장음표시 사용
191쪽
ac cedendo , domo deducendo , ac reducendo. Juvenalis Dur. II. v. sq. Credebant boe grande nefar UT morte piandum, Si juvenis vetulo non assurrexerat. add. Valer. I. a. c. r. Cic. I. O . c. 34. GelI. lib. 2. e. Is . Fuit etiam venerabilis senectus excusatione honorum & vacatione munerum personalium. Ab honoribus excusabant anniso. in urbe . Senec. de brev. vii. e. 2 o. Lex a quinquagesimo anno militem non cogit ; a sexagesimo senatorem non citat. Idem tamen 2. Centros. 6 s. annos exigit. Α decurio natu excusabant anni s s . non tantum II. de decur. a tutelis caeterisque muneribus personalibus anni o. I. 3. de jur. immvn. I. 2. hoe tit. I. un. C. qui arat. In I. Nit. c. qui alat. vel projus I. Io. pro LV. legendum LXX. ut contextus ostendit,& monet Cujac. Caeterum haec ita procedebant , nisi aliter consuetudo vel lex municipalis desiniret, d. ι. non tantum I I. I. I. de vac. mMn.
Major septuaginta annis In immunitatibus
coeptus annus pro comi leto non habetur; quamobrem ad vacationem tutelae non sufficit ingressum esse, aut assere annum leptuagesimum, sed egressum este oporici, leg. 2. beerit. I. 3. de jur. immun. Mineres olim qi id m excusabantur Hic Ioeus & constitutio Τυstiniam in I. vlt. C. de leg. tui. multis impo init. Constat minorem as. annis testamento tutorem recte dari : sed ita
darem perinde haberi, ac si sub conditione
aut ex ale datus esset, cum major et s. annis factus suerit: ut interim nec tutelam admini Diret, nec ullo effectu pro tutore habeatur, f. a. Dp. qui test. ttit. I. quaero I 2. in M. de test. tui. sed alius tutor, aut curator interim a Magistratu datur, qui tutor , aut curator esse desinit , existente conditione , hoc est , post legitimam tutoris te samento dati atatem, I. Io.ten. b. t. f. I. Dp. de Attii. tui. Legitimos tutores nemo dat, sed lex eos facit tutorcs,
I. s. de la tui. Atque uti quisque proximus estagnatus 3 ita ipso iure ex lege tutor est: quamvis potestas administrandi demum post perfectam aetatem ei deferatur , I. I s. f. I. de tui. I. 4. I. g. de leg. tui. Quare si agnatus pupilli proximus minor erit et s. annis, iure agnationis & successionis ex lege tutor cst : sed quia jus administrandae tutelae ante justam aetatem non habet 3 curator interim ad hoc a Magi tratu dabitur , f. M t. sv. de eurat. d. I. Io. g. 3en. Qui locus simul confirmat quod dixi, eum ipso iure pro tutore esse I alioqui non a Magistratu alius interim daretur , sed insequentis gradus agnati protinus in tutelae administratione succederent, arg. I. 3. F.pen. de leg. ιut.
Revise quae Icripsi ad 6. xli. Dp. de cap. dem. AMagistratu tutor sub conditione aut ex die dari non potuit, I. 6. g. r. de tui. Ergo nec minor et s. annis: quippe cui dationi infit dies aut conditio , cum major erit, g. a. sup. quites. tui. I. I o. f. pes. σ ult. de te . tui. Qua propter si tota datio non consilit , nec τη νεαπιτι pro tutore ullo effectu habebitur,aene quidem post ακμην tutor erit: ideoque consulto de testamentario & legitimo dumtaxat Modestinum d. I. Io. f. pen. de excus locutum esse existimandum est. Nunc videamus, quid hic novi constituerit Justinianus. Ait minores 2 I. annis olim quidem excusatos fuisse: se autem de constitu tesone sua cavisse , ne omnino mitior aut detur tutor, aut ad legitimam tui Iam Vocetur, d. l. tili. C. de tu. tui. De legitimis & dativis loquitur consitutio: Iiterim
patris voluntatem testamento de tutela cauc tis non coarctat. In ea autem constitutione
atque hoc loco duplex Triboniani error inexplicatione iuris veteris animadvertitur. iUnus est , quod putaverit iure veteri periculo
minoris , cui legitima tutela delata erat, curatorem intelim datum tutelam administrasse, ut patet ex ratione , quae affertur in pr. con
stitutionis: alter, quod minorem a Magistra tu tutorem dari posse crediderit, sed excusandum fuisse ι quasi vel omissa excusatione ipse minor tutelam percre potuerit, aut alius smula Magistratu dandus suerit, qui interim scri culo minoris gereret. Quae omnia tam absurda & a ratione iuris veteris aliena sunt, ut mirum se, Cui acium, Hoto m. Mesemb. ipsum' que adco custodem Tribonient Ant. Fabrzm hic dormitasse. Quod si quid novi hic consi- tutum videri possit 1 erit illud unLm , quo Bach ovius existimat, ut jam non amplius 3Pnato froximo , s minor se , tutela legitima ullo modo deseratur; sed ea aetate insuper bλ' bita , soli ex agnatis proximis tutores fanis qui sunt persectae aetatis 1 at si proximi ο ης minores sint, ut sequentes vocentur quo Di imexclusos fuisse, ac ne durante quidem . et proximi ad administrationem tutelae admissos jam ostendimus. v INN. Ego ucro non ausim Justinianum tam supinae ignorantiae arSuere
Certissimum est, veteres non soli m mnore a sed & impuberes admisisse non sol ἰ.m ad tute Iam testamentariam , verum etiam legitimam Clarissime id liquet ex Ulpian. tis. II. f. p π χχ. quamvis interea dum adolescerent,r x tor alium tutorem daret, nisi se excusaret. IN
pubem a magistratu dari non potuisse lacilo concesserim : at de minore vix dubito , quum sumpta toga virili pubere ad ossicia virilia ad-
192쪽
DE ExcusATIONI Rus Τυ TogυΜ UEL CURArORUM. Imitti soIerent. Postquam vero haec mutavit Justi manus, Ieges antiquiores Tribonianus jurinovo more tuo accommodavit, veluti I. I ς. f. t. de tui. I. 4. I. g. m. de legit. tui. I. r.
f. de Mejusf. in nominat. idque & Cujacius adtis. I f. M sidue. tias. & V. C. Ant. Schulting. Jaerror. Antejustin. p. sor. fatentur. Aliis argumentis Tribonianum contra Vinnium defendit B. Huber. Digress I. 3. east. 26. HEIN.
