장음표시 사용
61쪽
EXAM. DECI . CONC TRID PARS IV.
in Spiritu e veritate iuxta praescriptum verbi colebant Madorabant. Et ad praecidendam Oinnem idololatriae occasionem, ne Christiana resipio eum Paganismo, qui simulacrorum cultu constabat, ullam haberet ath nitatem, & ne Ethnicae superstitionis seminaria occasione simulacroris, vel in Eccletiam irreperent, vel in animis conuersorum remaner t.primitiua Ecclesia ne in oratoria quidem voluit Christi vel Sanctorii ima : ines recipere. Et inter capita accusationum , ethnici hoc etiam Christianis obiecer ut quod religionem haberent absque simulacris Ita Cle- metis Alexandrinus qui circa annum Dominia oo. vixit ib. 6. Strornatum inquit Nobis nullum est simulacrum inmundo. Quoniam in rebus ii genitis nihil potest Dei reserre imaginem. Et in Paraenetico scribit Nobis, aperte vetitum est, artem fallacem exercere Scriptum enim est,Non ta-lci cuiusuis rei similitudinem dcc. Item Nobis non esti in ago sensilis de materia sentillicd quae percipitur intelligentia. Deus enim,qui solus ve-lrus est Deus Antellectu percipitur. non sentia: In libris etiam Recognitis numqui Clementi Ronia nocticet non vere, tribuuntur,extat dispositione neralis contra imagines libr. s. 5cres utatur praecipui mi argumentum Ethnicorum, quo etiam Pontilici imaginum sua tum cultum palliant.
Per gentes inquit serpens ille proserre verba huiusmodi solet, Nos ad honorem inuisibilis Dei imagines visibiles adoramus Clemens respon 'dit hoc certissime falsum esse. Non autem substituit alias pictas vel fictas. siue Christi, siue sanctor tim imagines, sed inquit Si vere velletis Dei
ima pinem colere homini benefaciente S, eramine Dei imaginem coleretis Per o viillis vere Dei imaginem honorare nOS vobis, quodve inna est. aperimus,ut homini, qui ad imaginem Dei factus est, benefacta tis Haec aute ira in tantum ad honorem Dei imaginis cedunt, ut quis stanon fecerit, conrii meliam imagini diuinae intulille credatur. Qujs ergGiste honor Deicit, per lapideas dc ligneas discurrere formas,&inane sat queexanimes figuras, tanquamn uinina, venerari,ac hominem qui est vere imago Dei, I pernereὶ Haec Clemens ille. Apud Origenem circa annum Dei. 2 o. in libris contra Cellum .extat
iusta tractatio de hac quaellione Celliis enim lib. . ollentii rus Christia-lnos peiores esse barbaris,Libycis, Matheis Scythis, inde hoc probare conatur quia non patiantur vel templa, vel aras,vel stimulacra o statuas intueri et fas ex Herodoto ostendit irrisisse simulacra, quia non crediderunt cum Graecis Deos ex hominibus genitos Heraclitum etiam dicit seri piisse Stultum esse, ut quis imaginibus supplicet, si no agnoscat plosi Deos vel Heroas Chri ii iani vero, inquit Celius, simuIacra aperte vitii- liberant Quod si inquit, lapidem lignum. aes vel aurum, neget Deiani esse. Quis ea, stolidus quispiam, pro Dijs habuerit Sed Deorum sunt illai vel sacra vel euagies quaedam. Nec forte diuinas has esse imagines contenderim Christiani enim dicunt Deum fecisse hominem ad uanta ma- inem c speciem tibi similem sed tamen illi assentientur Chri :liani. in quorundam honorem,qui vel similes sint, vel drillimiles specie haec esse labricata Sed excipient non Deo esse . quibus ea sint dedicata, edi aemones oc non est edae anonibus seruiendum illi qui in verum Deum credit Hae Celsus ob ij cit Christianis Origenes vero respod et considerandii esse alia se me causa socrationes, pro ter quas Persae auersentur limulacra calias, propter qua S Christiam idem faciant. Non enam patiuntur Iesium apud aras, obtempla, imulari a colere sed haec auersantur quia auditi scriptum effeci Non lint tibi: M alieni, nec teceris tib rei in usu- militudincnbadorabis ea iacc seruies illis. Et polua ad Heracliti lentc-tiam qua amrmat stultu esse timulacris suptilicare, niti Deos pilus quis norit heroas. qualesnam sint. Origene respondens inquit: Nos De n
62쪽
qui Ic unigenitum eius filium agnoscimus.& sancto etiam : sed dicimus fieri non posse, ut Deum quis norit Z simulachri sit supplicet. Nec soluin, inquit. latuis supplicare vesanum est, sed vel hoc ipsum diis nati lare. Nos
ero simulacra non citeramur. ne vel in eam incidamus opinionem clua
imagines istas aliquos est Deos putemus. Celso ut o b caeteris De Os esse si inulacra negantibus hoc crimini damus, quod tamen lion Orona magi is deferant. Vulgus enim Deos eis credit, quos alij ita venerantur. ero ne diuinae quide imaginis simulacrassis esse duxerimus quippeii, ut inuisibilis&incorporei formam ni illam effingamus. Qui dxero homo dicitur ad imaginem Dei sermatus , ad hoc respondemus, inanitati rationali hanc eme Dci imaginem. . .
