장음표시 사용
81쪽
eionem , nec non in Apologetico cap. 4.) tempore Severi Imperatoris floruit, hoc est, labente saeculo secundo, & ineunte tertio. In Apologetico cap. 2I. expresse docet I. Dei Filium vocari Deum: χ. unius esse cum Patre
substantiae: 3. id ex eo colligi, quod ex Patre genitus sit: Hune c inquit ex Deo prolatum d
eimus , se prolatione generatum; O ideireo FAlium Dei, O Deum dictum , ex unitate substantiae, Libro adversiis Praxeam c. 8. asserit, Uerbum se habere respectu Patris, sicut se habet fructus respectu radicis, sicut fluvius respectu sontis aindeque concludit, unam esse ac indivisam Patris ac Filii substantiam. Frotulit Deus Sermonem sicu3
radix fructum , essens fluvium , O sol radium rnam ct istae species probola sunt earum substanti
Eodem in libro, c. I 7. testatur, omnia Patris nomina & attributa Filio, ut Filius est, conveni re. Nomen Patris inquit ) Deus omnipotens , altissimus, Dominus virtutum , Rex Israelis , sui
est. Hae Lelmus O in Filium eompetisse , ct in his Filium venisse , O in his semper egisse , Osie ea in
se hominibus manifestasse. Addit, eum non nomina
tantum habere communia cum Patre, sed etiam omnia prorsus, nihil plane praeter personam e
cepto: Omnia si bitraὸita dicitra Patre cait lib. q. contra Marcionem cap. 2s. ) credas, si Creatorix es Christus , euius omnia , qisia non minori se , tr didit omnia Filio Creator , quae per eum condidit , per sermonemsellicelsuum . Libro de Resurrectione Carnis c. s. scribit , Filium in omnibus esse aequalem Patri: M Sermo enim Deus, qui in ingis Dei constitutus, non rapinam existimavit pariari Deo . Libro adversus PraX eam cap. 22. haec ait de Christo ut Filius est Patris: Unum sumus, dicens, uo O Pater sostendit duos esse , quos aequat, O jungit. Lib. de
Pudicitia cap. a I. docet, non Filium modo, sed
82쪽
Differt. I. De Exissent. SS. Trin. 6s
& totam Trinitatem esse consubstantialem, qui pe agnoscit: Trin taxem unius D minitatis, P trem , Filium in Spiritum Sanctum. Ex allatis vero Tertulliani sententiis se conmci potest argumentum . Ille docuit , Verbum esse vere ac proprie Deum , qui asseruit , ipsum vocari Deum , quod a Deo Patre genitum sit et qui scripsit,Filium esse unius ae indivisae substantiae cum Patre ; qui dixit, non nomina tantum , quae Patri tribuuntur, sed etiam attributa quaelibet ipsi eum Patre esse communia ; qui voluit ipsum in omnibus esse aequale Patri; qui tandem expresse professus est trinitatem unius divinitatis: Atqui Tertullianus id asseruit, id seripsit , id dixit , id voluit, id professus est: Ergo Tertullianus docuit , Verbum eue vere ac proprie
Objicies r. Tertullianus negavit aeternitatem Verbi: ergo non credidit, ipsum este vere ac Pr prie Deum. Probatur ant. Lib. contra Hermog nem cap. 3. scribit , Deum non semper fuisse PDtrem ; addit, fuisse tempus quo Filius non extitit:
Ista inquit θ O Pater Dens s , O judex Deus est: non tamen ideo Pater , O judax semper, quia
Deus semper. Λ am nec Pater. esse potuis ante Filium, nee judex ante delictum. Fui3 -em temus, cum ρο.
