장음표시 사용
591쪽
tus in I. 3. pr. de lib. I . quae Verba arguunt, id aliquando controversum suisse. Cur vero fuerit, fgnificare videtur idem Jurisconsultus I. I. p . eod. ubi ait, debitoribus ea quae
debent, recte legari, licet domini eorum snt. Quippe nostrum proprie non est, quod est incredito , I. 27. g. 3. I. 34. de aur. arg. Ieg. Bohet. in rip. Pecunia , qua est in nominibus,
non est nostra. Ex eo enim suspicari lieet, suis. se antea, qui negarent ipsi debitori, quod debet, recte legari: quia scilicet nemini res suas legati potest. Sed eorum opinio merito explosa est : nihil enim quod debitoris sit, hoc Iegato contineri intelligitur, sed ius tantum quod creditor habet, seu obligationem debitumve remissum.
a Neque ab ipso debitore Legato liberationis non dissolvitur ipso iure obligatio , aut protinus ipso iure debitora liberatur : sed potest liberationis sibi legatae fructum duplici ratione consequi, excipiendo, si debitum haeres petat a si non petat, ultro ex terimento agendo, ut liberetur , I. 3. f. nune 3. L quod mihi 22. de ι. legavi 2 s. in pr. eod. Quamobrem
quod alibi dicitur , haeredem petere non ponse , l. 2. g. r. l. si quis is . eod. & hoc ipso intextu , id sic accipiendum est , non poste eum Ietere efficaciter: nam petentem exceptioneoli mali repelli.
Neque ab barede ejur, neque ab alio, qui haeredi, Ioeo Qualis est bonorum possessor, & is, eui ex fidei commisso haereditas restituta est. Interdum tamen effectus huius legati intra personam solius debitoris consistit, veluti si quisita dixerit , Haeres meus a solo Lucio Titio ne pe-sito : vel , A Lucio Titio , quamdiu vivit, bareisdem meum petere nolo. Quoties enim legatum
cohaeret personae legatarii, ad haeredem eius non transit a scut nec ullum aliud ius personale ad haeredem transmittitur, I. 8. s. 3. L
3 Ad tempus jubere, ne hares petat Potest haeres damnati, ut ad certum tempus non petat. Cuius legati hic effectus est , ut haeres intra id tempus petens a debitore haerede ve eius exceptione summoveatur. Caeterum debitor agere non potest , ut liberetur, d. l.β. s. r. nec per accepti lationem , quoniam accepti latio in
perpetuum obligatione ire pilit a nec pacto
quod exceptionem Deum tuam parit,ctim temporalem tantum 'ex istamento habeat. Ut autem haeres paciscitur cum debitore , ne intra id tempus petat, intra quod testator peti vetuit , ne hoc quidem requirendum est , quia debitori inutile, nihil amplius in eum conserens , quam jam habet, exceptionein scilicet I T. XX.
temporalem. ViNN. Quin & is precipuus he-jus legati effectus est, quod interea usurae promissae non debentur, I. 88. F. de R. I. L Ii T. F. de V. O. HEIN. TEx Tus.
14. Ex eontraria si debitor ereditori suo lis debet, legaverit, intitile est legatum : f nibit Hies in legato , quam in debito : quia nihil a Mper legatum babeι. stuod si in diem , vel D. με ditione debitum ei stirὸ legaverit , utile est ἰ γ
tm propter repraesentationem. Aved si vivo itis rore dies venerit , vel conditio extiterit, Papi 'nui scripsit, utile esse nihilominus legatum, ετ εsemel consitim, quod σ .ertim s. Non enim νώ cuit sententia existimantium , set in tam esse m tum , quia in eam causam pervenerit, a ivvi cipere non potest. N OTAE.
4. Si nihiι plus in legato Nam ut legata*consistat, necesse est in eo aliquid utilitatis ab
initio versari, I. 2 s. de Ieg. i. I. I. g. io Fale. Alias non ex testamento agitur, is Pristina obligatione, ως χρεος απατεσε, μαρι
do accidat, ut plus sit in legato, qem p bix. , v. t. 28. π seq. de Iet. i. aut creti . in , intersit, ex testamento potius agere, P pristina obligatione, I. Ir. de lib. IV. Mia in eam causam per. ne,il In hac it 'tentia videtur & Paulus suisse, ι. 8 qui tamen alibi fatetur, novum non esset quod semel utiliter gestum est, duret, licς casus extiterit, a quo initium capere noοῖφ tuisset, i. 8 s. q. a. de reo jur. COMMENTARIUS. 1 aeuot modis aceidat, ut plus fit is 'debitae, quam in debito a rixatur Ant. Fabri nimia confidentia. 3 Auando locus sit rutilis. Quod semel uti iconstitutum est , durare , licet ille cὸ extiterit unde incipere non potu uςx
quando locus regulae contraria
6 Pauli a Papiniano dis nitentis sententi m σύ
UT consistat legatum , necesse est R
aliquid utilitatis aut eommodi a
592쪽
definivimus , ex quo iudicandum de legato, quod hic proponitur , si quis creditori tuo quod debet legaverit; ut scilicet, si nihil utilitatis aut commodi ex eo legatarius capere
Possit, uti non potest ; si nihil amplius est in
legato, quam in debito ς legatum non valeat: sn vero emolumenti quid contineat, aut qua- Cumque ratione plus in legato sit, quam indebito , utile sit Iegatum , ι.fl creditori. 28. cum
vi. x s. sub M. de lib. ieg. ι. r. s. si quir. 1 o. ad Ieg. Faleid. In diem HI sub eonditione debisum purὸ legetur Haec cxempli tantum causa proseruntur : nam
longe pluribus modis , quam his duobus accidit , ut plus sit in legato rei debitae , quam in debito i & totidem modis fit, ut legatum sit utile. Videamus ergo , quot modis id fiat. a Ut plus in legato sit , quam in debito , primum efficitur debiti repraesentatione , puta si id quod i ub eonditione aut in diem debetur, Pure legetur: se enim fit ut in legato plus sit
