장음표시 사용
601쪽
rur , σ ita diυἰ Seυerus in Antoninus reseripse runt. Iidem reseripserunt , peealio legato, non vi- eri id relictum ς ut petitionem babeat pecunia, quam in rationes dominicas impenderit. Adem re eripserunt , pectilium videri legatum , eum rationibus redditis liber esse jussus est , U ex eo reliqua
inferre. N o T AE asto. Suscit, si non adimatur Hoc enim Ipso , quod dominus peculium apud jam liberum factum manere patitur , non obscure id ei donat , i. s 3. de pecul. I. Mn. C. depec..6 3squi lib. mer. Atiam in rationes dominicas Hoc ideo, quia quod dominus servo debet , verum debitum non est, quamvis peculium augeat, i. c. f. q. M pec. IV. I. T. f. pen. de pecul. COMMENTA I usis et cxjus lucro veι damno sit , quod perulis legato, vivo testatore accedit aut deeedit γα Cur placet , si servo manumisso petuIium legarum fit, etiam quod post mortem testatori3 ante aditam haereditatem extνinsecus aecesserit, tegato cedere : si extraneo , non item 3 Explicatuν l. 8. f. ult. de pecul. legat. Cur servo tegamento manumisso peeulium non debeatur , nisi legatum sit: inter visos manumissum sequatur , nisi ademptum fuerit λ-s Legato peculii non eontineri , quod servus δε- mino expensum tulit. ε Peculium legaltim videνi ei, qui rationibus ν
liquisque redditis liber esse jussus est. Multa ex hoe 6- distimus. Primum, euius
lucro vel damno cedat augmentum veIdem inutio peculii legati : deinde servo , qui Ieculium habet, manumissio , quem pecuIium
equatur : tum legato peculii an contineatur, quod expensum. in rationes domini eas: pontremo , qui rationibus reliquisque redditis liber esse iussus est , an peculium ei legatum
in tel ligatur. Accedit vel deredit vivo reflatore PecuIium est instar universi alieujus patrimonii , in quo sunt corpora & nomina ac iura , seu ereditati debita. Passim tiri de psuI. unde fit, ut facile di deminutionem & incrementum reci, piat, i. peculium ε .pν. de legat. a. Papyrius Fronto dicebat peculium simile esse homini ιquippe nasci , crescere, decrescere , mori, Lpectilium o. de pecia. Ait , vivo testatore. Neque hic distinguitur , utrum ipsi servo manu in
que etiam , utrum ex rebus peculiaribus ag- etiam si peculium , an extrinsecus. Ratio est, quia quamdiu testator vivit , nullo casn dies
legati cedit, id est , nihil dum deberi intelligitur.
Auod si post mortem testatoris , t e. in Si post
mortem testatoris ante aditam haereditatem amctum fuerit peculium , hic interest, ipsi servo
manumisso peculium legatum sit , an extraneo : deinde fi extraneo , utrum auctum fit peculium ex rebus ipsis peculiaribus , puta ripartu anci Ilarum, vel foetu pecorum; an quid aliunde peculio accesserit, puta ex operis aut quaestu servi , ex donationibus aut legatis. Si ipsi servo manumisso peculium legatum se,
placet , omne argumentum legato cedere: iextraneo , incrementa ex rebus peculiaribus dumtaxat; caetera non deberi , sed ad haeredem pertinere, ι. 8. 6. MD. de pec. leg. π boe nostro text. Rationem diversi juris mox audiemus. Auia bH modi legati dies ab adita Mνeditate
eedit ) Ratio cur placeat in casu , quod ips sesevo peculium legatum est, etiam id, quod jλ- cente haereditate ex operis ejus vel ex alia re non peculiari accedit, ipsius lacro esse. Γγde quoque simul intelligimus , cur in caseo posito penes haeredem illud maneat. Nimirum sic in universum jus est, ut eum quar quantum sit in legato, id tempus inspiciato squo dies legati cedit, L 8. I. ult. de ρις. ithid est , cum res legata deberi incipit, ι. uitu, RI . de verb. Agn. neque enim aute ad ligata rium quicquam pertinere potest. Proinde iante diem legati cedentem quovis modo auc tum fuerit Iegatum , etiam augmentum ill stι legatario debetur : fi post diem cedentem; id sol tim , quod res Tis ex se producit. Jam νς'ro quando ipfi servo manumisso peculium te gatum est , tam peculii legati, quam liber λ' iis dies ab adita demum haereditate cedit, ιν Din M. edim L seq. quand. dies legat. quando λο tem extraneo , cedit statim a morte testato: sicut in caeteris omnibus legatis, exceptis cοῖ dationalibus, & quae ad haeredem non iras seunt , I. a. eum 3. seqq. d. tit. I. un. g. vfimo. s. f. seq. c. de ead. tali. Confesta Reum igitur omnino est , ut peculium lese tum servo crescat, eamque sequatur cvs Om ni argumento usque ad aditam haereditatem .e traneo augeatur quovis quidem modo usq*ς ad tempus mortis testatoris; ceterum quod cente haereditate extrinsecus accedit, haerς di
lucro fit. Quod tamen diximus, peculii legὸς
diem extraneo cedere ex mortis testatoris απ'
pore , et aperte adversatur , quod ex Jvli δὴ styinptia Ulyianus in I. dentiae s. S. xli.
602쪽
I. Iegat. seribit, si ipsi servo peculium legetur , tempus spectandum quo diei legati cedit : si
Qro extraneo , mortis tempus. Ergo in extra-- neo mortis tempus non est illud , quo dies legati peculii cedit. Paucissimi sunt interprei tes, qui hoc animadverterunt: & tamen lo-t Cus iste cum aliis omnibus , quibus pro certor jure traditur , diem legati cedere a tempore et mortis testatoris, tam manifeste pugnat, ut a sne incusatione Compilatorum pugna haec set dari non possit. Quid ergo dicimus Nimi-it 3 rum Ulpianum cum Juliano respondisse secundum ius suorum temporum & segatusconsulta, a quae circa legem Papiam facta sunt, ex quibus a dies legatorum non a morte testatoris, ted abe apertura tabularum cedebat, d. I. un. f. I. C.
