Desiderii Erasmi Roterodami Explicatio in symbolum apostolorum, & decalogum

151쪽

Is 2 EX PL. IN SYMBOLuM nobis non constat, fuisse tamen aliquod vocabulu probabile est , quum res esset eadem. Semper Christus agnovit sponsam sitam, nec unquam

illi defuit spiritus Christi. Verum initio quemadmodum paucis innotuit personarum distinctio, sed profitebantur unum Deum, qui sermo tres personas tacite com sectitur,filii personam pauci noverant, pauciores spiritum sanctum : ita societas haec Inter paucos erat, & usque ad Euangelicam lucem angustis finibus coar- ctabatur. At posteaquam Christus as- . sumpto homine inter homines versatus est , sponsamque suam morte sua redemptam, sanguine suo mundatam evidenter adiunxit sibi, ac spiritum suum evidnter & abunde e L fudit, nec in unam gentem, sed in universum terrarum orbem Inundavit

Euangelii gratia , Apostoli Synago -

gae nomen mutaverunt in nomen Ecclesiae: nec dubitandum est quin id factum sit suggestu spiritiis. Κ A. Exspecto causam. c A. Ut nullum sit discrimen in vocibus, tamen ad Euangelii

152쪽

angelii gloriam faciebat nominis immutatio. Synagogae vocabulum apud omnes receptum erat pro eo

gregatione iudaeorum , Mosi legem

pronteutium. Porro quemadmodum Mosi lex erat invise caeteris nationibus , ita & synagogae vocabulum erat ingratum gentium auribus. Apostoli vero quum essent a domino iunsi praedicare Euangelium omni creaturae , non tantum intra Iud ae Samariaeque terminos , sed usque ad extrema terrae: atqus a spiritu edocti scirent exorituros Iudaeos , qui conarentur obscurare gratiam Euangelicam , & fidem in dominum Iesum, docentes. nulli esse spem salutis nisi circumcidefletur,& hoc Symbolo totam Mosi legem profiteretur: ab lendas deinceps legis ceremonias, Agratiae novitatem , novatis vocabulis declarare voluerunt , pro Leget vocantes Euangelium, hoc est: ictum nuncium, pro Synagoga Ecclesiam. Lex enim minabatur poenam, exigens observationem praeceptorum:

Euangelium per gratiam spiritus AG s ' fidem

153쪽

IS 4 Ex PL. IN SYMBOLuM fidem in Christum sine operibus legis promittit vitam aeternam. Quod ii tanta fuit Iudaeorum pertinacia, ut Apostoli aegre valuerint illorum superstitione iniexcludere , mitto id

fuisset dissicilius, si pro Ecclesia praedicata fuisset Synagoga. Audito vetere nomine ν putassent in re nihil esse novatum. x A. Est igitur & in vocibus nonnihil discriminis 3 C A. Utraque vox Graeca est. Synagoga dicitur a mis; se Oo si cogere, hoc est , in unum agere. Iic etiam loquitur Maro, Tityre coge pecus. Ecclesi dicitur.ab , quod est evocare. Prior itaque V ox magi S c On

gum nationi, qui poenae metu, aut spe terrenorum commodorum per legem velut intra septa coercebantur , ne dilaberentur in omnem impietatem. Posterior autem accommodatior est gentibus , quae facile

paruerunt Euangelio , ab auribus aIlectae, quod est hominum, non bubulorum in morem tractae naribus. Grex congregatur, homines evocan- tur

154쪽

. 1 A Pos T. ET DE CALOG. III tur in concionem, non ad operandum iuxta legis ceremonias Hed ad audiendu. Fides enim ut ait Paulus, ex auditu est. Evocatae s t a simu lachris moςtuis ad Deum vivum, ab ignorantiae tenebris , ad lucem Euangelicae veritatis ,& obtemperarui. Iudaei si militer evocati sunt, a ceremoniis ad veram pietatem , ab umbris ad lumen, a litera ad spiritum: αVenire recusarunt. Eoque factum est, ut apud Gottos & Vandalos invocetur nomen Domini, contra Iudaei in hunc usque diem conviciis. assiciant adorandu Iesu nomen in Synagogis suis, & adhuc literae serviant, spiritui sancto resistant. Ubi vero spiritus, ibi libertas. Servo tu est compelli, filiorum evocari. Unde & Paulus Euangelii gratiam profitentes appellare

solet, , vocatos sanctos. R A. ouid proprieLatinis declarat Eqς vox lanctus Z CA. Proprie sanctum dicitur quod violare est nefas, velati' legem ac 'mmnia portaeque civitatis

ob hoc ipsum sancta sunt quia publieda. Qu*dam vero ob hoc lancta sunt, G 6 ho o

155쪽

Is6 ExpL. IN SYMBOLuM hoc est inviolata , quia numini sunt conse ata, unde sanctum Domino dicitur, quod est illi sacrum. Transfertur autem usus vocis ,& ad mundiciam puritatemque significandam. Sancta autem ecclesia a Deo est inviolabilis , ut iuxta domini sermonem , nec inferorum portae praevaleant ad versus illam. Non aliam ob

causa est in violabilis, nisi quod Christo dicata est, cui nemo potest eripe re quod dedit Pater. Pura vero est, quod eam Christus sanguine suo purificavit, ut exhiberet sibi sponsam

non habentem maculam neque Iugam. Maculae vox peculiariter ad haereticos pertinet, qui puram veritatem errorum aspersionibus deturpa- Ie conantur: rugae vocabulum pertinet ad eos, qui recte quidem credui, sed vitam agunt peccatorum sordibus inquinatam. RugN senectutem arguunt. Talis est ille vetus homo, quem accepimus ex Adamo, quem que Paulus iubet nos exuere cum actibus suis, ut induamus novum, &renovati sensibus metis nostrae,Chri

