장음표시 사용
51쪽
Et dicuntur coniugati fuisse ipsi Baal, Nu.2s. Pal. ro 6. Porro dc Chemostfuit Moabitatum Idolum, Num. I. I. 3. Reg. II. . Reg. 3. Iud. o. Ier. s. lQujdam inde dictum volunt κη-υ , Deum comessationum , seu Bacchum, qDod cultus eius fuerit, sicut Exod 32. describitur,sedit populus ruanducare, &surrexit ludere. Potest vero cappellationem inde habe- , re quod fuerit simulacrum eius, qui discesserat seu aberat, sicut orizo simulacrorum describitur. Sap.r . Madianitarum Idolum videtur fuisse Baal Perith Iud 3 de . quasi Dominus,qui foedus cum populo suo inierat,d cui populus foedere astrictus erat.
Syriae idolum fuit, Rimmon. . Reg. s.nomen habens a jaculationibus. Assyriorum fuit Nisroch. Esa. 37. Ammonitarum Idola fuerunt, Moloch. 3. Reg. II. 8c Milchom . . Rose M. quasi rex, sub cuius regno despotestate vivamus Eum coluerunt traducendo liberos per ignem,Leuit. 2 . . Reg. 23. sidoniorum idolum fuit Astaroth, vel Astoreth, Iud 2.3-Reg. II. . Reg. 23. Appellationem habet a stetura ovium. Deli. . Ad singula enim beneficia impetranda, cad quasvis calamitates auertendas, peculiaria habuerunt: coluerunt Idola. Philistinorum idolum fuit Dagon, Iud. 6. cla I Reg. s. nomen habet a foecunditate domultiplicatione piscium dc frumenti. Ammonitarum idolum scit Baalzebub, 4. Reg. I. Habitus autem fuit princeps daemoniorum,Luc. LI. Et dictus dominus Muscarum, vel quod daemonia tanquam examinatuscarum homines circumuolitent, vel quod contra infestationem muscarum inuocatus fuerit certa immiissio morborum oblapsuum,atq; liberatio i8 si tributa scribuntur. . Reg. I. Fabrioni ordimidola fuerunt Bel, ela. 46. Iere so eiusdem etymologiae cum Babel.Item Nebo, Isa. 6. a vaticinando nomen habens. Eorum vero, quos Rex Assyrius ex Babylonere vicinis prouinciis in Samariam collocarat idola fuerunt,4. Reg. 7. Suchoth, Benoth, Nergel, Asima, Ne bahaz, Thait hac, Adramelech, Anamelech,quas Syriacas voces appeIlationem habere dicunt a fallis, gallinis, pullis, hircis, canibus, ait is, equis, mulis, pavonibus unde colligitur, qua opinione idola coluerint. Emulatione AEgyptiorum Israelitae in deserto, Amos. s. haec ic lacoluerunt, portastis sicculli regem vestrum. Nomen autem habet a tegumento seu protectione o monumento. Item Cium imaginum vestrarum, placentas enim simulachris offerebant. Et Cochab, hoc est, sydus seu stellam Deorum vestrorum. In genere nominantur idola, ut VipleZeth, 3. Regum s. quod nomen o habet a timore tremor sicut Ieremias de statuis idolorum dicit,ostentantes metum gentibus. Item Tham utZ,EZechiel. 8 Gad,Isa 6 s. nomen habens ab excursoribus grassatoribus depopulatoribus. Ibidem ostertur libamen ipsi Meni. Nomen autem habet a calculatione, cic distribu-itione reri n. , Pro fortuna igitur oes elicitate in negociationibus idolum illud coluerunt, retechiel. 8 Omnes formae reptilium cla animalium, ac uniuersa idola domus Israel depicta erant in pariete, quae nebula fumi sumtus colebant. 4. Reg am 23. coluntur Sol. Luna signa Ec militia coeli, Ieremiae . 5, regina coeli, 4. Regum 22. In simulachro depicia erant currus equi Solis, Isai secundo, coluntur talpae 5c vespertiliones silicet si contra infestationes. Haec sunt gentium Idola, quorum nomina extant in veteri Tellamento . quae Dauid vocat Eldim, hoc est, vanitates, nihili. Moses Deuter. 32. vocat Siddim,hoc est,daemonia vastantia. In notio Testamento,Rom. i.dicit Paulus, gentes mutasse gloriam Dei in similitudi
52쪽
oein imaginis corruptibilis hominis, Se volatilium.&quadrupedum, Ocreptilium L. Corinth. 12. Currebatis ad sinu lachra muta Act. I . Di specie hominum descenderunt marnabam vocant Iouem Paulum Mercurium eo quod esset dux verbi quos sacrificiis taurorum e coronis colere Diebant. Actorum49. Inclamatur magna Diana Ephesiorum Actorum 77. describitur ara ignoti Dei Actorum a s nauigantes praeserunt insigne Caltoris e Pollucis. Quam false vero seriptura irrideat, bc quam gravi'ter da innet idola illa gentium, videre est apud Isa. c. 37.Non erant Dii, sed opera manuum hominum e ligno aut lapide Isa. o. cui similem facietiali eum aut quam imaginem ponetis et i Artifex conflat simulachrum ex
lauro argento, ligno, dic. Isaiae i. faber cofortauit confiationem, confor-riauit si inulacru clauis, ut non moueatur. Nuntiate futura, bene aut male