Me pupillus γ Si verum est quod diximus,
agnatum proximum, quamdiu minor est, tutelam gerere non posse, inepte atque inutiliter videtur quaeri , an pupillus ad legitimam tutelam pupilli sit vocandus. Nam & si fingamus, alterum infantem esse, alterum pubertati proximum , exiguum tamen tempus superfuturum est administrationi. Et I. Io. g. pen. b. t. non de impubere quaeritur, sed de ado- Iescente, sive minore 2 s. annis: nam qui &-, Graecis non est 1 eις, sed νεος, hoc est , Adolescens , νῆν μετα ὐπερεας
apud Theoph. & Harmenop. mum inciυile sis Haec ratio nihil aliud enficere videtur , quam ut ne minori tutelae administratio permittatur. Atqui nec iure veteri ea minori permissa fuit. Sed ut dixi , falso credidit Iustinianus, periculo minoris interim tutelam ab alio administrari solitam: nam ideo se ius vetus mutasse scribit, ut cuique immineat Pro sua tantummodo administratione periculum , ne alieno onere alius praegravetur. Itaque tutelam vel curam subire hoc loco dixisse existimari potest , Pro eo, nempe periculum tutelae ab alio administrandae, sustinere. TEx TUs.
4. Idem in in m lite observandum est, ut nee
volens ad tutera onus admittatur. COMMENTARIUS.
M lites armatae militiae ad instar minorum,
ne volentes quidem ad tutelam aut curam gerendam admittuntur , t. q. C. qui dar. tur. I. t. C. de legat. ne videlicet propter privata negotia a numeris & signis avocentur: quam ob causam nec procuratores esse ponunt, I. g. g. t. de procur. nec aliena praedia Conducere, I. mil ter 3 i. C. de Ioe. π cond. Quatenus veterani, hoc est, qui militia honeste dimissi & lacramento soluti sunt, vacationem tutelarum habeant, copiose disputatur , i. s. S. v. seqq. hoc rit. TEx TUS.
r s. Item Romae Grammatici , Rhetores , in Medici , er qui in patria sua bat artes exercent, in intra numerum sunt , a tutela cx cura habent
STudiorum liberalium pro sessores , Grammatici , Sophistae , Rhetores, qui publice
iuventuti prosunt item Medici, quemadmodum a reliquis muneribus , . ita & a tutela &cura vacationem habent, I. 6. f. I. hoc tit. σrit. C. de prosius. σ med. lib. io. Habent Sc Philosophi, d. t. s. f. s. Musicos , quamvis eorum ars ingenua sit & liberalis , non habere tradit Cui ac. In d. I. s. g. r. allegans l. q. C. de excus muri. II. Io. quo loco pro Hydraκω videtur legisse Musici. Nec poetae habent, I. 3. C. de proself er med. licet divini spiritus mereantur. Legum quoque Doctores non habent, exceptis iis, qui Romae docent, d. I. s. g. legum I 2. Caeterum ex Constitutione Constantini omnes habent, I. s. C. de profess. π med.
aut in patria sua in Professores & Medici ita demum hac immunitate gaudent, si in patria
sua doceant, aut medeantur, non in aliena. Est autem duplex patria: una propria sive originalis r altera communis , quae est Roma , I. Roma II. ad municip. Quamobrem qui Romae docent, etiam si Romani non sint, immunitatem habent, I. v. de vae. mun. sive falariatisnt, sive non sint, I. s. g. Roma II. boc tis. Atque haec ex tribus una est conditio ad obtinendam immunitatem necessaria , d. I. s. f. amplius P. Intra numerum sunt Conditio altera , non aliter enim hac immunitate fruuntur magistra studiorum, quam si probati decreto ordinis denumero constituto adscripti sint , d. t. s. g. 4. I. s. I. ty 8. C. de profess. Certus enim numerus eorum, qui vacationem haberent, in unaquaque crvitate lege definitus erat, d. l. s. g. . praeterquam philosophorum, δια το σφαγίους. αι τουs φιλοσωφοῦντας , d. I. 6. g. de ρbiIU phis , quem numerum excedere non licebat , d. I. s. g. 3. nisi quis propter excellentiam praestantiamque doctrinae, ο επι- ο μων , immunitate supra numerum donaretur, d. I. s. g. valde io. Est & tertia conditio
193쪽
gantur : seque adolescentibus utiles praebeant: alioqui denuo ab ordine reprobari possunt, d. I. s. s. s. Ieg. 2. I. 8. C. de profus. I. M. f. I. de in . σ hon. Colligunt hinc DD. studiosos, qui graviter litteris non incumbunt, etiamsi in catalogum relati sint, privilegiis scholarum gaudere non oportere ; cessante scilicet ratione inductiva privilegiorum , secundum Aldobrand. n. I9. Schneid. n. 6. bic, quamquam vix est, ut hoc obtineat: consule Wames. cou. cens. 4o. Christin. voI. s. decis. 36. π 49. n.
excusationes. s. aut autem se vult excusare , si plures habeat excusationes , ex de quibusdam non probaverit I aliis uti intra tempora constituta non probi-hetur. Atii autem excusare se volunt, non appellant a sed intra quinquaginta dies continuos , ex quo cognoverint se tutores vel curatores datos , se excusare debent, cujuscumque generis sint , id est qualitercumque dati fuerint tutores , si intra centesimum lapidem sint ab eo loco I tibi tutores dati sunt. Si vero ultra centesimum lapidem babitant, dinumeratione facta viginti militum diurnoriam, σ amplius triginta dierum ; qui tamen , ut Sca- mola dicebat, sic debent eomputari, ne minus sint quam quinquaginta dies. N o T AE a.
r C. BuaIItereumque dati Sive a Magistratu, five testamento, sive Iege; nam & legitimos
tutores se excusare posse constat, I. 3. g. 8.D. de Ieg. ttit. I. I. C. eod. I. s. c. qui dari tui.
