장음표시 사용
131쪽
tum smiliter se habent. Ad illud verδ quod dictum est de Graul & LOI ἄ- D
quam principia activa snt motus,repugnat iis quae ab Aristotele demostra . ta sunt. 8. Phy. ira 31. nihil enim horum mouet seipsum, sed habent princia Ilum motus non mouendi neque faciendi sed patiendi. Nam cum cotta in t & eiusdem naturae cum partibus singulis, no potuit una pars motiva esse alterius,ut accidit animalibus, quae dissimilaria lunt.idcirco ab altero moueri necesse suit grau Ia & leuia i generante scilicet & remouente id quod prohibet 8. Phy. 33. Sed Obiter contradictio est diluenda. Nam 2. de Gen. de Cor. tex. 8.graue & leue inquit nec activa esse,nec passiua:cum tame . 8. Phyctext. 3 a. passiua appellet principia r An hoc secundum locum intelligitur: secundum qualitates autem in quibus alteratio est nec activa sunt neque
passiua 3 Sed res dura fuit uisa , aliquid moueri posse ab eo quod pta
sens non est: Quod enim generauit, non continue tangit, neq; id quod remouet impedimenta. Idcirco finxerunt In his duo mouentia, unum quod motum inchoaret, alterum quod consequeretur , id verbesse ipsam Eformam grauium &leuium . Videntes autem cliuidi oportere partem mouentem ab ea quae mouetur, in multa absurda inciderunt: coacti enim sunt
diuidere in ea quae ratione tantum sunt separabilia non loco: & fateri id qd
primo mouetur au tesse materi m eo orieἰri poterit Ia, aut compositum
quod est ipsum totum non pars: & tandem incommoda aufugere putau runt, si ponerent agrauitate moueri prius medium, a medio autem ipsem graue: quasi non in eundem seopulum incidant,sive enim per unum liue Pplura ninil resert:contingit enim grauitatem in materia moueri ab eade grauitate in materia,qnod impossibile esse ostenditur. 8. Phy. tex. 38. idem enim est ac si proiiciens proiiciatur, aut docens doceatur. Non est autem necesse in iis quae naturaliter mouentur. mouens concomitari rem motam usq; in finem,sed satis est aliquando mouens tetigisse: ut patet in seminibus, quae aceepto motu a parente eo abiuncto adhuc mouentur: quemadmodum fieri solet in Machinis sponte motis, ut abunde declarauit Aristoteles. 1. de Gen. F aui. p. primo: retinent enim partes uim qualidam,ut peracto uno motu, alter far,& post ipsum alter,nec simul fieri omnes est necesse. Sic post generatIonem Ignis aptus natus est fieri motus sursum, & fit nisi impedἰatur. Simili modo sensibili abiuncto remanet motus quidam in sensibus: & post ipsum calefactio quaedam aut stigefactio succedit: simul autem dilatatio constrictioq; spirituum in particula quadam. paruo autem motu in ea facto se quuntur multi & magni in caeteris partibus, ut in libello de communi animal tu motu traditur. In iis autem quae praeter naturam mouentur, abluctomouente cessat motus: principiti emna intrinsecu nihil confert, sed obsistit potius.Hoc Idein comprobat aquae calefactio,& eiusdem refrigeratio. Cum enim calcfictio praeter naturam eius sit, tandiu calefaciens Praesens est: eo autem abiuncto ad frigiditatem reuertitur maiorem quam sit zmbientis fri- gid iras.