delictum , se Filius non fuit, quod judicem O Pa
Nec argumentum solvunt , qui cum Bellarmino respondent, Filium , de quo Τertullianus loco mox laudato loquitur , non esse Verbum, sed Fialium per adoptionem. Nam I. absque ulla limitatione Tertullianus scribit, Deum non semperfuisse Patrem. 2. Libri, de quo agitur, capite I 8. praeeluditur illud effugium: ibi enim Tertullianus ait,Sophiam , quae haud dubie est ipsum mei Verbum, non sine initio fuisse , imo prolatam a natam esse,cum Deus sese ad Universi productionem accinxit: Si enim inquit intra D ominum ,
83쪽
'bia sellicet ipsius exinde nata in eondita , ex quo Assensu Dei ad vera mundi disponenda eoepit agitata rmulto magis non capit , sine initis quidquam fuisse
quod extra Dominum fuerit. 1Resp. ad I. neg. ant. Ad a. dist .ant. Tertulli nus docet, Deum non semper suisse Patrem, hoc est,non semper declaratum ac manifestatum misi se Patrem , conc. ant. Semper non suisse absolutore intrinsece Patrem, neg. ant. Ad 3. dist. Pari-xeriant. Tertullianus scribit, suisse tempus, quo Filius non suit, seeundum aliquem respectum , Conc. ant. quo non fuit absolute, neg. ant. Te tullianus in loco de quo agitur , solvit hocce a gumentum Hermogenis : Si materia non esset aeterna , Deus non semper fulset Dominus r Siquidem nihil habuisset , quod ipsi paruisset . Solvit
inquam ) dicendo, non esse absurdum, quod Deus non semper fuerit Dominus, cum absu dum non sit, quod in omni sensu non semper fuerit Pater: neque enim fuit Pater extrinsece ac in manifesto, nisi cum per generationem improprie dictam Verbum misit ad universi creationem. Si quis autem urgeat, non magni esse ponderis illud Tertulliani responsum ad argumentum Hermogenis, dicendum erit, rem esse Perspicuam, authorem illum undecumque rese Ponti ac rationes, quas sciret non plurimi esse momenti, arripere solitum esse, ut propositam sibi thesim tueatur. Confirmatur responsio ex eo, quod eodem contra Hemogenem libro Tertullianus millies testetur, Filium a Patre ab aeterno genitum fuisse. Primo enim cap. 18. c ut jam observatum est seribit, Sophiam, quam dicit natam, eX quo PDter accinxit se ad rerum externarum produ
ctionem, fuisse ex 'sectis ipse Deo: Quod au
tem in Deo & ex Deo fuit, non potest non esse aeternum, quippe nihil est in Deo, quod Deus non sit.
84쪽
Differt. L De Existent. SS. Tris. 7I
Seeundo, libro adyersus Praxeam eap. s. dicit Deum, etiam ante miindi creationem , non sui si se solum, quod etiam tunc secum haberet Rationem , seu Sermonem, seu Sophiam , seu Ue hum: Ante omnia .inquit) Deus erat serus , ipsesbi mundus , O Leus o omnia . Solus autem , quia nihil aliud extrinseeus praeter Alum . coeterum ne tunc quidem solus , habebas enim secum , quam h bebat in semetipso, Rationem siuamscilicet. Rationalis enim Deus, O Ratio in ipse prius , O ita ab ipso omnia. Ea autem Ratio quae in Deo fuit semper, in tempore vocata fuit Sermo , eo quod Sermo quidpiam exterius prolatum sonet, cum econtra Ratio internum aliquid dicat: Iam in Vis
est nostrorum c ait author j per simplicitatem --
terpretationis, Sermonem dicere an primordio apud Deum fulse , cum magis Rationem competat ant quiorem haberi , quia non Armonialis a principio, sed Rationalis Deus etiam ante principium Itaque constat, eo sensu Sermonem natum fuisse in tempore , quod a Patre receperit metaphoricam quandam generationem , quae non aliud est, quam missio ad rerum externarum Productionem. Tertio , idem author sumens sermonem Pro Ratione, conceptis terminis scribit lib. adve Sus PraXeam cap. II. Sermonem esse hypostasina Patre distinctam : In primipio erat Sermo OSermo erra apud Deum , se Deus erat Sermo ,