Secundo si quod loco longinquiore aut minus commodo debebatur , legetur Ioco citeriore aut commodiore t hoc enim loco plus est in legato , quam in debito , d. I. as. Tertio ut plus sit in legato ι saepe efficit nova actio ex testamento a nempe si ea vel efficacior sit vete- , vel plenior. Esse actor est , si vetus remo-Veri poterat, exceptione : quae exceptio legato debito remissa creditori inteli igitur , d. ι.28. de Iegat. t. Plenior est , si vel diuturnior, ut si vetus actio est honoraria a ubi ideo legarum valet, quia honoraria actio saepe temporaria , ex testamento civilis est & perpetua , d. L 28. vel alias uberior 3 ut est actio ex testamento, quamvis alia actione stricti iuris, propter incrementum usurarum & fiuctuum , I. 3.ι. Mura. 34. junct. ι. videmus. 38. f. si acti nem. T. de Uur. t. 3 . C. eod. proinde si id , quod ex stipulatu debebatur , legatum fuerit creditori , legatum utile est, d. I. et g. g. r. Et generaliter toties valet hoc legatum , quoties creditoris interest, ex testamento potius agere, quam ex pristina obligatione. I. tr. de lib. ιeg. Erratque adeo perspicue Vvesemb. cum n zgat, ex eo solo videri plus esse in legatoqliam in credito , quod nomine legati pinguor actio sit. Seὸ N in eo nonnihil commodi est , quod specie a debitore eodemque domino legatae dominium statim in creditorem transeat , & pro sola actione personali etiam in rem habere incipiat, ι. 3. f. 2. de legat. 3. Caeterum etsi haec legata ob commoditatem novae actiorus sustinentur ι quia tamen haere-Α T I s. sssditatem non minuunt, neque ipsa minuuntur Iege Falcidia , nec in his creditoris legatarii fidei eommitti potest , d. l. 28. g. I. d. I. 3. s. a. Ubi vero commodum est repraesentationis, pro modo istius commodi Falcidia inducitur , & fidei commissum valet, ι. r. f. si quis
tio metuebatur creditoris , fideicommitti potest, i. r. f. ult. de ι at 3. VINN. Potest & ea tenus pinguius videri legatum , quam debitum quod quum ex hoc actio dumtaxat personalis competat, ex legato etiam nascitur actio hypothecaria , ob hypothecam legatario competentem in rebus defuncti, ι. I. c. comm. detegat. HEIN. Propter repraesentationem) Id est, quia ex testamento praesenti die debetur. Repraesentare est ante diem aliud praestare aut solvere , vel antequam aliquid debeatur solvere. Sueton. August. e. ult. I. I. g. 1. de dot. praelag. I. Publitis. 3 s. g. r. de eond. I' dem. Cicero episi. ad fam. lib. I s. ep. r4. Dies promissorum adest quem etiam repraesentabo , si adveneris. seneca eps. ad Lucii. ys. Peris a me , ut id , quod in diem suum dixeram debere referri, repraesentem. Gloss.
ver. repraesentare ἐν παρουσία πνιών repraesentatio , ιας μός. Neopb. omnemque accelerationem significat; ut in illis Ciceronis : repraesentare improbitatem, lib. I s. ad Attic. eps. 2. repraesentare libertatem , a. Philipp. cap. 46. Sic Curtius Id. s. eapc Ir. νυν sentare consilium dixit pro ante diem exequi.
Papinianus scripsit , tilliis esse nibilominus segmtum Scilicet ut nihilominus id totum , quod debetur , iure legati peti possit: non ut in eo Falcidiae adhuc loeus sit , aut fidei commissum creditori impositum exigere liceat; utpote sublata iam utilitate repraesentationis, quae sola legi & oneri locum facit. ι. i. g. si quis. Io.
ad I. Falcia. I. . f. iat. de tegat. I. l. a. de dot. praeleg. Quod visum monere propter confiden-riam Anton. Fabri, qui lib. 4. conj. Iz. con-
tra manifestam & auctoritatem iuris & rationem affirmare ausus est , etiam in hoc nostro casu , cum dies venit , aut conditio extitit,& Falcidiae locum dari, & fidei commissum deberi. Falso nimirum ille contendit , cum dies aut conditio legatum facit. Falcidiam non incommodo repraesentationis dumtaxat , sed in toto legato locum habere , legatariumque ratione totius legati fidei commissis gravari pota se , temere id colligens ex verbis Papiniani in
I. s. ad Ieg. Falaid. eumque cum Paulo In d. LI. f. 'P quiI. ro. eod. & Ulp. in d. I. T. q. tili. de legat. I. I. a. de dot. praeleg. qui id diserte negant , nulla necessitate committens. Utique Α a a a a nec
593쪽
nec rationi convenit, ut Falcidiam patiatur legatarius creditor, aut fidei commissum praestet, qui ex legato praeter commoditatem novae actionis nihil consequitur, nullumque omnino commodum in re sentit, fae. t. si ereditori 28. S. I. de legat. I. I. I. f. a. de legat. 3. Extat renponsum Papiniani I. s. ad leg. Fale. Existimantium extinctum esse legatum , quia in eam e fam V e. Hic iterum , ut 'p. f. II. occur urit duae regulae contrariae , quarum una definit , Euod semei utiliter resum est, durare, etiam si ille casui extiterit , ὰ quo initium capere non potuisset. Altera contra , Negotium extingui, eum is eastis postea incipit, unde incipere non poterat. Hae duae pro positiones, ut constat , non
possunt simul esse verae simpliciter di in universum. Immo neutra earum perpetua est, aut vera in omnibus causis , ι. in ambiguis. gr. f. I. de reg. jnν. L pen. f. Mit. de verb. ebl. In ne is
otiis omni ex parte peinctis, id est , quae ni-il suturi ad consummationcm desiderant, sine exceptione valet frior definitio, nunquam ea , quae utiliter sic resa & consi. Π mata sunt, infirmari ob eam causam, quod ille casus evenerit , a quo consissere non poterant. Idque di apud omnes nunc in consesso est, & semper .constitit 3 exempla suppetunt l. 8. de his qui sui
obl. Quod si negotii gesti ius adhuc pendeat, &ad plenam perfectionem eius adhuc aliquid Implius desideretur , hic aliud atque aliud pro
conditione casus postea incidentis placet. Nam si quod postea intervenit , tale sit, ut impediat , quominus negotium recte coeptum ad finem perducatur, placet , quod ante gestum est, resolvi: fi non impedit, durare quod bene gestum est , exitumque suum sortiri. Ut ecce, testamentum, legata, fidei commissa, etiamsi ab initio utiliter constituta sint, non statim tamen ita plene perficiuntur, ut nihil amplius
ad consummationem voluntatis desideretur :xeliquum enim adhuc est , ut haeres ex test mento existat , ut legatarius legatum consequatur. Finge nunc , eum , qui testamentum iure fecerat, capite postea minutum esse, servum scilicet facium, aut deportatum , aut ademptum. Dicimus , irritum fieri testamentum; nempe quia superveniente servitute, de portatione , adrogatione , conditio personae testatoris sic mutatur, ut testamentum habere non possit , ac ne haeredem quidem omnino, se . quib. -d. tes. inf. l. s. f. irritum s. Ur sqq. de injust. νι t. ι- 8. g. r. seqq. qui test. fae. ι. peu. f. a. de bon. poss. sec. tabo
Finge , servo alieno quid legatuin esse , cum-TIT. XX.