si pote itis facite.&sciemus quod Di illis,vos estis ex nihilo,abominatiol legit Us. Isai. Quas firm .iuit Deum esse ilptile conflauit ad nihil Vtile. fabri sunt ex hominibus. Artifex dat ligno formam viri speciem hominis. Ex dimidia parte lignificcendit ignem, coquit carnes e residua parte facit Deum elasimulachrum curuatur ante illud. adorat.&ante illud precatur dicens: Libera me, quia Deus meus es tu , non sentiunt, non in te iligunt, occ. I a set Pudet iant fabricatores idolorum, errant qui ligneum imulachrum gestant ela rogant Deum non saluantem, Isaiae 46. cui me similem facietis Conserunt aurum, conducunt artificem, ita ciant Deum, cui procidunt , quem adorant portantillum in humeris: cum clamauerint ad eum, non audiet, de tribulatione non fatuabit eos Ierem. I Q. statuta gentium sunt vanitas . lignum formatur, auro Ornatur. clariis firmatur. portatur quia incedere non valet. Nolite timere ca,quia nec male possunt facere nec bene purpura indumentum eorum, pus artificum niuersa haec. Sic ergo dicetis ei: Dii, qui coelos terram non fecerunt, pereat. EZech. s. vae super abominationes cadent in medio idClorum, bisu: tu in ipsis fecerunt Ezech. i . posuerunt idolain cordibus 3 oc scandalum iniquitatis coram facie sua , ponam faciem meam contra illos. Oseae . ilitabo contra eos dies Baalim Oscae . Artifex fecit illuri dinon ei Deus an it tam ignem in ciuitates eius, capit. IO. currunt ad vitii los. licent montibus cadite super nos. cap. 11. Baaltin sacrificant simula cris ad Olent, irruit gladius in ciuitates eius. Amosue Adoratis idola, ideo transferam vos ultra Damascum. Mich. i. Omnia idola ponam in perditionc, Tach. Io Simulacra locuta sunt vana, ideo abducti sunt quasi gicX. ysal. IIS, Aures habent&non audiunit, similes illis farit qui faciunt ea, omnes, qui confidunt in eis. Roman. r. Cum Deum cognouissent,non t Deum glorificauerunt sed coluerunt praeter Creatorem ea, quae con dita itini. Gal. 6. Seruiebatis eis. qui natura non sunt Dii. 1. Corint. Io. Ne sitis cultores dolorum occ. Item daemoniis immolant. α non Deo. 5 c. Atque
ita Scit plura irride lac damnat propter idola dogentes oc Israelitas, quando crassa superstitione gentium idolo maniam imitabantur, sicut multa his prorsus ars ni a Pessimilia in Papatu facta sunt. Alterum vero, quod Scriptura de simulachris tradit propius ad hanc disputationem de imaginibus, sicui ea nunc speciosis coloribus pingitur accedit,quod scilicet in populo Dei omnibus ferme temporibus quidam
non sane ipsas statuas nee idola adorarint ac usum simulacrorum ad cui Simulachratum veri Dei transtulerint. Et quid de illo initi tuto Deus in suo verbo tu trandata dicarit. Haec enim obseruatio deteget fucos Pontificios, in cultu ac vene- d cultum latione imaginum, sicut in Tridentino Decreto pingitur. Et ante diluuiu veri Deir quidem nilui tale , quod quidem in Scriptura annotatum sit, egimus prehendun-Post diluuium vero annis vi trecentis exactis, Thare scribitur seruiisse tur in ScriDiis alienisa Ossa. . Et Epiplian. scribit illum primum fui me, qui filio suo, iura.
53쪽
Haaram immatura morte praue pio statuam posuit. Item ducentis annis post mortem Noah in domo Laban,in in familia Iacob inueniuntur Dij alieni. Gen. 3I. c3s. Quales vero fuerint Di illi alieni operae pretium ei considerare. Andradius enim ita philosophatur, quia Deus, qui in natura
sua inuisibilis est.&ante incarnationem Christi bi postea etiam visibili aliqua specie patribus se ostendit, ut vel in effigie humana seu sim ritudine illi hominis Genes. 32. Isa 6. Dan. . quae imago erat corporis illius, quodndius definito tempore assumpturus erat vel informa antiqui dierum Danielis 7.vel in igne in rubo Exod. 3. vel in columna ignis& nubis, EXOd. II.&33. vel sub specie columbae, Matth. 3. &sub aliis variis formis, quae in Apocalypsi describuntur , ubi etiam& Angelorum beatorum spirituum variae imagines Ioanni a Deo offeruntur. In quibus formis Sancti ipsum verum Deum qui sub huiusmodi visibilibus speciebus,taquam imaginibus, praesentiam suam sub hominum aspectu in ponebat, venerabantur&adorabant. Inde igitur infert Andradius Deum ipsum ostendisse hominibus originem, usum, venerationem&adorationem imaginum incultu diuino,ut scilicet homines ipsius sapietia in imitati, ijsdem vel similibus speciebusDeum flangerent exprimerent, atq; tu illis speciebus, seu ad tales imagines ipsum verum Deum colerent, adorarent. Nihil enim referre, humana ne an diuina opera tales imagines fiant,artene fabricentur an miraculo, cum utrunque sit eis gies , simulacrum seu imago Ita Andradius. Speciosa sane oratio si remota regulari extincta lucerna verbi diuini, ex humanae rationis consequentiis, de religionem cultu diuino statuendum esset. Sed Roman. i. Paulus dicit, hanc esse ipsissimam idololatriae
seu vanitatis originem, quod homines sine verbo Dei per tale λογισμου , hoc est, per argutas suas ratiocinationes seducti, gloriam ii cor rupti bilis Dei in similitudinem hominis aut alterius imaginis mutarunt. Et has ipsas Andradian ac Pontificias ratiocinationes , multos in popita Dei olim seduxisse Scriptura manifeste ostendit Alienos enim Deos, quost Thare in Chaldaea coluit constat fuisse Ur Chaldaeorum, Gen. o. quod ignem seu focum ignis significat Sicut postea etiam Persae ignem in iocullo equo impositum circumgestarunt,& sub nomine rima Mae coluertit.