Et libro octauo Celsus obiicit Chri trianis, quodet arasti simulachra, cdclubra defugiant. Origenes alitem rc spondet, non ut loco Gentilium i dolorum alias externas imagines substituatae linquit nobis pro aris cdelubris iustorum sunt mentes unde emittuntur suauissimi incensi u res, Vota dc preces ex conscientia puriore. Sunt nobis praetercari sim ti-lacra, non per impuros opifices aliquos fabricata, sed per Dei verbum in nobiscit ita deformata virtutum scilicet exempla structurae, quae miratrices sunt Christi , qui primogenitus est omnis creatur .c. Ei ut fummatim expediam . inquit. Christiani omnes,c quas diximus aras, d qu.viam ostendimus simulacra collocasernaxime adiit tutitur non tamen inani tua ta& insensibiliaritiae iam . nec daemonum susceptibilia sed spiritus Dei capacia, di tabernacula Dei inhabitantis ira nobis. Et pollea nos simulacrorum fundatione sidc Odefugi in iis, qttia ubi per Iesu doctrinam
comperimus , quomodo colendus sit Deus, ea nos euitamus, quae sub pietatis praetextu de opinione quadam impios reddant, Zcc. I haec ta initii te o seruata tunc fuerunt, ut libro quarto contra Celsum, rigenes a firmet nullum siue imaginum fictorem , siue statuarum fabricatorciri in Iudaeorum Republ. fuisse, ut quos procul lex ipsa abigeret, ne qua his usset abricandorum simulacrorum occasio . quae stulta mortalium animas a Deo reuelleret desqd contemplanda terrena an ilui, culos retorqueret. Haec Orige ues.
edde lege, Ex. a. o. supra diximus. Fuerunt autem patres illi in uniuer Veteret cur ulnimaginibus ideo iniquiore , qui enim ex gentibus conuertebantur, ii rei νς ruin etiam Deum in imaginibus per sim uJacra . seu ad statuas, sicut in 'M Mi Q. Paganismo assueti fuerant. colere dc adorare volebant, sicut Lampridius de Alexandro Seuero , qui primus Imperatorum de Chri itianismo bene lentire coepit scribit, quod domi in priuato suo Larario, inter idola etiam iChristi imaginem habuerit oc coluerit. Lactantius etiam circa annum Domini oo in suis ad Constantinum Lactant institutionibus gentium idola seu simulacra ita confutat aio ut alias sub de imaginistituat imagines , sed argumenta ponit generalia contra quem uis simu bus. lacrorum cultum Nam libro a capiter. Omnes idolorum praetextus, quibus etiam suas Pontifici simagines pingunt, recitatac confutat. Non ipsa,inquiunt, simulacra timemus, sed eos ad quorum imaginem facta, quorum nominibus consecrata sunt Neinpe ideo timetis , inquit, iquod eos in coelo esse arbitramini. Cur igitur oculos in coeliam non tollixis: Cur ad parietes ta ligna cla lapides potius, quam illo spectatis, ubi eos .es creditis Qvjd sibi simulacra volunt, quae aut mortuorum aut abscia lxium monumenta sunt Nam omnino ingendarum similitudinum ratio idcirco ab homini biis inuenta est .vi posset eorum me molia retineri qui ye nior te subtracti. vel absentia fuerunt separati Deos igitur, in quori numero Ieponemus: Si in mortuorum, quis tam stultus, ut colat e Si in i bientium, colendi ergo non sunt, ii nec vident, quae facimus, nec audiunt
63쪽
EXAM DE CR CONC. TRID. PARS IV.
quae precamur. Si autem Dij, absentes esse non posseuntiqui, quoniam di-iuini sunt, in quacunque mundi parte fuerint, vident Sc audiunt ni Uelsa superuacua ergo sunt simulacra cillis, biq; praesentibus, cum satis sit auadientium nomina precibus aduocare. At enim , inquiunt,praesente nota inisi ad imagines suas adsunt. Ita plane 1 ut vulgus existimat, mortuorum animas circa tumulos, corporum suorum reliquias oberrare .lItem Dei, cuius spiritus ac numen ubique diffusum abes e nunquam potest semper utiq; imago superuacanea est. Sed verentur, inquit Areomnas religio eorum inanis sit &vana, si nihil in praesenti videant, quod adorent, R ideo simulacra constituunt. Sed simulacrum Dei , quia similitudine nomen habet non illud est quod digitis hominis ex lapide aut aere aliaue materia fabricatur, sed ipse homo. Et si sentire simulacra possent, hi
adoratura homines essent, a quibus sunt expolita. Adorant ergo in seni, bilia,qui sentiunt irrationabilia , qui lapiunt. xanima qui vivunt, dic.
C. r. Vulgus indoctum pompis inanibus gaudet, animisque puerilibus spectat omnia. oblectatur friuolis, specie simulacrorum capitur. I dem citatri probat hos versus: Nec pietas ulla est velatum sepe videri,
Vertier ad lapidem,atos omnes accedere ad ara Accprocumbere hi miprostratum, an erepalma nteDeum delubra,ct voluietilem vot . .
