장음표시 사용
161쪽
h omnino sit,ubi nulla appareat mutatio, ut prope d.& g. hoc autem modo' se habet lacuum & stagnorum breuitas ad totius maris vastitatem. Ob hanc
eandem causam in Oceano altius intumescunt aquς, & latius exundat qui in reliquis maribus. Scribitur enim supra Britanniam octogenis cubitis attolli. Frequentius quoque accedunt in breuioribus maribus, qua in Oceano, quoniam per breuiora spatia exundant:vel etiam quia ultra accessum &recessiam Oceani quos participat Mediterraneu iuxta columnas Herculis, propriam quoque habet librationem in suo gurgite. Idcirco iuxta Syrtes 5 circa Euripum Taurominitanum,& in Eubaea aliter accedunt: septies enitri In die, ac nocte in Eubaea reciprocare dicuntur. Ex quibus etiam patet non ubique aestus insequi lunae cursum. Quod si ut plurimum id contingat, ut pari gressu cum l una accedant, non ob id luna huius motionis caula lue
rit, ut nec ambulatio corruscationis, si me ambulante corruscauerit. Non enim fuerit praeter rationem, ut libratio, quam ex totius coeli motu maria ha
J buerunt, eius syderis cursum comitetur, quod & propinquissimum est, MV cum humore habet affinitatem. Ex dictis igitur patet solui omnes dubitationes, quae circa maris fluxum,ac refluxum contingunt, supposita quadam terrae motione parua tamen. Nam si maior esset, maris quoque exundatio
vehementius fureret & terras latius inuaderet, ut aliquando in diluuijs accidisse serunt. Attestantur quoque haec iis quae superius de coelo stellarum Gratum diximus: si enim libratur huc illuc mare perpetui'. necesse est terram moueri: si vero hac, necesse est aspects stellaru fixarii variari:motus ergo trepidationis ab astrologis inuentus in octaua sphaera,ex motu terrae rationabilius contingit, quam ex motu illius. Si igitur parmis hic atque obliquus& Inaequalis teris motus sufficit ad mutationem aspectus, quae notata est, non sunt ponendi alij orbes supra octauam sphaeram. Iusta etiam ratione motus csi communicatur omnibus corporibus infra ipsum maxime qui- dem igni, quia propinquillimus est: minime aute terrae , quia remotissmar C medio autem modo corporibus mediis,aeri quidem magis,quia iuxta igne:
aquae autem minus, quia iuxta terram.Nam cum aeterna sint elementa secudum totas sphaeras non minus quam cῆlum: motum etiam quendam aete
Motum planetarum sub Zodiaco non calissitatem gignerem baec inferiora , sed refrigerationem Quaestio. VI. T veritas huius sententiae patefiat, vide luna prius est, quomodo
in haec inferiora gignatur caliditas,& frigiditas a corporibus caelestibus: non enim in hoc Peripatetici cossentiunt. Nam quidam solo motu caliditatem fieri arbitrantur: quidam addunt & lumen . A radiis enim Solis calcfieri quae circa terram sunt de experientia manilestum est, ct
162쪽
satetur Aristoteles. i. Meteo. cap. . 5 9. Alibi tamen, ubi docet quomodo a Sole & caeteris stellis uon igneis existentibus ut antiquiores putabant, exhi atur caliditas: affert lationem tantum, dicens: motum aptum natum este
ignire: luminis autem non memini vi I. Meteo. p. . & 2.cς. tex. 2. Vide
tur autem eo loco putare i psum lumen non caliditatem gignere, sed ipsi impotius una cum calore a motu fieri: inquiens:Calor autem ab ipsis & lumegeneratur attrito aere ab illorum latione. Quς sententia maximam patitur controuersiam. Nam si per lumen intellexit,actum perspicui, qui per prae ientiam corporis luminosi fit, non videtur huiusmodi participatio in perspicuo motus aliquis localis este: praesente enim luminosis corpore, totum perspicuum simul actu est illuminatum: neque per motum localem, seu corporis luminosi, seu radiorum fieri videtur e Nam etiam quiescente luminoso corpore, ut Igne,fit luminis participatio: Radios autem descendere & vibrari, metaphorice quidem dici conceditur,vere autem nequaqua: quod enim