132쪽
A giditas.&ἰunt & medici madicamenta potestate calida aut frigida ad actusi uos peruenire modica occasione calefactionis factae a corpore nostro: calida enim recalfaciunt magis quam calefacta suerint a corpore nostro:& stigida refrigerant magis si praecalefacta suerint.Non enim est necesse agens tantum agere,quantum patiens pati potest, neque tandiu 1gere quandiu paspotest ubicunque fuerit principium intrinsecura& naturalis quida impetus. Nam alioqui cessante primo mouenta cessaret motus in omnibus, necvnus fieret post alium, Ut patet in iis quae proiiciuntur. Cum enim manus Ideo lapidem mouea quia mouetur ab homine,quiescente manu debuit Ierquiescere motu in aere,& tandem in lapide, at non s mul desinit mouecimanus, & mouere, na Quam abiuncta ab eo quod mouetur moue apta. n. nata sunt aer M aqua & tandςm L mida omnia postqua ex impulsu, aliquomodo condensata fuerint,iterum dilatari, attiguum corpus propellere, quando id quod primo mouit, quicuerit:dicitur tamen mouere licet adhuc B non moueatur,& non tangat corpus motum qula reliqua mouentia in virtute primi mouentis mouent: sed circa mo um grauium&leuium adhuc instabit quis. Cum enim motus ab alteris facti quatuor ponantur ab Ari stotele. .Phy. tex.IO. scilicetTractiO,Pulsio.Vectio & Vertigomullo autem istorum modorum secundum natur moueantur grauia & leuia, haec igitur ab altero non movebunturrierg. asApsis. Respondemus modos inuestigari ab Aristotele in ijs motibus qui ab agente fiunt, non intercedente alia 6ecie motus, Ut inductionem facci eclis omitibias si teste mouens &idqdmouetur. At si qui motus insequantur alios: multi enim apti nati sunt insequI: vical sua; oricui dilatatio: dilatationem autem impulsio adiacentis corporis: aut ad generationem leuis motus sursum : satis est mouens simul esse cum eo quod primo mouetur, ut generans cum eo quod generatur:g neratio autem quasi efficiens est eius motus qui insequitur. 2. de gen .ani. cap. primo.Idcirco non ponuntur ii modi ab Aristotele, quibus unus m
tus alium insequitur:quod enim primum facilietἰam posterioremmon Ui Citur quaerendum est aliud agens in motu grauium & leuium,priter id quod tenuit.Ad quartam dubitationem dicimus:principiu motus in artibus quiem activum esse tantum,idcirco extrinsecum , in natura autem passivum solum, ideo intrinsecu. Hoc autem significauit Aristoteles. 2. Phy. tex. 2. Vbi inquit: nullum eorum quae ab arte hunt quatenus ab arte appellatione habent, habere impetum mutationis innatum: hoc enim verbum: ὁρμα . id est impetus pastiuum illud principium significat,quae natura dicitur. Idem collig tur ex definitione violenti.3. Aethic. cap. prim . Violentum enim est cuius principium ita extrinsecum est,ut ei neque qui agit, neq; qui patitur, quicquam conserat. Nam contingit violenter agere,idest praeter natura agutis,ut cum homines coguntur aliquid facere inulti: Similiter & pati, idest praeter inclinationem mobilis moueri.Quod quiem dicitur nullam actionε fieri
133쪽
fieri sine potentia patiendi quae in patiente est,uerum est non tamen omnis brotentia patiendi impetus est, nec omnis principium motus , sed ea lolunt quae a natura alicuius gratia est,& non secundum accidens. Mater es enim ligni in arboribus gratia fructus serendi data esta leo impetu initatu ad hoc habet. Qirod autem eadem apta si ad arcam construendam accidit,nec impetum habet ad hunc usum,iceo ab arte lum fit aut alia huiusmodi causa extrinseca, non a natura. E conuerso autem in natura quamuis requiratur