Cap. . citat S laudat illud Persij,hoc esse aurum in templis quod sint
Veneri donatae a virgine pupae, quasilla ob minutiam fortas contem pserit. sed non videt, inquit, simulacra ipsa&emgies Deorum, nil ita liud esse quam grandes pupas, non a virginibus , quarum usibus venia dari potest, sed a barbaris hominibus consecratas. His ludicris, Mornatis& grandibus pupis,unguenta dothura,&odores inferunt. His peplo set indumenta pretiosa, quibus usus velaminis nullus est, his aurum Marswn
tum consecrant has auro,gemmis excolunt' eXOrnant. Ca. 7. Tanta ho
mines imaginum cupiditas tenet, ubi minus curentur res ipse. Auri, gem inarsi. N eboris pulcritudo acriter perstringit oculos , nec ullam religionein putant ubi illa non tulserint.Veniunt igitur ad Deos, non tam religionis gratia . quam ut aurum oculis hauriant, nitorem levigati marmoris aspiciant,&quanto ruerint ornatiora templa, &pulcriora simulacra, tanto plus maiestatis habere creduntur. Adeo re Iigio Deorum nihil aliud est quam quod cupiditas humana miratur. Cap. II. Daemones cicuerunt imagines simulacra fingere, ut hominum mentes a cultu veri Dei auerterent. Cap. I 8. Simulacra ipsa, quae coluntur,emgies sunt hominum mortuorum Est autem peruersum, ut simulachrum hominis as mulacro Dei colatur. Cap. Is Deus non in ima, sed in summa regione
quaerendus est. Quare non est dubium, quin religio nulla sit, bicunque simul aerum est. Nam si religio ex diuinis rebus est , diuini autem nihil est nis in rebus coelestibus marent ergo religi sene simulachra. quia nihil potest coeleste esse in ea re, quae fit ex terra, quod quidem denomine ipso apparet icquid enim simulatur, id salsum esse necesse est. Idem
lib. 6. cap. r. Num mentis suae compos putandus est, qui auctori f. tim luminis caudelarum ac cerarum lunae nar fert pro munere t C; l 2ζ.Vestes gemmas &ca tera quae habentur in pretio, siquis puxet ixo chara onerenda is plane, quid sit Deus, nescit. Has Lactanti sentetulas ideo adseripsi. quia ostendunt , illis temporibus in Oratorijs Christi. 1iorum nullum fui se sum simulacrorum, multo minus ad cultum fuisse lCl rillianis adhibita. Deiriue,quia ita sunt possita illa sententia , quali Lactantius Pontificiorum templa ingressius, simulacra b cultus corum i l
64쪽
Eusebis de imagini m. disset &ex professo irrisisset operibus Lactantii adiunctum est carnien, in quo hi versus leguntur: taui Aruti ades medii Asubu in limina templi, Sisieparum insontems tuo pro crimine passum
Respice me,me conde animo ,me in pector ero.
Sed carmen illud non est Lactantii , sed recentioris post Lactan
Ex Athanasio & Eusebio supra adscripsimus sententias,quod Ethnici praetenderint, inagines seu simulacra esse a nouam rerum diuinarum livo teras. Et istam sane rationem patres illi in Ethnicis confutant, non au tem in illum usum alias imagines substituunt Athanasius quidem sermone . contra Arrianos utitur hoc argumentori is adorat imaginem regis, in illa adorat ipsum regem quippe cum ipsa imago nihil aliud sit, quam regis forma ac species. Sed hoc argumentum Athanasius nequa quam accommodat ad imagines, statuas, seu externa simulacra Dei colenda Madoranda , sed ad ipsum Christum, qui et substantialis imago Dei, atq; ideo cum patre adorandus. Ita Augustinus epist. II v. dicit, Exo. a. o. prohibetur coli aliqua in figmentis hominum Dei similitudo, non, quia non habet imaginem Deus. sed quia nulla imago eius coli debet. nisi
illa, quae hoc est quod ipsi hoc est, filius Dei nec ipsa pro illo,sed cum
lillo. Et ut summatim dicam, ex certis&probatis historiis constat, sicut Erasmus in Catechesi sua inquit usq; ad Hieronymi aetatem fuisse probatae religionis viros, qui intemplis nullam serebant imaginem, nec pictam, nec sculptam, nec textam, ac ne ipsius Christi quidem. Nam ne Constantini quidem tempore, qui tamen multis pretiosis anathematis ex auro,argento , gemmis templa ornauit imagines in templa recepta fonti μ' fuisse apud Eusebium legitur, cum tamen Mas&suorum imagines, magist ni Danielis etiam &boni pastoris symbola, fieri curasse scribatur aed in aliis fuerμη in iocis,non intemplis collocasse apud Eusebium libro tertio quarto, te ςNω- vita Constantini. Et quae Lactantius de imaginibus scripsit,ca Constantino inscripsit. In uno solo Tertulliano, qui circa annum Domini 2 oo floruit .animaduerti historiam de pastore, vocante: quaerente ovem erraticam alicubi in calicibus sacris depictam&insculptam fuisse disputans enim in libro de pudicitia, juxta Montani dogma, parabolam, Lucae s. non de Chri itianis lapsis, sed de Ethnicis nondum conuersis intelligendam in iquit Procedant ipsae picturae calicum vestrorum, si vel in illis perlucebit interpretatio pecudis illius, utrumne Christiano,an Ethnico peccatori, de restitutione collineet. Haec Tertuli. Sed illa pictura non fuit ad cultum proposita & quam iniqui caeteri illorum teinporum scriptores a lginibus fuerint, jam ostendemus.