que servum postea a testatore redemptum; di. cimus similiter , legatum extingui, quia liquod accidit, impedit ne legatum exitum hi
bere possit , i. 3. f. iat. de bis quae pro ηεε seripi. Ejusdem generis exempla occurrunt, l. inrer. 8 . f. sacram. s. de verb. ebi. f. 1. 36. hinut. stip. g. pen. inf. de noxal. act. ι. falsus. I. f. ult. de furt. I. pro parte. II. de servit. l. f ime. II. de judie. I. bule scripturae. is . ia μ, junct. l. seq. ad leg. Aquil Sed f nge , testato rem post testamentum factum incidisse in krorem aliamve mentis abalienationem , talamis ne facultatem audiendi, loquendive, vi bonis ei interdictum. Hic contra dicimus, is tamentum, quod antea recte factum erat, is io horum casuum infirmari a quippe quia p*furor interveniens, nec auditur sermo . tamissio , nec bonorum adempta adminiθratio impegit, quominus testamenti m exitum beat , atque ex eo haereditas cateraque reli obtineantur , utpote statum & fortunas sim testatore retinente, 6. I. π a. θει. μ' fonon es term . fac. res. l. c. f. r. ι. is cui. I . tes . fac. suse Don. post. DD. vulg. in ιten. g. iat. de verb. cbI. Cauerum non idcis
Omnes in omni ejusmodi specie ses se illa
su hic proposito, chm quis quod in sub conditione debebat , creditori iso tu legavit, & vivente te satore dies sono
aut conditio extitit. Paulus in l. debili . de Iegat. a. aperte dissentit a Papinia ad tau ad let. Falc. Si demum jam mortuo te ast ς dies venerit, aut impleta si conditio , cstii cedit Paulus durare petitionem letati; s vi stadhuc eo , ait legatum inutile estici, quam ab initio constiterit. Contra Papinianus etiam si vivo testatore dies venerit , &c. utile ei
hujusmodi legatum scribit, quia semes consti tit. Paulus igitur ad ius hujus legati reqviii ,
ut etiam antequam dies aut conditio Nilubtestator mortuus se : Ρapinianus unum t 'tum hic tempus testamenti spectamium , ex eo de vi & jure relicti statuendum , eIiij mat, quod consentaneum videtur regulEtato nianae. Papiniani sententiam rejecta Pauli J.i tinianus hic amplexus est. Τota disputatio ho jus f. i. quod Compostotes ipsi non anima. Verterunt , hodie inutilis paene & super λcyλVidetur : vix enim est , ut legatum debiti j mnon si utile creditori, postquam Juρiniam' eciam actionem hypote chariam legatariis dedit,& jus taciti pignoris in bonis defuncti, t. i.
c. comm . de legat. ut proinde uno tantum ca st
nunc accidere possit, ut legatum rei debit*nabit utilitatis contineat, videsicciquando ic
594쪽
gatarius ereditor etiam extra causam legati ius rignoris habet , constitutum sibi jam ante vela debitore , vel a lege, ut in specie f. proxime sequentis. VINN. Nemo hanc rem accuratius tractata videtur Viro eximio, Jac. Gotho-fredo in Comment. ad ι. 8s. 6. I. R. de R. I. p. 3 si . ubi regulas has ita conciliat: I. ctuae ex
Praesenti vires capiunt, quaque non tantum ab initio semel eonstiterunt, veriam etiam utiιiter constr-τMta sunt , quorumque DIES utiliter ante ea mexistentem CESSIT, ea durant, et A casus exti-rerit , a quo initium evere non possent, n i si rei aut personae statu essentialis ita mutatus fuerit,
ut iam adimpleri res nequeat. 2. auae ex pra-fenti vires non eoeperunt , veι quamvis consistant, non tamen CONSTITUTA sunt ante easum exi rentem, denique quorum DIES nondum CESSIT, ea evanescunt, emergente easu, is quo initium ea-pere non potuerint. Ex his duabus regulis egreste solvi quaestiones sngulares , idem Goth iredus per indictionem ostendit, simulque docuit , dissensum veterum, quem jam Cui acius observavit, inde esse , quod non satis distin Xerint illa , negotium eonsistit & negotium titiliter constitutum es : quae diversa admodum esse,
x s. Sed si uxori maritus dotem Iegaverit , v Iet Iegatum : quia pleniu3 est Iegatum , quam de dote actio. Sed si , quam non aecepit , dotem legaverit , divi Seυerus in Antoninus rescripserunt,fl quidem simpliciter legaserit, inutile es e legatum: fl vero certa pecunia , vel certum eorstur, aut in reumem a dotis in praelegando demonstrata sunt,
sentationem in dote pecuniari, quae annua, hinna, trima die, ενιαυγω, δανία, τραπι α, id est, tribus annuis pensionibus reddebatur. Ulp.rit. 6. g. s. Hodie autem dos rerum mobilium annua die praestatur , ι. un. g. 7. C. de rei ux. act. In legato immobilium etsi non est repraesentatio , Ut p. d. lae. σ d. l. un. valet tamen legatum propter commoditatem novae acti
nis. Vid. in cominent. COMMENTARIUS.
3 stii id juris , si, quae non accepta est , dos, aut simpliciter legata sit, aut demonstrata certa
I uxori maritus dotem legaverit Exemplum legati rei debitae 1 proinde quid hic statuendum sit, discamus ex superiore regula , ut si plus sit in legato, quam in debito, legatum valeat 3 si nihil amplius , legatumst inutile. Ruia plenivi est legatum , quam de dote actio
Haec verba arguunt , veteres semper existimavisse , plus esse in legato quam in obligatione dotis, ut proinde relegatio dotis non potuerit non jure veteri valere , fae. tit. de dot. praeleg. Ut autem legatum plenius esset, faciebat aut utilitas repraesentationis in dote pecuniaria, cujus repetitio dilationem habebat, ut annua, bima , trima die , ἐνιαιυ , διετία , τριετία, id est , tribus annuis pensionibus redderetur, legatum autem statim peti poterat, . I. q. 2. . E. d. tit. Ulpian. tit. s. f. s. aut commoditas n ovaractionis : nam eis caeterae dotes statim reddebantur , teste Ulpian. d. Ioe. tamen dote prae- legata hoc commodum lentiebat uxor , quod dominum rei dotalis statim ad eam redibat, actionemque in rem consequebatur , cum pro dote repetenda personalem tantum actionem rei uxoriae haberet , arg. I. 3. S. 2. de leg. I.