non est corpus,moueri nequit. 6..Phy. tex.32.Praeterea motus iste radiorum
deorsum, siquidem secundum naturam esset terreum quid esse id corpus significaret. Si praeter naturam, igneum. At radii corporum testium, nec terret, nec ignei sunt:nec tandem alio motu quam circulari moueri corpora lcsti.i pollunt.I.cς. tex. I9.Non igitur per luinen in testexit actum perspicuunon enim hic per motum localem fit, neque attritionem aliquam sequitur. Idcirco recte interpretes verbum illud exponunt pro igne, quoniam hic gi nitur attrito aere: appellari autem lumen, quia luminosus existit. An verum φῶρ: quod lume significat, scribendum non circi me, sed acii te crat: quod ustione significat a verbo φωξειν, quod est arderei Duabus igitur vocibus usus est Aristoteles, calore scilicet, & arsione: quemadmodum etiam in I . Meteo. cap. . aestu & calore: cum inquἰEvt igitur fiatinus & calor sus.ficiens est efficere etiam Solis latἰo tantum. At vero non videtur sola astrorum & Solis circumuolutio caliditatem facere:Motus enim huiusmodi no- atterere potest aerem inferiorem, qui intra monteς continetur: Solus enimis qui superius est circumrotatur una cum igne.I. Meteo.capδ. Sed tamen in
inferiori parte aeris ingentes fiuntςstus: media quadam esus regione stigiuda permanente, & quia procul existit a coelo,& quia reflectio radiorum Solis ex terra ad illam non pertingit. Si ergo cςli motus non calefacit mediam hanc regioncm, multo minus inferiorem, remotissima enim est. Alteram ergo naturam esse oportet,quae apta nata sit calefacere haec loca, non calefacto intcrmedio: huiusmodi autem esse naturam luminis prςripue Solis, patet. verum enim uero mirum est Aristotelem in hac parte desecisse, nec explicasse quomodo ex lumine fiat caliditas,cum praesertim hoc genus excalfacti nis longe magis experiamur,quam quod ex motu cςli peragitur. An per c liditatem, quam dixit attrito aere fieri propter astrorum lationem,eam quoque intellexit, quae ex lumine fitὶ Indicat autem hoc, quod i.Meteo.cap. .di
163쪽
A cit: Solem maxime caliditatem sacere, quia motus solidi aerem maxime d. gregat, & p P hanc causam pertingit ad hunc locu eius caliditas.Si igitur caliditas quae ex Sole pertingit ad hunc locum est ratione luminis, hanc autetribuit loliditati corporis velocῖter lati, lumen igitur ratione corporis moti
calefacῖet. Idem collῖgere possumus. 2.cς. tex. h. ubi inquit. aerem incalescere cum existat sub sphqra corporis circulariter moti,& hac maxime, qua Sol extat infixus. Quapropter accedente ipse &oriente,& super nos existente, generatur calor. Haec enim non nisi ratione radiorum & luminis conuenire possiant. Et i. Me cap.9.Solis lationem disgregare & congregare,& causam esse generationis & corruptionῖs, quia prope fit aut longius. Si igitur generatio & corruptio est circa terram ad quem locum non nisi lumen pertingit; necesse est lumen motu disgregare. Verum illud cognitu est difficile,
quomodo lumen ,cum non sit motus, neque per motum communicetur,
atterere possit aerem illuminatum,& caliditatem gignere. An lumen per se B non atterit, nec calefacitὶsed corporis Ri estis latio,vt patuit ex iis, quae nuper ex Aristotelecitauimus lumen autem velutI praeparatio est dc medium quoddam, quo recipi in aere talis motus possit. Praecipue in iis locis quae a caelo sunt remotissima. Oportet igitur putare naturam perspicui corporis naturali quodam appetitu praesentiam luminosi corporis aspicere, ut inde perficiatur non secus ac materIa ipsam persectionem desiderati eodem enim modo perficitur ipsum perspicuum alumine.Quo