Damascenus vero peculiaris patronus cultus, venerationis, ad Orationis imaginum, cumri Scriptura testimoniis.&primitiuae Ecclesiae exemplis destituatur, vehementer contendit, cultum imaginum esse traditionem Apostolorum non scriptam Hoc enim artificio conatur elabi, ni inue recipere cogatur. Addit autem, Christum
s ne onus probatio ipsum esse auctore mi approbatorem, cum imaginum tum cultus earum. Dum vero hoc pro Dare conat tir manifcstu ui proditrigmentum.
Extat enim apud Eusebium in fine libri hilto Liae Ecclesiastica narratio, eo titulo , quod ex Archiuis Reipubl. Edessenae sit desumpta, de legatio lnein epistola Abgari regis ad Christum Christi ad Abgarum. Isti. vero Eusebiani narrationi Damascenus, lib. - .ca. 17 addit seu potius a Itingit hoc, quod Eusebius in publicis instrumentis non inuenit nec legit: d Ab arum
65쪽
Ab Iarum scilicet de Isenorum illum Regulum , misisse pictoremo coi γ' ne ad depingendam imaginem seu simulacrum Christi. Cum vero pictor ille propic claritatem, qua ex vultu illius respledebat, hoc praestare non posset, Christum ipsum vestem diuino dr vivifico vultui suo admouisse. caerem eos ξα quali abstergendo vesti imagine in suam impressisse, Abgaro eam cupienti mitisse. Illud vero Damasceni sigmentum Nicephorus. lib. 2. cap . ad ipsam Lusebii narrationem affuit a figit δε quidem cum foenore Addit enim praeterea aliam fabulam: Pellarum etiam Regem pictorem mitisse, ter hunc, Christi. ma-tiis eius depicta in imaginem accepisse. His vero Nicephorus addit Eusebii clausulam : Haec ex Archiuis Edessenis sunt desumpta. Quod inspici enti Eusebi historiam manifesto apparet, ese crimen falsi. De ficta e ro illa imagine Nicephorus lib. i . cap. 6 scribit quod Iustiniani temporibus Eueneni in obsidione rebus omnibus desperatis ad imaginem illam misisti δε diuinitu acceptam, tanquam ad supremam anchoram confugerint, ea b a b diuina in eius irtutem in liberatione experti sint, Sed in Decretis distinct is Gelasius dicit, idem repetitas dorus, totam illam narrationem de Abgaro esse apocrypham. Et tamen Pontificii non crentur fundamenta doctrinae sua cxapocryphis fabulis mutuari,iniis tantii in non triumphare. Similis autoritatis est altera fabula de cronica, qua ite iligarium quidem scriptorum testimonia habet, nisi forsan legendae illius, quam lues dici immerito auream vocari, cum cripta sit ab homine plumbei cordis 4 ferrei oris. Inter Athanasii opera fertur historia de imagine Christi a Nicodemo olim facta,usurpata cro a Gamaliele, Iacobo, Simeone ZachaeO,Episcopisque Hierosolymitanis, quae sub vastationem Hierosolymae in Syriam utposcisis uranslata fuerit, atque postea in oppido Berytho a Iudaeis crucis XL per u ac miserit sanguinem aquam, quibus totam hydriam compleuerit, unde inulti aegroti per uncti sanati fuerint. Et hoc miraculo Iudaeos conuersos cruorerra etiam illum ab Episcopo loci per Asana,Africam &auiopam missum Sed iii posititium csse illud scriptum,i falso Athanasior ibui conitat, id quod Nanti ius etiam Lovaniensis qui Athanasii opera in Tomos digessit, non diu retur. Et quod fraudem manifeste detegit: Sigebertus scribit annomo inini sue in Berytho Suriae imagiriem Chri iti in domo Iudaei a Christiano reliciam, nuciata induisse, quae praeterea accidisse seruntur. Ipsactiam Lombardica historia legendam e presse dicit, illud quod de cruce Berythana narratur, contigisse anno Domini 7so. salso igitur Athanasio tribuitur. Iesu itaec Simone Metaphraste, quem Lombardicis Legendis quia illae gratiam jam exuerunt, nouo titulo succenturiarunt Pontilicii. citant, οLucam Euangelistam imaginem matris Christi artificiose delincasse cui postea templum aedificatum scribit suo more, Niceph. lib. I .c 2. Et Ale-lxiion imaginem Christi ad Abgarum missam intuitum Citant etiam eX ignotuin obscuro scriptore Alichaele Syngelo, Dionysium Areopagitam illos corripuisse, qui imagines abrogare conabantur. Sed aucto Iessunt dubii, narrationes pugnant contra eritatem historiae primitiuae Eccletiae. Inde ergo aestimetur, qualis sit Pontificiorum causa, quam non aliter ac per figmcnta probare possunt. Ita in Sylvetiri etiam Legenda se libitur, ipsum circumtulisse imagines Apostolorum Damasus ctiam in Pontificali dicit, Constantinum in Ba silica Lateranensi, hi baptizatus erat, secisse fontem sanctum . in labio sontis agnum fundentem aquam , ad dextram agni Saluatorem, in laeua agni, Baptista in cum titulo: Ecce agnus, dic. Sed eadem de qua ia-bula Baptismi Constantini ibi narratur u latina seribit, Con antinu ε