Et apudRom. Vestales ignem perpetuum custodierunt. Alexander etiam ab Alexan .lib. s. cap. r. scribit in Polia dis Mineruae templo,virgines lychnum inextincti luminis&Palladium custodiuisse Apud Delphos etiam lmulieres matrimonio solutas ignem peruigilem custodiuisse. Non au-ltem adeo vel inepti vel impii fueruntPatres Iosuae et . qui in populo Dei educati&instituti erant,ut existimarent essentiam diuinam esse elementum ignis , sed quia igne coelitus de Iap vi absumente sacriticia meus praesentiam suam patribus patefecerat, sie ut&postea fecit, et parati. 7. 3. Reg. I 8. ignem illum exceptum conservarunt quod poste in Vestales Romanae&Delphicae mulieres aemulatae sunt, ignem suum , si extinctus foret, flainina solis rursus elicientes &in illo igne, adseu apud &ante illum ignem, verum &viuum Deum colereri adorare instituerunt. Existi inarunt enim prorsus, sicutAndradius argumentatur, si fili j Israel gloriami, i uni in specie ignis descendentem recte adorarunt, . Paralipa. Purigitur,&recte citatum veri Dei adVrseu ignem posse institui. Sed quia iunc Verbo, in andato,promissione Dei ex priuatis ratiocinationibus hoc instituebam. Scri i ira pronuntiat ipsos coluisse Deos alienos, hoc est, fuisse cultum illum id iolatriam, Io f. 24. Eadem ratio est de Teraphim,quos Laban Deos suos vocat, Genes. 3I. Et quos Micha Iud .i . scui sit&fudit. Fuisse enim Teraphim statuas,adem giem, similitudinem, seu imagine formae humanae fabricatas non est dubium,
54쪽
dubium, sicut ostendit locus manifestissimus, I. Reg. I9.Non autem adcorudes Merasti fuerunt, Quasi essentia diuina esset statua ex ligno forma-eta, ex argento fusa, ex aere sculpta, sed quia in similitudine viri, seu filii i hominis λοπ patribus apparuerat,Gen. 12.Don. 7. existimarunt, eriam l vitium Deum iecte posse coli si talem imaginem repraesentantem non l creaturam aliquam, aut idolum aliquod, sed ipsum Deum exprimerentis di in tali imagine seu ad tale sinti lachium Deum inuisibilem colerentri adorarent. Nam Iud. I . non Daemoni, sed Le Iehouali, hoc est.ipsi vero Deo pecunia illa . unde sculptilc&fusile formatur, consecrabatur. Et Micha dicit: Nunc benefaciet mihi telio uali. Et capite i s. Danite apud si imulachrum illud consulunt interrogant Deum, &Leuita respondetiIehouali adest itineri vestro. Israelitae ergo non creaturasmon Da mCnas, sicut gentes suis eraphim fecerunt, EZech. 2I Zachar Io sed verum
Deum, qui peculiari appellatione Iehouali a commentitijs numinibus discernitur, in imulachris seu imaginibus coluerunt,4 tamen scripturis pronunciat, ipsos colui uc Deos alienos, Genes 1s Rationem explicat Samuel. I. Reg. Is Qvja iniquitas seu mendacium Teraphim est, nolle acquiescere voluntati Dei patefactae, sed a verbo discedere, dc mandatis eius aliquid addere.
Porro EZechielis et O. scribuntur filii Israel deflexisse ad idola AEgypt
non quod vel creaturas vel Daemonas cum gyptiis adoririni. sed quod simulachrari externos ritus gyptiacae religionis ad cultum veri Dei
transtulerant. Ita EXOd. 32. cum Moyses in monte commoraretur per o l
dies 5c noctes, o columnam ignis&nubis in qua Deus hactenus ipsos praecesserat. non amplius viderent cogitarunt,ex Andradi ratiocinatio-ἰnibus se recte factitros, si praesentiam Dei alio externo simulachro reptaesentarent, ad quod vel in quo verum Deum colerent. Cumque in gypto cultum Apis vidissent, simulachrum illud fuso seu contiato aureo u. xitulo, ad cultum veri Dei transtulerunt,4 cultum nen ad materiam vel Vitu a formam vituli, sed ad prototypum suum,vel rem significatam, hoc est,ad ν-..erum Deum, qui ipsos ex gypto cduxerat, retulerunt. Dicunt enim: Hi sunt Di tui, qui eduxerunt te ex gypto, non quod sentirent, vitulum eo die primum contiatum. ipsos ante mense 4 eduxisse ex gypto, sed hac orisione protestantur, se hoc simulachro non aurum non formam fusilem, non bovem creatum, sed illum Deum colere, cuius brachio excelso ex Agypto educti fuerant. Et Aaron sonora voce proclamauit: crassolennitas erit, non vituli, sed Le Ieho uali veri Dei. Sed non
obstantibus solennibus, sonoris istis protestationibus, Deus pronuntiat,peccauit populus recedens a via, quam praecepi cic quomodo scilicet velim coli excandescam &delebo eos. Nec valet hoc loco Andradij exceptio Israelitas non peccam in genere, quod Deum in simulachro voluerunt colere, sed in specie, quod scilicet non debito simulachro hoc fecerint, sed Dei gloriam commutarint in similitudinem bovis comedentis herbam, Psal ro 6 cum in tali specie Deus nunquam apparuisset.