et de ead. toli. Quam ob causam etiam aliam hu- , ius differentiae rationem afferunt petitam δι coniectura voluntatis testatoris. Id vero antiqui juris vestigium oculos ac manus consarcia natorum fugisse. ViNN. Id & alibi factum , veluti in I. io . tr I. 3 r. F. de constit. σ demons . . M. f. de donat. mori. caug. l. I. g. MIt. in I. 2. Is de hared. inst. Quae loca jam notavit Culac. ad Ulpian. Fragm. tit. 24. g. r. HEIN. Nisi ex rebus peculiaribus Puta ex partu peculiarium ancillarum foetu ve pecorum , a. i. g. 6. MIt. de petuI. Ieg. Hoc enim cum accedit, ipsum peculium ex se augetur atque amplificatur : ut hujusmodi augmentum etiam post diem legati cedentem contingens merito legatarium sequatur , arg. f. item ea. I'. sv. de
Peculium autem , nisi Iegatum , tre. quamvis' inter vivos Servo tessamento manumisso-Peculium , nisi nominatim ei legatum fuerit, non debetur , L F iegatus. 24. de pee. Ieg. At eum, qui inter vivos manumittitur, placet peculium sequi , fi non adimatur , I.fl Sticho. s 3. ae pecvι. I. M . C. de pecul. ejus qui lib. mer. Quae- Titur ratio differentiae. Glossa ex Joanne hane asteri, quod inter vivos manumissus operas Patrono debeat, in quorum compensationem Peculium ei relictum credendum fit e libertus autem Orcinus neque haeredi neque ulli alii Peras praestare teneatur. Schneiduvinus ex Jo. Fabro hanc , quod dominus servum, quem in-eer vivos manumittit, majori assectione prosequatur , quant quem testamento , ac proi de etiam majorem erga illum exercere intelligatur liberalitatem , quam erga hunc , cui li-Dextatem in id tempus conseri , quo rebus suis
M. ampIius uti non potest. Hinc esse , quod plus mereri dicatur, qui vivens dat eleemosynam, quam qui moriens , dcc. Sed quid nodum inccirpo quae tunus Peculium servo vindicta, A T I s. sos verbi causa , manumisso relictum , eum neque ut compensatio operarum sequitur 3 quippe quas etiam adempto peculio praestaret, neque luta major putatur esse affectio domini erga
ervum, quem Vindicta , quam quem testam ei to manumittit: licet enim hoc verum sit, tamen , clam morientes longe simus liberaliores, quam viventes & adhuc valentes , liberalior quoque ac prolixior interpretatio convenit voluntati morientium, quam viventium, Lin te tamentis. I a. de reg. Iur. Denique & cum testa- manumento& cum vindicta servus manumittitur, missio ipsa praeter libertatem nihil ei tribuit : est enim manumissio non peculii datio, sed libertatis. Sed quod vindicta manumissum eculium sequi placet, si id ei non adimatur,
anc rationem habet, quod duplex in tali casu donatio est; una expressa, libertatis; altera tacita , minime tamen obscura, peculii. Etenim cum dominus manumisso peculium non
adimit, sed id eum iam liberum sbi habere
permittit , hoc ipso non obscure id ei donatae concedit, cum si donatum nollet, posset adimere. Hoc vero in manumissum testamento quadrare non potest , qui non nisi post mortem testatoris libertatem consequitur, hoc est, eo tempore , quo qui libertatem dedit, peculium liberto relinquere non potest : & quiactim Poterat , nominatim non reliquit, ideo id apud haeredem suum cum caetero jure manere voluisse censetur. De. d. I. si Sticho. s 3. de petis. d. t. de pecul. 6ur qui lib. Petitionem pecuniae , quam in res dominisaid sQuamvis , quod servus domino expressum tulit , id est , quod ei dominus debet, peculium servi augeat, veniatque in actionem de peculio , L 7. f. pem de pecvi. tamen quia verum debitum non est , nee ex ea causa actio servo competere potest , placet peculio legato id non contineri , L s. f. fui. q. de pecul. IV. Quin etiam responsum est , si servo inter vi vos manumisso peculium ademptum non sit, ac proinde concessiim , tamen eum debitores peculiares convenire non posse, nisi mandatiss hi actionibus , d. I. si Stiche. 13. de pecuLadeoque verum videtur, quod Theophilus striabit, peculio legato , τὰ ἐν πρ ρχεερω ἰντα καὶ ἐν ἐτνιμω , quae in promptu in in parato sunt, dumtaxat dominum legasse censeri.
Et ex ea reliqua inferre Ex eo solo quod quis servum suum Iiberum esse iussit, si rationes reddidisset , peculium ei legatum defendi
non potest : nam nec si vetuisset testator rati nes ab eo exigi, peculium ei legatum censere tur , ι. dominu/ 23. g. a. de pec. IN. Caeterum asi rationibus redditis, reliqua , id est , quae
603쪽
putatis rationibus domino eum debere comis terium fuerit, de peculio solvere, aut certamummam haeredibus inserte jussus sit, ei quod in peculio superest , legatum intelligitur, ι. 8.f. interdum T. d. tit. Nam qui servum ex Peculio , quod debet , aut partem peculii inferre jussit, non potest non videri de caetero aliter sensisse , per I. quaesitum ii. f. idem respondit 4 I. vers. denique Nerarius , de instrua..el instrum. legat. TEXTUS.
De rebus corporalibus, & IncorporalibuS.
EI. Tam autem Neorporales res legari possunt quam incorporales : ty ideo quod de uncto aebetur , potest alicui legari , iat actiones suaι haeres legatario praesiet; nisi exegerit τι vus testator pecuniam. Nam hoc casu legatum extinguitur. Sed ex tale legatum valet: Damnas elio haeres meus domum ullus reficere : vel, illum aere alieno liberare
Actiones legatario praestet D. I. 43. f. s. d. I. 7s. f. a. eod. I. Sed di non expectata cessione actionum directarum utilibus 1uo nomine ςxperiri potest , ι. I 8. C. eod.
COMMENTARI Us I Legato nominis quid contineatur a Extingui hoc legatum, si dum vivit testatoν, debitum exactum fuerit , aut etiam ultro f lutum ; π quare 3 Admitti tamen ole probationem non mutaIae voluntatis ex facti circunstantiis.
4 Auid juris , ' cum debitum peti coeptum esset,
testator inteν moras judicii, aut nondum Iacta solutione decesserit λ
s Etiam facta legari posse , ut qui iussur est fa
cere , parere debeat I σ quibus conditionibus
G ncludi hic videtur locus de rebus , quae
recte legentur. Duo autem sunt , quae hoc b. docemur. Unum est, posIe legari tam res incorporales, quam corporales. In textu trajectio est. Alterum , non solum res , quae
proprie & specialiter dicuntur , legari posse, sed etiam facta.
aeuam incorporales Non modo res corporales , ut fundus, aedes , homo , vestis , aurum, argentum , pecunia numerata, &c. legari pol sunt : sed etiam incorporales, ut usus, usu DTIT. XX. fructus, servitutes praediorum, pars haereditatis, aut bonorum liberatio , a Mio . seu nomen debitoris. Et hoc est, quod Juriscontultus ait, & corpora omnia & jura ει servitutes legari posse , I. eaetera I. in pr. deIegat. I. Quid usu, usu fructu , quid servitute legata I e. g. to contineatur , explicatur propriis tit. ia π quid legata parte haereditatis, ι. 8. 6. Mit. id
legat. 1. I. mulier 22. g. iat. ad sen. Treb. qua parte bonorum , I. s. de legat. 2. I. non ampliauas. g. a. I. si quis Σ3. de legat. I. De liberatio ne legata, & quid eo legato contineatur, diximus lup. s. si quis debitori r 3. agiturque de eo
item tit. proprio in κ . Hic de legato nominis agendum est.