66쪽
ruas Christit Apostolorum inrempla collocasse sed tale nihil Eusebius halae licet alii potieriores h litorici alicubi eo clitiare videntur. De cruce Domini ab Helena inuenta in Ambrosii scriptis de quorum tamen fide dialutatur, c apud alios auctores multa leguntur sed Gelasius distin. is dicit nouellas esse reuelationes, quae juxta Pauli sententiam legendaei in cum ii dicio omnia probate, quod bonum cst tenete. Et tamen nec ligurium crucis, nec clauos in templa proposuerunt colenda.& adoranda, scd i vii clauo iratio Constantino feri praecipit, alterum diademati ipsius in te, iiit, partem cruci , Cotillatilini latita indita in Socrates narrat Alii addunt alia in iracula. Sed Gelasius diciti nouellas emere uelationes ciris judicio legendas. Et tameti dericlena Ambrosus dicit Regem orauit,non lignum crucis LX vcris igitur desccrtis hilioliis non potest ostendi, imagines in primitiua Ecclcsia ad cultum diuinum adhibitas, et in Oiatoria recci ta fuisse, per annos trecentos&lius.
inprimitiua Ecclesia. Ressat iam, ut ostendatur, non tamen simpliciter extra casum stultus Oc V p.,ka orationis, omnem etiam hi loricum imaginum usum ire primitiuaac bina' hesiui clesia ciectum suisse Extat enim histo ita apud Eusebium ib. 7 cap. I =iMillisa qu. multa huc pertincti ait iliter monet: Mulierem scilicet illam, quam dei sit sanguinis profluuio laborantem, a saluatore curatam, Euangelista tra-l
lunt, ex civitate Caesare philippi oriundam fuit se, domumq; illiu ibi stafisa ch i ostendi δε admiranda quosdam seruatoris in eam bcueficii qua ii trophς sic uisa
ibi durare pro soribus enim domus illius an eam mulieris '--ατω- elligiem scitibus sexis manibus ulla supplicantis in anteriorem p. tem lensis, super ditum lapidem colloca am. Huic e regione viri erecta in se imagine ex cade in matcria diploide dcccnter amictam, manum mulicri porriscni cm. Ad cuiuspcdcs in ipsa basi percgrinam quandam herbae specie in euasci, quam quidem . bi ad me vellitus simbriana excreuerit morbis cuiusq; generis medicandi facultatem habere κλῖ . . Mκηοντυγγαυον Hac latuam, fligiem Iesu er primere dice-lhant, quam ad nostram vique aetatem permo Dentem , ipsi ad cam ciuitate in profecti oculis conebamus, inquit Eusebius. Hiltoricam hanc imaginem stri se manifestiiria cli Ne vero cxistimetur ex mandato, traditio no aut exemi lo Christi, Apostolorum.& Ecclesia Apollo licae hoc sacrat, ginum&parte me sic religionis Chri itianae, Eusebius addit, cos. qui ex gentibus crediderant cla beneficio aliquo a Seruatore nostro arfecti fuerant,olim,
ut verisimile et 'λακτα -οι 2 Diso . θεικῆ wηθώο gentili co- uetudine nihil immutata, sed sine discrimineic omnia similiter, sicut in Gentilismo a iiii et crant tanquam seruatores, hoc cit, qui aliquid bene licii cc subsilii piis c G tulissent ad hunc modii apud te honore ars cerecesueuisse. Et addit Eusebitis, nihil inirn esse nam ocios, inquit Petri Pauli Apollo lorum, Mi pilus etiam Chiilii imagines Plu. ω ωτων,
καφρος ο bi δρα. in picti iris color uiri variet iccxprcssas&conseruata aspeximus. His verbis Lusebius pol illa umec clit Oricum imaginum
lusum describit illum vero in Apollo lica e primitiua Ecclesia non fuisse Eusebim de
Primitiua, reiectum , da innatum, hinc ci ullat In illis ciatu locis Apostoli docue Ecclesia non runt, lucrunt ibi ei iam postea Eccletiae . dc tamen statua in illam ab Hae GmnaMit morrho usa positam . nec reprehenderuiit, nec deiecei unt, sed tanquam hilloticu in monumen tu seu memoriale cli lucrunt. cc a Deo latuam
67쪽
imaginibus, OrigeneI. Lactantius. Athan sua.