sinus qui eras , O alius 'ud quem erat. Capite 8. addit, qua ratione intelligendum sit illud, mprincipior haec enim scribit: Sermo ergo O in P mre semper , sicur dicit , Ego in Patre , O apud Deum semper , sicut scriptum est , Et Sermo ero apud Deum. Objicies x. Tertullianus lib. adversas Pra- Neam c. 6. docet, Sermonem, seu, Verbum, seu Sophiam , a Patre procedere per quandam sepa Tationem: Et bine cinquit ubi retulit haec Genestos verba: Dominus creavit me initium vi, D s vuln
85쪽
71 Instit. Theolog. Pars II. '
rum in opera sua, adsistentem eam ipsa separatione cognoscer Atqui quae separata sunt,non sunt unius ac ejusdem substantia' : ergo , &c. Resp. dist. maj. per quandam separationem improprie dictam, conc. maj. per separationem Proprie dictam, neg. mai. Separatio priore momdo lumpta, nihil aliud est, quam Filii missio ad
opera externa: per ipsum nimirum omnia lacta sunt, & sine ipso factum est nihil. Hanc Τertublianus concedit Uerbo, non autem aliam: nem-Pe capite 8. contra Valentinianos agens sic loquitur: Filius in Patre semyre, O nunquam sep ratus a Tatre e quibus verbis haec alia ibidem subjicit: me erit probola veritatis , qua prolatum dicimus Filiam a Patre , non separatum . Hinc patet, quo sensu idem author scripserit, Sermonem speciem V Ornatum suum sumpsisse , cum d ait Deus ae Fiat lux r nihil enim aliud voluit , quam quod tunc Verbi, quod est Sapientia Patris , virtus mirum in modum eluxerit, in ordine ad quem reduxit insormem prius ac rudem
Dionysius Romanus Eusebio teste hist. Eccles lib. 7. e. q. 9 sub Valeriano & Gallieno
Imperatoribus floruit. Prolixam Dionysius scripsit Epistolam adverias Sabellianos: haec periit quidem, sed tamen nonnulla illius apud Athanasium fragmenta r Perire est: sic nimirum apud eum libro de decretis Nicaenae Synodi Τom. I. pag. 27s. VeteriSeditionis loquitur: Audio, quosdam apud vos esse eate ista , O doctores divini verbi , qui Alias sint opinionis authores , quί ex diametro , - μd cam, pugnant eum Sabellis placitis . His enim blasphemat, Filium ipsum EFerens esse Patrem , Oe converso Patrem esse Filium. At ipseres quodam mino Deos praedicant, dumsanctam Monadem dis
αμος ιn tres bris es peregrinas , a se invicem piam
86쪽
Dissen. I. De Existent. SS. Trin. 73
ne separatas . Eum autem errorem Sabelliani simo plane contrarium sic refellit: Etenim neeese est uniri omnium Deo Verbum , se in Deo mane is , edi hasitare Spiritum Sanctum . iam versdsvinam quoque Trinitatem in unum , velut Meaput quoddam'summum , omnipotentem Deum universorum dico, colligi ct eoalescere prorsus es necesse . Idem Pontifex maximus expresse negat, Uerbum aut factum aut creatum fuisse: caeterum
c ait non minus eulpameris eos, qui Filium Dei opus existimant , Dominum factum esse sicut,
extera opinantur , cum sacra eloquia generationem ei tangruentem O' decentem, non autem formationem O ereationem testimoniis suis attribuant .
Alia ejusdem sancti Ponti ficis loca vide in tractatu de Incarnatione, ubi agitur de Christi divini
cyprianus. Cyprianus medio tertio saeeulci floruit. Libro secundo Testimoniorum adversus Iudaeos ad mirinum, probat e Scripturis,Christum esse Deum , eique omnia tribuit , quae in iisdem Seripturis soli vero ac summo Deo tribuuntur . Vide S. Martyris textus descriptos in tractatu de Incarnatione, ubi de Christi divinitate disser mus. Si vero Cyprianus crediderit, Christum esse Deum, consequens est, ipsum quoque credidi sie , Verbum esse vere ac proprie Deum.