fit,ut moto corpore lumino , varia semper fiat lumῖnῖs susceptio, nam tum per lineam rectam fit illuminatio:aspectus igitur alius, atque alius fit: Hulusinodi autem mutatio, attritionis est principium & caliditatis.Cum enim perspicuum ape tionem quandam atque dilatinnem in susceptione luminis patiatur: atque hanc secundum alias atque alias lineas successive ad motum corporis luminos alteri minutillime id corpus necesse est.eoque magis quo velocius il-- lud mouetur C lum igitur sine lumine habere haec distantissima in consensum no potuisset. Quod si lumen tantum adesset, non autem motus: similiter haec immobilia redderentur eχ lumine, ut nunc ex eodem motum acquirunt: Sola enim praesentia luminosi corporis perficitur perspicuum. Quod autem maior fiat caliditas, ubi radiorum est reflectio quam ubi simplices recipiuntur, ideoq; infimam aeris regionem magis calefaciant, quam intermediam, iure optimo accidit. In reflectione en ἰm reduplicatio est radiorum descendentium scilicet & ascendentium: ideo S magis agitari oportet ipsum perspicuum pluribus modis lumen rccipiens: longe autem magis calefieri
cum ad angulos acutos reflectuntur: quia tenuius atteruntur eius partes.
Huius autem gratia putandum est solis corpus tanquam Epicyclum in suo circulo eῖrcumagi quemadmodum relἰqua astra, quati quam id Aristotest placere non uideo,alibi tamen demonstratum est a nobis: Sic enῖm uehemetius caliditatem imprimere possunt, ueluti terebro quodam circunducto ,
164쪽
aerem radiis permeantia. Dicῖmus Igitur sentetiam Aristotelis suisse coelum D motu tantum suo circulari caliditatem Inferioribus corporibus exhibere: lumen aute praestire, ut facilius motus astrorum recipiatur in corpore per-sρῖcuo: in iis praesertim quae distantissima sunt, ad quae motu ex contactu
corporis peruenire non poterat: lumine enim quodammodo astra nos iangunt, quem contactum secundum aspectum vocamus. Ob hanc vero cai sana refrigeratur med a aeris regio: non enim peruenit ad ipsam attritio ex ccclῖ contactu propter distantiam, neque ex luminis reflectione, quia haec
ad illum locum non pertIngit. Quemadmodum enim motus caliditatem facit in siisceptibili eius qualitat s , Ic immobilitas frigiditatem. Aperuἱt aure hoc Aristoteles i. Meteo. p. s. ubi inquit: Corpus sub circulatione superna continetur,veluti materiam quandam,& potentia calidam,frigidam, humidam & siccam, &quaecunque has sequuntur assectiones, fieri talem &esse a motu & immobilitate. Non enim est absurdum imo necessarium alterum contrariorum, ut frigiditatem causam habere priuatiuam:omnis enim Econtrarietas priuatio est. io.Metaph. tex Io. non tamen omnis priuatio contrarietatem ficit,sed quae in determinato genere, dc quae non simpliciter estrion est, sed forma quςdam, ut quies se habet ad motum, & tenebrae ad lumen , & calidum ad frigidum, & alia huiusmodi: est enim priuatio species civ dam. 2.Phy. tex. II. Propter quid autem ad motum & immobilitatem insequantur prἰmae qualitates tangibiles: ab illis autem reliquae affect onesciriantur, alio loco commodius ostendetur. Quae igitur cςlo propinqui iasma sunt, ut ignis & queda pars aeris, calida existunt ob li motum etiam
sine lumine commisia iratum: Quae autem remotἰora sunt: frigida ob motus Privationem: eodem modo secundum totas sphaeras permanentia, quia fi- militer motus & immobilitas eorum aeterna est: Secundum partes autem
fiunt haec quidem calida, haec vero frigida ex motu & immobilitate, quς per