illam damnatam fuim herba illa o λεξιφαρ indicat Eusebius etiam statuam illam, reliquas imagines Christi, dc Apostolorum, in historico usu nec reprehendit, nec damnauit. Inde enim absq; dubio sumptae postea fuerunt descriptiones , statuae lineamentorum .habitus Christi oc Apostoloruin,quae extant apud Nicephorum, lib. I. α Q.& lib. 2.c. 37 Iulianus vero postea sicut scribit Soromenus, lib. s. cap. o. cum propositum sibi haberet, omni contumeliarum genere Christi nomen assicere statuam illam Christi in Caesarea Philippi deiecit, suamque eius loco posuit, quae fulmine mox tactari combusta fuit Gentiles vero statuam illam Christi, odio nominis Christi,per plateas traxerunt, docontumeliis affectam comininuerunt. Nec tamen vel Apostoli, vel primitiua Ecclesia concursus, aut peregrinationes ad statuam illam Religionis ergo instituerunt Eusebius enim historiae gratia eo profectiis fuit non circumgestarunt illam in supplicationibus, non cultum Christi apud eam instituerunt, non cereis d aliis anathemati eam honorarunt, non vel ipsam statuam, vel Christum in il la statua aut per illam statuam, coluerunt, adorarunt. Imo non fuit d- Iis temporibus, per annos trecentos in oratoria Christianorum statua illa translata. xijd enim sub Iuliano factum sit, postea annotabimus. Et ex iis, quae Nicephorus lib. Io .c. 3o scribit, certo intelligitur. nequaquam ad cultum usurpatam fuisse statuam illam in primitiua Ecclesia. Dicit enim, temporis diuturnitatem obliuionem induxisse cuiusnam ea statua formam referret.& cuius rei gratia ibi esset collocata Quia enim sub dio steterat, corpus fuisse nullatum 4 imbres ex locis superiori b. limum secum trahentes, statuae ipsi aggessisse, viliterae non apparerent. Cum vero herba illa inuestigaretur, e nossa terra literas, rem ipsam indicantes apparuisse.Et deinceps herbam illam, ab eo tempore, neq; eo ipso,neq alio loco fuisse conlpectam.
Haec igitur de historico usu imaginum Christi S: Sanctorum in pri ini-itiua Ecclesia planari manifesta sunt. Et eodem pertinet etiam . quod Augustinus scribit de consensu Evangelii, L. i. c. io Ethnicos finxisse, Christum scripsi se aliquid ad Petrum e Paulum, Naddit Gentes istius figmenti occasionem inde sumpsisse, quod pluribus locis simul Petrum &Paulum cum Christo pictos viderant. Huc pertinet etiam pictura Tertulliani, de pastore quaerente ouem perditam calicibus insculpta Origenes etiam, licet simulacra a religione Christiana proscribat politicum tamen V sum imaginum non improbat. Nam in i 3. cap. Matth.de similitudinibus in imaginibus4 statuis disputat, quando in cera, quado in ligno estinguntur, quando eminentias.& quando colores exprimat,& haec accommodat ad parabolas Lactantius etiam simulachrorum insectator acerrimus . tamen de politico seu historico usu imaginum ita nouit, lib. s. a. 3.
Nego esse quenquam , qui non optet in primis id sibi pol morte contingere quod etiam Reges maximi concupiicunt Cur enim sibi homines sepulchra magnifica 'cur statuas sibii imagines comparant,nisi quod immortalitatem de memoria nominis peranti Athanasius etiamin Bas-lius a politici Regum imaginibu similitudinem mutuatur, quando de aequalitate gloria & maiestatis Patris Filii disputant Ambrosius etiam
iii Psal. s. idem argumentum tractans, scribit: Qui Imperatoris imaginem coronat, utiq; illum honorat, ius imaginem non orauit,&qui statuam contempserit Imperatoris, Imperatori utique, cuius statuam conspuerit, fecisse videtur iniuriam. Sed nequaquam inde docuerunt, imagines Dei, vel fictas vel fustas eodem cultu.&eade adoratione, sicut Deum
ipsum in Ecclesia prosequendas hoc enim lege Dei expresse prohibetur, in primitiua Ecclesia damnatum fuit, sicut hactenus ostendimus.