sed Ezech. L.&cio. quando gloria Dei apparet, Videtur facies hominis, Iacies leonis,facies bovis,&facies aquilae. Et quod manifestum est, Exod zo non dicit Deus, se insimulacris coli velle, si modo diuinae maiestati conuenientem habeant formam, sed impliciter diciti non facies tibi ullum simulachrum ad cultum. Ita Iud. a. Israelitae seruierunt Baalim. Sed Ose 3. dicit Dominus me o carunt Baali, hoc est, cultum ad fatuam illam, dixerunt se non vel
materiae, vel formae latuae, nec Daemoni, sicut gentes faciebant, sed Deo vero exhibere. Et tamen scriptura dicit, Iud. a. Fecerunt malum inconspectu Domini seruiendo Baalim.
55쪽
postea. sicut ingenium humanuin procliue est a super titione ad do Iomaniam simulacrorum Asiae litae non tantum Dei verum etiam virtutum coelestium, acaliarum creaturarum , quarum minii terio Deuc letteneri humano benefacere, timulacra fecerunti coluerunt. Atque adisingula bene licia impetranda ac pericula auertenda peculia i habile trunt&coluerunt simulacra Sicut e locis supra annotatis, in quibuslidola gentiumra Israelitarum aemulatio describitur. Pappellati omina fetymologiae excutiantur, manifeltum est. Et eodem prorsus modo in Ecclesia Pontificia a superstitione imaginum ad proni a tam illam stativo rum idolo maniain, cuius Pis etiam Ponti iacios aliquantulum impii
Ne vero exemplis, sed legibus controuersa haec dijudicetur. Deus tra dita certa lege volutatem tuam de simulacris patefecit Exo. ro. De iit. s. Leuit. 26. Cum enim sepientes omnium temporum ex ratione iudica oε:t Deum , Angelo ad Sanctos visibili aliquo externo signo conit tuto coledos& venerandos Deus talem usum rimulacrorum ad cultum im pliciter numerat inter deos alienos,&ita pro lubet, ut nullus eluitoni aut exceptioni locus esse pollit Primo enim numerat sculptile susi 'esta tua positam, seu erectum lapide ad imaginem aliquam formatum seu a lbricatum. Et geherali vocabulo Them una hoc eli. similitudine seu ima linem exprimentem dc repracsentantem, qualicunq; et Fgie speciem ali quam, quocunque modo, ex quacunque materia pictam veletrectam. De ut. .vocat amet, id est, figuram ei figiem, seu formam Secundo, cquarum similitudinem seu imaginem ad cultum proponii usurpari vetat, ita numerat, ut nullus exceptioni locus sit dicitenti, ei rum, quae vel in coelis supra vel in terra deorsum, vel quae sub aquis, vel quae suo terra sunt. Sunt autem in coelo Deus, Angelii spiritus beatorum subterra
sunt daemones: Sunt etiam subterra corpora mortuorum. Reliqua, quae coelo a iri Xa.qua in aere, in aquis, in terra sunt, per se patent. Prohibet igitur ad cultum facere, proponere aut surpare. non tantum imagines ido llorum &daemoniorum I. Cor. 3. nec latum ii rationalium creaturarum,
verima etiam angelorum,spirituum iuilorum, qui in coelis sunt. hominum defunctoru,quorum corpora sub terra sunt done ipsius quulem Dei imagine ad cultum fieri proponi Musurpari vult lex Dei Deus enim no liter in coelo est. Et lex prohibet eius quod in coelo eth, imaginem ad cultum fieri. Et Deut . . ratio additur: vocem verborum eius audiuitiis non autem vidi liis simulacru aliquod, quando de medio ignis vobis locutus est Dominus Tertio .duobus vocabulis prohibet omne genus cultuum religiosoru cum inquit: non adorabis nec colesia, quorum altero quod incuruationem signi tilaat Omnes e X ternigeitus&ritus cultuum altero interiores affectiones: deuotiones cultuum coplectitur. Et cultus illos exteriores& interiores scriptura in libro Sapientiae, &in locis supra an notatis describit, incuruationibus, geniculationibus, prouolutionibus corporis, manuum extensionibus, eXOsculationibus sacriticiis incenso, thure, libationibus, ornatu auri, purpurae,&c circumge lationibus .in uocationibus, supplicationibus, Otis, desideriO,amore deuotione, spe, ta ducta,metu, dic. Quarto, ne quis haec ita eludat, quali tantum prohibeatur cultus qui ipsi materiae vel formae simulacrorum exhibetur ostedimus iam aliquot scriptura exemplis etiam quando cultus illo maginum ad prototypum, siue ad res per imagines igniti catas, siue ad Deum ipsum refer itur,tamen appellari cultum Deorum alienorum. In latuis enim , per statuas, seu ad itatua seu imagines Deus nec se nec angelos, nec sanctos, nec ullam creaturam Vult coli, sicut ex ijs, quae hactenus exicriptura demonstrauimus naan titillimum et t.
