Desiderii Erasmi Roterodami Explicatio in symbolum apostolorum, & decalogum

101쪽

Io2 Ex PL. IN SYMBOLu Mium, verbum non assumpsisse carne,

sed aliquid verbi fuisse conversum in carnem , perperam intelligens, quod

ait Ioan. Et verbum caro factum est, hoc est, ut ille falso interpretatur, verbum transmutatum est in carnem, quemadmodum aer condensatus vero titur in aquam, aqua extenuata in acrem. At ex verbo factitio in corpus humanum converso non constituitur homo, sed ex anima rationali & corpore mortali. Si verbum intelligunt DeiIilium: Deus ut ex nullo constat,

ita in nihil potest verti, neque quicquam in illud, si proprie loquamur.

OMd si philosophi negant inter se

co attones, velut ignis non vertitur in aquam , quanto absurdius est rem increatam verti in creatam Z Verum illi' verbum faciunt creaturam,

sed Angelis omnibus excellentiorem ;Αtqui inter Angelum & corpus humanum plus est discriminis, quam inter ignem & aquam. Sed hunc errorem & Euangelistae verbis stulte conceptum aperte refellit, quod inibi mox sequitur. Et habitavit in nobis a

102쪽

APos T. ET DE CALOG. Iolbis. Neque enim in corpore dicitur versari, quod in corpus est trans sormatum : Sed animae domicilium recte dicitur corpus , & Dei templum . recte dicitur homo. Nihilo felicius

deliravit ψ δωνυμοὶ Eutyches, qui co stituit in Christo unicam naturam, ex

divina humanaque compositam. Si dixisset e duabus naturis unam unitam esse personam singularem , & ut dialectici loquuntur individualem, audiendus erat. Na constat in Christo duas aut etiam tres fuisse naturas inter se distinctas. Homo compositus est ex anima & corpore. Sed divina natura quoniam simplicissima est respuit omnia compositionis vocabula. In eandem hypostasim, hoc est,

personam univit se sic , per animam mediam adhaeres corpori, sed in eandem naturam non est confusa: Nestorius dum intente vitat hanc calcariam in carbonariam incidit, confitens duas persectas naturas in Christo , divinam & humanam: sed totidem facit personas, negans verbum unitum homini in eande personam, E. Φ. sed .

103쪽

sed duntaxat per gratiam inhabitasse: unde colligit in eodem Christo esse unam persona hominis, alteram este personam Dei, nec Mariam iecte dici matrem Dei, sed tantum hominis: . quum Angelus apud Lucam dicat virgini : quod enim nascetur ex te sanctum, vocabitur Filius Dei. Unitas enim personae facit, ut communione quadam idiomatum, etiam illa, quae non competunt nisi in naturam humanam, recte de Deo praedicentur duntaxat in vocibus concretis. Deus natus cst ex virgine , non

divinitas: Deus passias est non Deitas , & homo Deus est, non humana natura divinitas. Sed quoniam errO-ium nullus est finis, huius catalogi finem faciam , vereorque ne iam tibi

fuerim i dio tam multa commemorando. ΚA. Me quidem istorum mi seret. Mihi tamen profuit illorum insania, per quos factum est, ut & dilucidius perspiciam veritatem,& credam firmius. C A. Haereticis nihil debetur gratiae , sed plurima graria debetur Deo, cuius bonitas aliorum

104쪽

malitiam suis vertit in lucrum pietatis. ΚΑ. Quur Constantinopolita-- nar synodi Symbolum non sat habet dicere, natus ex Maria virgine, sed addit, & homo factus estὶ CA. Quoniam qui subtilius voluer ut de Christo disserere, licet errore vario teneantur , tamen in hoc consentiunt,

quo negant illum es se homine, dum illi detrahun aliquid , quod ni adsit,

nemo nostrum vere diceretur homo.

Expressum est: igitur, Et homo factus est, ne quis illorum veneno infectus accedat ad baptismum. Quis

alioqui tam expers est sensus communis , ut quum audit Gracchos natos ex Cornelia, roget, num ho- mines fuerint Gracchi ξ Κ A. Unde tam miranda hominum caecitas 3 CA.

Quia de divinis disquirere malae rut, quam simpliciter credere. Scriptura negat intellecturos nos nisi crediaerimus. At illi per tumidam mundi philosophiam intelligere voluerunt priusquam credere. Sit igitur hic huius colloquii finis , ut haec apuiuic

meditatus, post actas divino spiri-B s tui.

105쪽

ro 6 EX PL. IN SYMBOLuΜtui gratias alacrior ad caetera percipienda redeas. CATE cI Es Is IV.

KA. Q Equitur, Passus sub Pontio

o Pilato crucifixus , mortuus&sepultus est. CA. Qui Christo tribuunt corpus imaginarium, ii de dicunt omnia quae legitur in carne paseius, non revera passum , sed in phantasmate. Nos vero, qui divinitus edocti credimus. illum verum fuisse hominem , pariter credimus , illum

vere passum tum in animo, tu in corpore , vere crucifixum, mortuum ac

sepultum. Mors hominis naturalis, est animae a corpore separatio. Quod ubi factum est, quale sit cadaver hominis novimus omnes: anima vero

quoniam immortalis est, collapso corpore subsistit, vivens apud Christum si cum fide decessit,& expectans proprii corporis resurrectionem. ΚΑ. Quid interest inter angelum & animam a corpore separatam λ CA. Hoc quod anima mens quidem est, quem r