agens extrinsecum , non tamen illud est principium motus, non enim ages impetum habet ad agendum ut patiens ad patiendum. Quod en Im actu est,& bonum ipsum aptum natura est appeti non appetere. primo Phy. ita. 8 r. In artibus autem appetitus in artifice est no 'rebus, finis enim extra est non in ipso. Si igitur in ligno olinetia Uinctiva, praesente naui fieret ex lignon aliis a natura,vt nunc ab arte. 1.Phy.tex.86. principium enim virIusque est
ipsum propter aliquid,cuius gratia appetitus naturalis quidem in ipsis r iabus & in ipsa materia: Artificialium autem in ipse artifice. Quod si videatur gin quibusda inesse desiderium agedi secundum naturam,ut in maribus im- retus uenereus ad speciem propagandam,hisiusmodi impetus passo quaedam est in ipsis,ordinata tamen adactionem In altero, ut luperius explicatu est. Ad loca autem diuersa ex Aristotele citata, quibus videtur significari naturam esse principiunt agendi, dicinius haec contingere, quia natura multipliciter dicitur. Nam quod semen activum sit principiu,veru est, generatio enim quasi effectiva est eirio quod genζraIur. 2. de geri .an. p. primo.Ipsum autem semen natura est dicta ut generatio. primo de Parcian. cap. primo.Et quod alibi alteram naturam appellat simiam , quae agitiis alterii diuersum numero dictum est, qisi, natura alio modo dicitur de serma,quae eadem est tum efficientc.Quo autem modo efficiens naturale sit per pallionem, superius explicatum est. Similitudo autem naturae cum medico qui seIpsum sanat,est penes principium motus intrinsecum,no autem penes ratione principij I gro enim per accides inest mcdicina,quia activum principium per se inesse nequit in eo quod patitur. Ad ultimum, quod natura agat propter rfuem cum eadem subiecti stactio& pallio. 3. Phy. tex. 38. concedimus motum naturae actionem aliquando appellari;& ipsum pati agere. Solet enim Aristoteles omnem potentiam tum agendi tum patiendi aliquando motiuam appellare,vt. . Metaph. tex. 13. nam motivum & statorium principium de utraq; potentia assignat .Et primo M.tex.7 i. mouentem potentiam Vocat tum in motu naturali tum in motu praeter naturam. El. 2. 1ean. to. aT .cau
sdm unde motus appellat non solum efficiens extrinsecum, sed & principiuIpsurri internum ac passuum, animam enim causam este etiam unde motus, noti solii in motu secudum locum, sed & in augmentatione,& sensu; quem in palloedo consistere alibi fatetur . efiiciens enim extrinsecum est. Lipsumscnsibile. Si igitur ea quae in oppostum dicta sunt, hoc modo solui possunt;
134쪽
A concludere tuto possimus, ea uera esse, quς rationes priores concludebat . Eritq; naturae definitio de principIo pallivo tantum intelligenda: quod re motius in materia est, propinquius autem in serina, ut potentia existit adactus secundos: Vbiq- autem impetus quidam est alicuius gratia innatus.
Ideo quodammodo materia tantum natura uidetur, potentia enim ad materiam pertinet: quodammodo autem Arma: omnis enim impetus aut a
serma incipit, ut in iis quae persecta sunt: aut in Armam desinit, ut in generatione. Obiter autem explicato principio, reliquas partes definitionis explicemus: Est enim natura principium de causa: Cum igitur sint quatuot
genera causarum, de natura quodammodo de omnibus dicatur: est enim materia natura: est de serma: ideo etiam finis de esticiens naturae quaedam sunt: in hac tamen definitione ex uerbis quae sequuntur, significatur, causam esse unde motus: est enim causa mouendi: non tameis ut efiiciens: naunde motus tum actitiam potentiam significat, tum passivam, ut explicatu B est: ideo ut excluderet causam eisicientem, apposuit reliqua uerba: lcili- .cet: ei in quo est, &quae sequuntur: Quam partem exemplo artium aperuit paulo mox, cum inquit. Similiter autem dc aliorum quae fiunt unumquodq;: nullum enim ip rum habet in se ipse actionis principium: Cum eigitur hoc in omnibus sit uerum: relinquitur naturam non esse