di prius dixerat, cujuscumque generiS.COMMENTARIUS x Virum post constitutionem D. Mareἱ adhue -- mediate a dilatione tureIa appellari potuerit 2 Ex quo tempore s o. dies, excusationi alleganda constituti, currere incipIant 3 An causa excusationis per procuratorem agi
4 Etiam tutores legitimos excusari. 1 Proponenda ty .isceptandae excusationis qua forma apud nos observetur. Liis ititi non probibetur Ex Marciano I. propter litem 2 a. f. i. eodem. Est enim
excusatio species quaedam exceptionis:
nemo autem prohibetur ptviribus exceptionibus uti, l. 8. de exc. ι. nemo 43. de reg. Dr. Sed an qui plures excusationes habet, eas omnes fimul proponere & contestari debeat, quaeritur , & putat Gloss. hoc necesse non esse. Sed verius est, omnes initio contestari oportere, ne alioqui tutor negotii trahendi causas novas postea excogitet: & ess textus in I. scire oportet I 3. 6 incire atitem p. hoc titulo. Omnibus autem
propositis , vel unam probare sufficit ad victoriam. Non appellant Hoc enim D. Marcus eis cit. Nam cum antea non minus a delatione tutelae quam alterius muneris appellaretur, Marcus Antoninus tutelam a caeteris muneribus ita secrevit, ut tutor datus non ampIius recta a datione provocaret; sed si quas se habere putaret justas excusationis causas, eas intra praestituta tempora proponeret, quas si j dex rejecisset , tum demum licentiam appellandi haberet: qui vero ad alia munera Voca rentur , illi non aliter quam olim , hoc est, quam appellatione interposita, allegare posesnt eausas immunitatis suae, I. I. f. I. tr 2.
quand. appell. Igitur si qui sunt loci, in quibus tutores dati provocasse proponuntur , ut in L
peli. illi non se acipiendi sunt , quasi ab ipsa
creatione αμέσως appellassent, sed a reiecti ο- ne excusationis intra praestitutum tempus allegatae. Neque obstat quod Modestinus scribit in
I. I s. hoc tit. tutores etiam citra appellationem se excusare posse: aut quod idem Modest.
res datos non necesse habere appellationem interponere, quasi, si velint, adhuc provocare possint. Nam hujusmodi collectiones ut semper necessariae non sunt, ita haec minime hoc loco admittenda. Tutores necesse non habent appellare t ergo, si velint, possunt. Necesse enim non habent , ut olim ante consti tutionem D. Marci: nunc ne possunt qui dom, di frustra ante propositam & repulsam excusa tionis causam appellant, d. l. i. g. a. q ana app. Qui locus tam clarus est , dis inguens bacin parte tutelam ab aliis muneribus publicis, ad quae vocatus contra privilegium illico appellat , ut ex eo alii loci omnes sint declarandi. Atque hoc jure utimur, D. Tulden. μι. D. σ ad tit. C. eod. Christin. vol. 3. decisi III. n. Ia. PereZ. in Cod. boe tit. nti. Iε. Crota I. manud. c. 7. Est vero hoc argumentum, nihil hic tutorum causa constitutum esse. Convenientius fortasse visum est, atque aequius, ut qu
tutorem dedissent, ipsi prius de causa excuti-Disiligod by Cooste
194쪽
DE ExcusATio NIA Us TUTORUM VEL CURATOR UΜ.tionis summatim cognoscerent,eamque vel acciperent , vel repudiarent: cum nihil eorum intersit, tutor ne ille sit, an alius , quam ut alim quasi rejecta causa excusationis, quam nusquam audiverunt , superior provocaretur. Ia nitoribus testamentariis & legitimis etiam hoc absurdum videtur. At in delatione alius muneris a puta si ab ordine aut duumviris aliquis decurio aut Scriba nominatus sit, quia eorum qui nominaverunt, interest nominatum
munus delatum suscipere ι ipsi quodammodo pars lunt. & in sua causa iudices constituerentur , si excusationes apud eos allegandae &probandae forent; quod hic notat Io. Fab.
Inrra quinquagima dies continuos Proponenda & contestandae excusationi so. dies continui constituti sunt, ι. 13. f. i. ex seqq. bce tit. peragendo negotio continui quatuor menses,i- P:nquaginta 3 8. eod. Dicuntur dies conti-vui , qui continuo , id est , συνημμυωs , continenter,ic sine interruptione nullisque exemptis currunt; ad discrimen utilium , E quibus subducuntur omnes dies quibus experiundi iuris sui potestas non est, ι. 2. de div. temp. praes de quo fortassis alibi plura. R Ex quo cornoverint Quinquaginta dies excusationibus profitendis constituti tutoribus &curatoribus non cedunt, ex quo dati sunt, sed
ex quo cognoverint se tutores aut curatores datos esse, d. IV. II. f. quinquaginta s. leg. s. c. eod. LI. de verba . signi'. Atque ex eo tempore si cessent , suo periculo cessant, ι. I. g. r. ἐκ iam. ttit . ut tamen iis ignoscatur, qui valetudine aut vi tempestatis, aliave simili causa i editi constituto tempore non venerint, 4. l. II. g. si enim T. Porro nec antea quam a die cognitionis cedere existimo quatuor illos menses disceptando & finiendo excusationis negotio constitutos ; ne alioqui continSat, ut prius finiatur tempus excusationis, quam in cipiat ; quod perquam esset absurdum. Nec est contrarium , quod Paulus in d. I. t 8. menses illos ex die nominationis numerat. Nam Paulo eo loco idem dies est nominationis & cognitionis: quippe qui sollim excludere vult tempus, quo allegata fit excusatio ; quasi dicat, quatuor illos menses non currere a die proposita excusationis, quod videri poterat, sed a die nominationis, cognitae scilicet, non factae. Ant. Fab. I. juriis. hoc tit. pr. I. illat. T. Se exeuore debent Non solum venire tutor,& adire judicem intra ς o. dies debet, sed necesse est, ut intra id tempus se excuset; id est caulam excusationis speciatim alleget & con- testetur: quam etsi forte mox novi persequatur 3 nihil tamen magis ei obstabit praescriptio so. dierum , clim ad negotium peragendum ei adhuc supersint o. dies : nisi e τισιω- σεως , hoc est, deiunctorie , persus orie, aut ut Contius vertit, dicis causa , adierit, ut desisteret statim , N adversarium traheret, d.