56쪽
Haec igitur lex diuina non semel posita sed te repetita, Exodi So. Le- uitici 26. Deuteronomi s. oc 27 simpliciter prohibet, imagines ad cul- tum religionis seu pietatis facere, habere vel usurpare, cultum ei lini diuinum non vult ad tatuas alligati, religionem, pietatem dc cultum Dei, non vult collocari aut exerceri in veneratione imaginum , non vult vel ipsas imagines coli, vel Deum, vel Sanctos, vel xllas creaturas in imagi-lnibus, seu per imagines adorari aut coli. Et illa prohibitio in lege illa Dei ita circumscribitur, ut nulla exceptione , sicut Ostandimus, eludi possit. - Manisenum autem est , cum hac legis diuinae sententia pugnare ea, quae in decreto Tridentino de veneratione imaginum statuuntur, praeci-lpue vero,quod in pseudosynodo Nicena secuda dicitur, Sanctorum imagines ho uorandas .in palam esse adorandas quodque Thomasi cribit, imaginibus Christi eundem cultumac eandem adorationem, quae Christo ipsi debetur exhibendam esse, de quibus postea sub finem quaedan lannotabimus. Exceptiones vero, qui b. Pontifici legem illam Dei eludere conantur, vanae sunt, oc ipsis verbis legis, atque scripturae exemplis cx- clusae. Quidam enim tantum dicunt prohiberi, ne alienorum Deorum is magines ad cultum proponantur, sed scriptura legem illam manifeste in- i 'terpretatur,etia de veri Dei in lagine seu similitudine, ne Ocilla ad cultum t. is
proponatur,EXo. a P. Deut . . Isa. P. Alij dicunt tantum prohib. ri, ne vel iri ,hEis fudat Monum, vel idolorum, vel creaturarum irrationalium imagines ad 'crpbistitit,
cultum proponatur:sed lex in genere loquitur de ijs, quae in coelo, in terra di sub terra sunt. In coelo autem sunt, Deus, Angeli,4 spiritus iustotum in terra vivunt sancti Psalm 67 sub terra in puluere dormiunt cor-lpora beatorum. Ali dicunt, ipsas imagines non esse adorandas& colen- das, sed in imaginibus M per iiii agines, eos qui per imagines significanturl repraesentantur, puta Deu Angelos& sanctos colendos. Sed supra ali- auo scripturae exemplis ostendimus Deum talem cultum non probare,
i ' sed prohibere cic damnare oanctorum vero cultum N ad orationem, siue
ita per imagines, siue absque imaginib. cum scriptura pugnare in praece
denti loco demo it rauimus. Sunt qui dicunt cum Deus in cultu suo semper externa visibilia signa verbo suo adiunxerit . qualia sunt Sacramenta veteri se noui Telta inenti, non ergo eme contra voluntarem Dei si per extraneas Sc visibiles imagines colaturisicut in veteri Testamento Iersus temptu ci ad arcam foederis adorabant. Responsio autem platia est quod Deus ipse verbo dc mandato suo talia externa signa seu sic ramenta in .eteria in nouo Testamento iliatituit. non aucem notiro arbitrio pernusit,
quae dc qualia nobis videntur signa oc quidem ad cultum facere dicite- nim: Non faciatis linguli luod vobis rectum videtur, sed quod ego praecipio vobis hoc tantum raciatis D no Deo citro . non addatis quicquam, nec detrahatis De ut. Ir. Et in .agines quascunque ad cultum fieri, proponit usurpari Deus diserte sicut ollendimus, prohibuit. Postremo, aitAn dradius, in veteri Teia amento, cum Chri ius nondum esset incarnatus mo
icuisse Deum inui bilem in imagine visibili colere nunc vero postqua deus in carne sicut Paulus loquitur manifestatus est,iicite ocrecte Christum per imagines adorari N. coli sicut Tridentinum decretum loquitur. Eslucerna pedibus meis verbum tuum,dc lux semitis meis. Cliritium enim adorandum di colendum esse Apostoli docent: in simul aeris sol ero per imagines esse colendum Sc adorandum, Apolloiine Quaquam discent. Seir. Ican.f. cum dixisset, filia Dei venisse, ta dediti nc bis men Leae de mutem, ut cognoscamus verum Deum,addit:filioli custodite o Pseu cauete a ruratis simulacris uua sententia ad legem Exodia o Iespicit, Ream in nouo cata in μοtyiam Teciamento ratam esse debere oltcndit Graeci eniam sculptile, ita Testamento.
57쪽
tuam se ui inaginem,Exod. 2 o. reddiderunt ειδε λον qua VoceIoannes et amititur. Stat igitur scripturae sententia nullam imaginem siue Dei. 1iue Angelorui siue Sanctor una, siue cuiuscunque creaturae,ad culturi esse faciendam proponendam seu usurpandam .