principiuactionis.Quod autem additur: Sc quiescendi: dictum est, quoniam natura prius copetit generab libus Sc corruptibilibus, quae aliquasso mouetur,aliqua lo quiesciit. posterius aute corporibus ς ternis, quae nuqua quiescui, ut alibi a nobis est explicatum ; Ea uerba; primo, per se de non secundiam accidens, non sunt superstua; Nam illud ε, primo; significat immediate, ut mos est Aristo telis, idem enim intelligit per primum & immediatum, primo Poste. tex. s. Contingit autem aliquid per se quidem inesse, non tametat rimo; at non e contra. Inest igitur principium motus progressivi in animai primo, corpori autem per illud; idcirco non est haec natura corporis, sedc animalis ; animal enim secundum naturam tali motu movetur, corpus au -
tem s*pe praeternaturam .8. Phy. tex. 27. Verbum autem; per se; superfluuesset, u adlugeretur eidem particulς, cui adiungitur; primb; Sed si adiungatur particulae; mouendi Sc quiescendi; recte positum suetit. Cum enim
quae mouentur &quiescunt, contingat per se moueri& quiestere, atque per accidens. s. Phy. tex. primo, innuit naturam emcere motum de quietemper se; Mouetur igitur animal deorsiim motu recto per accidens, non enim inquantum animal, sed inquantum graue, cui per se inest huiusmodi motus; Verbum autem :& non per accidens ; luanuis explicatiuum si eius; per se, tamen ampliora includit.Innuit enim omnem modum existendi per accidens auferendum esse a motu naturali. uerbigratia lignum per se quideduruin est; quatenus autem durum, substentaculum tecti esse potest; per se igitur in trabem transit. Alio tamen modo per accidens est: quia non su- ius gratia
135쪽
ius gratia a natura conditum est lignum sed ut ramos de fructus substento nret, non tectum; per accidens igitur inest haec potentia in ligno, ideo & paccidens tali motu movetur. Hoc modo sunt omnia quae ab arte fiunt, aut casu ac fortuna: potentiae enim naturales, quς alicuius gratia insunt rebus, ad alios fines transferuntur, quam qui secundum naturam: sine illis autem nec ars quicquam facere posset; nec quicquam casu aut a fortuna contingeret.Sed de his haec satis superq;. Non esse in loco iusigrauia ct Iema. Quaestio secunda. OLLIGITUR haec sententia ex. 4 Phy. tex. o. ubi inquit; omnia locum habere sursum dc deoetsum; de tari natura 5emanere In propriis locis unumquodq; corporum; hoc autem facere aut sursum aut deorsum: ubi uerbum: πανῆα alij coniungunt cum loco; uertentes omnem locum habere sursum dc deorsum, quod idem probat quod intendimus. Sive enim omnia locum Eliabeant sursum de deorsum, siue locus omnis sit sursum aut deorsum; non erunt in loco nisi grauia dc leuia ; haec enim sola sursum aut deorsum mouentur Ec quiescunt. Sed & alio modo ostenditur. Nam primum immobilia non esse in loco, patet ; quaeritur enim locus propter motum secundum locum; 4.Phy. tex.32. Et tex. 7. eiusdem; non omne quod est, in loco est, sed mobile corpus ; Idcirco Mathematicae magnitudines , quanuis positionem habeant, negantur tamen in loco esse. tex. s. Praeterea mobilia non omnia in loco esse, patet , quae enim circulo seruntur, ut cςlestes orbes, quatenus quidem in eodem semper manent immobilia existentia, non sunt in loco, locus enim separabilis est. tex.17. dc 3o. eiusdem ; orbis autem unus ab altero cui adiacet, nunquam separatur ; sed eo modo immobiles permanent.Quatenus autem est motus secundum partes ; neq; hoc modo in loco sunt, sed in toto ε, Aliud enim est in toto esse, de in loco/.Phy. rex. 23.