l. I 3. f.-ό χνη. s. Contestanda autem excusatio , vel in jure ad tribunal Praetoris, vel apud aeta , vel , id est, de plano , per libellum, d. l. II. f., δε μ M. Io. Nam etsi tutor per libelli oblationem & subscriptionem
non excusatur, I. excusare as. eod. eo quod excusatio pro tribunali disceptanda di excutienda est 3 quia opus est decreto , per teg. s. f. I.
submovendam praescriptionem contestatio vel per libellum facta sufficit. Illud non satis expeditum est , an & absens tutor excusari ponsit. Negat Accurs. quem sequuntur Pet. Fab. ad L nemo To. de reg. jur. & Ant. Fab. d. iliat. . itemque Bach ov. in Treuit. τοI. 2. disp. s. tb. I. Γι. B. Mihi contraria, quae Cujacii est , verior videtur, Per textum l. tui. I9. C. de admis tui. Neque viae o quid obstet, quominus causa excusationis per procuratorem agatur. Opposita sunt per libellum G pro tribunali: non per i
bellum de in praesentia ; nam praesens libellum offerre potest. Cujuscumque generis sint , HI qualitercumque dati ) Sive igitur testamento dati sint , s, e a
Magistratu, Iive a lege ad tutelam vocati; nam ε& legitimos tutores excusari verius est , I. 3. f. emeri. 8. de leg. tui. I. si pupillum io. h. t. I. I. C. de Ieg. tui. l. si sororis s. C. qui dar. tui. arg. I. 2. g. s. hoe tit. Quibus locis eorum sententia manifeste refellitur, qui putant, legitimos tutores se excusare non posse , nisi di removeri possint, aut ad tempus dumtaxat, quo in numero sunt Holom. & Giphan. bie. Cu-jac. ad a. I. I 3. VINN. Unde recte Theophilus
Theophilum contra Cujacium & Giphanium accurate defendit B. Huber. Praei. ad Inst. b.
Intra centesimum lapidem Ad professionem excusationis so. dies dantur , si is , qui tutor datus est, sit in eadem civitate, vel intra centesmum lapidem : si ultra sit, ad veniendum dantur singuli dies in sngula io. millia , praeterea Io. dies; ita ut computatis itineris diebus & illis triginta, tutor non pauciorra habeat quam quinquaginta 3 quod latius pro se quitur Modestin. d. I. r 3. f. a. Ur seqq. Obiceraddo, lapidem pro milliario five mille passibus accipi: quae appellatio inde manavit,quod
sngula milliaria positis singulis lapidibus, sive columnis lapideis spatiorum signa inscripta
195쪽
habentibus Tib. Gracchus, auctore P utarchon Graccho p. 838. distinxerat. Initium autem& finem omnes viae Italiae capiebant ab aurata illa columna , quae Romae in capite fori ad aedem Saturni posita erat, nimirum ab aureo illo urbis milliario monumentis veterum tantopere nobilitato. Ut MN. Adi ea de re debet Bergerius de viris militaribus, ubi haec & alia plena minu seruntur. HEi N. In his ce regio-3 nibi is proponendae & disceptandae excusationis haec fere tarma servatur, ut si quis tutelam sibi delatam suscipere detrectet, is intra tres septimanas, ex quo cognoverit se tutorem datum esse, competens Magistratus solito feta sonum die adeat, ibique caulas excusationis alleget probetque e quibus auditis & cognitis, sine mora negotium peragitur : M si justae aesolidae videantur, excusato recusante , alius in locum eius lassicitur : sin minus, rejecta excusatione tutori nominato onus tutelae sententia
Magistratus imponitur, a qua sententia, si iniqua tutori videbitur, provocare ei licet: sed interim alius ei & periculo eius, si tandem
succumbat, substituitur, vid. art. D. T 2Ο. statui. Rbiinland . Grol. i. manud. T. Deforma
compellendi tutores ad tutelam capessendam dictum est sub g. r. sv. de Attil. tui. TEXTUS.
De excusatione, pro parte Patrimonii'
IT. Datus autem tutor ad universum patrimonium datus esse creditur. COMMENTARI Us.
semb. f. hunc muti Ium esse, & decerptum ex Marciano I. propter litem 2 I. g. 2. hoetit. Hoc autem indicare velle Justinianum, tutorem, qui pro parte bonorum se excusat, audiendum non esse : quippe qui non parti bonorum , sed universo patrimonio datus intelligatur': cuius regulae exceptio traditur d. ι. . nisi se excutit, ne ultra centesimum lapidem in aliena provincia tutelam gerat. T E x T U S .
De excusationibus propriis Curatorum. De Tutelae gestione.
I 8. aut tutelam alicujus gestit , invitus eura ror ejusdem fleri non compellitur : in tantum , ut licet paterfamilias , qui testamento tutorem dedit,
adiseerit se eumdem euratorem dare 3 tamen in- v tum eum curam fuscipere non euendum , Divi Severus er Antoninus rescripserunt. . COMMENTARIUS.
4κ praecedunt causae excusationum, tutelae
cum curatione communes sunt : se- quuntur duae propriae curationis; quarum una proponitur hoc g. altera g. seq. Curator ejusdem fleri non compellitu Romanis ad excusationem curationis adulti satis visum est ejusdem pupilli tutelam gessisse; ι. emrator. 2Ο. C. eod. Quasi nimis durum sit, gemino unius perllanae onere premi; quod tamenius apud nos & in aliis plerisque locis desuetudine abrogatum esse monuimus supra subiit. quib. mod. tui. M. ex de curat. Adjecerit, se eumdem euratorem dare Licet alias curator testamento datus a Praetore con
firmari solet, sup . de Curat. g. r. Excipiunt Veteres ob beneficium libertatis acceptae libertum , quem patronus liberis suis tutorem , de Curatorem dedit, i. s. C. eod. nisi de sua ve-cunia emptus & manumissiis sit, aut ex fidei commisso libertatem acceperit: nam in huiusmodi libertos nihil juris patronus consequitur, excePto quod sine venia in ius ab iis vo
I s. Idem rescripserunt: maritum uxori sua euratorem datum exeusare se posse , licet se immi
COMMENTARI Us.. I martim rerum.uxoris maritur eurator esse probibeatur
a Iurisconsultos verbo excusandi sepe abuti. 3 Qua hodiernis moribus mariti in bona uxoria potestas. ALtera causa excusationis propria curationis in marito uxori suae , puta minorias. annis, aut mente captae curatore dato. Ait euratorem datum. At quorum bonorum
nam dotis etiam dominus jure civili maritus est, inst. quib. alim. ιie. I. ὰote s. Cod. de rei virid. Si de jure veteri quaeritur ; non est dubitandum, quin omnium quae extra dotem mulier habet , quae Graecis παρα ννα , dicuntur, licet expresse usum earum sibi non receperit , ac reservarit. Hoc enim causae prohi
196쪽
constitutionibus an haec consentanea DA ExcusATIONIBUS TUTORUΜ VEL CURATOR UΜ. bendi convenit, quam mox afferemus, & sen- nupt. Dubito autem cum Bach oviolentiae veterum constitutionum indistincte loquentium , I. a. Cod. qui da . tui. I. 4. I. licet a T. Cod. beet. I. 3. Cod. de interd. mat . Potuit sane mulier , quae persectae aetatis esset, marito rerum omnium, quas extra dotem haberet, adminis rationem committere , arg. I. 8. C. depact. eonv. L maritus 2I. Cod. de procur. I. pen.
