. 2. de jur. bell. tr pae. cap. 3. n. s. Idem fuse & eleganter cap. s. mar. lib. add. Ant. Fabia in ration. ad leg. s. de leg. Rhod.
Hodie Veneti maris Adriatici , Baltici Rex Daniae, magnae Britanniae Rex mari circumflui dominium sibi vindicant. Caeterum hoc Iate plerique damnant, imperium quidem in maris partem sinusve vicinos usurpare posse concedentes, sed sine iure proprietatis aut dominii 3 tum quia natura mare commune esse jubet, non permittit tantum tum quia ne dominii quidem capax est, resistens occupationi Se posseisioni, unde dominia rerum coeperunt , I. I. g. I. de acq. ρ's. D. Grol. d. c. s. r. lib. τ d. e. 3. n. I 3. de jur. beli. M. Anton. Peregrin. 8. de jur. c. n. io. Alb. Gentil. d. Acq. mar. D. Tuld. bie e. T. Existimat tamen idem Grotius, d. e. I. num. Io. non obstare jus
naturae , quominus portio maris inclusa littoribus eius populi propria fiat, cuius sunt lit-t Ora , clum ea pars maris ad territorium comparati non maior sit, quam diverticulum m ris comparatum ad magnitudinem fundi privati. Nuper vero Ioannes Seldenus , vir sane non vulgari crussitione praeditus , tractatum edidit inscriptum Mare elausum, sive De Domἰ-nio maris, in quo summa ope ostendere conatur, mare ex iure naturae seu gentium omnium hominum non esse commune, sed pariter dominii privati seu proprietatis esse capax , ac tellurem et cui paradoxo vix occurri poterit ex
num. 3. Illud constat , non facere contra ius naturae aut gentium , qui recepto in se onere tuenti navigationis adversus piraticas excursiones, iuvandaeque per ignes nocturnos &brevium signa, vectigal aequum imposuerit: quale fuit Romanum vectigal Erythraeum , de quo Strabo I. 17. & quod in ponto Byrantini exigebant διαγώγιον, quodque jam olim Athenienses exegerant in ponto eoὸcm, memorante utrumque Polybio, Grol. d. cap. 3. num. I 4.
d. Caepoll. de fero. prad. rust. e. z6. Unde vere dicendum cst , iure Venetos , aliosque praefatos Principes Marium dictorum dominium habere. Tax Tufa
E. Flumina autem omnia , ty portus publiea sunt: ideoque jur piscandi omnibu/ commune es in portu , fluminibusque.
COMMENTARIUS.r auo sensu dicatur jus piscandi in flumine an
2 Non idem esse aquam profluentem, quod flumen. 3 Mo ju e hodie flumina portus , itemque
SEcundum genus rerum, quae privati iuris
non sunt, publicae in specie dicuntur, quae quamvis & ipse in nullius dominium pervenerunt , imperio tamen divisae sunt, & diti ne ac potestate factae alicuius populi. Aio di-rione ae potestate: nam quae populi sunt patrimonio , ut metalla , salinae, nivae , agri vectigales: &c. ea quidem etiam publica dicuntur
propter personam possidentis , I. I . de verb. sign. l. 4. boc titi de acq. rer. dom. sed quia usu N iure , quo habentur , privata sunt, L 2. g. hoc interdictum 4. ne qui/ in toc. pub. ad institu- tam disputationem non pertinent. Huius generis sunt flumina , portus , alveus fluminis, quamdiu a flumine occupatur,&ex parte ripae. Flumina omnia Scilicet perennia, nam to rentia , quae hieme tantum fluunt, aestate selibus exsiccantur , publica non sunt 3. desum. ac ne flumina quidem proprie, ut recite D. Don. 4. eom. contra H OtOm. p. obf4. Marcianus I. 3. bee tit. caute addidit voculam poenὸ; nempe δια τέο χεια pivs. Et qui isdem quae flumina per eamdem regionem tantum labuntur, unde originem ducunt, tota sunt illius regionis 3 quae vero diversa imperia alluunt, per partes earum gentium sunt, per quarum ditiones profluunt in mare. VINN. Hinc si limites duarum provinciarum constituunt, communia habentur, adeoque & novae insulae , in hujusmodi flumine nate, vel communes sunt vel alterutrius provinciae propriae, prout vel in medio flumine natae , vel alterutri ripae propriores sunt. Ziegi. de jure Majestat.