Idem S. Martyr in epistola ad Iubajanum de haereticis bapti Zandis , alludens ad septimum versiculum capitis quinti primae IoanniHipisto-dar, docet, tres , in quorum nomine baptizamur, esse natura unum : cum inquit tres unum
sint. In eadem Epistola S. Cyprianus Τrinitatem Vocat, plenam & adunatam: siquidem baptisma in solo Christi nomine datum, irritum esse ex eo probat, quod ipse Christus gentes baptν Rari bear in plena oe adunata Trinitate.
87쪽
Quae novi Ariani proserunt ex Cypriano, ut probent eum suo errori patrocinatum fuisse , referuntur aut ad Verbum prout incarnatum saut ad processionem Filii a Patre , secundum quam veteres quidam ut superius observatum est dixerunt, Filium esse subordinatum Patri, ac illo esse minorem ; de quorum quidem P trum sensu jam superius dictum est , ac inse-xi.s recurret sermo , ubi de divinis processionibus agςtur. Lactantius .
Lactantius, Rhetor erat, non Theologus ;unde magni ponderis non sunt argumentas quae ex ipso contra Uerbi consubstantialitatem Proserri possent. Praeterea varios in suis libris errores sparsit , quae Probant, eum non muleam in fidei mysteriis peritiam habuisse.Addendum, gravistimos scriptores censuisse,ea quae Lactantius de Filii generatione lib. 2. cap. 9.in lib. q. c. g. scribit , adulterata esse ab har-xeticis. Nonnulla tamen sunt in Lactantio, quae Pr hant, eum idem cum Tertulliano de Verbi comsubstantialitate credidisse. Nam I. Sermonem sicut Tertullianus, a Ratione distinxit: B. Co Rendit,Rationem esse idem cum ista Dei Sapientianuae sane Deus est: sic enim loquitur lib. q. c. 9.
Est ille Filius Dei , O mi Sermo O Dei Ratio , o mox O sapientia Dei r melias dieitur in ἐοeo Ioannis , Rationem O sapientiam , quam Semmonem O vocem , in prine pio fuisse , O apud Deum fuisse . 3. Censet, Rationem tunc factam fuisse Sermonem, cum Deus per eam condidit
Mniversum: Scitiset vox O Sermo non erat Filius antequam ex Patre cum voce proce serit, ad GUAzisendum imisersa r Sed Ratio Osapientia Dei aetemnum erat. . Igitur cum Lactantius scribit, Sermonem suisse tunc genitum, cum Deus Pater sese
88쪽
Dissert. I. De Existent. SS. Tris. 7s
test de generatione improprie dicta, quae non aliud est , quam Filii a Patre missio ad rerum exinternarum Productionem. Confirmatur responsio ex eo, quod Lactantius velit, Deum Patrem Filio tanquam consili, tore usum fuisse ad rerum productionem: Exomsus igitur Deus c inquit lib. 2. cap. 8. fabricam mundi , illum primum O maximum Filium praefeeit operi universo, eoque simul O- consiliatore usus est, O artifice in excogitandis , Ornandis , per eiendisque rebus r At Dei ipsius consiliator non alius est, quam ejus Verbum, quam illius SMPientia , quam quidem Lactantius asseruit a ternam fuisse. Confirmatur iterdm ex lib. q. cap. 29. ubi hanc Gentilium objectionem sibi proponit: For sese quarat ad Prs, quomodo , cum Deum nos unum colere dicamur , duos tamen este asseveramus, Deum Patrem, O Deum Filiam e Sie autem solvit eam obiectionem: cum die tis Deum Patrem O Deum Filium , non diversum dieimus , nec utrumque se cernimus , quia nec Pater sine Filio e se potest , nec
Filius a Patreseereuir siquidem nee Pater sine F Iis nuncupari , nee Filius potest sine Patre generari . Ex illi vexd generatione hancce idem Lactantius conclusionem elicit: cum igitur O Pater Filium Deiat , es Filius Patrem , una utrique mens , unus spiritus, unasubstantia est. Id adhibitis comparationibus confirmat, quae mirum in modum &Patris & Filii eonsubstantialitatem illustrant, aesupponunt: Sed ille s ait θ quasi exuberans fons, hic ranquam defluens ex eo rivus: ille tanquam sol, hic quasi radius a sole porrectus , qui quoniam svnimo Patri O fidelis o ebarus est , non separatur , sicut nec rivus a sente , nec radius a sole ,