ad Iet. Falcid. Sed quaeritur de uxore minorea . annis , aut mente capta , quae parapherna habeat: Huic , inquam , maritus eorum bonorum curator dari indistincte jure veteri prohibetur , non receptiorum dumtaxat, ut male Myns Holom. wesemb. Nam ex novis demum constitutionibus est, quod marito paraphernorum , quae uxor specialiter non excepit , administratio permittitur , ι. 8. I. ult. C. de ρa I. coav. quod hic annotare neglexit Tri-
Excusare se posse Saepe nostri Verbo excu-
. sandi abutuntur, eosque etiam excusari aiunt, qui tutores aut curatores esse non Pollunt; ut cum dicunt, inimicitias capitales praeliare ex cusationem , ἄφεψιν - ροπηο , ιm -citia ii. Dp. I. s. f. ψωσιν. o. e . patrux sium pupillo de haereditate contendentis zxcusationem recipiendam, L si pupillum 2 o. eod. luminibus captum , mutum, 1 urdum , turl O- sum excusationem habere , l. tin. C. de morb. Quos omnes tamen certum est, tutelam gere re non posse , I. 3. s. st tutor I 1. desu. tui. I. licet I T. C. hoe rit. cujus eadem effeci u ii ccies in cum ea , quae hic proponitur: nihil enim refert, uxori maritus , an socer nurui curator detur. Hoc autem loco Justinianum verbo cxcusandi abusum esse conflat ex ι. 2. Coa. qu/dar. tui. item ex I. I 4. de eur. fur. quae aFer enegant, maritum uxori curatorem crear I FOl-
se. Quae ideo moneo , ne quis rutet III a Ibitrio mariti positum esse, aut se excinare, aut omissa excusatione curam uxoris sincipere ζ α in universum ne quis credat , certum esse argumentum tutoris jure dati , quod excusationem habere dicatur. In tantum autem maritus prohibetur uxori suae curator constitui, ut uconstitutus prudens se immisceat, Ins mi Ri Ecretum , quo tutor, falsis allegationi-
hem contrahat, sicut & illi infames fiunt, qui I Jrus usus , absolutus est, ipso jure nul-
contra Senatusconsultum pupillam vel adultam sibi matrimonio iungunt , eadem enim utriusque prohibitionis ratio est, ne Ici iacet fraus administrationis tegatur , dum uxor vel Propter blanditias mariti nolet, vel propteretum ejus non audebit ab eo exigere ratio- s , I. q. I. Iicet et T. C. hoc tis. junct. i. s. i. 7.
Lic t se immisceat Qui excusare se potest, is
si neglecta excusatione se miscuerit administrationi , postea se excusare volens non auditur , quasi iuri suo tacite renuntiaverit, i. non tantum I T. f. s. sane. hu r. I. a. Cods tui. falsadleg. Sed hoc locum habet in iis, qui tutores aut curatores recte dati sunt, quorum etiam propria est excusatio: nam qui tutores aut curatores esse non possunt, etiamsi se immiscuerint, excusantur aut removentur, ι. si pupillum
2 O. boe t. q. item major. I 3. 'p. eod. Atque
haec quidem jure Romanorum ita se habent. Caeterum moribus nostris uxor est in curatione di potestate mariti : potestque maritus bona
uxoris etiam ea, quae extra commun Ionem r
tinuit , non solum administrare , sed alienare quoque , aut obligare etiam sine uxoris con-lensu, nisi pactis ante nuptialibus expresse aliter cautum suerit, D. Neoflad. obf. rer. μου. F. innot. Grol. I. manti. s. Eademque sere &apud caeteros Europae populos mariti in ux rem hodie potestas est, ut ex Mesembc Chansan. & Couar. refert Gudelin. lib. I. de jur. nov. e. 8. & D. Tulden. adiit. de curat. f. a sv. Apud Frisos administratio marito permissa, alienatio sne consensu mulieris non item, Sande. lib. 2. tit. q. def. a. TExΥ Usa
1 o. Si quis aurem falsis ali attonibus exeu -' tionem tutela meruerit, non est liberatus onere t telae.
N o T AE 2Ο. Falsis aIlegationibu ) Ubi adde, ex eo tempore, quo datus est, tutelae obligatum esse.
C. de interd. mair. I. ιibertum 6 . S. I. derit. Ium est, neque eum periculo tutelae eximit, I.
I. I. ult. Cod. si tui. Dis. allex. quod favore pupillorum ita constitum esse credendum est. Nam regulariter sententia ex falsis allegatio nibus lata ipso iure non est nulla r sed adve sus eam, si provocatum non sit, petenda est restitutio , arg. leg. Divus 3. de re judie. Ist .
197쪽
DE SUSPECTIS TUTORIBUS UEL CURATORIBVS.
D. Lib. 26. Tu. Io. C. Lib. F. Tu. ψ3. Continuatio ct summa Tituli.
X tribus, quae ad tutores & curatores communiter attinentia Justinianus
. tractanda suscepit, duo exposita sunt, satisdatio, & excusatio. Superest tertium Se ultimum, suspecti tutoris vel curatoris accusatio & remotio: quod hoc postremo hujus libri titulo nunc explicat. Ostendit autem strictim, unde ea accusatio descendat; qui, apud quos, & a quibus accusari pol sint; inde, qui sint suspecti , & quibus ex factis tales arguantur, dc removeri debeant, docet; ac promiscue , quae huius accusationis, remotionisque sit vis, atque potestas. TEXTU s.