aut si dotem sibi reὸdi stipulata suerat, quod
pro actione ex stipulatu consequebatur actionem ex testamento , imitantem in pleriique naturam actionum bonae fidei : per t. A creditori. 28. g. I. de legat. r. Ad haec variae olim actioni de dote objiciebantur exceptiones &retentiones ; saepe etiam dos lucro mariti cedebat, vid. Ulp. d. t. s. I. rs. f. I. fol. matris I. un. f. taceat. s. ty seq. C. de rei ux. act. quibus locus non erat dote relegata. Justinianus vero ius N petitionem mulieris sic auxit d. l.
deam , quid commodi nune ex relegatione d tis capi possit ; nisi quod jure legati etiam res dotales mobiles statim reddendae sunt, quarum alioqui praestatio anim- dilationem ex constitutione Justiniani habet, dict. dig. unis. 6.
eum autem. I. vers exactis. Tentari tamen
potest cum pleritque interpretibus, etiam post constitutiones Justiniani relegationem in universum utilem censeri debere, propterea quod agenti ex testamento non potest objici exceptio, quam vocant competentiae. Tametsi enim non omnibus haeredibus mariti conventis actioue de dote hoc beneficium competit, L
595쪽
sci ndum. et s. de re iud. sufficit tamen , communi filio , qui patri haeres extitit , compete re , i. etiam sitius. I 8. solui. mair. atque ita aliquando legatum utile esse posse , & solidum obtineri, ubi alias in id tantum fieret condemnatio, quod reus facere posset. ViNN. Sed haec commoda legati non adeo magni momenti sunt. Actionem enim realem uxor soluto matrimonio habet tamquam domina dotis. Actio
ex stipulatu de dote aeque bonae fidei & pinguis
est, ae actio ex testamento , excepta repraesentatione. Denique merito dubites an liberi beneficium competentiae ob legatum hoc amittant. vid. l. o. I. I 3. I. I 8. Τ. fol. mair. I. 2s. de re jud. iunct. I. 67. g. 8. de legar. a. obse vavit id contra Laueerbachium celeberrimus Pagenstech. in Admonit. ad F. Pan. f. II 6.
Si quidem simplieiciter , inutile ess legatum
Si dos uxori praelegata sit non designata certa uantitate aut certo corpore demonstrato, &os nulla data sit, legatum inutile est: quia apparere non potest, quid aut quantum fuerit 3 legatum. Neque hoc tantum in dote non accepta & simpliciter legata obtinet ; sed etiam in omni smili legato incertae rei aut quantitatis,t.si sie legatum. I s. f. I. de legat. l. l. legavi. et s. sub. sn. de lib. .legat. fac. i. cum post. εβ. f. gener. q. de jur. dot. Si vero eerta peeunia , vel certum corpus , aut instrumenta Veluti , Centum qua in dotem acis rapi : aut, Fundum Tusculanum , miri in dotem datum , uxori do lego , aut , Centum , qua insestrumento dotali eo eripta sunt, I. I. i. MD. C. de fals ea. adi. IV.
Valere legatum D. I. legativi. x s. in An de Iib. leg. d. ι. 3. er uti. C. de Dis ea. adi. IV. d. i. si sic legatum. s. g. r. in M. de legat. I. Ratio aperta est, & expressa dictis locis 3 quia falsa demonstratio legatum non vitiat; de quo Pluscula inf. 6. hiae proxima. Io. eod. Eadem ratione si major quantitas legato comprehen sa sit , quam in dotem accepta , valebit legatum etiam in id, quod acceptam excedit, i. s. de dot. prael. Obstare tamem his, quae diximus, videtur , quod Ulpianus scribit , ι. r. f. sed T si. 7. eod. tit. si quis ita legaverit, Centum, quae in arca habeo , aut , qua ive apud me deposuit, & nihil in arca sit, aut depositum fuerit , nihil deberi ; accommodans hoc ipsum ad casum dotis non acceptae & praelegatae. Sed
recto respondet Jo. Faber, reser re , utrum legetur certa quantitas ut quantitas , an ut certum corpus aut species , veluti Centum , quae in arca habeo , ι. plan8. 34. f. sed hoc . i. sed H si . de legat. I. Priore casu fallam demonDTIT. XX.
trationem non nocere legato: posterlore idetituris esse, quod certo corpore , quod non eI- eat , demonstrato , ut si quidem extet qua tr. tas sic designata , legatum veleat, si non extet , inutile sit , ι. si femus. Io 8. f. qui εμ--que Io. de legat. I. I. omnia. 32. S. specie. s. o
De Interitu & mutatione rei legatae.
I s. Si rea Iegara sine facto baredis perierit, is gatario decedit. Er A servus alienus legatat μfacto baredis manumi,us fuerit, non teneIur efres. Si vero haeredis serius legatur sit, in ipse manumiserit , teneri eum , Jurianus scri t: in interes sciveriι , an ignoraverit, is se eum tu tum esse. Sed ly si alii donaverit servum , π ν,
cui donatus est , eum manumiserit, tenetur Mus quamviι ignoraverit , a se eum legatum est. N o T AE ..16. Sine facto haeredis Sive naturali istiet
tu , v. c. s servus legatus ἰδιω .θανά- , morte, ut Suet. in Iud. e. MIt. defunctus fit,iπfacto alieno , nisi mora haeredis intei vesse δι. 36. f. MD. I. 47. f. urt. de legat. r. ι; --verb. Obι. Vide in eomment.
Legatario decedit Et haeres liberatar , caeteri debitores, qui certam specti m dista i
Line facto haeredis manumissus L. I s. ἐρ- 'haec en in manumissio morti proxima clii 'si. de solui. Nec interes sciverIt, ere. I. ii 2. f. -- 't. *8. qai ex a quib. man. I. si . f. r. δεν - - Ratio est in I. x s. s. h. in M. ad Tris. COMMENTARIUS. et Servἰ alieni qui legatus sit , manumisio redem ita verari, uι nee aestimatistum
vet i orans manumisit, obligatum nere : ty eur nominatim bor pronuntic rvo haeredis proprio
HVivs 6, doctrina pertinet ad locum com
munem de liberatione debitorum , qcontingit interitu rei debitae. Sic enim in um Versum ius est , ut rei debitae interitu , qm' 'facto aut culpa debitoris coctingit, ob lyg-Π ς tinguatur ita ut nee ulla aestimationi, pol xi supersi , ι. si ex legati. 13. de verb. Obi
596쪽
ratione. 3 o. s. res tamen. s. ad leg. Fala. I. eum res. M T. f. ult. de Iegat. I.