Atiod defuncto debetur potest alleui Iegari lQuod mihi debetur , & debitori meo recte le- .go, legatum dicitur liberationis, & tertio ali cui . Veluti, Centum , qua mibi Sejus ea cause mutui debet, Tertio do, lego , i. si sit legarum 7s.f. I. U' L. i. non quocumque 32. g. Pen. de I
gat. r. estque id legatum , quod passim nomi- lnis appellatur, ι. servum Φ . sed etsi s. de Iegae.
Qui chirographum legat , debitum quoque
seu nomen aut actionem legare intelligitur, non tabulas soli1m, s. l. servum Φ . eam de legat. i. d. I. qui chirographum s s. est . I.
in actiones legatario praestet Legato dimidis nihil amplius continetur , quam ut assiones suas haeres praestet , d. I. servum 44. g. sed σμε. d. i. sim legatum T s. f. a. L legatum Ios. de legat. i. Ex quo intelligere possumus, nomine legato neque pecuniam ab haerede posse exigi, neque periculo ejus nomen esse a sed cessione actionum , licet in nium, si sorte debitor solvendo non sit, haeredem defungi: tum etiam nullum esse tale legatum , si nihil debetur, & vel eo etiam catu, quo certam quantitatem testator expressit, veluti si dixerit, Decem , qua mibi Sejus debet , Titio lego , d. l. Metegatum 7s. s. a. Atque olim quidem sive nomen legatum fuerat, sive venditum aut donatum , nulla actio legatario venditori , aut donatario prodita erat, qua suo nomine cum debitore experirentur ; sed expectandum iis erat, donec haeres aut creditor actiones suas mandaret:quibus mandatis, non suo, sed mandantis nomine & procuratores in rem suam experiebantur. Postea vero his utiles actiones adversus debitores tribui coeperunt, quas suo
nomine , non expectata cel bione dΙ rectarum, e ercere ne , is ex legato I 8. C. boc tit. ι. s. ex I. T. C. de bar. vel act. vend. ι. cum I 6. in tride act. Quod ideo videtur constitutum esse, quia
604쪽
quia cessio actioniim saepe protrahebatur , &interdum nec cedi actio potest, ut in specie
Nisi exegerit testator pecuniam Nominis le- atum ita demum effectum habet, si debitum
a vivo testatore exactum non fuerit; caeterum
si testator post factum testamentum pecuniama debitore exegerit, legatum extinguitur, teste Vlp. d. i. si sic legatum s. f. a. de legat. I. Quod hic confirmat Justinianus. Ratio hujus rei est , quia testator exacto debito , quod legaverat , ademisse legatum videtur et quemadmodum & ille , qui rem legatam postea alienavit , ι. Adeicommissa a r. 6. si rem m. seqq.
legat. 3. Quin alia etiam ratione, eaque fortiore id hic efficitur, quam ubi res legata postea alienatur. Nam res tametsi alienata est, durat, legatumque consistere potest , Iicet res aliena iacta fit i at cum nomen exactum est, extinguitur ipsa substantia debiti, a συςασι sτῆ χρεου , hoc est , illud ipsum , quod legatum
est , perimitur , ut frustra desideraturus sit legatarius, actiones sibi ab haerede praestari, quae nullae supersunt. Haec differentiae ratio indicatur d. l. 'deicommissa ri. f. ergo i 3. ix d. I. si sic legatum 7s. g. i. nec absimile est, quod traditur in I. r. f. liberatio 4. de lib. ieg. legatum liberationis evanescere, si dum vivit testator, debitum exactum suerit. Sed & si ultro, quod debebatur , solutum est , vel acceptilatione aliave qualibet ratione debitor liberatus, legatum nominis , sicut & liberationis,
extinguitur, I. id ii . de lib. leg. Enimvero etiam hic admittitur probatio non mutatae voluntatis ex lacti circunstantiis, I. pen. de adim.
ιeg. Finge , ideo nomen exactum elle , quia forte debitor ad inopiam vergebat, & pecuniam pro deposito testatorem habuisse ; pote Tat legatum aut fidei commissum peti, quasi
non hoc animo testator debitum exegerit, ut Iegatum adimeret, d. l. sdeIcommissa 1 I. f. ergo Is. Petetur autem hoc casu legatum recta
ab haerede ; nam frustra etiam hic legatarius ageret cum haerede , ut actiones sibi cedantur: quippe quae debitore liberato nullae superiunt. Similiter si debitore ultro pecuniam obtulit, M acceptam item pro deposito testator habuit, Placet, legati aut fidei commissi petitionem peresse , quasi voluntate non mutata , d. g. ergo 13. i. Mei commissa Ii. Exigi vero etiam in hoc casu videtur , ut in deposito sit habita P ccunia r secus autem esse , si ut in solutum data, ita simpliciter in solutum accepta sit,AErg. d. l. fideicommissa ii. g. ergo 13. d. i. si id ra. de lib. ι . ubi simpliciter Jurisconi ultus
xespondet, tolutione debiti extingui legatum GATIS. sc nominis. Glossa tamen distinguendum putat inter debitorem , qui ultro solvit , & qui a
creditore conventus : quam distinctionem Schneiduvino probari video. Ait, nisi exegerit. Quid ergo, si cum pecunia peti coepta es- 4set, testator inter moras judicii, aut etiam post sententiam nondum tacta solutione decesserit Bart. in I. nepoti f. de instruct. vel instrum. Ieg. eumque secuti Ang. & Myns. Me, putant , eo catu petitionem legati superesse, nec intelligi ademptum legatum quamdiu res non desiit esse plane integra. Et vero si rem legatam vendidisset testator , eaque nondum tradita decessisset, legatum pro extincto non esse habendum probat textus in I. praedia 27. f. liberto 3. de instruct. vel instrum. 1eg. Quod etiam nobis videri supra diximus in s. si remit. Sed non sunt haec prorsus similia. Et alienatio rei legatae non necessaria, & petitio
debiti, argumenta sunt mutatae voluntatis. Caeterum nuda venditio, seu quae traditione con .summata non est, pro alienatione non habetur , quod effectum attinet ademptionis; ideo scilicet, quia traditio arbitrii venditoris ei undem testatoris est , qui rei dominio , quod
transferre poterat, retento , & maxime si nec pretium acceperit, non videtur protinus legatum ademptum voluisse. Non debet autem
legatario prodesse, quod moras nectit debitor, aut judex sententiam differt. Adde quod actio in judicium deducta consumitur , licet nova nascatur judicatio. Nihil sane pro Bart. sententia facit, d. I. s. de instr. Ieg. Nam in specie illic proposita vel maxime debetur quod exactum est , idque pro consesso sumitur, sed
dubitatur, an si debitor condemnatus vivente testatore non satisfecit, etiam ejus petitionem
legatarius habeat, quod ex sententia judi eis
debitum necdum solutum est, propter verba legati, auod meum erit: quibus testator usus
Damnas esto haeres meus domum illius reficere Etiam facta, ut diximus , recte legantur , aut in fidei commissum deducuntur. Id est , damnari potest haeres . aliusve, qui testamento
obligari potest , rogari, ut aliquid in gratiam alterius faciat, vel non faciat; Si qui jussus autro a tus est , parere debet, modo ne quod fieri scriptum est,contra jus vel bonos mores sit, i. si quis i . f. pen. de legar. i. aut aestimationem non recipiat, veluti si haeres liberos suos emancipare iussus sit, aut extraneum aliquem
adoptare , i. filius m. I i . g. sed si 8. de legat.