Unde suspecti crimen descendat.
Sciendum est, suspecti crimen ex lege duodecim tabularum descendere. COMMENTARIUS .. O pecti erimen ex lege duodecim tab. Ex Ulpian. I. I. f. a. boc tit. Eoque pertinere creditur quod Cicero icribit 3. d of . cap. I s. DIIum malum etiam legibus fuisse υindicatum tit ιurelam duodecim tabb. Crimen autem hoc loco, & apud Ulpian. pro criminatione sive accusatione poni certum est . neque insolens accepta est huius verbi significatio ι sic enim accipitur in I. T. de accus l. s. de eatum. I. propter 2 i. eie Senat. Silan. & apud Cic. pro Rose. Ameria. Tria sunt, inquit, quantum existimare possum , qua obstant hoc tempore Sexto Rosecto, crimen adυersariorum audacia eτ potentia. Quamobrem licet Theop. recte verterit κα- πηγνείαν; causa tamen non erat, cur interpretem ejus Curium , novumque utriusque παραφρασέως editorem Gothostedum carperet Bacho v. quod in Latina versione crimen retinuerint.
Qui de hoc crimine cognoscunt.
I. Datum autem est jus removendi ixtores fuse pector Romae Praetori; in in provinciis Praesidibus earum , U Legato Proconsulis. NOTAE
I. Legato Proconsulis Jus removendi Dpectos tutores Magistratibus competit vi suae jurisdictionis: & ideo ea mandata , sive in t pecie , sive in genere, transit in eum, cui mandata est , t. r. f. 3. π 4. boe t. ergo etsi P ses mis daverit, quod male negat Cujac. i. I. f. II. D. ad fen. γ. Nam ibi non excluditur qui mandatam jurisdictionem habet, sed Magistratus municipiorum. COMMENTARIUS. R Etiam apud eum , cui mandara est jurisdicti ,
suspectum postulari posse. Dium est Hoc non ita aeeipiendum est quasi jus de suspectis tutoribus cognopcendi, eoique removendi, speciali aliqua lege aut senatui consulto Praetoribus aut Praestibus datum sit: quemadmodum cum dicimus, jus dandi tutores alicui datum esse, hoc sic accipimus , datum esse nominatim vel a Principe, vel lege , vel Senatu , I. r. I. 3. de tui. π eu . dat. ι. s. g. a. de tui. sed jus hoc removendi tutores Praetoribus & Praesidibus more concedi propter vim imperii, hoc est, iis competere vi & potestate Magistratus sui,
sive iurisdictionis, ut de iudieis dandi licentia quam iidem Magistratus habent, scriptum est
in L cum praetor. Ir. g. I. de judic. Etenim Ionge alia ratio est tutoris dandi, alia removendi. Datio tutoris jurisdictionis non eri qua de causa nec mandari potest , dict. l. 6.
t. nee mandante R. de tui. π ων. dat. Cognitio
de suspectis & remotio iurisdictionis est , eaqque sive in specie sive in genere mandata , in
eum , cui mandata est, transit, i. 4. in pr. deos. ejus eui mand. I. t. g. 4. boe t t. Rurius ius dandi tutores etiam Magistratibus municipa libus certa lege concessiim est , I. 3. detur. σcur. dat. 6. 4. in s. Dp. de Attil. tui. At de ful-
pecto cognoscere soli possunt Magistratus majores , ι. r. f. suspecti it . ad senat. Turpii. Legato Proconsulis Legato quoque Procon sulis de suspecto cognoscendi ius est, non ut specialiter ei coaceuiuo , sicut tutoris datio
198쪽
DΕ sus P Ec Tls ΤUTORIBUS UEL CURATORI sus. ID Ioratione D. Marci, ι. r. f. I. de tui. dat. Sed tamquam consequens iurisdictionis a proconsule mandatae ι. I. g. 4. boc tit. I. . de Us ejus
tui manu. es juri . in qua lege quod Macer adjicit, propter utilitarem pupillorum , non sic accipiendum est , quasi utilitas pupillorum
contra juris rationem hanc lententiam extorserit: led quod hic cam ratione illa generali, ex qua mandata jurisdictione totum officium luris dicundi transit, etiam concurrat ex accidenti pupillorum utilitas quorum scilicet interest, ut plures de ius pecto cognoscere posse: : ne diutius perfidus tutor in patrimonio pupilli gratietur. Pari ratione de si Praetor mandaverit jurisdictionem, poterit apud eum, cui mandata est , suspectus postulari ; d. ι. I. 3. 4. vers. ergo. Idemque omnino dicendum, si Praeles mandaverit. Nec est contrarium quod apud Marcianum ι. r. f. suspecti I I . ad senat. v. legimus , suspecti tutoris accusationem pro tribunali tant lim examinari posse, de nullum alium de huiulinodi quaestione quam Praesidem posse pronuntiare. Nam cogno Icente te pronuntiante eo , cui mandata est jurindictio , ipse cui mandavit, cognoscere & pr nuntiare intelligitur : & ille hujus vice , non sua , fungi, ι. i. g. r. I. I. de Us ejus eui manu. I. seler I 6. de juri . I. r. g. r. quis a quo app. Solum excludere voluit Marcianus Magistratus inferiores in municipiis & civitatibus; qui pro tribunali , ubi haec quaestio disceptanda, non cognoscunt, licet iurisdictionem aliquam habeant. Sic in I. ubicumque Ios. d reg. jur. quae etiam ad propositam speciem pertinent, cum Praetor desiderari dicitur, ubicumque causae cognitio necessaria est , non excluditur is, Cui a Praetore iurisdictio mandata est : sed Daumviri, sive Magistratus municipales, quia bus ea, quae majoris cuiusdam potestatis sunt,
iacere non licet, i. ea, quae 26. ad munic. junct. i. I. σε. de damn . ias. Hodie etiam nostri
Magistratus municipales, quos Scabinos ain Wilam x ι de sui pectis tutoribus cognoscendi, eosque removendi jus habent. Τ Ex TUS.