Si res Id est, res certa, species , seu certum corpus , I. non amplius. 26. f. I. de legat. I. a. I.flex legati 13. de verb. ObI. d. I. in ratione. IO. f.
certis. 4. ad leg. Falc. idque ex praedicato , perierit , satis intelligitur, quod in res certas seu mecies solum cadit. Nam clim res incerta, puta homo generatim , aut centum aurei, legata aut in obligationem deducta est, numquam
dici potest res legata aut alias debita periisse:
quoniam omnes homines vocabulo hominis,N quicumque aurei generaliter & infinite centum legato aut obligatione continentur : eoque fit, ut in his nullo rerum casu sive haeres sve quis alius debitor liberetur , d. I. in ratione. 3 o. f. incerta. s. ad leg. Fale. I. incendium. II. C.si cert.pet. Utrum autem certa species legata sit, an quantitas instar certae speciei, veluti centum aurei, qui in arca sunt, nihil interest d. I. in ratione. 3 o. f. certis. 4. ι. si certos. 3 7. de verb. obl.
Sine facto baredis perierit Sive naturali interitu , sive facto alieno , puta si servum legatum alius occiderit, ι. arbitrio. I g. g. iat. de dol. Nam si ipsius haeredis facto res periit, non magis id legatario nocere debet , quam caeteris creditoribns , quae facto debitorum contigerunt. Sed & si res naturali facto perierit, caeterum post moram ab haeredc factam, haeredis id detrimentum erit, I. cum servus. 39. f. I . deIegat. l. Certa enim est juris regula , mora interveniente, perpetuari obligationem, ut post moram re perempta nihilo secius teneatur debitor , quam si res adhuc extaret, d. l. si ex I
FI. g. sequitur. I. eod. ι. s. de reb. cred. de quo commodius infra in materia obligationum. Ait, perierit. Periisse non tantum res intelligitur , cum in rerum natura esse desit : verum etiam cum commercio exempta est, g. r. tT 2. ins de inut. stip. I. inter. 8 3. 6 acram. s. de verb.
que, ut superius diximus, ius est commune omnium debitorum, qui certam speciem debent. Sine facto baeredis manumissus Etiam servi alieni legati manumissione haeres liberatur , sinuIla ejus culpa argui potest , I. A bares. 3 s. etigat. I. I. Aservum y I. g. I. vers. M. autem de merb. ObI. I. si mihi. 91. de solui. ubi Paulus hanc manumissionem ait morti similem esse s scilicet quia manumissione servus commercio GATIS. ss 9 eximitur. Quare nee aestimationem praestare
haeres tenetur , quam praestare cogitur , cum x res adhuc extat, eamque dominus non Vult
Vendere , g. 4. sv. Quid si res legata non perempta , sed legatario evicta fit 3 Et si quidem ex causa pignoris evicta sit a creditore, haeres obligatus manet: nec interest , generaliter res legata fit, an una aliqua specialiter& certa ; nam nec illo casu sufficit rem talem dare qualis est 3 sed ita dare oportet a ut eam habere liceat, I. qui concubinam. 29. f. pen. deIegat. 3. t. si issu ituta. s. g. I. eod. I. & hoc casu tenetur haeres rem obligatam nexu pignoris liberare, g. s. sv. Sin autem evicta suerit a domino ut res aliena , hic interest, in genere res legata sit, an in specie: nam A in genere, & haeres rem unam aliquam ex eo genere dederit, quae postea a domino evincatur, non liberabitur , ob eamdem scilicet causam,
quam modo dixi : si vero in specie, puta Stichus aut Pamphilus , sic distinguendum est a ut
si testator eam rem tamquam alienam legaverit , teneatur haeres eam redimere , aut aestimationem ejus dare 3 6. 4. Dp. si tamquam suam , placet haeredem liberari, modo praestet rem talem, qualis apud testatorem suit, L
cum pater. 77. s. evictis. 8. de legat. 2.
Haeredis servus legatus,' se eum manum*efit Si haeres servum proprium a se legatum amanumiserit, obligatus remanet , & tenetur in ejus aestimationem , perinde quasi occidinset 3 nec refert, sciverit, an ignoraverit a se legatum esse , ι. si quir inquit nos. II a. f. I. deIegat. I. I. hares. 2 8. qui ty a quib. man. quippe etiam manuinissione res interire intelligitur , quia desinit esse in commercio, & nemo suo se facto obligatione liberare , alterique damnum afferre potest, I. quidam. 2 s. g. 2. in M. ad sen. Trebell. I. si serviam sI. de verb. obl. Quod ergo dicitur in d. I. haeres. 28. qui in aquib. man. haeredem sevum proprium quem testator legaverat , manumittendo nihil agere, ad effectum liberationis , non ad effectum libertatis referendum e ut nihil agere dicatur, quia manumittendo non efficit , quominus obligatus maneat, quod etiam Accursi observavit. Non obstat huic sententiae, quod excusatur ignorantia ejus , qui servum indebitum sibi datum manu mi fit, i. in summa. s s. f. pen. de cond. ind. Nam indebiti condictio , utpote quae ex bono & aequo introducta est , nihil rovocare consuevit, praeter iniquum lucrum, L pen. eod. tit. Cur vero Justinianus hoc lo eo, &Jurisconsulti d. t. si quis inquilinor. Ita. f. I. πd. I. hares. 18. nominatim loquuntur de servo
haeredis proprio Nimirum quia haeres servum
597쪽
testatoris a se legatum aut per fidei commissum
alteri relictum ne manumittere quidem potest, sicut nec quamvis aliam rem , quam restituere jussus est , alienandi potestatem habet, I. ult. s. 2. C. comm. de leg rt. Quin etsi sub conditione servus testatoris lepatus fuerit, licet pendente conditione pleno 3ure haeredis sit , Placet tamen, libertatem ab haerede consequi non posse , I. generaliter. t s. s. t. qui in a quib.