I. I. uxorem I. g. ejus haeres 8. de legat. 3. iunge tamen ι. A eui si . de eond. in dem. Facere
jubetur haeres di licite in exemplis hic pro D
605쪽
sitis, cum damnatur domum alicuius reficere, vel aliquem arte alieno liberare & similibus, veluti si jubeatur alteri domum vel monumen intum extruere , aut landum vendere , ι. mortuo 2 p. g. iat. de legat. 2. I. si cui ε'. g. antepen. X seqq. eod. r. ι. fideicommissa II. 6.ult. eod. 3. Paul. 3. sent. 6. Non facere , veluti si veretur fundum aut domum aliamve rem alienare extra familiam, d. ι. filiusfam. ix q. f. cum pater I s. de legat. r. I. peto 69. f. fratre eos. 2. Plane si id , quod fieri jussum est, ad nullius utilitatem pertineat, veluti si testamento quid vetitum alienari , nec causa expressa sit, & persona ignoretur , propter quam testator id fieri velit, placet scripturam, quasi nudum praceptum contineat , nullius momenti esse, d. ι. filius m. III. f. Divi I 4. I. pater 38. 6 Julius A. t. Lucius. 93. in pr. de Iegat. 3. Eiusdem generis sunt, quae a Papiniano dicuntur ineptae desultistorum circa sepulturam voluntates, veluti ut vestes aut ornamenta in funus impendantur , i. servo a II. S. ult. de leg. I. Liat.
22. Si generaliter servus, vel res alia legetur, electio legatarii est , nisi aliud testator dixerit. NOTAE. . si generaliter Valet legatum generis, eum corpora ei subjecta sunt uniusmodi, eadem forma interna & natura constant, velutis homo , equus, aut bos legetur : alias inuti- Ie est , v. g. si animal legatum sit. Sed & si domus legata sit aut fundus , nec fundum ullum aut domum testator habeat, magis derisorium, ruam utile legatum est , L ss. g. 4. de με. dot.
ac. I. I 8. de Ieg. r. nimirum , quia ista certam determinationem a natura non habent,
di nimium quam utilitate distant , ι. 24. f.
Electio legatarii est L. to 8. s. t. eod. t. I. v. g. I. de opt. Ieg. ut & in rebus disiunctim legatis, ι. I . g. pen. eod. l. I. 23. eod. 2. Aliud est in contractibus , g. 33. vers. Huic autem, inst. de act. I. ro. in M. de jur. dot. Neque enim tam largam contractus , quam ultimae voluntates interpretationem recipiunt, ι. I 2.
de reg. jur. Non est autem electio haec plane Iibera , d. t. IT. de leg. I. Aliud testator dixerit in Aut sermonem ad hae redem direxerit, ut in formula legati damna
tionis: nam per exaequat Ionem legatorvae n hil derogatum voluntati testatoris, g. i.
et auid prudentibus sit genus , quid θαἰei
a De itionem Epuus f. ad genera summa assubalterna non pertinere , sed tantum ad vim infinitum : nee tamen aliter , quam si s citibula generi subjecta certam a natura babent
3 Si res generi Iegato Dbjecta natura dete meata non sunt, legatum inutile esse , nisi reflati
res ex eo genere babeat: σ num boe elisa is
fundo simpliciter legato obtineat Ubi utile est legatum generis , regulariter cic tionem esse legatarii. s ritui in speeissa inter genera legatorum cista potestatem eligendi differentia. s an ipsius differentia ratio adbue habenda, ραδε
quam legatorum omnium una coepit ese a tura
I Ruibus easibus baradis sit electio , etiamsi reo tor id non expresserit λ1 Electionem in casu nostro non esse usis tliberam , in quid hic jure patrio
INsgnis hic locus est & difficilis. pila l
mo notandum , genera a nostris Eci t omnia , quae sub appellatione commuai Fg res res huic appellationi subjectas coatiate ietiam ea, quae plerique Dialecti eorum lyecit esse ajunt, genera esse negant; cujusmodi uax, Verbi causa, homo , equus , bos; specie, si tem nostris esse , quae Dialectici vulgo voc R individua, & non esse species contendunt, yx Stichus, hic equus , hic bos. In quo n.:Wi communem usum loquendi sequunturi cum dicunt, in mutuo reeipi non eam ςφspociem , sed genus: pro quo in scholis di ς rent, non idem numero, sed idem specie. - etiam ex sententia quorumdam philoisit Rrum revera quae de individuis praedicantor,gς nera sunt, scilicet infima , individua ipse ipς cies, nempe specialissimae; atque adeo ab irso etiam Aristotele sic appellantur, ut Vi πη
est l. 2. ρbitos e. I. in lib. 3. e. . item pari. animal. east. . Deinde non omne lςν itum generis valere. Interpretes primum
otὸ hinc removent genera summa & subali na , veluti si quis substantiam, corpus γanimal simpliciter leget: quia in his
finitas generis, ut rem levissimam ex ς' ς nere & vel minimam de mundo a g . . 'ste
xvr, haeres praestando liberaretur. Dein m ς' Dissiligod by Coralla
606쪽
iere infimo , quod uti diximus, in scholis est
infima lpecies , recte distinguunt inter res huic generi subjectas, ut, si tales sint, quae certam
determinationem habeant a natura , ut homo, equus, bos , earum rerum generaliter relictarum legatum valeat, I I. l. legato. 3T. in pr. π Φ.s ferυus. Io 8. f. 2. de legat. I. I. baredes. 1 f.' a g. si incerto. II. fam. ereis. Si vero natura de-- terminatae non sint , ut landus & domus, Rinippe quae non natura, sed destinatione ho mi nis constituntur , I. q. f. quod F 3. de tegat. a. l. locus. so. de verb. sign- in eo omnes conseruiunt, ut si testa or nullas aedes aut iundos habuerit, ex simplici harum rerum legato nihil debeatur , magisque derisorium tale legatum sit, quam utile , i. si domus. TI. de legat. r. ι. cum post. 69. 6. gener. . de jur. dor. I. ita si sulatus. Ii s. in pr. de verb. obi. utpote quod auperiore nihil aut parum utilitate distet; aut, quod magis puto , quia his rebus simpliciters legatis, nuII isque a testatore relictis, tanta est incertitudo , ut nullo modo definiri ponsit, quantum praestari debeat , ac proinde sit aniliter habendum, ac si ignotum legatum sit,
a. I. cum pos 69. g. gener . . Quod si testator fundos aut aedes habuerit , aedibus simpliciter Iegatis, omnes consentiunt, legatum esse utile , unasque ex his, quas testator reliquit, de- heri : estque in eam rem textus apertus in d. I. β domus Ti. in pr. At si fundum in genere legaverit, alii nian magis hoc casu legatum va-Iere putant, quam si nullos sandos testator ha huisset: alii tam fundi legatum utile esse, quam domus, unumque ex landis, quos testator reaionibus distinctos habuit, praestandum. Pro illis facit,quod generaliter traditum est,sundo non demonstrato , nec legatum ullum nec stipulationem esse, d. I. cum post 69. f. genera 4. a. i. ita stipulatur si s .in pr. pro his exemplum aedium legatarum , d. ι. si domus II. de legat. r. quarum & fundi hactenus eadem ratio videtur , arg. d. ι. 2 . f. pen. de legat. I. tum