lumen &eius priuationem oritur: accedete enim & recedente sele aliquan Fdo communicatur motus aliquando immobilitas. His hoc modo constitu-tIs dicimus: Motum Planetarum ob occasu in ortum, non caliditatem gignere, sed eam potius teperare. Cum enim duo in eodem corpore fiant motus in Oppositam partem, quanto alter velocior fuerit, tantum demitur de alterius velocitate. Idcirco si aequales essent, nullus appareret morus,in eodem enim sena per esset ipsum mobile: si alter superat, apparet motus do minans tanto remissior, quantus est alter motus. Cum igitur coelum rapidissimo motu in occasum seratur;Planetς autem interim in eodem per pro prium motum subdeficiant, quanto velocior est in proprio orbe motus, tanto magis retardari oportet eorum motum in occasum. Omnis autem retardatio motus, priuatio quaedam est si non secundum totum, saltem secundupartem .Quanta igitur crit retardatio, tanta etiam refrigeratio ex illa orietur. Maior autem retardatio est quanto velocior est in proprio orbe motus. Velocitas
165쪽
. T L. I BER ITE. RTIVS. ι; sA Velocitas ergo huiusmodi sun calidi talem sed refrigerationem parit. Significauit autem hoc Aristoteles i. Meteo. cap. s. ubi lunae motum tardum esse inquit, astrorum autem fixorum velocena: Soli. autem mediocriter se habere. Idcirco solein maxime calefacere, quia neque perinde procul est, Vt Astra, neque tardas ut luna. Per velocitatem enim & tarditatem significauit, non quatenus in ortum seruntur, sed in occasum: Nam alioqui oppositum videretur dicere. 2.cς. tex. 8. In a prijs cnim circulis inquit:superiora tardius serri inseriora velocius: ideo lunam velocissime, Saturnum tardissime: Sole medio modo se habere ac reliqua intermedia corpora. Ex quibus patet c.ili liditatem fieri ex motu totius coeli in occasum lati non ex Planetarum motu in ortum .
Sub Zona torrida coelum dari perpetuo temperati mam. au sto. VII.
Ecinit hoc clarissimus Poeta noster Petrus Bembus Cardinalis, quiam nissimum locum fingens, in quo perpetua caditem peries nullo unquam aestu, nulloque gelu infestante reperitur, tunc in Arabia scutici collo ait, quae intra Tropicos est sita: idque optima quidem rasone non tamen vulgari. Incredibileen ἰm videatur temperatam esse eam regionem, cui Sol propinquissimus semper existat de quam perpetuo ardentissimis radijs secunda angulos aeutissimos reflexis seriat. Nam propter hςc existimata.cst multis regio illa inhabitabilis propter aestum ut ponitur ab Aristotele. 2. Meteo. a. S. Qtiaquam vero hodie iis qui ex Lusitania Oceanum Athlanticum nauigatusque in Indiam,comperta sit habitari. Insula enim Sancti Thomae cognominata , in qua Saccari est multus prouentus, sub Aequatore sita est, habitatur autem non illa solum, sed Jc uniuersia Asricae pars illi contermina. Et
Indi Taprobane quae hodie Sumotra dicitur, sub eode Aequatore popul C ti lima perhibe Tn ingeti aestu amictati eius regionis Incolae , subterraneis cauernis degentes salute sibi qriit, unde vide Troglodytς antiquis appellati in Aethyopia populi: Inhabitabilis ea nihilominus regio dῖcenda est,cu vix,& no nisi eo praesidio habitari queat: ut impossibile aliqua lo dicitur, quod
Qq aut d sti culter fiat s.cς.tex. .Dῖcemus ne uitur huius odi terrorem tempeii si est 3 At illaec temperies, quis erit in terra ex Sole seruori nullus enim alius est locus, In quem vehementius agant Solis rad j tum ob propinquit tem , tum ob diuturnam immorationem. Si enim apud nos non solu circa
Solstitiu aesti uti ingentes fiunt aestus, sed & postea maiores succedunt ob moram diuturniorem, quam facit Sol prope Tropicuit,aestiuum: quid existimandurn est ibi fieri, ubi semper est propinquit simus i Non est autem parandum temperiem susticietem fieri ex pluuijs', quas tradunt perpetuo descendere, ubi sbi secundum perpendiculum terram respicit, unde alluvi
166쪽