Mi ct aqua fontis in rixo est , o solis lumen im
Arnobius Primum gentilis, rhetoricam Siccae
89쪽
in Ase ea docuit , imperante Diocletiano . Opus in septem libros distributum edidit a versus Gentes, postquam Ecclesiae Christianae dedisset nomen. Pluribus locis, quae videre est descriptos in nostro tractatu de Incarnatione, ubi agitur de Christi divinitate, conceptis terminis afferit, multisque argumentis probat, Christum esse vere ac proprie Deum: ergo credidit, Verbum esse Deum: neque enim c ut superius observatum est θ Christus est Deus, nisi quod in
eo natura humana hypostatice cum Deo eo
Ex iis, quae hucusque dicta sunt, eolligitur r. Dionysium Petavium libro I. de Τrinitate non aequum fuisse censorem Patrum, qui ante Concilium Nicaenum sive in Oriente, sue in Occidente floruerunt, cum eos omnes, Paucis CX-ceptis , asseruit, Ariani sino circa Verbi divinitatem laborasse . Colligitur 2. Socinianos , ut Τraditionis vim enervent, immerito Catholicis objicere, Patres trium priorum saeculorum docuisse, Verbum non esse Patri consubstantiale .colligitur 3. ab iisdem Socinianisae aliis heterodoxis immerito objici Petavit hoc in capite i dicium. Nam Petavius in praelatione sui operis
in antecessum retractat, quod docet lib. I. qui' sequi contendat, Patres trium priorum sarcu. orum magis loquendi ratione, quam in rei veritate, differre ab iis Patribus, qui post Nica num 1. Concilium scripserunt. Addendum est, Ecclesiam Catholicam in capite de quo agitur , non probare Petavii judietum, si revera senserit, Patres trium priorum saeculorum aliud de Verbi divinitate sensisse, quam quod Nicaeni Patres definierunt.
90쪽
Disserti L De Existent. SS. Tris. 77
ARTICUL Us III. uid Concilium Nicaenum L circa Hembi divinitatem dem
nierit . Non TYIe proseremus I. Concib; defini-Ta tionem : 2. exponemuS Vocem υ-μοου ιον , sive Consubstantiale, qui usa est Sy
CONCLUs Io I. Concilium Nicaenum I. definiit , Uerbum esse vere ac substantialiter
Probatur. Concilium Nicamum I. in Symbolo , quod ab ipso editum est, histe apertis verbis definit, Filium esse Deum: Deum inquit de
Deo , lumen de lumine , Deum verum de Deo Nero. Addit, ipsum esse ejusdem naturae cum Patre: G nisum, non factum , eo ubstantialem Patri , per quem Omnia factasunt. Asserit,aeternum illum e se, ac contrarium sentientes cum Ario anathema te damnat: Eos autem qui dicurit, erat quando non erat , ω priusquam nasceretur non erat , aut ex
non extantibus factus est , vel ex alia Dpsasi sima substantia , vel creatum , Nel convertiadem, aut aia terabilem dicentes Dei Filium, hos anathemate feris catholica se Apostoliea Melesia. CONCLUSIO 2. Nicaeni Patres merito usi sunt voce ο ομιον , hoc est , Consubstan
Probatur. Nicaeni Patres illa voce merito usi sunt, quae aptissiima erat ad damnandam Ariano rum haeresim, & ad stabiliendam Catholicam Gdem : atqui vox γομιον erat hujusmodi . Nam I. Ariani docebant, Verbum ex non extantibus factum esse , fuisse tempus, quo non esset sipsum esse creaturam , licet in aliquo sensu ab aliis dissimilem : Sed ad eos errores damnan dos' apti ssima erat vox - Οουσαν , nempe signi ficat,