& i . Cum igitur mobilia alia motu recto alia circulari moueantur. primo cςli. tex. s. Si circulo lata quae neque grauia sunt, neq; leuia in loco non sunt; sola grauia dc le- Fuia in loco erunt. Idcirco bene dicitur. q. Phy. tex. 10. Impossibile est cuius non est motus neq; sursum neq; deorsum, locum esse. Sed ardua res uideatur existimare cetium in loco non elle, cum moueatur secundum locum.Maxime enim cςlum putamus in loco esse, quia semper est in motu. .Phy. tex. 3 1. Praeterea cum loci differentiae sint sex, sursum δc deorsum, dextrum desinistrum, ante & retro; non solum positione respectu nostri, sed de natura. ψ.Phy. tex. .& LH. tex.8.mirum uideatur solum sursum de deolsum loca esse corporum.Circa motum igitur cetii concedit Aristoteles, aliquo modo ipsum in loco esse; quemadmodum enim mouetur secundum partes,sic locum inesse partibus: altera enim partium alteri adhaerens est . . Phy. t . s. Quod maxime angit interpretes:Si enim per partes intelligamus:vnius Or-
136쪽
A bIs partes continuas, in loco erunt In potentia non in actu. rex. .eses tu nauAt quo modo erit motus per se partium λ Omne enim quod pcr se mouetur
diuisum esse actu a continente necesse est. tex.3 . partes autem continui cun toto mouentur non in toto. Si uero per partes intelligamus singulos orbus stinuicem amplectentes, primo quidem ostensum est alterum orbem non esse locum alterius, quia non est separabilis : locus autem omitis in motu separatur praeterea relinquitur dubitatio circa extremam sph ram, quae ab altero corpore non continetur Si enim & ipsa inouetur, secundum quem locum mouebitur 3 Nam si secundum internam sphqram, non erit locus continentis superficies, sed contenti. Continet enim semper exterior sphς-ra interiorem, adeo ut cςlum omnia contineat. .Phy.tex. O. Qui vero locustacium esse asserui, has quidem omnes difficultates uitant, spacium enim subesse omnibus corporibus quale volunt, qui locus sit uniuscuiusq;. Se lin maiora incidunt absurda, quae ponuntur ab Aristotele. 4. Phy. tex. 37. Ei ut B enim per se in loco omnes partes c5tinui: ideo & per se movebuntur: singui enim corporis partes occupabunt spacij proprias partes. Aut igitur continuum non erit in infinitum diuisibile, aut infinita erunt actu loca: potentia enim in loco esse dicere non possunt.Praeterea locus in loco erit, demouebitur spacium ex spacio, cum vas In quo aqua continetur, transscrtur. Amplius & ea inconuenientia sequuntur, quae de vacuo assignantur ab Aristotele. .Phy. tex.75.Moles enim corporis aliam quantitatem spacij habebit sibi ςqualem: quas dimenso corporea egeat altera trina dimensone separata: & multa dimensiones in eodem sint: & alia multa impollibilia quae vacuum sequuntur. Dicendum est igitur circa motum caeli, eiusq; l cum : aliud elle partes per se moueri: & totum moueri motu partium. Par tes enim non contingit per se moueri, nisi actu seiunctae fuerint instar totius cuiusdam separati. Totum autem dupliciter contingit moueri, scilicet
uel motu totius, uel motu partium.Est autem motus totius, cum centrum C mobilis non in eodem permanet, necesse enim est totum locum mutare, ut alteram acquirat continentis corporis superficiem; quemadmodum accidit in motu recto. Motus autem partium est, quando centrum mobilis in codesemper fuerit, partes autem eius in aliis atq; aliis loci partibus. Contingit autem hoc solum in motu circulari. Cum enim circa idem centrum agatur, totum non mutat locum sed partes semper iuxta alias atq, alias loci partcs mutantur. Si igitur partes seiunctς a se inuicem id praestarent, totum per accidens tali motu moveretur, per se enim inesset motus partibus, Ut in tripudiis aliquando accidit: totus enim chorus mouetur, quia singuli Choream ducentes mouentur. Hoc autem modo in cςlo motum heri impos libile est. Nam 2.cς. tex. 46. Ostenditur astra non moueri, sed orbes, quibus ipsa sunt infixa.Totum ergo per se mouetur non tame motu totius sed motu