quod cum tellator seneraliter rem aliquam
legat, dari iubet, de suis eum rebus sensisse existimandus sit , uti responsum est, si quis
Liae redem damnaverit, vinum , oleum , Iru-
amentum dare, non adiecta quantitate , hoc Ie-Watum sie esse accipiendum , quasi testator aegasset vinum , oleum , frumentum suum, &Tantum , quantum ex his generibus habuit, ι. . de triti viri. οι. Ieg. Cui sententiae , quae est Petri de Bellaperi. in a. i. ita stipulatus in s. ego quoque accedo I quamvis contraria pluri--hus probata dicatur: quod tamen & ipsum incertum est, vel teste Gomerio & ipso contra-siae sententiae assertore, I. resoι. I 2. n. 32. Tom. I.
2. resoI. G. n. '. eensul. D. Don. Ia d. I. ita stipulatus II s. n. I I. er seqq. ubi simul docet, stipulationis & legati non eamdem per omnia in proposito rationem esse : quod & verum esse a vel ex sola collatione, d. I. 7. de tritis.
Quinimmo, etsi nullum landum nulla ive aedes leuator habuerit, ex aequitate tamen iuris Can. atque ex verisimili mente defuncti simplex harum rerum legatum sustinendum esse , & pro modo facultatum eius, dignitate, ac charitate , vel necessitudine legatarii statuendum, quales praestari debeant, post Archidiac. Panorm. Felin. N Alexandrum censet idem Go-
mezius v. loe. n. Io. ac moribus quoque id receptum tradunt Autumn. eonfer. du droia. au
d. l. II. Grol. 2. Introd. 22.
Elactis legatarii es Ubi utile est Iegatum
generis , placet, electionem non haeredi, sed legatario dari, ut hic scriptum est , in ι. L. f. I. de opt. Ieg. idemque est, si pIures res disjunctim legatae sint, veluti Stichus aut Pamphilus , ι. planὸ 34. g. pen. de legat. r. ι. si is
eui I s. ι. Lucio 23. eod. t. aut si ex duabus ri ribusve rebus nominatis una legata suerit, Puta si testator dixerit : Ex duobus servia meietinum Titio do, lego , I. qui duos χo. de legat. I.
Diveis autem casus sunt, qui proponunturin 1. si quis Iz. f. I. I. cum θνvis I9. f. scio s. eod. Caeterum additur hic exceptio , ns aliud testator dixerit. Addamus & alteram , nisi se monem ad baeredem direxerit; nisi potius dicimus , hoc etiam verbis illis , nisi aliud dixerit, significari. Sed etsi testator aliud non dixit, magna tamen adhuc cautione, quod hic simpliciter definit Justinianus, in legato generis legatarii electionem esse , indiget. Jure veteri εetiam , cum genere legato , aut duabus rebus
disjunctim , de iure eligendi quaeritur , differentia erat inter genera legatorum. In legato vindicationis legatario , in damnationis haeredi electio permittebatur : cujus differentiae testimonia non obscura videmus in I. planὸ 34. f. pen. t. si a substituto 4s. f. i. t. si res IIo. de legat. I. d. I. si is cui et s. d. i. Lucio et 3. I. si
ita 3. g. ult. eod. v. l. qui concubinam 2'. f. r.eod. 3. Hoc autem & voluntas testatoris exigere visa est , & ratio juris. Voluntas testatoris: quippe qui in legato vindicationis sermonem confert ad legatarium, ei dans, legans, eum sumere , capere, sibi habere iubens. Ialegato autem damnationis haeredem alloquitur, damnans, iubensve eum dare aut sacere. Ratio iuris , quia is , cui per vindicationem res legata erat, non tam eam actione in personam ex testamento petere poterat, sed etiam
607쪽
ne in rem. Par autem est, ei electionem tribui, qui rem vindicare potest, quod signi Mat African. i. si servus Io 8. g. a. de legat. I. ubi ait, ejus electionem esse oportere, cui potentas si, qua actione uti velit. At cui per damnationem quid relictum erat, is eam rem vindicare non poterat , sed tantum in personam ex testamento agere , haeredemque ut debitorem quasi ex contractu obligatum convenire hujusmodi puta formula , Go , te mibi servum dare oportere, aut hac , Mo, te mihi Sticbtim aut Pamphilum dare oportere. Itaque iuris ratio pontulabat , ut hic haeredi concederetur electio exemplo caeterorum debitorum , quorum regulariter electionem esse in debito generis, aut pluribus rebus disjunctim promissis conntat , f. si quis agens. 33. res bule autem ins de
U. I. plerumque. Io. in M. de jur. dor. I. ubi autem T s. f. qui illud. 8. de verb. ObI. Quaeritur
veris , an hodie distinctionis istius ulla porro ratio habenda st. Nam postquam Justinianus differentiam generum legatorum sulfulit, legataque omnia sic exaequavit , ut etiam ius vindicandi , a quo jus eligendi pendere videtur,
per d. i. si servus Io 8. f. 2. de legat. I. ex omnibus concesserit, I. I. C. comm. de Iegat. mutitis visum est, electionem legatarii factam perpetuam , neque ex modo legandi amplius aestimandam. Verum ego eorum sententiam veneror , qui negant, legatorum illam exaequationem ad effectum , de quo hic agimus, trahi oportere : quippe quae , ut supra quoque monui , sc semper accipienda fit, ut ne quid admittatur contra voluntatem testatoris. Utri autem electionem tributam testator velit, legatarione , an haeredi non potest apertius declarare, quam cum jubet, aut legatarium vindicare , aut haeredem dare. Illic enim , climverba executiva , ut loquuntur, ad legatarium dirigit, apertissime sgnificat, se eligendi quoque potestatem ei facere : hic vero cum eadem verba ad haeredem refert, hoc ipso contra ontendit, se haeredis arbitrio permittere , quam rem velit dari. Et igitur si testator legaverit,
Hares meus damnas esto hominem dare; vel sic alternative. Haeredem meum Sticbum aut Pamphilum dare jubeo : in his legatis dicimus, etiamnunc haeredi electionem concedendam , non obstante supra dicta exaequatione. Nihil enim magis rationi repugnat , quam ut ibi electionem tribuamus legatario, ubi eam testator tam manifeste permittit haeredi. Quamobrem nec vindicationem legatario ante dari oportebit, elim haeres declaraverit, quid ex genere aut
rebus disjunctim hoc modo legatis praestare velit. Atque hane sententiam post Glossi Batti
si aliud testator dixeris Aliud dixisse tessator intelligi debet, non tantum si exprelsis verbis haeredi electionem permiserit, I. μον.