man. Sed quid est igitur , quod Paulus in I. si
servum. 9 I. g. a. de verb. obl. scribit , Julianum putasse , teneri haeredem, qui, cum nesciret , a se petitum codicillis ut restitueret, manumist Nam libertate non procedente, non potest dici manumisisse. Responsum ipsum tuliani , quod extat in I. quidam. 1 f. s. a. ad sen. Treb. rem expediet. Non ait Julianus servum haereditarium ab haerede legatum, aut quem nominatim haeres restituere rogatus est, posse manumissione haeredis liberum fieri : sed posse haeredem , qui haereditatem restituere jussus est, servum , qui ex ea haereditate sit, manumittere, ut tamen Obligatus maneat, pretiumque servi fidei commisiario prael-ret. Inter quae multum interest. Nam cum Iervus haereditarius certus specialiter legatus est, manifestum est , testatorem velle hianc ipluna servam praestari , non aestimationem ejus. Aein fidei commissis haereditatis potest favore alicujus rei , quae in ea haereditate sit, alia interpretatio voluntatis recipi, quasi ad sensum testatoris nihil intersit, utrum reS i Pias an aet-timatio praestetur. Sed ur A alii donaυerἰι, in is eum manumiserit , t c. Haeres, qui servum. proprium a se legatum alteri donavit, quamvis eum a se legatum ignoret, tamen si is, cui donatus est, eum manu miserit, tenetur in iervi aestimationem, d. I. si quis inquilinor. III. g. r. de legat.1. Ratio eadem , quae in specie praecedente; qui facto haeredis accidit, ut servus commercio sit exemptus ι quod alteri damnum afferre non debet. Tantum hic non Proxima , sed Iemota causa haeres est.
De InterItu quarumdam ex pluribus rebus legatiS.
r . Si quis anesIIas eum is a natis Iegaverit, etiamsi ancilla mortuae fuerint , partus legato cedunt. Idem es ex si ordinarii ferυi cum vicariis legati fuerint: quia sicet mortui sint ordinarii, tamen vicarii legaιο cedunt. Sed si servur Merir cum peculio legatus , mortuo servo , vel manumisso,
veI alienato,peculii Iegatum extἰπuἰtu . Idem εν, si fundus in fructus, vel cum infrumento legatus fuerit : nam fiando alienato , ex instrumenti tu
tum extinguitur. N O T AE -r . Idem est , si ordinarii eum vicariis Nam vicarii hic non considerantur, ut pars peculii ordinariorum , sed ut eorum conservi , ut 3crevera sunt , l. s. d. tit. itaque etiam in hac specie duo sunt legata separata , I. q. u. tit. Sed si servus cum peculis, ero. L. I. d. tit. Ratio est , quia peculium accessionis locum obtinet, cuju modi, perempta re principali,& ipsa extingui solent, I. a. d. t. l. IT 8. δε
Idem est , si fundus instructus Quia nee hie duo sunt separata & principalia legata , sed
unum rei principalis, alterum accessionis: spectanda tamen mens testatoris , I. S. 1. i. s. de in . vel instrum. leg. COMMENTARIUS, I Si ancilla eum suis natis legata sit, duo latens legata separata π aeque principalia. a Idem esse , si semur eum vicariis suis legatur' 3 Secui , si servus cum peculio , aut penM M. 4 Aut si fundus instructus , vel eum instrummos Paulus eum Iustiniano conciliatus.
Ηος. g. π 3. seqq. docetur , quid iuris si,
si rei legatae vivo testatore vel decesserit aliquid vel accesserit. Si aliquid decesserit, ιπjus est , ut neque legatum extinguatur , ni R quod decesserit, sit principale , reliquum .c cessorium 3 neque haeres teneatur iupplores
quod decessit , sed praestatione eius quod in
Perest , liberetur. Haec res quatuor exemplisaeclaratur 3 legati ancillae eum luis natis , ier Vorum ordinariorum cum vicariis , Mς
gati gregis , f. seq. legati peculii, S. rum , ut dixi, ita quod superest , legat ς' dit, si id quoque principaliter legatum ux, 'asi ut accessio eius , quod decessit : nam pς ςmpta re principali etiam legatum accei ιο nis extinguitur a quod ostenditur hoc f. ς cm plo legati servi cum peculio , item sunda cum instrumento legati. Si quid aceesscrit, p)-ςς ς etiam illud legato cedere t cuius rei triqς Pl pr0seruntur , legati gregis , cui postς- -- jecta plura capita legati aedium , qu '. adjectae columnae & marmora , 6 peculii , cui deinde aliquid accessit, d. 9 ' Late autem hic locus patet. Nam bus 6 per
598쪽
pertinent livetiis , usurae , pensiones praediorum , partus , laetus , alluvio , insula inconfinio nata , & plura alia , quae hic non tangit
Justinianus , t. 8. t. quod in rerum. 24. g. 2. τ 3. I. cum femur.3 s.f. I. de legat. I. I. Io. ι. si are . 39. de legat. 2AJape. I s. eod. 3.
Partus legato eedunt Ls ancilla st . eum tineq. et de legat. I. Ρoterat videri unum hie esse legaeum principale , alterum , natorum scilicet, accessorium : quod etiam Servio visum fuit, qui ob id, mortua ancilla, negabat partum deberi. Sed revera liberi matris accessio non sunt; statim enim ut sunt editi, separatam plane habent existetiam & ideo recte Paulus scribit, duo hie esse legata separata, hoc est, aequEPrincipalia , 3. de pee. leg. & Celsus in I ancilla. 63. de legat. I. sententiam Servii ut falsam nee voluntati desuncti accommodatam reiicit. Ego quoque sententiam Jo. Fabri &Aretini fallam esse puto , de voluntati testato Tis minime consentaneam , qui existimat, si Pecudes eum foetu legatae fuerint, morte pecudum legatum foetus tamquam accessorium extingui. UlNN. Genuina ratio, cur nec ancillae partus, nec foetus animalis hic pro accensione ancillae, vel animalis haberentur, hac esse videtur , quia post partum non pertinent ad ancillam vel animal , sed ad dominium, adeoque huius respectu utraque res erat separata , utraque principalis , nullaque remane bat inter matrem & foetum connexio. HEIN. Idem es, si Ordinarii eum vicariis Hic eadem dubitatio occurrit , quae in casu praecedenti: nam ut Peculium servi accessio est , ita & servi vicarii, qui sunt in peculio ordinariorum, ι. 17. de petia. etiam horum accessio videntur, ac proinde , his mortuis , illos ex legato non deberi. Illud utique certum est , mortuo servo ordinario , qui cum peculio legatus est, Peculii legatum ita extingui , ut nec vicarii, , qui in eius peculio sunt, debeantur. Et sane
fatendum est , servos vicarios accessionis Io-Cum obtinere, quatenus considerantur, ut pars seculii ordinariorum: caeterum ex se non sunt,ed revera ordinariorum conservi, ι. s. de pee. Q. Atque ut tales considerantur in casu Pro-Posito , cum dilerte cum ordinariis & ipsi legantur , ut hic quoque sint duo legata separata , & vicarii aeque principaliter ut ordinarii Iegati intelligantur , I. 4. d. tit. Sed si servus cum peculio Servo legato cum peculio , & alienato vel manumisso , aut mo tuo legatum etiam peculii extinguitur l. i. des pec. tu. Cur tam varie quia peculium accensionis locum obtinet et cujus conditionis quae
sunt, extingui solent, cum Principales res pero A T I s. ssii emptae fuerint i ratio reddita a Caio in I.