partium: partes autem per accidens. De loco autem smiliter est statoendiit
137쪽
ali enim ritum mouetur motu partium, se locus partium non totius illi D assignandus est. Quo autem modo accipiendus sit locus partium, hinc consideretur. Cum omne quod per se mouetur, aliud atque aliud tangat: necesse est omnem motum iuxta aliquod quiescens fieri, ut ostenditur. .Phy. tex. O.dc in libello de communi animalium motu. Nihil autem refert, siue omnino quiescat illud iuxta quod fit motus, siue alio motu moveatur : si
Cnim non moueatur eo motu, quo mobile iuxta illud mouetur, fiet mutatio ipsius tactus, qui motus est secundum locum, ut si nauis in flumine moueatur non secundum aquarum fluxum. Nam si secundum earum fluxu e dem velocitate seratur, non dicItur In flumine moueri, sed cum flumine,
non nim tactus mutatur. Mutatio autem tactus secundum totum fit in motu recto, aut ubi centrum mutatur: secundum partes autem In motu
circulari: semper enim iuxta aliquam eandem superficiem totam est id quod tali motu movetur, at partes iuxta alias atq; alias sunt sena per. Hoc igitur in interioribus orbibus facile est assignare. videntur enim Planetς iuxta Zo- Ediacum circunuolui, secundum qu cm circulum loca inferiorum astrorum allignantur ab Astrologis . Sphqra ergo superior locus erit inferioris no tor tis nisi secundum accidens, sed partium, seiungitur enim non a toto sed a partibus. Non sequitur autem seiungi a toto, si ab omnibus partibus f iungitur. Totum enim secundum rationem aliud est a partibus omnibus
secundum materiam . vi flumen, & fluminis aquae: licet enim omnes aquς fluant: totus tamen fluuius immobilis est. . Phy. tex. qi. De toto autem
c lo quatenus mouetur ab ortu in occasum; seu de ultima sph ra non poC. sumus co modo locum assignare, non enim extra aliud corpus est, iuxta quod seratur. Si igitur intra similiter aliud corpus non esset quiescens, nullo pacto moueri posset, non enim esset aliquid iuxta quod fieret differentia tactus partium. Oportuit igitur terram quiescere, vic tum circa ipsam circunuolui posset. 2.cς. tex. io. Quod si uniuersum cotinuum quid esset cui erra, nullus suisset motus neque in toto neque in partibus. Quod enim moueIur, aliquid tangere oportet, ut fiat per motum differentia tactus. FQuae autem differentia suerit, cum iis quae super extima latione sunt i substantiae enim immateriales atque indivisibiles cum corpore diuisibili undique smiliter se habet. At vero hoc modo dicenti u debitur centrum & terra ipsa esse cςli locus: non ergo locus est continentis corporis superficies: ut definitur. .Phy. tex. r. Non possumus soluere, ut soluitur dubitatio de loco terrae: Cum enim motus terrae & omnium grauium sit ad medium, noautem ad superficiem ambientis corporis, haec enim distata medio, & ad extremum vergit, qui cst locus sursum: locus igitur grauium erit ipsum
medium non extremum .Quod confirmat Aristoteles. .Phy. tex. 2.ubi inquit: Medium cςli,&vltimum ad nos circularis lationis esse hoc quidem sursum illud vero deorsu in maxime proprie: quoniam hoc quidem sempermanet
138쪽
γA manet circuli autem ultimum similiter se habens manet. Nam soluitur e .
2.cq. tex. Io7. quae enim momentum habent ad medium non quousq; tangant centri ει tremum seiuntur, scd donec eoru medio acceperint uniuersi
medium. Hoc igitur modo ipsum medium dicitur esse locus grauium, non
quia indivisibile quid & punctus locus sit, corpus enim in indivisibili esse