nes sunt & Nili,& alterius flumἰnis, quod ex ijsdem sentibus ortum duces Dper Aethyopiam in Oceanum Athlanticum exoneratur, Nigrumque vocatur, quia ex Nigrorum regione fluat. Statis enim quibusdam temporibus vir.ique haec numina mirum in modum intumescunt, quod multis admirationem peperit, antequam stata haec pluuiarum tempora in iis regionibus comperta essent. Refrigeratio igitur ex huiusmoti pluuiis quanqua aliquid facit, temperiem tamen afferre saltem perpetuam no potest, tum quia aquae illis calidae de cendunt, ut testantur, S ratio vult: tum quoniam breui tempore contingunt. Solem enim perpendicularem non diutius ea lena regio
habere potest. Fiunt autem pluuiς perpendiculari Sole potius, quia radij reflexi ijdem fiunt cum ijs qui deste sunt. hoc autem existente minor fit aeris attritio, quia nullus fit angulus inter radium descendentem atque asten dentem, in quo fit attritio ob multiplicem luminis receptionem , ut superius est ostensum. A lateribus igitur ob vehementiam attritionis dissoluuntur vapores: in medio autem qua Sol ad angulos rectos terram aspicit,ob mi Enorem attritionem, principium aliquod refrigerationis adest, quod vapore in aquam condensat quamuis calidam, ut seruenti ollae impositum operculum efficere Qtet, sufficit enim illud minus calidum esse quam sit uapori idcirco aqua ab eo, sed calida distillat. Iuuat autem hanc generationem anti- peristans: Vaporis enim natura nacto principio motus per quem ad frigiditatem reuertatur, ab ambietis caliditate quadam Iuuatur ut citius in aquam transeat. Hoc autem modo Aestate fieri pluuias in Aethyopia dc Arabia testatur Aristoteles I.Meteo.ca D. Continuae autem fiunt illic pluui , quia continua est eius loci refrigeratio propter radiorum simplicitatem. materia autem ulla & maximo praeparata a lateribus subministratur. ubi ingens seruor adest: iacit enim ad velocem concretionem, s pr calefacta suerit aqua: ut ibidem declarauit Aristoteles . Ex dictis Igitur patet in zotia torrida continuam temperiem esse non posse, sed potius continuum seruorem modico Frempore a radiis perpendicularibus remissum. Neque etiam noctium longitudo temperare dierum aestum queat: Si enim apud nos in aequinoctiis temperies est, ibi eangulis obtusis percutiente, illis qui sub aequatore degunt semper aequinoctialibus existentibus & sub angulis acutissimis quomodo temperies fuerit 3 Idem inferri de iis potest,qui extra aequatorem viaque ad utrumque tropicum habitant. Non enim multa est dimerentia dierum ac noctium, angulorum qui ex radiorum resectione fiunt. At vero extra Tropicos continuam temperiem inueniri impossibile est. Nam sub utraque vrsa perpetua sunt frigora, idcirco similiter habitari commode ea loca nequeiant . Rcliquae aut intermediae terrae sectiones habitabiles, propter magna differentia accessus & recesius Solis, unde quatuor anni tepora maxime cotraria orta sunt, ingentes mutationes frigoris & aestus patiuntur.Consentaneu tamen rationi videbatur,ut in terra, quemadmodum Ioca dantur,
167쪽
. In quibus perpetua aestas ac seruor est,atq; al a , in quibus perpetua livem 6 &eelu: simit ter alia reperirentur. in quibus perpetua esset temperies. Si tettur haec in infima regione aeris, ubi resectio fit radiorum . non contingunt: in suprema aute viget exhalatio sicca & ignis: circa mediam regionem sorte locus temperatissimus in terra dabitur perpetuus: sed is non in omni terraesectione, sed tantum sub Eona torrida. Cum en in media aeris regio ob duplicem causam secundum sententiam Aristotelis frigida reddatur, cu quia procul existit a coeli circulatione,&quia a radiorum reflectione non tangitur, necesse est eam quae iuxta Polos est, frigidissimam este: Nam & tessees oradiorum praeterquam quod imbecillior