Et de cultu quidem imaginum ex lege Dei haec manifesta sunt. Sunt vero, qui contendunt, legem illam non tantum cultum adorationem. verum ipsas etiam imagines simpliciter prohibere. Duas en irridi iiivctas eges illius partes faciut, quarum prior simpliciter prohibeat facere imagines altera prohibeat factas adorare aut colere. Sed Leuit. 26. textus egis ita ponitur , ut ostendantur prohiberi . ne ad adorandum siue ad ultum fiant, aut ponantur imagines Non facietis, inquit,vobis idolum ksculptile, nec titulos eligetis, nec lapidem in signum ponetis, Leb hahemoth ad adorandum. Et ipsa script tria O: tendi , facturam 8 usum imaginum, si non proponantur α, surpentur ad adorationem,&ad cultum, no simpliciter prohiberi Lapides enim insignitos ad adorationem ponere prohibetur Levitici vigesimo sexto sed non ad monumenta seu memoracula historiarum Iacob, Genesis visesimo oc statio, lapidem erexit in titulun fundens oleum desuper. Et Iomae et . Dominus Praecipit pontice rigiduodecim lapides , ut sint signum memoriale seu commone factorium historiae transitus per Iordanem. Iosue etiam moriturus erigit lapidem praegrandem sub quercu , quae erat in sanctuario Domini, ut
esset in testimonium icti foederis cum Deo, Iosiae et . Samuel quoque inmemoriam auxili diuini contra Phil illinos erigit lapidem. nomen eius vocat lapidem adiutorii, I. Resum'. Et illustre exemplum extat, Io suae vigesimo secundo: Cum duae tribus de dimidia aedificassent altare , reliqui Israelita rati ad cultum hoc factum esse, indixerunt illis bellum: Cum vero illi ostenderent, se altare illud extruxisse non ad sacrificia sed in testimonium Nad memoriam historiae, filii Israel hoc approbarunt,ac Deum glorificarunt. Imo Deus ipse iubet, Exodias fieri duos Cherubim aureos ex utraque parte propitiatorii. Et Cherubim fuisse imagines alicuius faciei alatas, Deus ipse ibidem ostendit, dicit enim: Expandent alas desalis operient propitiatorium,respicientq; se mutuo versis in pro
pitiatorium vultibus.De omnibus vero operibus tabernaculi.ad quae etiam Cherubim pertinent, licitDominus,Exod .ar Impleui Bezaleel spiritu Dei, sapientia dc intelligentia,adoperandum auro,argento, a re Salomon etiam adornatum domus Domini, 3. Regum 7. 5 2. Paralip. 3 capita columnarum format in modum lilii, facit mala punica, sub mari fusili facit boves duodecim in basibus forma leones, boues, Cherubim, in tabulatis sculpsit Cherubinti leones ta palmas. In Pontificis etiam ru-nica formata fuerunt ex auro mala punica , Exod. 39. Numeri 2I. Deus mandat Moysi, ut faciat serpentem aeneum, &erigat illum in signum
Serpentem autem illum fuisse figuram Christi, certum est Ioan. 3. Et inmemoriam illius historiae, quae in deserto tunc acciderat, aeneus ille serpens ultra annos septingentos seruatus fuit in populo Israel ac priusquaaccederet abusus cultus & adorationis, non iudicarunt se asseruatione imaginis illius peccare contra legem, Exo. ro. Cum vero coepissent simulacro illi incensum adolere, hoc iudicauit Ezechias pugnare contra legem illam Dei atq; ideo serpentem illum confregit, . Reg. IS. Inlaginem etiam Caelaris Christus in moneta nec exhorruit, nec damnauit, Mari. 22 Et talem existimo etiam statuam illam fuisse,quam lichol in lectum loco Dauidis posuit, I. Reg. I9. Imagines igitur ad ornatum. ad memoriam, commonefactionem,&representationem historiarum facere trabere Susurpare, non pugnat contra legem illam Dei; si non accedat cultus o
58쪽
Liam disputa int lege mi latia Dei de imaginibus non loqui de locis 3rophanis politicis, domesticis aut priuatis sed latum de locis sacris, Vbi
id cultum Dei conuenitur, ne ibi ponantur vllae imasines. Sed Moyses ' eu. 27. dicit. si imago ad cultum seu ad orationem proponatur aut usur si ietur. ecia in si illud stat in abscondito. prophano. liue priuato loco,eme ualedictionem. tuo . certe lapidem in signi H ii ipsi finc ia- is Doniani. Iol u.i r . Salomon etiam in ipse templa, Domini , at acri r nauit imagines, . Rc g. . Im I cus ipsc in sancto A auctorum superat calix eris quo e vertebant adoraturi tu liciteri Cherubinas imagines, A. A. Ex quo igitii fundamento verbi Dei usus inagitium in templis si non proponantur aut usurpentur ad cultum adorationem, ted vel adornatum, vel ad memoriam comonefactionern seu reprae lenta onem histo aruia . quae e re de lites lint damnari Oilit aut debeat, non video. Cerae ex lege Exod. 2 o. hoc deductio potest. dupli vero metu se periculum in pertritionis idololatriae prat edit i illud iii culcatione verae doctrine &rraemonitionum contra cultus imaginutrica uerbo auerti potest gutui prcta doctrina accedat ad imaginc scultus cadoratio, rectum erit iroi tari exemplm Ezechiae. Nec vero vel nec eliitatem habendi imagines intemplis cum Tridentinis patribus probo nec partem ullam pietatis in illis colloco, sed inter adlaphora cum Luthero imagines resero, si non ad cultum seu adorationem pii ponantur aut usurpentur. Neq; vero etiam ea rebus adia Phoris si non accedant vel prauae opini es, vel impii abusus. fingen da sunt peccata. sine verbo Dei, sicut quidam nullas, etiam in-dl:Ierentes imagines. Olcrandas clamitant, in carum vel carentia vel demolitione non postreinam pietatis partem collocant.