d. tit. Eadem ratione placet, di penu certa cum vasis legata , consumpta , ne vasa quidem deberi, I. a. l. 4. in pr. de pen. ιδ. Hoc tamen inter peculium &vasa penuaria intera
est , quod peculium non est simplex de merx accessio, quae necessario servum sequatur: quippe si simpliciter servus legatus sit, peculium legato non cedit, i. si legatus. 2 . de pee. Ieg. Sed vasa penuaria pura puta sunt accessio;& ideo penu smpliciter legata , vasa quoque, sine quibus recte penus haberi non potest , legato continentur , I. 3. f. ult. d. i. q. pr. depen. tegat.
Si Iundus instructus , vel eum instrumento Exemplum simile proxime praecedenti : ideo Aenim iundo cum instrumento legato & alienato etiam legatum instrumenti extinguitur; quia hie non sunt duo diversa & separata legata , sed unum rei principalis, alterum accessionis & sequelae. Nam instrumentum sundi accessio est. Et si quidem sic aliquis legaverit fundum cum instrumento , alienato fundo instrumentum peti non posse semper constitit,
ι. I. g. r. l. s. de instr. vel infrum. Ieg. Caeterum an idem sit, si se legaverit , fundum ex
instrumentum , aut , fontam instructum , non satis convenit. Labeo lib. I. pithan. putat, inter omnes hasce scripturas nihil interesse, i.
s. de instrua. Ieg. Justinianus quoque hoc loco idem praedicat de legato landi instructi & legato fundi cum instrumento. Denique de Paulus eadem duo ut eamdem vim habentia conjungit , d. t. r. in pr. eod. tit. Verum idem Paulus in notis ad Labeonem d. I. s. hanc scrip turam , fundum eum instrumento , a caeteris diserte separat sic ut dicat , ex illa scriptura, fundo alienato , nihil deberi: ex duabus reliquis posse iustrumentum esse legatum. Eguinarius Baro existimat, Paulum cum Justiniano nullo modo conciliari posse. Hotomannus etiam secum pugnare , atque ex insita sibi cum Labeone simultate solo Labeonis redarguendi studio contrarium respondisse. Verum ego , ut fatear, Paulum eo genere morbi laborasse , eoque correptum aliquando non satis bona fide cum Labeone agere, ut videre est
ue. de fortassis sic etiam Labeonem ab eo tractari in d. I. s. non arbitror tamen aut secum eum pugnare , aut cum Justiniano. Labeo di- ςxerat , inter superiores scripturas omnes nihil interesse. Paulus ait , interesse : nam ex hac scriptura , fundum cum instrumento , alienato fundo , nihil deberi : ex his fundum σinstrumentum , vel fundum instructum, posse in-B b b b stru- .
599쪽
sttamentum esse legatum. Quasi dicat, in hae
specie , cum landus cum instrumento legatus est a tam perspicuum est , testatorem instrumentum accessionis loco habuisse , ut alienato postea fundo , frustra de mente testatoris, qua d ad legatum instrumenti attinet , disputetur: quod ipse a. I. i. f. de instruct. Ieg. sic exprensit, fundo cum instrumento legato σ alienato , instrumento non vindicabitur ex sententia defuncti. Cum autem landus & instrumentum, aut fundus instructus legatus est , licet regulariter etiam utroque hoc casu legatum instrumenti pro accessorio habeatur , eoque alienato fundo legatum instrumenti evanescat; tamen quia mens testatoris hic non tam plana ac perspicua
est , quam in specie superiore , ideo admitti
posse quaestionem voluntatis, & tentari fundo alienato nihilominus instrumentum,tamquam separatim atque atque principaliter legatum, ex sententia testatoris deberi, eoque probato, legatarium vincere , non pugnat igitur secum Paulus , cum in d. i. r. in pr. ait , sive cum
instrumento landus legatus se, sive instructus, duo legata intelligi : nam in illa specie alte rum semper accessorium est , in hac potest utrumque esse principale. Sed nec cum lustiniano, quippe qui quod resulare est, hie tantum proposuit: quod & fecit Labeo d. I. r. quem idcirco explicari potius a Paulo , quam taxari oportuit. Ad hunc ferme modum haec quoque componunt Cujac. Wesemb. post IIart. d. I. s. aliter t. so. ibid. Myns. Balduin .hie. Quanto plenius si legatum landi instructi , quam landi cum instrumento , docet Ulpian. I. quaesitum. 22. g. si suppellex. Is . Urs. sed si fundus. eum seqq. de instruct. vel inse
38. Si grex legatus fuerit, re postea ad unam ovem pervenerit, quod superfuerit vindicari potest.
Grege autem legato etiam eas oves , quae post res mentum factum gregi adjiciuntur, legato eedere,Ju-ιianus ait. M autem gregis unum corpus ex disetantibus capitibus I sicut aedium unum corpus est ex cibarentibus lapidibus. N O T AE. 23. Si grex legatus , in. quod superfuerἰι υ
dieari Quamvis grex esse desierit , quae ratio est dubitandi, I. αα. de legat. t. Sed nimirum qui gregem legat, etiam singula capita , quae in eo grege sunt, ut partes totius legare intel-TIT. XX. ligitur , per I. II 3. de reg. Jur. Aliud iuris est
in legato usu D. gregis, I. ult. quib. mos. U. am. quia usu sfructus rei mutatione extinguitur , V. Dp. s. pen. de usust. Unum eorpus De generibus corporum xi . ι. Io. de usurp. ex Uuc.
r Ratio dubitandi circa priorem speciem λιμf. Ur cur non taem in Iuvio usustuliu Irτι remisivi. 2 Ratio exempli posterioris. Gege legato , si numerus ovium decrere. irit, tamen quae supersunt capita debes. tur , etiamsi unica tantum ovis reIiqua sit, i. si grege. 22. de legat. r. Quo loco Pomponita etiam dubitandi causam significat: quae tacesse poterat, quod rei legatae interitu legatum extinguitur , 6. si res. is. 'p. eod. Etesimgrex et si neque accretione neque cecretione mutetur , sed idem maneat , I. si cum. ri. f. I. de exe. rei jud. tamen ubi decrevit usque ad numerum minorem decem , interii sie cest-setur , quia iste numerus gregem non collθiruit, i. xli. de ab g. I. DIt. quib. mea. rem. Vid. i. g. I. de leg. 2. Fabrot. ει n.