circa ea loca est, minus etiam alte ascendit, propter eorum inclinationem ad terram .distantia quoque eius alatione coeli maxima est: Quamuis enim undique a coelo aequid istet, haec tamen pars, distantissima est ab ea coeli parte, qtiq& motus velocitate, re soliditate corporum ut solis ac taeterorum Planetarum apta nata est plurimum calefacere. Nam sphaerae ea pars veloci ssima est, quae suo motu maximos descriv bit circulos, ut sunt ij, qui intra Tropicos c5tinentur: tardissima autem, quae minimos eodem tempore circulos perficit, ut iuxta Polum utrumque: minimam ergo caliditatem in ijs locis neri neceste est. Sub inna autem torrida propter caulas oppositas, necesse est mediam aeris regionem longe tepidiorem esse : Nam & radii ad lineam perpendicularem maxime accedentes altissime reflectuntur, simul & ob angulorum paruitatem potentissimi sunt: coeli praeterea pars velocissima supra ipsam est & omnium Planetarum corpora Intra Tropicos seruntur: quae olavi ea terrae plaga veluti exurunt', sic media aeris regione te perare pollunt. Hinc fit ut In ijs locis non niues oriatur,nec grandines nec pluuiς frigidae, sed potius calidae; ut nostris teporibus est compertum. Quamuis enim in descensu propter ambientἰs seruorem non antiperistasim pati, sed potius incalescere putandum sit, in ortu quoq; nihilominus aliquem teporem ex loco sortiri verisimile est. Vt igitur apud C nos aestate loca sunt in alpibus, in quibus dum c tera seruet, aer temperatissimus est ac iucundillimus: sic intra Tropicos ubi continua aestas seruentillimaque est, si qui montes suerint, qui sua altitudine supra reflectionem
radiorum, quasi ultra telorum Iactum, ut in prouerbio est extollantur, conmtinua se ui aeris temperie in star veris perpetuae neceste est. Quod nullis aliis locis cotingere polle manifestum est. Sol enim cum ὶc teris regionibus extra Tropicos existentibus aliquando multum recedat frigora parit magis &minus, ut locus distantior aut propinquior suerit. Attestantur hoc idem de sacra Misteria, quet locum delitiarum Paradisum terrestrem vocatum ei ca eadem loca describunt. Flumina enim totius terrae principalissima, quae inde fluere traduntur, quςdam intra tropicos, quςdam non longe ab illis
suos habent sontes:Cum autem omnia ex altissimis montibus ortum ducat,
circa mediam aeris regionem situm eine hunc locum significant. Fabulantur& Graec
168쪽
& Graeci amaenissimos Iunonis hortos in extrema occidentis parte, ubi al- Dtillimus Asricae mons Athlas ultra Tropicum Cancri extollitur. Maxime ea nim est rationi consentaneum, ubi omnium astroriam aspectiis est placidi c. sinus, agros quoque perpetua fertilitate ridere: nunquam enim gelu horrere, nim quam aestu arta cre contingit,ubi; perpetua est aeris temperies. Sed merito dubitaret quispiam: Cur hominibus hodic, quod sciatur, incomperta sunt haec loca adeo expetendaZAn intercludi accessum putandum est partim beluarum seritate, quς in ijs locis praecipue vuent: partim locorum praecipiti j ac sylvis impenetrabilibus sponte naturae libere hixuriantibus aliis. que itineris difficultatibus in regione praesertim seruentissimaὶ Cessit igitur hominis audacia Serpentium ac reliquarum beluarum immanitati, ut propria suae habitationis loca deserere suerit coactus, atq; exul aliena regna petat, armis, & totis ingenii viribus in seipsum conuersis: donec alter Hercules monstris debellatis ea nobis restituat. Caliditatem ex coeli motu usque ad centrum terrae perueture, O frigiditatem Uque ad extremum ignis. Quollo. VIII. ii Fnerabilium & corruptibilium materia, ex qua constant omnia,