nequit: sed quia su perficies ambientis corporis, cuius medium sit uniuersi medium: nam simul ac ex hoc medio recesserit, cius medium, in alteram quoque superficiem transiuit. Solutionem hanc non possumus actiginare circac lum: non enim aliqua est superficies ambientis corporis, cum nulluextra sit corpus. Dicendum est igitur Definitum esse locum ab Aristotele, quatenus competit grauibus & leuibus, & tandem ijs quae motu totius feruntur : C lestibus autem & perpetuis corporibus eadem ratio non competit nisi secundum analogia, ut de natura alias diximns, & de teris quae eadem uidentur esse inqternis & corruptibilibus. Est autem analogia loci B huiusmodi .Quemadmodum enim quae motu recto mouentur, extrinsecus tangi oportet ab aliquo continente, sic quae apta nata sunt circulo moucri, secundum eas partes tangi oportet, secundum quas fit motus. unde factum est, ut grauium& leuium motus terminos habeant, a quo & ad quem: in circulari autem nullus sit huiusmodi, nam circuli terminus nullus est nisi extra Ipsam circunserentiam, quod centrum appellatur, circa quod , no ad quod neque a quo fit motus. 8. Phy. tex.76. Ex hoc igitur colligimus in mo tu cςli non esse alium locum quςrendum, quam ipsum medium circa quod mouetur: In motu autem recto locus est non selum iuxta quem fit motus,
sed & a quo & ad quem: in ipsa enim linea recta est medium interuallum& principium & finis.Vtrum vero eodem modo statuendus sit locus circa inferiorum orbium motum, dubitatur. Cum enim idem sit locu ς totius &partis, Ut totius terrae & gleb , & tandem eorum quae sunt eiusdem specieic primo ce. tex.78. si totius circulationis locus est ipsum medium: videbitur partium cςli omnium eundem locum esse oportere. Luna igitur de Sol, de
Saturnus de cς teri Planetae circa terrain movebuntur ut totum c lum. Sed
his aduersatur primo quod Astrologi demonstrant multos c li orbes diuersis centris circunuolui. Praeterea si locus tactus quidam est, tangere enim oportet quaecunque in loco sunt: nam loci mutatio est tactus mutatio non
selum in grauibus de leuibus, sed etiam in cςli partibus. . Phy. tex. I. impollibile est eundem esse totius cςli locum, & partἰum: idem enim a plu
ribus secundum eandem superficiem tangi nequit. Amplius in omni motu mutatio fit tactus siue secundum totum sute secundum partes: Vt magnit dinis quae mouetur aut tota superficies iuncta alteram superficiem transeat, quemadmodum in motu recto contingῖt, aut pars su Perficiei iuxta alias loci partes mutetur, quod in circulari motu sit: Necelle igitur est, si diuerssunt sphaerarum motus, & diuersissesse sinnulatum tactus: si enim unicu si is exist si G
139쪽
A cIes ambientis corporis tui accIpitur locus in grauibus & leuibus: sed solulocum habent superficiem iuxta quam fiat mutatio partium, quae siue in
parte interna suerit, sue externa, partes quodammodo continet omnes, totam autem sphqram non continet: non enim ad hanc superficiem neque
ex hac fit motus, sed iuxta hanc: Ideo mutatio est secundum partes stilum , non secundum totum: partes enim mobilis semper iuxta alias loci partes sunt. Accepto igitur loco ut definitur ab Aristotele . .Phy. tex. I. tuo tantusunt: medium scilicet & extremum, seu sursum dc deorsum, quiet loca sunt grauium & leuium: Haec igitur sola in loco sunt. Cum autem aliae sint loci differentiae, scilicet dextrum &sinistrum, ante & retro: propter quid; loca naturalium corporii determinata sunt selum secundum sursum & deorsum . An hς quoque differetiae admittuntur inc loὶ Motus enim a dextris est ad sinistra per anteriores partes: ideo Incςlo quoddam est dextrum, quoddam sinistrum, quoddam ante & retro: & sursum & deorsum alio B modo quam in grauibus & leuibus: omnia autem secundum similitudine cum animalibus. a.cς. tex. . At ista loca esse secundum partes, non autem secundum totum, ut definitur locus ab Aristotςle, ostensum est superius: Non esse Igitur in loco rusi grauia & leuia, apertum est.