Et portui Ρortus est locus in mari, aut flumine conclusus ac munitas, quo importantur,& unde exportantur merces: qua appellatione tamen continetur & statio , quae est locu accommodatus ad naves recipiendas, ut tuto
209쪽
illie stare possint adversus injuriam praedonum ac tempestatum, L porrin s s. deverb.sign. I. r. q. pationem II. de sum. nostratibiis een.
me. Veteribus propri. Portus insulam notat, sive aedificium legitimo spatio atque ambitu a contiguis divisum , mercium impendendarum di conservandarum caula, & per synecdochen quamvis insulam sive domum , quae proprio ambitu constat i ut in illo duodecim tab. Cui testimonium defuerit , is tertiis diebias ob portum obvagulatum ito. Vid. Fest. in vocibus portus σinfula. Cui ac. Brechae. Goed. ad d. l. portras.. Ius piscandi omnibus eommune Usus fluminis publicus est iure gentium, s. riparum 4. ἰnfeod. I. . eod. ac proinde unicuique licet in flumine publico navigare & piscari, ι. l. tit in m. pub. Idem usus est & portuum , ut hoc
Ioco & d. I. 4. Ait, omnibus commune est, nempe omnibus iis r qui sunt ex populo, cuius fines flumen alluit, & quatenus alluit; ut in hoc distet hic usus ab earum rerum usu , quae Οmnium hominum communes sunt , id quod ex. praecedentibus satis colligi potest. Neque est quisquam , qui dubitet, quin usu navigandi aut piscandi in flumine exteri prohiberi ponsnt. Notandum autem est discrimen fluminis& aquae fluentis , unde usus utriusque nascitur diversitas. Flumen est totum quid , unumque& idem corpus, quod mille abhinc annis fuit,arg. L proponebatur 76. de judic. denique sub imperio eorum , quorum finibus continetur. At aqua fluminis numero eadem non est, sed alia atque alia: Nelim in perpetuo cursu sit, non magis loco contineri, aut cuiusquam potestati subiici potest, quam aer & mare, quamdiu de medio eursu nihil de ea sumpseris. Hinc de usu iudicandum. Flumine integro utimur ad navigandum & piscandum ; qui usus iure gentium divisus est , quatenus flumina ipsa
imperio divisa sunt, ac proinde non communis est omnium hominum, sed publicus eorum dumtaxat, quorum finibus continetur. Aqua vero fluminis utimur ad lavandum, Potandum, aquanda pecora; qui usus communis est jure naturali omnibus concessus I add. Jo. Fab. Ba
aedificandi in portu aut flumine nulla hic mentio. Et in portu quidem vix est, ut fine incommodo navigantium aedificari possit. In flumine autem publice cuilibet licet aedificate &destruere r dum tamen hoc sine incommodo cujusquam fiat, L fluminum 24. de damn. infI. I. g. non autem Ix. tr 9. deinde I s. de flum. Quo argumento adducor, ut credam etiam
aedificatum fieri aedificantis , perinde ut aedificata in littore aut vicino littoribus mari aedi-. Τ IT. I. scantium fiunt. Caeterum quia hoc jure jam
non amplius utimur, non est operae pretium
pluribus de his disputare. Etenim flumina omnia navigabilia , &ex quibus fiunt navigabi- 3lia; jam pridem a Frederico Imp. inter regalia
relata sunt, e. unie. qua sunt regal. in Ub. Hud.
eorumque proprietas faba Principis, vel ξopuli , cuius ditione continentur a Bart. Jac &alii, t. quominus a. de flum. Quod tamen non obstat, quominus usus fluminis adhue publicus manserit: nam & riparum, quarum pro prietas privata est , usum esse publicum conserat. Caeterum consuetudine locorum sere jam
obtinuit , ut nemini liceat in flumine piscari, nisi qui jus illud vel emerit , vel conduxerit,
vel alio titulo a Principe acceperit, vid. Cae poli. defero. rus. praed. e. a. Schneid. hic. Iahisce regionibus flumina omnia , quatenus ii nibus nostris continentur, lacus item, aliaque aquae navigabiles, eorumque omnium at ei, hoc est , spatia , per quae fluunt, aut quη cupant , ripa quoque, quatenus majore parte
anni aquis tegitur, populi est. Ac proinde Hollandi & Wessseisii jus habent pro custodia
fluminum vectigalia ac tributa imperandi, quippe usu eorum etiam exteris concesso. Jus
piscandi quoque initio penes populum fuit, inde ad Principes translatum: ut nemo jam id iuris habeat, nisi concessu mincipis, & certis limitibus ac legibus circumscriptum. Plane in Uvaterlandia , & quibusdam fluentis Kenne meriandiae piscatio semper libera fuit a & fagulis civibus etiamnum jus est in flumine aut
s. V autem littus maris , quatenus bibe τι
Definitio κατα μCo MMENTARIυ sis
Hoc f. 3. σθqq. quaedam diligentius ex
plicat, quorum usus vel communis est, vel publicus. Atque ut intelligamus , quate nus littore uti omnibus liceat, quid sit littus primo definiendum putavit. Ait littus esse,
210쪽
LIII. de verb. An. Se iam olim ante eos definiverat Aquilius; teste Cic. in Top. e. I. Quam
definitionem de ipse Cicero post aliquando
sertassis arbiter sumptus, secutus est, non enim primus hoc constituit, ut plerosque credidisse celsus resert. Ait, bibemus, quia hieme maxime mare exaestuat. Igitur littus est, quatenus uittas maris eludit; atque hoc commune est omnium, scut & mare : secum vero littus sive
ora terrae , quae aestuum marinorum accessu
non occupatur, populi regionis est. T a x T U S.