quae intra coelum sunt, non permittit aliquod eorum corporum quae hic sunt, terno tempore perdurare r no. n. potest semper esse sub eadem forma, quod potensiam habet caeteras recipiendi i .cς. tex. Ii8. Cum autem omne quod generatur & corripitur, ab aliquo actu existente haec patiatur,actus enim potentiam praecedit. s. Metaph. rex. H. necesse est alterum principium adesse generationis & corruptionis essectivum, cuiusmodi Sol ab Aristotele ponitur hic enim cum in circulo obliquo sera, tur, per eius accessiam generationem efficit,& per eiusdem recessum corruptionem. 2.de Gen.&cor. tex. 36. Ex quibus sententiam illam colligimus, caliditatem ex praesentia Solis tactam usque ad centrum terrae pertingere,&stigiditatem per eiusdem absentiam usque ad extremum ignis. Nam alioqui id quod generari posset aut corrumpi,nunquam ad actu perduceretur pro pter desectum generantis &corrumpentis, quod impol sibile esse in natura manifestum est. I. . tex. I corruptibile enim necesse est aliquando com
rumpi,& generabile aliquando generari, si non est possibile sinui semper
esse dc non temper esse. Terrae igitur partem quς prope cetrum est, patet incalescere non posse,& fieri exhalationem & ignem, nisi Solis aut reliquarustellarum virtus ad illum locum perueniat. Alterum enim duorum necesse est . aut terram illam ex centro ad superficiem venire, ubi manifeste virtus Solis operatur: aut Solis virtutem ad centrum descendere. Terram autem ascendere secundum naturam quidem impossibile est: praeternaturam Vero
quae virtus ex eo loco dimouere illam possit ὶ Solum profecto eo modo
169쪽
LIBER TERTIV S. 6 sε contingeret ad superficiem aliquando venire si ad unum Hemisperium iterrae herer appositio , ad alterum autem demptio : paulatim enim hoc modo emergerent omnia quae in prosundo sunt. At non eam dispoiitionem habet terra cum toto coelo , ut eius generatio in uno Hemispe rio fiat, corruptio autem in altero . Cum enim Eodiacus sub quo feriatur Sol , in duas partes aequales tum coelum uniuersum tum terram diuidat , duo aequalia terrae segmenta in utroque Hemisperio relinquuntur , quae ad Solem similiter se habent; aequaliter enim ad utrasquepccedit & ab utrisque recedit. Ignis igitur generatio & terrae non in altero. Hemisperio magis erit quam in altero neque secundum temporum vicissitudines terrae demptio aut appositis in utrisque maior tu rit. Necessest ergo Solis caliditatem ad centrum peruenire, & exhalationem ex ea rerra facere , quae ob leuitatem sponte ad superficiem feratur . Eadem ratio & igni accommodari potest. Quam uia enim hunc B magis contingat ob motum circularem, aliquando violentia ferri deorsum , Ut I. Meteo. cap. 3. dicitur: hanc tamen causam esse perpetuae conis
uersonis & omnium partium successue, non est putandum : hic enim ordo quidam est perpetuus , quod autem praeter naturam est inordinatum est & non perpetuum . Aliquam ergo causam priorem esse necesse est , quae faciat, ut suprema pars ignis frigefiat & grauescat: nam alias incorruptibilis eo in loco permaneret. Quo autem modo id contingat deinceps videamus. In sphaera igitur ignis facile est id perspicere. Qua enim parte coelum est vel octissimum & qua sertur Sol, veintra Tropicos , rationabile est continuam esse ignis generationem . lilurimum enim caliditatis in hac parte a coelo fit. Qua autem coe i motus est tardissimus, & Sol remotissimus , ut circa Polum utrun-que , necesse est Ignem ibi existentem propter Immobilitatem frigefi
ri grauescere , atque in terram conuerti. In partibus autem in te