68쪽
Constantinus quoque post conuersionem imaginem suam depingi curauit. Nam sicut Eusebii de vita ipsiussib. . scribit, in aureis nummis ita eam insculpi curauit, ut pansis manibus instat precantis coelum contueri videretur. In ipsis vero regi js, per illasdam ianuas in tabem is, quae summis vestibulorum partibus alnixae erant ire to statu pingebatur, sur-stim in coelum contemplans, cprecantis forma manus sursum tollens. Nec iudicat iis tunc fuit Constantinus peccare contra legem , EXOd. 2 o. Et lege quidem cauit, ne ipsius et ligies in idolorum templis poneretur. Non tamen eam in Christianorum templis collocasse egitur. Sed statua plius cum cruce Romae non autem in templis collocata aliquoties scribitur apud Nicephorum, lib. I 7. cap. 3o.&49. lib. 8. cap.32, supra etiam diximus de Constantini imaginibus, post mortem ipsus ad memoriam factis. Frequens sane apud omnes veteres Scriptores est mentio signi crucis, sed videndum est quale fuerit signum. Non entin primis illis temporibus fuit imago seu effgies hominis membris expaniis cruci claui sat lixi sed tempore Tertulliani, postea, Christiani digitis in aere formabant figuram transuersam , quasi crucis in ita se signabant. Non erat autem signum ad ultumi adorationem propositum , non enim tunc aliquid iii blistens erat, sed tantum etat professio .commonefactio, quod in Christum crucifixum crederent, atque omnem in ipso spem&fiduciam collocatam haberent Sub Constantino vero, coepit signum crucis duo Constantini
bus lignis transversim coniunctis repraesentari vel tali forma pingi. Nar ἡ rat enim Constantinus se , cum solicite cogitaret angentilem idolola ' μtriam abiicere,i cultum Christi amplecti, e Ilet, vidisse supra Solem in coelo signum crucis, ex lucis splendore figuratum. additis quasi literis In hoc signo vince Qua visione Deus ipsima monuit de agnitione, inuocatione &cultu Chri iii crucifixi, sicut Episcopi conuocati ipsi apud Euse lbium exponunt. Et Constantinus hac visione motus. vexillum militare Ucx tali forma feri curauit. Hastile scilicet oblongum auro obductum cui od cornu habuit transuersum ad formam crucis constructum. In fastigio '
corona gemmis&auro circumt Xta, qua nota seruatoris duabus primis literis nominis Christi inscripta erat. In transuerso autem cornu Velamen quoddam appensum adhaesit, gemmis resplendescens. Sub velamine vero deorsum in oblongo haltili, aurea Constantini liberorum tetrigies,ad pectus usque depicta continebatur. Illud signum Constanti-lnus non in templis ad cultum N adorationem proposuit. Ita enim simul Signum ra& suam,& suorum imaginem adorari voluisse taed pro militari signo sus cu consan eo fuit, quod priuatim postea in Palatio a si eruatum, ipse Euiebio osten tinus non indit. In ipsis etiam armis militum signum hoc insculpi secit, ut esset par tempta. tim signum profestionis, partim ut milites sensim ita deduceret ad agnitionem in tiocationem, cultum Christi crucifixi HOce Aemplum isti ah, ἡ,
etiam imitati lint. Alexandrinos enim .scribit Rustinus,thoraces Serapis,
quos in parietibus, in ingrestibus,&in fenestris habuerant Gentiles, iam Christianos factos abrasime, Npro iis crucis dominicae signum in ijsdem locis appinxisse. Fuit autem tunc signum crucis tantum figura transuersa, non es igies hominis expansiri cruci lixi , nec ad adorationem proso situm erat, nec Constantini tempore in templis futile vel haec eis sies, vel alia imago legitur. Apud Eusebium enim de vita Constantini lib. .& . extant prolixae&accuratae descriptiones quomodo lapidibus, marmore, auro. ar- seto,ge inmis templa exornarint, nulla vero lina ginu sit mentio. Columnas&rhecas duodecim in iocinoriam Apostolorum, non autem ita tuasi Dcs ipsoru in templis posui me legitur In medio foro apud fontes
69쪽
tes symbola boni pastoris.&Danielem cum leonibus aere incisum posuisse,&in ipsis Palatii introitu signum crucis in tabula ex auro gemmis confectum, arfixisse legitur lib. 3. sed non in Ecclesias transtulisse atatuam letiam suam cum ligno crucis Roma & Constantinopoli in plateis,non Ecclesijs colloca selegitur. In Tripartita quidem historia, Napud Nicephorum videntur loca quaedam eo inclinare, juali Constantini tempore coeperint statuae quaedam in templa collocari. Non admodum igitur hac de repugnabo, sed tamen Eusebi historia de Constantino, ut quidere praesenti scripsit, certioris est auctoritatis posteri enim ex rumoribias videntur quaedam addidis te. Ita Sozomeniis lib. I. c. . de cultu Madoratio Ione signi crucis quaedam addit. Sed Eusebius,qui ex ipsiusConstantini narratione ea,quae de signo crucis scribit,accepit, nihil tale habet. Et reliqui