4. Riparum quoque usur publicus est jure ger tiκm, sicut ipsius fluminis. ItaqMe naves ad eas pellire , funes arboribus ibi natir religare, onus alis a d ia his remnere, euilibet tiberum est , sicut mr ipsen flumen navigare e sed proprietas earum
rarum est, quoraem praediis haren/: qua de causa bores quoque in eisdem nata eorumdem sum. COMMENTARI Us. I ut littora maris , ita ripaι conditionem
flaminis sequi. RIpa est id , quod flumen continet, nat
ratem cursus tui rigorem tenens: ita debuitur ab Ulp. I. i. g. ripa s. deflum. Ait, cursem naturalem , ne quis putet , si quando flumen imbribus vel nivibus auctum excreverit, Tipas idcirco mutare. Paulus ait, ri8am esse, quae plenissimum flumen continet, leg. 3. s. r. a. sit ut significet, partem ripae non esse spatium illud ripae proximum , quod aliquandostumine caloribus minuto aestivo tempore non Occupatur. Apparet autem ex sequentibus, ripam non tam anguste , ut nonnulli faciunt, scipiendam esse pro crepidine, aut labro am- , sive pro sola extremitate alvei di terrae, quae lumen continet, cujus extremitatis vix
est ut ullus fit usus: sed aliquanto laxius pro spatio inter flumen & vicina praedia interiec-
ο , ut ripa incipere intelligatur , ex quo a plano ad flumen vergit, d. l. f. t. desum.
quod & Paetus observavit in anaIysi tua, in publisus est jure gentium Usus riparum ita publicus est, ut fluminis: quin imo ripaensus nihil aliud est, quim ipsius fluminis, cum
per ripam flumine utamur. I eoque quaecumque sunt interdicta ad tuendum usum publicumguminis, eadem sunt & conjunctim ad tuendum usum riparum, I. r. in passim tit. desum. X tit. ne quid in sum. pub. Ait , jure gentium: quasi dicat: hunc ulum atque hanc servitutem ripis a natura impositam esse, ut omnibus, quibus flumine uti jure gentium licet, etiam ripis ad eum usum uti liceat, cum nec flumine aliter uti commode possint. Proprietas ulorum es , quorum praediis haerent Hoc etiam dii erte ait Caius I. s. hoetis. item que Pomponius exuententia Celsi, ι. erga Io. s. I. de aerimm Gorn. Unde Neratius icribit, eum, qui in ripa fluminis aedificat, suum non facere , t. I s. eod. Quapropter quod Paulus ait,
ripas fluminum publicas esse , ι. 3. desum. de usu , non de proprietate accipi debet. Nec enim audiendus est D. Hoto m. qui Paulum aeaeteris , & recte dissensita putat. Nam quod ait, eodem iure partes fluminis singulas censeri debere , quo totum flumen , quod ita publicum esse constat, ut nec proprietate cuiuia quam sit, error est πανα ειν ἄγναι is το quidem ripa pars fluminis non est, non magis quam continens contenti. Neque ero idem
est ripa in flumine , quod littus in mari. Ripa flumini non subiicitur , ut littora subiiciu
tur mari , & quotidianis accessibus ab eo oc eupantur. At inquit, cujus juris est alveus, ejusdem di ripas esse necesse est: certum autem est alveum proprietate nullius e G, ι. i. f. F-mili modo I. de flum. ι. 7. f. quod F s. de ac .rer. dom. At, inquam, ut diversa sit alvei & riparum conditio , flumen facit, quod alveam occupat, ripas non item. Quid quod nec alveus simpliciter publicus est, ne tunc quidem,
cum adhuc a flumine tenetur: sed quatenus fluia men non obstat, adhac pars censetur vicinorum agrorum: alioqui quo iure insula , manente adhuc alveo, in flumine nata vicinorum
fieret quod utique & ripae proprietatem arguit vicinorum esse; qua de re amplius sub f. in Ia 22. π seq. ins eos. Recte igitur Graeci,
., De usu & proprietate Iittorum.
s. Littorum quoqMe usus pubilaus es in juris gentium , flenti y ipsius maris ; π ob id cuilibet liberum est , casam ibi ponere , in quam se recipiat , flerat retia siceare , in ex mari deducere. Proprietas autem eσrum potes inietiui ximilitis esse; sed ejusdem jurir esse , cujus LX mare, σ