χχ. de vi. Ieg. i. bujusmodi. 84. g. Stichum. I. de legat. I. I. II. in M. eod. v. verum etiam sverba legati executiva ad haeredem direxerit, ut fit, cum quid per damnationem ab harete legatur , ut jam dictum & demonstratum et Plan E enim cum ex voluntate testatoris tota haec res aestimanda sit, parum interest i verbis, an per modum legandi voluntatem suam declaraverit. Sed etsi testator aliud non dixerit, Jopus tamen hic est non una cautione. Ν1m neque ad res omnes generaliter legatas definitio Justiniani pertinet , & ad quas pertiset,
in his electio legata iii non est infinita. Diamus igitur primum, definitionem tantum sis tinere ad eas res , quas ex eo genere testator habuit: si nulla habuit, placere , haredis λt bitrio potius rem permitti, quam legata et infinitam electionem dari , de qua verbis non est testatorem senssse cum tam Pisononere haeredis, arg. I. unum. I. g. 'da legat. 2. Et quod de vino certae quatuum expresse traditum est I. 3. de trit. Un. let. phaest dubium , quin ad caeteras quoque res tu neat , idemque dicendum si, non solum icerta quantitas , verum etiam s corpus is p nere legatum fuerit , puta servus, nec ullum servum testator reliquerit. Id quod etiam e est efficitur , quia rei , quae testatoris non fuit, vindicatio legatario competere non potest; λt illa cessante nulla electio , d. I. si semul. io f. a. de legat. I. Deinde nec pertinere de si tionem ad res omnes, quas testator ejus se. ris habuit , sed ad corpora tantum , aut ip cies , non ad quantitatem : quippe quae us)ς cumque sumi & solvi potest , I. 4. de triης
ieg. l. Titia. 3 s. s. I. de atir. arg. IV. & xlv legata , ut quantitate, nec actionis electio dcc vindicatio est. Sed & cum eorpora generοὶς gato contenta certis finibus natura circum: cripta non sunt, qualia sunt domus, naΥi νsundus , non legatarii, sed haeredis electistest, qui rem unam quam volet, ex his, quὸ testator habuit, legatario dabit. De do 'legata hoc aperte scriptum est in L fm TI. in ρr. de Ieg. i. quapropter dubi an dum non est , quin idem obtineat, si οδ i
simpliciter legata si, aut fundus, pq ' ν
608쪽
quod non putamus, landi legatum valere,
ii testator fundos habuit. Ratio est non ea, quam vulgo afferunt , quod haeres praesum a. tur melius scire , de qua re testator senserit ἔ nam haec ratio in haeredibus extraneis, in impuberibus, furiosis , &c. locum non
habet , & si vera esset, haeredi indistincte tribui deberet electio : sed ne , si legatario hie
electionem concedimus, haeredem, supra quam credibile est testatorem voluisse oneremus, quae coniectura legis est , d. I. unum 67. g. si rem.
s. de legat. 1. Manti c. de eonject. ult. voI. lib. 3. tit. I. n. 2S. Nam inter aedes &aedes , inter
navem & navem, inter landum & fundum fieri Potest ut nulla sit proportio & major distantia, quam inter Mantuam Ze Romam , inter viburna & cupressos et quam ob causam , etiam his rebus generaliter legatis , si testator nullas eius generis habuit, legatum inutile habetur. Estque haec etiam interpp. nostrorum communisupinio , teste Gomea. quam & ipse probat a.
ν r. res. II. n. s. Auctoritas Pandectarum Florentinarum , in quibus haec scriptura est in
r. a. i. si domus. I. Si domur alicui simpliciter lagata sit , cogentur ba rede 3 quam vellet domum ex bis , quar testator babuit , legatario dare me aliquando movit , ut etiam domo aut re alia
ei uidem eonditionis indist .ncte legata , putarem legatario electionem compcirre : sed plus
apud me nunc valet consensus reliquorum omnium exemplarium , in quibus constanter legitur , cogetur hares, quam domum volet , in. ob rationem allegatam 3 scriptura Florentina orationem esse it duriorem. In editione Ha-Ioandri legitur , euentur haeredes, quam domum morent , ere. quae scriptura etiam certius,
quam vulgata , heredi electionem tribuit. VINA . Sea magis est , ut servetur electio Florentina. Haloander enim ex ingenio scripsit υο-ιent , nec consensus reliquorum exemplarium opponi potest Florentinae reliquorum sonti. Vid. Cl. Henr. Brenchmanae Hist. Pandect. lib. 3. cap. I t. Si ergo plures hujus generis res reliquit testator , omnino electio erit legatarii. Nec obstat I. 37. f. r. Is de legat. I. quippe ubi magis species certa legata , quam genus. Denique praelumptio quidem est , testatorem voluit se s quam minimum onerare haeredem suum , I. ε . g. g. f. de Ieg. 2. sed & sortior
militat praesumptio pro legatario , quod ei
electionem concedere voluerit testator , dum a speciem certam non expressit. HEIN. Postremo sciendum est , etiam tunc cum Iegatario
electio datur , non dari infinitam & per Omnia liberam , ut possit ex genere legato quodcumque velit etiam optimum eligere I puta GATIS. Iverbi causa, homine generaliter legato , auctorem ; sed conclusum intra modum , ut ne optimum accipiatur , t. legato. IT. de legat. I.