2. νια imus , qui possim de suspecto eognose cere I nune videamus , qui suspecti sieri posivi. Et possunt quidem omnes tutares fleri su*ecti, Desint testamentarii , sive non sint, sed alterius generis lusores. auare et si legitimus fuerit tutor, ae- fari poterit. αuid si patronus Adbiae idem erit dicendum : dummodo meminerimus , famae patroni parcendum esse, Licet suspectus remotus fuerit..
PYsunt quidem omnel tutores Ιtem omnes curatores, sive adolescentis, sive furiosi aut prodigi curam gerant, l. 3. g. 2. eod. sed & curator ventri datus suspectus postulari potest, dict. l. 3. g. r. Locus hic descriptus est
exi. I. 6. ostendimur s. eodbm.
Euare et si legitimus Indicare videtur, facilius tutores testamentarios de dativos ut suspectos accusari & removeri posse quam legitimos , eosve , qui vinculo necessitudinis aut affinitatis pupillo conjuncti sunt: quibus potius curator adjungendus est , quam ut notata fide atque existimatione removeantur, I. st tm
Fama patroni pareendum Quod de patrono hic dicitur, idem vel magis ad parentem pertinet de fortat sis ne postulari quidem suspectus parens potuit, sed simpliciter curator ei adiungendus fuit. Illud constat, liberto & fi lio semper honestam de sanctam personam patris , & patroni videri debere , I. Iiberto s. de L par. Er patron. Atque hinc esse, quod nullae actiones famolae, ac ne illae quidem , quae fraudis vel doli ullam mentionem habent, adversus parentes patronosve institui possint: sed ex quibus causs actio in alios famosa datur , ex iisdem adversus illos in factum detur,
omissa doli mentione , I. non debet tr. de dol. I. 2. I. s. f. I. d. tit. I. I. s. interdicti m 4 . de vi
ex vi armata. quod in proposito proclive est, eo quod haec aitio natura sua famosa non sit,vid. I. . f. ultim. cum ι. seq. er I. s. hoc tit. TvxTUS.
Qui possunt suspectos postulare.
. Consequens est ut videamur, qui possint fu pector postulare. Et sciendum est, inuasi publicam
esse bane accusationem , boc est , omnibus patere. auinimo mulieres admittuntur ex rescripto Divorum Severi σ Antonini: sed bae solae , qaae piet tis necessitudine ducta ad boe procedunt , iat putam Mer , nutrix quoque σ avia I potes ex soror. Sed tr si qua alia mulieν fuerit, quam Praetor propensa pietate intellexerit , sexus verecundiam
non egredientem, sed pietate produbam non Uinere injurιam pupillorum 3 admittet eam ad accusationem. NOTAE.
199쪽
Ilia L I R. I. TIT. XXVI. . Pietatis nuessisuri Apud Ulpian. i. i. g. T. postulare : pubem autem euratores μοι ex confunde haec sumpta, legitur pietate necessitudinis. ιio neressariorum s pectos possunt arguere I xτ ix
Divi Severus in Antoninus rescripserunt COMMENTARIUS ἀDE scripta haec sunt ex Ulpiano , I. r. 6.
conseqnens 6. hoc tit. Ait, quasi publicam, quae nota est improprietatis. Revera enim haec
accusatio publica non est. Nam sive finem eius spectes , non persequitur injuriam Reipublic. illatam , sed pupillo ; sive formam & exere i-tionem , non extra ordinem a Praesecto urbis aut Ρraesidibus de hoc crimine quaeritur, ut de criminibus publicis , ι. ordo. 8. de pubI. jud. I. I. f. ult. de poen. sed ut de re pecuniaria in privatis judiciis a Praetore vel Praesidibus, iiDue , quibus ab his mandata est iurisdictio, ars I. ult. de pristi. deI. Ad haec qui publico judicio aliquem reum facit, is subscribere in crimen . quod intendit, debet. I. de accus & desistens ab accusatione incidit in sella- tu sconsultum Turpilianum: quorum neutrum est in postulatione suspecti , d. I. ult. de privia d. I. r. f. suspecti II. ad Turpil. Cur igitur haec accusatio dicitur publica Nimirum quia publicae similis est in eo , quod omnibus patet: quod publicarum proprium est, s. I. inf. de pust. Jud. Cui addi & alterum potest , quia &nullo accusante ipse Magistratus ex officio manifeste suspectum repellere potest , d. ι. 3. g.
praeterea 6. boet. junct. I. I 3. de Us praes. ι. r. in pr. C. de lusi. reor. Christin. volum. 3. decis
Mulieres admittuntur Contra morem judiciorum. Et notandum est , quod ad hanc accusationem admittantur non eae tantum mulieres , quae pupillo necessitudinis aliquo vinculo iunguntur; verum etiam quaevis aliae, quas modo commendet pietas & verecundia: ut intelligamus, majorem esse suspecti tutoris accusandi licentiam , quam criminis publici iudicii intentandit quippe cum mulieri perminsum non sit publico judicio quemquam reum facere , praeterquam si suam aut suorum iniuriam persequatur, I. r. in I. 2. de acetis. I. deerim. 22. C. qui accusar. non pus. In tantum pupillorum gratia a consuetudine iudiciorum deflexum est. Athenis quoque publica erat haec actio, Jul. Poll. 8. cap. 6. quod ex Platonis lege descendit, ι. I i. de Iegib. Usus autem non servat, vid. Groenev v. de II. abrog. ad iii. FG pop. act. T s x T U S.