postremo sunt qui disputant, alias quidem inagines utcumque toletari posse Dei vero S.Clia illi nullas est imagines, vel faciendas, vel tole
Et quidem si quis existimet, mentiam Delici lincamentorii circum scriptionibus, ct colorum varietatibus exprimi posse, aut talen cilia diuinitatis naturam . sic iit AnthroponaOrphitae finxi runt,is merito damna illi. sicut Esai. o. scriptum est Coi similem facietis Deum aut quam hia aginem ponetis ci Si vero sine praua opinione . In superstitione non quidem ipsa diuinitatis ellentia. led tantum species illa: visibiles quibus ollim Deus praesentiam suam patefecit sicut Daniel . apparet antiqui' dierum, PQ Luc. 3. Spiritus sanctus coirorali specie co: umbae descendit historice pingantur,aut si Chri itiis in et ui forma, in qua Deus manis est,
tu se it, tanquam memoraculum historiarum Euangelicarum exprima: οἰr, illud equidem prorsus damnareno ausim, sicut nec damnati porci l. . figura vilionum diuinarum Apocalypseos coloribus exprimantur. Lutetiter tamen fateor periculosum eis velle diuinitatis at twuam magi uc quocunque praetextu facere facile enim potest impingere in legem DPt ut . . Ies. q. Αct. 7. Optimam vero certillimam, utilissimamici cchristi imaginem ellis. quam mentis nostrae agnitio ex verbo Dei format cuncipit. Sed tamen de indifferentibus odiose dimicandum non est: icut enim non pietas, ita nec peccatum in illis collocari debet, si iuba da ut prauae opinione si abusus. Quia enim Deus ipse in visionibus tale latagines ostendit: sicut peccatum non est, tales , isionum historias tibis exprimere: ita peccatum non erit, tales Scripturae hii locias histo ce&ad sum historicum picturis repraesentare, modo illud fixum ma- xa ipsam diuinitatis essentiam, nec deberem ecpossi figura aut imagi et aliqua exprimi. V ito apud unistinum de Ciuitate ait, . . recte dieit gentem Iudae O- ni cuin ine limulacro aliquo coluiis , hoc est, Iudaeos non .iliuisse I a nulla,
59쪽
EXAM DE CR CONC TRIri. PARS IV.
simulacrum aliquod in templo ad cultum propositum Iosephus etiam ibro Antiquitatum decimo octauo capitem scribis: Cum Caius su tuam suam vellet perpetronium Ierosolymis in temploDei co I locare ut tanquam Deus coleretur, Iudaeos maluisse se morti exponere, quam id quod lege Dei prohibitum erat, admittere vel recipere, cultum scilicti
Qusd vero alibi Iosephus scribit, Iudaeos nec Caesaris effigiem, nec Aquilam Romani Imperi signum,ne in militaribus quidem vexillis aut
in locis extra templum etiamsi non ad cultum seu ad orationem propo nerentur, voluisse tolerare, praetendentes legem Dei Pharisaicae hipocri se os pars est.ῶuae pietatem esse iudicabat, culicem colare, etiamsi came lum deglutirent. Et peculiarem cultum Dei in eo constituebant,quod se niorum traditionibus ad strictiorem obseruationem, quam quae ab ipsa lege exigitur se stringerent. Extra casum enim cultus, adorationis titu. perstitionis imagines no fuisse in lege prohibitas, clarissime ostendimus. scribit autem Iosephus lib. I 8. Antiquitatum, cap. . Pilatum etd ς τοι Fehoc est imagines Caesaris, quae ad umbilicum usq; depictae erant, di signis seu vexillis militaribus inerant in urbem Ierosolymam intulisse: Iudaeos vero noluisse hoc tolerare, praetendentes, legem diuinam prohibuis
ειμ νων ποιησιν fabricationem seu formationem imaginum. Atque ideo
priores praesides urbem ingresaras cum ignis seu veX illis, non hoc modo insignitis. Sed tempore Christi publice habuerunt Iudaei imaginem a caris in numismate quod Christus nec reprehendit, nec damnat, Mat. 22. Simile est quod Iosephus scribit, lib. 17. cap. 8. Cum Herodes supra portam maiorem templi parasset anathema pretiosum, ma3uam scilicet auream aquilam, utpote signum Romani Imperii Pharisaeos quosdam te gis interpretes declamitasse, legem Dei prohibere Γώνια μου im sνιο ne imagines flatu antur, aut animantium effigies ετ ηλυεβα in clo separatae ponantur. Ophistas igitur istos incipulis suis auctores tuis. si ut aquilam illam dei j cerent. Et libripi imo contra Api ena citat ex Hecataeo intemplo Ierosolymitano το ταώτων, omnino prorsus non