156쪽

sti vestigia sequentes in novitate vitet ambulemus. Delicatus amator est Christus, non potest amare Synagogam priscis ceremoniis ac vetustet legis studio rugosam, nec fert hqreticorum ecclesias, lepra variisque: falso- tu dogmatum notis deturpatas. TA. Si vere dictam est neminem absques crimine vivere, ubi est illa sponsa qiiς 'in canticis tota pulchra,& omnis expers maculae praedicatur .c A. Abiaque peccatis levioribus , quae per incuriam obrepunt humanae natutae , Vivere perpaucis datum est. Sed hi neu verius striit quam maculae , &quemadmodum quotidie exoriuntur, ita quotidie diluuntur, vel precatiuncula vel eleemosyna vel alicuius boni operis pensatione, potissimum autem corporis dominici sumptione. Α criminibus autem abstinere qui Christum professi sunt, & debent & possunt , opitulante spiritu. Christi. ΚΑ. Ergo qui criminibus inquinantur, non pertinerent ad san--ctam ecclesiam 2 CA Pertinent, Mnon pertinent. QAatenus fides reis'

manet

157쪽

pertinent , nec a communione sacra mentorum arcentur, nisi ob evidentem criminum enormitatem publico iudicio ab ecclesiς con sortio resecentur. Caeterum quoniam ecclesia proprie dicta est arcana societas ad ae- ternam vitam praedestim torum, cu- ius magna pars iam agit apud Christum, quae vero superest in hoc vocata est, ut ad summam puriratem

enitatur , recte negatur habere maculam aut rugam vel per Inecdochen, vel a scopo seu fine, unde sumi denominationem fatentur dialectici. Interdum tamen ecclesiae vox ita dilatatur , ut omnes baptismo tinctos complectatur, sive pie vivangsiye secus. Nonnunquam ministri sive iudices ecclesiae dicuntur ecclesia. Quibus obediendum. etiam si palam male vivantia modo ne praecipiantinui doceant impia , praesertim si maiore publicae tranquillitatis dispendio tollerentur , quam Iolerantur. Sunt S ecclesiae malignantium quas odit. 1ponsus. Quisquis autem pro fitetur

158쪽

APos T. ET D g CALoo. t I'fitetur sanctam ecclesiam , execratur& abiurat omnem schismaticam c5- spirationem adversus ecclesiasticae hierarchiae tranquillitatem . similiter omnia coventicula haereticorum quocunque titulo sese venditat. Sune enim innumera quum unica sit columba. ΚΑ. Olim& haeretici habebant ecclesias, in talii rerum statu, singulis acclamantibus ι non isthic ,

sed hie est Christus, quo signo dignoscimus . unicam illam Christicolumbam cA. Qilod aberrat a sacris voluminibus . non est Christi. ΚΛ. Sed his ipsis armis haeretici oppugnant ecclesiam. CΑ. Nec mirum,

sequuntur, enim spiritum illum impostorem , qui dominum quoque acri plurarum testimoniis alio detortis solicitavit ad impietatem. Sed falsa scripturarum interpretatio veratnterpretatione refutanda est. ΚΑ. Id

quidem facile fuit: Christo, at nobis homunculis non perinde proclive est. C A Non est onsilium cum hae reticis conflictari, sed eorum qui ea panoplia. Qui instra ti, quam Paulus

159쪽

aso Ex PL. IN SYMBOLu Mius aliquoties commemorat. Tibi tuique similibus satis est ea constanti tenere fide, quae pro necessariis exerte & expreue tradidit ecclesia. ΚΑ. Quid faciet is qui baptismim & catechismum accepit in haereticorum ecclesia 3 C A. Baptismum non mutet quem in nomine Pastis & Filii ASpiritus Sancti accepit , doctrinam repurget, ab immundis conventiculis se subducat, Ecclesiae sanctae sese reconciliet. TA. Atqui isthuc est quod quaeiebam qua nota dignosci possit iancta ecclesia. C A. Plurimae sunt coniecturae, ex quibus in unum conflatis facile deprehenditur ubi sit columba. Prima est veterum Synodorum auctoritas, praesertim tot seculorum ac nationum perpetuo cosen su comprobata. Huic succedit interpretum auctoritas , quorum & sanctimoniam consecravit ecclesia, & libros approbavit: non qu9d ab his nusquam liceat dissentire, quum ipsi nonnunquam, inter sese pugnent,& a seipsis dissentiant, sed luod cum

reverentia legendi sint, nec temere reiicie

160쪽

reiiciendum quod docent. Idem sentiendum arbitror de probatis theologorum collegiis, quorum illud infatigabile studium est, ut e divinis .

voluminibus errant nobis recondi. tam veritatem. Tertio loco consideistanda.est latitudo. Nulla enim unquam haeresis tam late patuit, quam catholica doctrina. Postremo vita 'propius intuenda. Κ A. Sed illi quoque Christum habent in ore, & Manichaeorum prodigiosa narratur abstinentia atque etiam continentia, opes aspernantur Ebionitae, iugiter orant Psalliani, in desertis vivebant Anthropomorphitae, canabeis tegebantur, ieiuniis, laboribus & chameuniis macerabant carnem. Cum

tales viri agminatim conglomerati clamant hic est Christus, an non merit o quis velut in trivio positus haesitaret quo se conferat ZC A. Imo ipsum Euangelii theatrum exhibet tibi Pharisaeos dilatatis Phylacteriis venerabiles , ieiuniis extenuatos, prolixe Ο- rates , facultates in pauperes erogantes. Sed externa ista tametsi habent speciem