4. Impuberes non possunι tutores μοι suspectos COMMENT ARIUS. Haec eadem traduntur in I. I. boe tit. I. c. c. eod. Ait, impuberes non possunt, σΩIn postulandis suspectis tutoribus principaliter perpendendum est , an quid segniter aut fraudulenter gerant, I. s. C. eod. in quo cum animi iudicio opus sit, mirum non est, impuberes ad hanc accusationem non admitti, ut culpent mores tutoris sui , a quo ipsi regi debent. Sufficit , hanc accusationem omnibus patere , ipsumque adeo Praetorem per se tui rem repellere posse, i. 3. f. I. in M. tr 6.pr
Puberes autem euratores suos In rebus , quae
privati judicii quaestionem hasent, scut pupillus auctore tutore , ita & adultus curatore consentiente litem & intendere & excipere dobet , I. 2. C. qui Ieg. pers Publica accusatio pupillis omnino non patet , I. 8. de accus nisi uod eis speciatim concessum est , ut de conlio tutorum mortem patris exequantur, t. I. g. I. d. tit. Puberes vero etsi & ipsi regulariter publico iudicio accusare non possunt , ι. . C. de auct. praes. possunt tamen curatore auctore, si suam suorumve injuriam. perle- quantur , t. st maritus I s. f. IexIMIta s. adleg. Iul. de adult. I. T. C. eod. l. I i. de accus. Glolsin d. l. 4. C. de auct. prast. Quapropter si in hoc quoque accusationem suspecti similem esse volumus accusationi publicae : videri poterit, nihil esse in proposito speciale: quia suam
injuriam minor persequitur , qui curatorem suum su spectum facit. Ex consito necessariorum Quorum in ea rc praescriptum minor sequetur: quod si illi nolint in accusationem consentire, judicis a minore aditi officium erit videre , ne quid detrimenti minor capiat, arg. ι. se eiam dotem v . f. nee non T. & ibi Bart. solui. matrimon. Ea tiuncula & Myns. hie.
s. suspectus autem est , qui non ex Me tutelam gerit, sicit solvendo sit, ut Iulianus qDoque scrip
sit. Sed in anteaquam incipiat enteram gerere tu
tor , posse eum quasi suspectum removeri , idem Iulianui scripsit , in secundum eum consili
200쪽
Ηm f. in genere docet Imp. quis si sus
pectus, & unde talis esse deprehendatur. Ait, suspectrum esse, qui non ex fide tutelam serit: quod sic accipiemus; non tantum si fraudulenter & callide in rebus pupilli versetur, sive quaestus aut commodi causa res administret; sed etiam si negligenter aut segniter, neque ea integritate ac sollicitudine, qua
oportet, I. I. f. iat. boe tit. I. s. Cod. eodem.
Nec tutori quicquam prodest quod lolvendo fit, quod satisdederit, vel nunc offerat: non enim ex patrimonio principaliter , sed ex motibus suspectius aestimandus est, I. s. ι. s. eod. d. ι.ε. C. eod. f. ult. ins eod. & pupillo semper utilius est sic ei prospici, ut ab initio nullum damnum lentiat , quam ut postea laboret
de consequenda indemnitate , arg. Liat. C. in ussi. ea. in int. rest. non est nee. quod Papinia- diu noster sic expressit: Expedit pupἰllo rem Aram salvam habere , quam tabulas rem fatuam fore cautionis , d. I. s. eod. anteaquam tutelam gerere ineipiat Puta si vel satisdare nolit , ι. r. I. C. de tui. quἰ fat. non ded. vel contumax sit, L 3. C. hoe t. vel si ob ignavi im aut negligentiam non gesserit , aut colo fecerit, quominus gereret, t. 4. q. ult.
eod. & generaliter si qua iusta causa sit, ob
quam videatur rejiciendus, arg. I. 3. f. si tutor . eod. v INN. Inprimis huc pertinet calus in s. s. σ Io. b. t. item mores, qui suspicionem
c. Suspectus autem remotus , siquidem ob δε-
N o T AE . s. ob dolum famosus L. r. D. de bis qui not. insem. Debet autem decreto causa significari: alias integra existimatione tutela abibit, I. 4.
Ob eulpam non aeque in Hoc est , segnitiem, inertiam, negligentiam , ineptiam , rusticitatem, ι. 3. g. ult. eod. Th. λα . αδ ιυμ .is. Quid si tutoris lata negligentia arguatur Non videtur salva existimatione abire : quia ista pro-Pe fraudem accedit, ι. r. f. s. D. de obi. ex act. ι. 32. D. depos v INN. Eleganter hanc I. I. g. 1. b. t. explicat B. Huberus ex L I a. f. δε-
positi, quae similiter distinguit, si ne depositatius in suis rebus diligens , an supinae&enormis socordiae. Vid. Praelect. ad Ins. boc tit. 9.. . HEIN. COMMENTARI Us. et cuja nomen in generale esse ex speetate. E Genera eulpa obite di incta atque exposita. 3 Ob Iaram eulpam remotur an famosus flat, erquid moribus nostris
ACcusationis finis est remotio. Caeterum pro qualitate causae & admissi, alii simpliciter removentur , alii cum nota infamiae, alii etiam aliter & nonnumquam gravius puniuntur. Qui salva aut notata existimatione removeantur, ostenditur hoc f. propriae poenae adversus quos constitutae sint, s. si quis tutor. 9. 2. seqq. inf. eod. Si quidem ob dolum Ait , remotum ob dolum famosum esse , ob culpam non aeque. Dolus est quaevis calliditas , & machinatio ad alium circumveniendum adhibita ι. r. q. 2. dedol. Culpa est omne fictiam, quo nocetur alteri injuria, sed , id est, sine animo & proposito fraudandi. Etsi enim culpa igenerali significatione etiam dolum continet, Cic. lib. r. de Um. ea. 26. Cavendiam ne major poena sit , quam culpa : & in l. Aquilia constat, culpae nomine etiam dolum venire, I. s. g. I. junct. I. Io. g. pen. ad i. Aquit. in i pecie tamen accepta distinguitur, ut factum inconsultum acon sulto & malitioso. Genera culpae tria in Riare nostro memorantur, lata, levis, levissima. .ata culpa est, non pro videre, cavere, quod
omnes , qui modo sensu communi praediti sunt , provident & intelligunt se curare debere, ι. cedere diem x II. g. uti. I. latae in . de verb.
Iun. t. quod Nerva Iz. depos. i. p. f. x. de jur. σfact. Vn. Atque haec plerumque dicitur culpadolo proxima , i. g. f. de pre- ear. I. g. de edend. LI. g. r. si is qui test. Iib. Levis est omissio diligentiae quam vulgo homines frugi in suis rebus adhibere solent, L h
sima est omissio eius diligentiae , quam in suis rebus praestare solet diligentissimus paterfamilias, & sere per oppolitum indicatur , clim diligentia praestari dicitur simpliciter , t. s. f.
2. commod. I. 23. de reg. jur. quod loco magis opportuno latius explicabitur. Culpae autem Inomine non intelligit hie Imperator culpam latam, sed leviorem: siquidem lata culpa, praeterquam in crimine corporalem panam ingerente , L 7. ad leg. Corn. de Acar. semper do-