fui- αγαλμα Πάνα dis . simulacrum aliquod aut anathema. Sed lsupra ostendimus, intemplo Salomonis fuisse imagines. Et Luc. I. un ptum est, secundum etiam templum pulchris ανα ημασι ornatu fuiste Vnde recte colligitur illas Iosephi narrationes, n5 ex veroriantiquo n-su legis diuinae, sed ex recentiorib. Pharisaeorum tia ditionibusvituper .itionibus sumptas esse. Sed quae sit vera legis diuinae de imaginib. sententia ex perspicuis citrinis scripturae testimoniis hacten ostendimus. a ui- bus addatur Pauli etiam exemplum, Actorum et s. v bi vehitur in naui, quae praefer insigne Castoris do Pollucis, quos gentes, ut praeli destiaris. di nauigantium patronos, colebant uii' facto Paulus ostendit pios recte sentientes non contaminari tolerandis imaginibus etiam idolola tricis, quae ad cultum prostant, si ratione vocationis Morticis eas ordinarie talegitime tollercitam pollini Paulus certe insigne illud Castoris & Pollucis non deiecit vel confregit, sed sine impietate in naui illa vectus
est, cum idola illa nec coleretsi coadoraret. Et line dubio culina n. adora tionem, copinionem patrocini verbo D Propiciu ndit,ui vero b in uimagines illas non deiecit,sicut nec Proplictae licet verbo dcteitarentur cultum idolorum ea per vim tumultuarie cout roserunt, id diu Rebc
ordinarie hoc fecerunt Theodo ii ubi Mn. iii .igrare , uolorum ab ictus,
sed postquam opinio cultus per verbum Dei nimis holuiti uni exen. bra
60쪽
ttat. quasdam idolorum statuas reliquit ad memoriam commonefa
tiua Ecclesia imagine nonfuerint adhibita deuitum diuinum, imo quo ver idem legantur in oratoria Christianorum admi a. sicut Christus nullum manda trina dedit de adhibendis imaginibus seu me christa, statuis ad ministerium Ecclesiae ita etiam Apostoli em illi ad praedican nee Apostolidum Euangelium in ad docendas omnes gentes, non leguntur imagines trauiae uni seu ita tuas ad declaradam doctrinam coelestem , ne quidem quando bar osum baris gentibus Euangelion annuntiabant, adhibuisse: Cumque iacte Sali suum. eubii dei fundamentis, ad alia loca transirent, repetitiones&c Ommo ne tactiones doctrinae non statuis commendarunt, sed hominibus fidelibus qui idonei ement ad docendos Alios, ocin hunc usum doctrinam traditam in criptura retulerunt. Orga non enim, per quod Spiritus sanctus
e a Xest, vocans, illuminans, conuertens, sanctita caris homines, non docuerit esse imagines seu statuas, sed verbum Dei scriptum, Iraedicatum,
auditum, cogitatum Rom. I. 2. Cor. 3. 2. Timoth. 3. I. Pet. I. Prat. I9. Cum-i
lque cultum dolorum, qui ad statuas exercebatur, abolerent oc veri Deii cultum inllituerent, non leguntur vel statuas illas ad verum cultum vivit Dei tr anstuli me vel alias imagines aut statuas, in quibus per quas, seu ad quas veri Dei cultus exerceretur, substitui Te,sed verum Deum in spiritus veritate, iuxta praescriptum verbi, colendum docuerunt. Haec e X tra controuersiam certaec vera sunt. Idem vero etiam Apostolorum discipulosvi successores secisse, nut In primit a lum est dubium. Cuinque in veris historiis aliquot extent deicriptiones Eeel inois rituum, quibus priinitiua Ecclesia per annos trecentos, camplius in fuit et simi conuentibus ecclesiasticis,4 in exercit ijs cultus diuini via fui me legitur, agitimis nulla fit metio adhibitarum imaginum seu statuarum, litae Dei, siue an culi Dei. la0rum. Sed cum idololatria gentium costaret cultu adoratione imaginum simulacrorum, statuarum, quem tamen cultum ad prototypia, sicut ostendimus, referebant, Christiani a imulacris prorsus abyrorr lbant,dceos, qui vel aliorum statua , vel ipsum etiam Christu in statuis,icu per imagines colere M adorare volebant, pro haereticis damnabant.
Scribunt enim Theodoretus, libr. I haeret. Fab. γ Augustinus deri vie si- - ἡο, bus, Simonem Magum lectatoribus suis tradidisse suam S scorti sui Se leues imaginem colendam Madorandam, cui etiam sui situm discipuli ipsius fecisse scribuntur. Iremaeus lib. i. cap. 13. scribit, Basilidissectatores
xios fui ne imaginibus ocinuocationibus. Et cap. 2 . narra Carpocratianos, qui se nosticos appellabant, imagines quasdam vel coloribus depictas .vel ex alia materia fabricata Irabuisse,&dixist e, formam Christi illo tempore, quo fuit orna hominibus, a Pilato factam. Illas, inquit imagines cum imaginibus philosophorum mundi proponunt , coronant,in reliquam obseruationem circa eas similiter, vigentes, faciunt. Epiphanius Tomo a. lib. I. haeresi 27.dicit, Carpocratem Occulte fecisse imaginesChristi Pauli,&c ipsisquσsuris tum fecisse, de eas adora me. u. guilinus de haeresibus scribit, Marcellirram sociam sectae Carpocratis, co luisse imagines Iesu& Pauli, Homeri& Pythagorae adorando, incensum- lonendo. Et ex dii retentiis inter culta genti uini Christianorum , haec non po-iema fuit,quod gentes deos suos in simulacris per imaginem N ad sta tua colebant Christi auii vero unicumac verum De una absq; simulacris