Omnes sellas Epi csis ferri. Quaestio tertia. Xistimauerunt profecto summI philosophi sententis Arist
telis nec non eius principiis repugnare, aliquas cetii sphqras aliis centris circunuolui praeter illud quod est totius medium. Nam primum uidentur uerba Aristotelis id innuere. 2.cς. tex. 6. ubi inquit: celeriorem esse maioris circuli uelocitatem rationabile est, circa idem centrum infixis. Videtur enim supponere omnia astrorum orbes circa Idem centrum moueri.Praeterea si cςlestia corpora om-n Ia ex eodem corpore constant, quod aptum natum est circulo moueri. 2. . rex. r.c li partibus eadem demqnstratio uidetur aptari posse , quam Aristoteles terrae particulis accommodata primo cς. tex. 8ῖ. ubi ostendit: si dem specie sunt terrae inter se, oportere ad eundem numero locum serri, ut ad hoc medium non ad alterum, quia in terrae particulis quae hic sunt,id contingere experimento patet: cum enim Vndecunque per lineam perpendicularem serantur, ad idem medium ferri est necesse. Et cςli igitur partes cum specie non differant, circa idem medium serti necessarium fuerit.Propter haec quidam subtilissima perscrutatione nec non ingen risissima enixi
sunt, ea qliae circa astrorum motus apparent, ad Homocentrica reducere,
quod Astrologi sine Excentricis & Epicydis facere nequiuerunt. Sed quantum demonstratio illa pristet, superius explicatum est a nobis: Quatenus enim celum sim lare est, tollim cum omnibus partibus unica latione circa unum medium circunuoluitur: Quatenus autem dii similare est, singuli,
140쪽
eorporibus singuli motus & singula loca at signata sunt. Quare non est am-
plius similitudo cum terrae aut aliorum elementorum partibus: Non enim in his aliqua est particularum determinata' figura, neque magnitudo, neqς situs, neque munerus, idcirco neque motus a caeteris diuersus. In c li autem partibus omnia haec determinata iunt.lure igitur optimo omnes terrae partes ad idem numero medium seruntur, similares enim sunt. li autem orbes quatenus disiuncti nec continui inter se. sed tangentes, diuersos motus & diuersa loca non quidem genere sed specie sertiti sunt. Verba autem Aristotelis, quae videntur innuere omnes orbes eidem centro infixos esse, intelligenda sunt de iis, qui in corpore continuo describuntur: quemadmodum sunt ij quibus feruntur stellae fixae: cum enim quaedam maiores quaedam minores circulos describant, quatenus propinquiores aut distantiores fuerint a Polis: merito uesociores sunt quae maioribus circulis feruntur: quoniam ab iis quae ex centro protrahuntur lineis, maius fit maioris, circuli segmentum: Nihil autem refert siue poli, siue axis, sue centrum po Eariatur circulorum medium: nam circa cunilem axem tanquam circa idem
centrum, alterius hemisphqrij circuli omnes magnitudine & paruitate disserunt. Quod autem in hanc sententia ea dixerit, manifestant uerba, in s rius Iosita textu. 7.ubi inquit: Quare merito in ςquali tempore maior circunferetur circulus, neque continget diuellic luna, tum propter hς tum quia ostensum est, totum ipsum continuum esse. Continui igitur partes circa idem medium serri per hςc ostenditur: Quς autem continuae no sunt, atque diuersos habent motus & tempore in quali absoluuntur: circa idem
medium moueri nulla est necessitas. Quin impollibile in quibusda id esse,
ex iis quae de Epicyclis afferentur, patebit. Stellas igitur quasdam aliquando ad medium uniuersi propius accedere, aliquando abscedere, ostendunt Solis desectus: cum enim per interpositionem eiusdem corporis scilicet Lunae fiant, si eadem inter illa semper distantia esset, non aliquando maiorem Faliquando minorem Solis partem Lun* corpus obubraret. Non enim hanc differentia esticere possit intermedii corporis crastities atq; tenuitas. Quod enim corpus perspicuum inter Solem & Lunam interiacet, inicere quidelm polli t, ut Sol maius vel minus appareat, Lunae autem magnitudinem Variare nequaquam valeat, non enim ipsam per illud medium videmus. At si id ratione eius medij quod insta Lunam est, hoc non minus ampliorem Lunam ostendere pollit, quam Solem de Astra. Solis igitur Eclypses in eadem proportione temper fuerῖnt, ut scilicet Solis diameter ad Lunae occupantis diametrum eandem ubique proportionem seruet, sed hoc minime apparet.Similiter & Stellae fixς maiores aut minores uideri debuissent,cu quae illis subiecta sunt astra uariant: per idem. n. mediii tunc videtur:at neq;
idco tingere videmus. Planetas enim omnes modo maiores modo minores
YMemus: Stellas autem fixas nequaquam eodem modo. Si igitur id ratione