b. I. 7s. de leg. 3. Gregem autem legavit πω tor , non separatim singula capita , suralivd sunt, quam grex , I. I. in M. de rei misi. 2bcendum est , eum, qui gregem legat, ο*pi
capita , quae in eo grege sunt , Iesare intelligi, atque ideo quicquid ex grege superest, iit
legati cedente , legatario deberi. Licet enim capita , quae supersunt, pauciora fine, quam ut per se gregem constituant, tamen quotquot supersunt, pars sunt aut fuerunt illius gregis, qui legatus est 3 ac proinde etiam legato con
tinentur , I. in toto. II 3. de reg. jur. Nam nec
area insula est : & tamen si insula legata combusta sit , responsum est , aream adhuc vin dicari posse , d. i. si grege. xa. Nimirum qllia area pars est aut fuit rei legatae , id est , insulae , 2. qui res. 98. f. aream. s. vers. n η de solui. Nec est contrarium , quod tradatur is I. Mit. quib. mvid. Q. am. usum ructum gregi legatum, si in eum numerum pecus recidetit,
quod grex constare non potest , perire. Aliud enim longe juris est in legato gregis, aliud in legato usu fructu gregis. Diversitatis rationem alibi diligenter exposui sub f. pen. sv. it
illis, quae gregem constituebant , ac proindς
600쪽
pars rei Iegatae. Vide &ι. peculium. 6 I. f. I.
: Neopb. bὶe Post testamentum gregi adjiciuntur Exem-x Plum contrarium , cum rei legatae vivo testatore aliquid accessit. Cui grex legatus est , ad eum etiam omnia capita pertinent, quae postea gregi adiecta sunt , I. grege. 2 I. de legat. I. Ratio est , quia testator non illum gregem, quantus tunc erat, sed plane quant utcumque erit, cum dies legati cedet, legasse intelligitur. In summa grex legatario crescit & decrescit. Eademque ratio legati armenti & equitii. Unum eorpus ex dissaviibus evitibus Ueaedium, sc etiam gregis unum corpus est : verum illud συνημεν is , id est, eonnexum, atque ex plur ibus partibus inter se cohaerentibus conia tans; hoc λετως, dι0unc tum,constans ex pluribus
corporibus distantibus , ut populus, legio,
collegium, ι. in rem. 23. g. item quacumque s. de rei vita. I. rerum. IO. de Uuc.
rs. AEdibus denique Iegatis, eorumnas er ma mora , quae post testamentum factum ad ecia sunt, legato dicimus cedere. COMMENTARIUS.
2 Si area Iegata domus imposita sit , superficiem simul eum Dio deberi. Et quid si res legata in aliam speciem mutata sit et a Liud exemplum argumenti rei legatae.
L Per columnas autem Ze marmora quaeli- hec additamenta intelligenda sunt, ι. caetera s. S. item. s. es' seqq. de tegat. r. Sed & si areae legatae domus imposita sit, placet domum,
hoc est , & talum & superficiem deberi , uediterte traditum est in ι. si area. 3 s. de legat. z. tr i. siservum. - . f. si area 4. de legat. r. ubi haec quidem additur exceptio, nisi testator mutavit voluntatem e sed exceptio illa confirmat, solo eo facto testatorem voluntatem mutas e non videri; ac proinde in dubio aream cum superficie deberi. Quippe cui superficies etiam alias jure accessionis cedit; ut res aucta Potius, quam mutata videatur, g. eum in suo. 29. seqq. Ορ. de rer. div. l. qui res. 98. f. Mit. de solui. Non est contrarium , quod apud Caium scriptum est, si domo, quae legata erat, destructa , aliam eodem loco testator aedificaverit , legatum non deberi, ι. si ita legatum GATIS. Soss s. g. ult. de Iegat. r. quia destructione rei legatae legatum interit, veluti s domum legatam testator diruat, navem legatam dissolvat, I. Iana 88. f. a. de legat. 3. Nova autem domus non debetur , quia non intelligitur legata; nisi aliud testatorem sensisse fuerit approbatum. Magis obstat locus Celsi in I. si chorus. s. g. pen. de legat. I. & omnino adversatur, nisi haec Celsi verba quamquam tunc peti non poterat , per concessionem accipiantur : ut sit hic sensus . quamvis ponatur is casus , quo tunc , id est , stante aedi lic t o , legatum peti non potuit , uti non potest , cum constat te iatatorem sic aedificasse , ut nollet domum deberi; quae exceptio est d. I. θη-m . g. si area. q. de legat. I. tamen nunc, id est, aedificio de Diructo , posse aream peti : quia mutatio voluntatis tantum in eo fuit, ne domus deberetur : ita Duar. ad I. 8. de Ieg. I. Don. 8. comm.r . Quod si res legata in aliam speciem mutata fuerit, si quidem ea species ad pristinam
materiam redire non potest, veluti si ex marmore statua , ex lana legata vestis , ex materia legata navis facta sit, legatum intercidit, . quaesitum 78. g. illud 4. d. t. lana 8 8. pr. σg. r. de legat. 3. Si vero species, in quam res
transsata est , in suum initium redisti potest, veluti si massa legata , scyphi ex ea facti sint, placet consistere legatum , atque in huiusmodi
materiam praevalere, d. i. quaesitum 78. g. illud. 4. d. I. Iana 88. g. ult. fac. f. cum ex aliena. 2 s. sv. de reν. div. nisi tamen aut hie haeres robet, testatorem a legato recessisse , aut il-ic legatarius probet, non recelsisse e quomodo accipi debet Ulp. in d. i. servum 44. f. si
pocula. a. de Iegat. I. adi Don. d. eap. I . Cu-
2 o. si peculium legatum fuerit , sine dubis
quicquid peculio aceedit, vel decedit vivo testatore, legatarii luero veI damno est. Auod si post mortem testatoris ante aditam haereditatem aliquid servus acquisierit. Iulianui ait , siquidem ipsi manumi δε peculium Iegatum fuerit , omne quod an eaditam hareditatem acquisitum est , legatario cedere ; quia bH modi legati dies ab adita haereditate cedit : sed si extraneo peculium legatum fuerit, non cedere ea legato , nisi ex rebus peculia Lbus auctum fuerit peculium. Peculium autem, nisi legatum fuerit , manumiso non debetur : gream