Unde apparet, veteres in tota hac electione id semper egisse , ne immensum quid tribueretur legatario , neve haeres nimis oneraretur. Illud expeditum est , si de certo servo , aut re alia testator senserit, nec appareat de qua , haeredis electionem esse , d. I. legato. I T. q. I. fac. i. si qui1. 32. g. r. ι. cum servus. I s. f. scio. s. eod. Secundum ius harum regionum sic in dubio , genere legato, circa electionem definie n.
dum censet Crotius lib. 2. manis . cap. 21.
Si ejus generis , quod legatum est , res sint in bonis de iuncti, legatario electionem Permittendam , sive res tuae naturalem determinationem habeant, ut equus, sive arbitrariam , ut domus , navis. Sin autem de iunctus nullas ex eo genere res habuerit, aut si res pondere mensurave constans simpliciter legata sit; tum haeredi permittendum unde velit, huius generis rem lumere & praestare : id enim voluntati de- defuncti , cuius solius apud nos ratio habetur,
maxime videri contentaneum. Caeterum neque posteriore hoc casu haeredem defungi pessimum dando : neque priore illo legatarium posse optimum vindicare , extra quam si duae tantum species istius generis in haereditate de
23. Optionis legatum , id est , ubi testator eκfermis suis υel aliis rebus optare legatarium jusserat, habebat olim in se eonditionem: ty ideo m, ipse Ie gatarius viυus optasset , ad baredem legatum non transmittebat. Sed ex constitutione nostra in hoe in meliorem flatum reformatum est , ly data es licentia haeredi Iegatarii optare servum , licet vivus I gatarius hoc non fecerit. Et diligentiore tractatia
habito , in hoe in nostra constitutione additum ess e plures Iegatarii extiterint , quibus optio relicta est , dissentiant in eorpore eligenda : sive unius legatarii plures haereder sint , in inter se circa optandum dissentiant , alio aliud corpus eligere cupiente , ne pereat legatum , quod plerique prudentium eontra benevolentium introdνcebant , fortunam esse bujus optionis judieem , in forte hoe e se dirimendum , ut ad quem fors pervenerit, i lius sententia in optione pracellat.
23. Habebat in se eonditionem Σιωπηρῶς; quoct
609쪽
tamen a Theophilo additum non est , ut quidam falso tradunt. Constituitona nostra Extat in I. ulι. C. comm . de Iegat. Sorte esse dirimendum Frequens admodum etiam apud veteres sortis iudicium , I. i . de judic. l. s. Iam. ere. I. 24. S. I . Mete. lib. ubi ici- Iicet animi iudicio negotium explicari non potest : alias sorti res non committitur , I. g. depact. 6. I. sv. de satisd. tur. I. AT . in M. pr. C. de epise. σ cIer. COMMENTARIUS.I Legatum electionis idem esse , quod optionis diversum autem a simplici legato generi, τ al
a Legatum generale σ ahernativum , quantumvis cum jure eIigendi, non esse idem cum eo, quod optionis dicitur.3 Optionis legatum babuisse olim in se condii ο-nem , eamque cob rentem persenae legatarii, ita ut ad haeredes non transmitteretur.
4 Explieeοtur l. si sic. legatum. s. g. pen. delegat. I. rejecta interpretatione DoneIli. 1 Notatur inconsiderantia Bacbosii. 6 In l. ult. C. comm . de legat. nihil ratisum de jure optandi transmittendo : sed timere diver-δει easus misceri.
I Frequens fuisse apud veteres judicium sortis 3 qui ex micatione digitorum usi.
QVid m putaverunt, aliud esse legatum
optionis, Illud electionis; quod salsum
esse, atque utroque vocabulo significari specialem ac solemnem electionem , manifeste apparet, ex I. s. de legat. I. l. I. I. E. in pr. ex S. ult. t. q. t. si tibi. 8. in pr. G pus tit. de vi. vel ele I. Ieg. Caeterum legatum optionis
seu electionis diversum este a simplici Iegato
generis aut alternativo , certum est , d. l. a. in pr. σ g. r. i. cum ita. s. g. I. d. tit. Nec
una inter haec differentia est. Nam primum in legato optionis solemnis est & expressa electio 3 in legato autem generis & alternativo inest quidem etiam electio , sed tacita & sim lex, non solemnis. Deinde optionis legatum emper relinquebatur per vindicationem : generis aut alternativum jaepe per damnationem. Hinc est , quod in legato optionis electio sit essentialis , atque ea , legata optione , non possit non esse legatarii ; in legato autem generali & alternativo nonnunqua in haeredi electio competit 3 vel quia ex prel se ei data est, vel quia forma legandi tacite in eum collata. Praeterea generis legatum purum est, ac Proinde s antequam vindieet, Iegatarius decesserit,
ad haeredem transmitt. tur , I. nee semel. o. S. pen. quan. dies IV. eia. ae optionis legatum habebat olim in se conditionem , scilicet fi ipse legatarius optasset, ut hic ait Justinianus: eratque adeo ius hoc optandi mere personale , ut in haeredem trans serri non potuerit. Ad hri cui genus legatum est , ei optimum ex eo genere eligere non licet, I. legato. 37. delegat. I.
ei autem licet , cui legata est optio , i. flvii.