106쪽

admodum Angeli, sed ita de nihilo

cleata dum infunditur corpori , ut naturaliter apta sit ad animanda, gubernandum , movendumque corpus

non quodlibet, sed illud cui est pecu

liariter destinata a Deo. Hoc interest inter mortem Christi & nostram , quod nostra anima vi morbi, aut do-fectu humorum depellitura corpore. Dominus autem volens animam suam deposuit, sicuti volens accessit ad crucem. Argumentum est quod in cruce mox a valido clamore expiravit. Quin ipse loquitur apud Ioannem. Nemo tollit animam meam a

me, sed ego pono eam a meipso. TA. Sed ubi interim Dei verbum , quod dicebas sic unitum homini, ut eandem constitueret personam, in animane semota, an in corpore exanimi Z C A. Divus Augustin. pie credidit, nec a corpore nec ab animo fuisse separatum verbum. Sed praestat non

ingredi quaestionum istiusmodi la

byrinthum. Nunc elementa tradimus, non fastigia: & fundimenta iacimus , non colophone n imponi - . E 6 mus,

107쪽

io 8 EX PL. IN SYMBOLuM mus, quia Catechumenum instituimus non theologum , denique tyronem instruimus ad fidem, non veterauum ad praesium. KA. Quur addi mus , passus est, quum ea vox apud priscos non addatur. An non patitur quisquis crucifigitur CA. Hanc quoque particulam apparet adiectam adversus quosdam, qui commenti sunt verbum corpus assumptum velut absorbuisse, ac in se quodammodo trafformatum tale reddidiste, ut nullo

mali sensu tangi posset. Huius do- matis Galanum auctorem ferunt. sed undique reclamat scriptura. Primum Esaias : vere languores nostros ipse tulit, & dolores nostros ipse portavit. Et ne quis cavillari posset, vaticinium obscurum esse fierique posse, ut alium designet quam Christum. Beatus Lucas Actor. 8. refert, quomodo Philippus , qui admonitus a Spiritu Sancto adiunxerat se ad currum Eunuchi, eodem Spiritu sit illi totum hunc locum de Christo pallo interpretatus. Et a piis viris ad Christum passum accommodatur. quod est

108쪽

Apos T. ET D EcAL G. Iosest in Lamentationibus Hieremiae. O vos omnes qui transitis per viam,

attendite & videte si est dolor similis dolori meo. Et in Evangelio Lucae Dominus loquitur, Nonne oportuit Christum pati: & ita intrare in gloriam suam Item I. Pet. 2. Qui cum pateretur, non minabatur. Rursus,

ibidem : Christus passas est pro nobis, vobis relinquens exemplum, ut sequamini vestigia eius. Quomodo autem imitabimur illum perferendis inalis , si nihil ille malorum sensit LEt . Paulus ad Rom. 8. Si tamen compatimur, ut & cum illo glorificemur. Compati Paulus appellat, non indolescere malis alienis, sed ad illius exemplum patienter tolerare persecutionem improborum. Quod autem in anima quoque passus sit testatutipse dicens , tristis est anima mea uiaque ad mortem. Adde quod per omnem vitam multa pro nobis passus est Dominus, sitiens, esuriens, lasses.cens contumeliis affectus, eiectus , captus, vinctus, consputus, colaphis

caesus: ad haec & his similia pertinere potest, '

109쪽

potest, patiendi verbum. K4. Quarsymbolum tam diligenter exprimit

genus morti&ὶ C A. Eadem ratione qua expressit pram omen ac nomen

Pilati , videlicet ad maiorem historiae fidem. K A. Sed quur Deus voluit filii morte mundum redimere, & tali morte i C A. Sed tu prius relponde mihi. Si quis medicus artis suae longe peritissimus susciperet morbo capitali laborantem, & hunc totius artis rudis interpellaret, quur ista ratione curas hominem ὶ nonne merito videretur : improbus Z Quanto impudentius est a Deo rationem exige re, quare hoc modo voluerit redimere mundum. Illud inconcussa fide tenendum, Deo non placere nisi quod optimum est : sive nobis videatur, sive non videatur. Κ A. Stat incon-eussum fidei fundamentum, fas tamen est: opinor , religiose super hisce

rebus percontari. C A. Et nobis respondere , sed eadem religione. Verum haro peculiarem requirunt traetationem , pauca tamen attingam 'elut in transitu. Per hominem ter

110쪽

Α P os T. E T D EcALo G. III renum irrupit mors in mundum , per hominem coelestem conveniebat eam tolli. Per voluptatem illicitam irrepsit humani generis exitiu, per dolores reparata est salus : per virginem serpentis afflatu deceptam venit calamitas , per virginem spiri- . tus Sancti afflatu gravida rediit beatitudo. Porro Deum offensum, sanguine ac caede pecudum reconciliari non solum persuasit lex Mosi, verum& Abel in ipso statim mundi exordio sacrificium obtulit de primogenitis

ovium suarum , adeo ut gentibus quoque verum Deum ignorantibus persuasum fuerit hominum scelera

morte & sanguine dilui. Apud quasdam gentes mos erat publicus, per totum annum diligenter alere hominem , qui se sponte ad mortem obtur . ' lisset, atque hunc interim ut sacram

ac Deo dicatam victimam venerabantur. Eum exacto anno coniicie- . bant in mare, existimates unius morte quicquid malorum imminebat civitati posse averti. Magnoque studio celebrantur, Crodus, divinius Cur

tias