etiam Scriptores illorum temporum cultum& adorationem crucis negarunt. Arnobius certe, qui vixit anno Domini 33o lib. 8 contra gentes, calumniam illam refutans, quasi Christiani cruces colant,inquit Cruces nec colimus ilec optamus. Vos plane, qui ligneos Deos consecratis, cruces ligneas, ut Deorum vestrorum partes, fors1tan adoratis. Nam vexilla castrorum quid aliud sunt, quam inauratae cruces trophaea vero vestra. non tantum simplicis crucis faciem, verum Nailixi hominis imitantur,&c. Cyrillus etiam lib. 6. contra Iulianum negat, signum crucis a Chri assianis&coli&adorari. Quando vero lignum crucis in templis positum,&quando crucifixi estigies accesserit, insequentibus annotabimus. Hactenus enim ex certis & veris historiis ostendimus, in primitiua Ecclesia, Vltra trecentos annos imagines non fui me ad cultum adhibitas,atq; ideo, ne ad cultum transferrentur . non receptas in oratoria seu templa. Quae
vero exscriptoribus recentioribus, vel ex dubiisvi supposititiis scriptis, quasi antiquitus fac sta proferuntur, merito non curamus a
Gentium Idolis destructis.&paceEcclesijs reddita sub Constantino,&postea frequentior coepit inter Christianos usus esse historicarum imaginum, sicut de litetio Antiocheno qui in secunda Oecumenica Synodo mortuus fucrat,Niceph. lib. I 2. cap. I. . scribit: Tantum viri huius desiderium in animis hominum relictum, ut illius formam &errigiem in parietibus ditabulis depingi in poculis&in annulis exsculpi curarint , sicut etiam Chrysostomus narrat. Cum vero Panegyricae solennitates de mar- tyrum passionibus magno studio frequentarcntur, templa quoq; splendide&magnitice exornarentur, coepit in ipsis etiam templis usus esse imaginum , non sane ad cultum&adorationem, sed partim ad histori cam common Iactionem, partim Ornatus gratia. Et coeptum hoc fuit poti illinum circa annum Domini so. Et reliqui sane Patres istius seculi mutuantur quidem aliquando sit litudines a picturis politicis. Et de Imi eratorum quidem ita tuis, ac de aliis linaginibus, quae in locis priuatis 1eu prophasiis fuerunt,aliquando mentionem faciunt. Sed imagines seu picturas in ipsis templis tunc futile, ex certis ac genuinis ipsorum scriptis ostendi non pote it, suppostitia enim merito repudiamus. Et depictura in calice apud Tortullianum, supra diximus. Apud Gregorium Nyssenum ero primum, quod obseruare potui, inter Graecos reperiuntur descriptiones picturarum in ipsis templis,ut oratione in Theodorum Martyrem,describens memoria Martyrum, dicit
70쪽
aedem, ut Dei templum, structurae cum amplitudine, tum pulchritudine, splendide exornatam fabrum in animalium figuram signum formasse,in Latomum ad argenti laeuitatem crustas lapideas expoliuisse. Et pictor
etiam,inquit,artis suae flores induxit, in imaginibus eXprimens res ni artyris praecla regellasa abores, cruciatus,immanes Tyrannorum aspectus, impetus ardentem illam 2 fiammas euomentem fornacem, beatissimuAthletae finem Chri 1tique certamini praesidentis humanae formae estigiem. Haec pictor,tanquam in libro loquente,artiriciose depingens, Mar- ris certamina nobis exposuit, initar prata amoenui floridum tem plutti exornauit. Solet enirn etiam pictura tacens in pariete loqui, maxi meque pro desae,ic. Ex eodem Nysieno citatur etiam haec sententia de historia Abrahae. Vidi saepius inscriptionis imaginem, dc sine lachrymistrant ire non potui, cum tam et Ithaciter pictura ob oculos poneret histo iam Procu in bit enim ante aram Isaac genibus innixus circumdu.tas ferens in tergo manus Abraham vero a tergo pueri innixus pedum curvamine, sin iitram comam pueri apprehendit, ad se trahens, declinat autem faciem ad puerum , miserabiliter illum intuens, dexteram autem gladio obarmatam gestat, quam etiam ad caedem dirigit. Iamque gladij acies ipsum corpus propemodum attigit, cum illum diuina vox a facto et deterret: Haec Nymenus apud Graecos. Apud Latinos vero de Pontio Paulino qui post annum Domini oo. vixit, scribitur: Cum populus, qui ad Natalem diui Felicis conueniebat, in templo epulari soleret, Paulinum parietes templi picturis. ex veteri j nouo Testament desumptis, ornandos curasse, ut accumbentes spectandis illis occupati, temperantius conuiuium exigerent. Et Epist. tr. pictura si versus quibus duas Basilicas, Nolanam Fundanam,cXorna irat, transmittit se uero petenti versus Paulini sub imagine Martini, ubi de inagi ne Trinitatis hi extant versus.
Plens coruscat Trinitin mysterio. Stat Christus no vox patra calo tonat. Et per columbam Spiritu sanodussuit.
Et in Natali Felicis s. scribit:
Nunc olo, pictura fucatas agmine longo
Omnia namque tenetseri picturas deli, diu asenior si ripsi per quinque volumneta Moses. Et Natalicio. Miremurquesacras eterum monumenta figurM, Et tr .m in pactu duo restamenta legamus.
Prudentius etiam in passione Cassiani Martyris narrat, se vidis ei ictu prata, ituram Martyri ipsius:
Erexi ad est tam faciem stetit Obvia contra μι tu Olorum pie a imago Marum. laga millegerent, toros lacera raper artu4. Ruptam minutu praeferent punctA cutem. Innumera circum pueri, miserabile visu,
Confossa paruo membra figebant )lu. . altum consultu. ait: Ru od prospici, os ei, Non est nanu aura nilo fabula. Historiam si tura refert qua tradita libro, eram vetusti tempor monstrat em .cte.
Idem in Hymno de beato Hippolyto, inquit:
Exemplar scelero parte, habet i litus in quo Multicoloroctu digerit omne nefas.