F. f. I. de doI. mal. Grol. 2. manvdνίy. sq. . excepto casu speciali Laeli. f. I. c. cem
de tu. Denique optio solemnis numeratuI la ter actus legitimos , L aritis. II. de reg. jνη. quo sane referri non potest simplex, quae lega eo generis inest, electio. Plane in d. tit. devt. IV. occurrunt quidem etiam loci , in quibus tractatur , genere legato , cui arbitrium est, gendi permittendum si, ut in L h. g. r. st το. I 2. i. si Pamphilo. io . sed aliter fieri noa potuit propter affinitatem , quam alterum te gatum cum altero habet. Et enim in utro οε electio : & in eo cuoque conveniunt, quia semel dumtaxat optare aut eligere licet, ιs de legat. I. I. apud Aodium. 2 o. de unu fac. i. h usmodi. 84. f. Stichum. s. δε-i i. statu libertim. Q. in fln. eod. x. Idem lybri quod in utroque legato fingulae res quia β modo sub conditione legatae intelli gratoI, 3. qui in is quib. man. quod res omne i rum aut genus aut optio legata , exhiladuri. 4. de opt. Ieg. l. 3. f. item si c. ad exbib. λη amplius, etiamsi in legato generis aut alte sὸ tivo nominas im facultas eligendi legatari' data si, veluti si ita testator dixerit, Diost 'vum , quem voluerit , do, lego, vel I iiD Hlud, utrum elegeris, puto tamen nihilo
optionem legatam; sed pro simplici leg;ipneris aut alternativo hoc etiam habendum,arg. l. illud aut illiad. is. de υν. leg. propriς enim optio legata dicitur , cum ipsa elesti' τὸ πνι ρε σθα ν, legatur, veluti fi dicat testato Titio optionem seretorum meo iam do , lego: q*ycasu tres servos eligi posse rescriptum es, i, i eod. vel sic : Titius ex semis meis, qxem Mithoptato : vel , Ex scyphis meis , quem velis,
gito , flbique habeto. Iulianus in I. si 'Uti ri
O. eod. Verbum optionis in generaliore fissi ficatione accepit pro quavis electione. Habebat in se eonditionem ) Σιωπχρῶς. Vetere 1 lut hic commemorat J i. stinianus , credeb-nta legatum optionis in te habere hanc conditio nem , si ipse legatarius optasset. Quae quid meon ditio etsi tacite inerat , cuius generis cod diriones non solent facere legata conditionὸ lia , i. tanditiones. γγ. de eon. σ dem. tam
610쪽
auia ex voluntate restitoris videbatur proscinci, eamdem vim atque effectum habebat, quam habent conditiones caeterae , quae ex testamento veniunt, scilicet ut legatum efficeret conditionale. Sed & ipsa conditio Iegati quasi personae injuncta ab alio quam a legatario ipso impleri non poterat, ut proinde jus eligendi in optionis legato perionale esset , &vel ideo ad haeredem mortui ante Electionem legatarii transferri non potuerit. Non obstat, i. si sic legatum 7s. f. pen. de legat. I. ubi scscribit Ulp. Si quis ita stipulatus , Stichum aut' decem , utrum ergo velim , legaverit, quod eι debebatur , tenebitur bares ejus, ut praesει legatario actionem , electionem babituro, utrum decem an Stilbum persequi malit. Nam ut superius diximus , legatum generale aut alternativum, licet eum jure eligendi, non est idem aut ejusdem prorsus naturae cum legato , quod in I pecie dicitur optionis. In legato hujuImodi, iIIud aut iιlud, utrum elegerit legatarius, est quidem etiam electio perionalis, ted hactenus ut servo aut filio cohaereat , I. st stipulatus 76. de verb. ObI. non ut nullo electo, decedente legatario , post diem legati cedentem ad haeredem jus electionis non transmittatur : transmitti enim expresse scriptum est a Paulo in . illud 1'. de vi. Ieg. nec illa est inter tale legatum & ejusdem generis stipulationem disterentia. Jam vero si stir utatus fuerim illud aut illud, quod ego voluero, mortuo me ante electionem , in haeredes obligatio transit, ut idem Paulus respondet in d. i. si stipulatae; 76. Ae verb. ObI. Nec est admittendum , quod Do-mellus in d. l. existimat, obligationem transi-τe , electionem non transire 3 quo nomIne-tiam reprehenditur a Bach ovio bie: nam Do- Delli illam opinionem cum ipse locus satis refellit, tum perspicue species paulo ante pro-Posita ex d. i. si sic Iegatum 7s. f. pen. de legar. a . Nisi enim una cum obligatione ipsum etiam Jias eligendi , quod ex stipulatione testatori quaestum erat, in haeredem ejus translatum finisse ponamus, haeres cedendo actionem, id justransferre in legatarium non potuit: quippe uisod nec ipse habuit. Inconsiderate autem Baetrio v. jus electionis ex contradita quaesitum in q.
Icoposita distinguit ab eodem jure delato ex te-
m. quasi illud non impediatur conditione, inominus ad haered. trant eat, hoc contra. Nam etsi verum & notissimum est, legatum condicionale , mortuo pendente conditione legata-xio , intercidere , stipulationem autem sub conditione contractam , mortuo ante condi-xionem stipulatore, non extingui, sed spem - diligatio uis transmitti in haeredem, Sinub con-G A T I S. 373
differentia non pertinet ad conditiones , quae personis in junguntur : qualis si omnino necesse est in memorata stipulatione, si eam conditionem iacimus, & nempe eadem , quae in legato optionis , si ipse stipulator elegerit. Conditio omnis in personam certam collata personam non egreditur , deficietque, nisi in persona ejus impleta suerit , ι. qui baeredi 44. I. si ita os . de cond. σ dem. Hinc jam opinor intelligimus, non temere credendum iis esse, qui pro certo tradunt, apud Paul. in d. I. illud I9. de vi. leg. scriptum fuisse, transmitti non placuit ι Tribonianum autem responsum Pauli ad jus novum & constitutionem Justiniani
in Luit. C. comm. de legat. accommodasse iublata negatione.
Ex constitutione nostra data est licentἰa haeredἰ Iegatarii optare Ubi Justinianus caverit, quod hic se cavisse dicit, ut legatum optionis adlegatarii, qui non optavit , haeredem transmizzatur, non invenio. Interpretes omnes intelligunt l. ult. C. comm. de leg. & sane ea, quae
mox sequuntur de dissenso ne plurium haeredum circa electionem sorte dirimendam , arguunt, eam constitutionem hic significari. Etenim , quod Interpretes non animadverterunt, nihil amplius ea constitutione sancitur, quam si ut haeredes legatarii inter se de electione non conveniant, controversia sorte dirima tur : de iure vero optandi ad haeredes legatarii ante electionem mortui contra rationem juris veteris transmittendo, plane nihil ibi cavetur. Immo vero constitutio sic scripta est,
ut ex ea nihil aliud colligi posse videatur, quam quod etiam apud veteres iam olim sic obtinuerit, ut legata optione, si legatarius ipse non optasset, ad haeredes ejus jus optandi
traduceretur. Memorat enim , inter veteres
dubitatum fuisse , quid satuendum foret, si
plures legatarii, quibus optio legata esset, vel uoius legatarii plures haeredes circa eIectionem corporis dissentirent. Inepta prosecto dubit tio , s electio in legato optionis mere personalis fuit, hoc est , ita personae legatarii cohaest, ut uec ad haeredes ejus transierit. Quid dicam non habeo , nisi quod Tribonianus diversos casus temere videtur miscuisse, & casum plurium legatariorum de electione dii putantium inconsiderate confudisse cum casa plurium haeredum unius legatarii: quod & Ba-chovius existimat. ViNN. Ast tanta oscitatio cadere non videtur in Tribonianum. Ex nos. tro f. patet, primo conditam constitutionem, eaque cautum , ut Ec haeredes legatarii optare