medijs inter calidissimum atque frigidissimum locum , medio modo se habere. Cum enim Sol propinquus est generatio fit ignis , cum remouetur , fit contrarium. Veluti igitur fluvius quidam est perpetuus exhalationis ascendentis ex terra prope Tropicos , ac detandentis iuxta Polos riSic enim fit, ut nulla pars ignis perpetud maneat in alterata . Quod enim atandit attiguam partem detrudit ad latera successiuὰ , donee ad loca refrigerationis perueniant omnes . Huiusmo- .di autem fluuium inter ignem de terram fgnificauit Aristoteles. LM
t . cap. 3. Vbi inquit: Non easdem partes permanere neque terrae neque maris, sed totam molem solum t etenim de terra smiliter existimare oportet, hoc enim sursum venit, hoc autem iterum deisndit: de quae sequuntur . Nam si continuus est fluuius ἰnter aquam & aerem , ut ex aqua per calesiationem eleuetur vapor: hic autem per refrigeratio-I nem
170쪽
nem condensetur iterum in aquam ac descendat .i.Meteo.cap. s. portet similiter es se inter terram & ignem. Cum enim ex terra calefacta a Sole exha- Ulatio fiat & ignis, necesse est iterum ignem in terram conuerti per retrigerarionem, ut tota moles elementorum aequalis permaneat. Dubitabit autem quis,cur non videtur terra pluere ut aquaὶ deberet enim propter ea quae dicta sunt. An terrae particulae ob siccitatem non cohaerent ut accidit aquae,
ex paruis enim guttis coeuntibus una fit magnitudo sensibilis, quae & grauitatem habet suificientem ad medij scillionem, ut deorsum seratur, quod minutilii mae guttae non possunt: ideo in aere luspense manent quandiu haiusmodi fuerint, ut in nusibus. Similiter autem dc terrae minutillimis corpusculis contingit, non enim possunt ob paruitatem aerem scindere, sed in
eo volitant ut puluis tenuissimus: Haec vero efficiunt nebulam , seu caligia nem , quam Aristoteles inquit elle nubem sterilem, dc excrementum eius concretionis quae in aquam, ideo signum esse serenitatIs. I. Meteo. cap. 9.
Apparent de in siccitati us aestate praecipuὸ sub Cane, reddunt enim aerem veluti sumo obtenebratum. Si quis autem puluis descendat, insensibilis est, propter parii tatem, decidisse tamen depraehenditur post aliquod tempo- giasi pactum non solum in tectis, dc lapidibus, & circa domorum parietes, sed de in scopulis maris, quae longillime a terreo puluere vi ven torum agi
lato absunt. Coaceruatur enim ubique terra paulatim. Plurimum aurem
descendit cum pluuia, quod Aristoteles. LMeteo .cap.3.inquit salsas esticere aquas et idcirco post pluuias aer purgatior apparet & loge magis perspicuus: nam quasi abluitur per aquam ab exhalatione & puluereobtenebrante .. I qua re maluam opem vi Gre licet, quam sibi inuicem tribuunt exhalatio de apor: aqua & terra: aer & ignis: & tandem humidum& siccum. Terra enim sine aqua non exhalat: exhalatio tamen aquam sursum ducit sua caliditate, adeo ut cum ab illa derelinquitur grauescat & deorsum feratur. Stan ut autem haec& terram quam inuenerit in aere deorsum reducit. Duo praeterea elementa extrema terra de ignis propter siccitatem indigent humido corpore, quod repleat spatia, quae inter eorum corpusculainte iacent et squ0dςnim siccum est non terminatur alienis terminis nisi humiditatis auxilio. Terra igitur indiget aqua, quam usque ad centrum peruadere nς- cesse est, ut hῖc videlitiis non solum propter dictam causam, sed etiam quia terra, quae ibi est, non exhalaret sine humore. Ignis autem eget aerς Vt idem praestui, quod aqua ad terram: pervadit igitur aer vsoue ad extr
mum ignis. Indicati it autem id Aristoteles.i.Meteo. cap. 7.jubi aerem V eat totum corpus quod coelo est contiguum, cuius pars suprema. eXbδltionem siccam continet, quam propter consuetudinem vocamus ignem,
in enim potentia ignis, cum exuri possit veluti sumus, quando in flammam vertitur. Fieri autem stammas,& stellas quae discurrere videntur,& cometas de alia huiusnodi incensa hac exhalatione quae extenta cilcir-