장음표시 사용
81쪽
ram v am esse ad putredine finis enim corruptionis est putrefactio, pu- Dtrefactionis autem elementorii separatio & ad propria loca reuersio, in quibus persectio est grauium & leuium.Si igitur putredo mixtum dissoluit in simplicia humido evaporante, sicco autem permanenteiad illam autem via est corruptio; quae igitur corrupta sunt, in potetia propinquiori sunt sinplicia, qua antequam corrumperentur: quam diu enim anima viget & miaxtionis ratio, non putresciit. Haec eadem ratio ostendit, metalla de lapides,& quae in mixtione virtutem animalem non consecuta sunt, non este su stantias: non enim corruptio aliqua praecedit eorum putredῖnem, sed dum putrescunt, corrumpi dicuntur,ut ferrum in rubiginem, de lapides in terram. Si igitur generatio δc corruptio proprie substantiarum sunt, inanimatorum autem non sit vera corruptio secundum naturam; sed putredo tantum: nec Igitur erit eorum generatio ergo neque substantia quatenus talia
sunt. Altera oritur dubitatio. Si ratione finis substantia est dicenda, multa quae ab omnibus accidentia iudicantur, substantiae erunt:Nam primu ope- Erationes uniuscuiusque fines sunt:oculus enim gratia videndi,& pedes gratia incedendi dati sunt: videre igitur substatia est,& pedum incellio, Sc alia huiusmodi,quorum nulla separabilia sunt a substantia. Praeterea si ratione
finis substantiae etiam sunt quae finis gratia petuntur, ut materia:substantiae igitur erunt durities mollities, fisura,color, perspicuitas, &alia huiusmodi,quae omnia apta nata sunt de substantia dici. Nam partium animalium quaedam egent cluritie, videntes,olla: sine hac enim praestare opus propriunon pollent:quaedam mollitie, ut ventres,caro: quaedam concauitates certas & prominentias exposcunt, ut articuli, nam alioqui inflecti no pollent ut opus est. Oculus pupillam requirit peripicuam, Ut recipere colorum species Possit: quibus non existentibus,non erit finis singulorum,idcirco noque s ubstantia. Ad primum dicimus:cum duo sin t actus, unus qui potentia quodammodo est,& primus actus ab Aristotele appellatur. 2. de Anima tex. 7. Alter secundus qui fluit a primo, & operatio seu energῖa dicitur ab Aristotele.' Metaph. tex. tr. in iis quidem quae ab omni materia sunt sepa- Frata, substantia dicitur ut actus. Ia Metaph. tex.3o. quemadmodii est intellectus,cuius substantia est intellectio. In iis autem quae habent materiam, ut naturalia, eorum substataria potentia est, huiusmodi aute est actus primus. Non igitu r snbstantia est incellio aut visio, sed quod incedere potest aut videre:& hoc appellatur cuius gratia ab Aristotele. 1. Phys tex.23.&7 .Sed cotra. Actus & potentia in eodem genere videntur esse, dicuntur enim relative. si ergo eorum alterum substantia suerit,erit de alterum. Quomodo igitur actus primus substantia suerit,secundus autem accidens, cum primus potentia lit ad secundum 3 An dupliciter potetia accipitur, uno morio quatenus respicit actus singulares, alio modo quatenus simpliciter actumξHoc
igitur modo potentia substantia est, sicut de actus eius, imo magis actus substantia
82쪽
Astantia est quam potentia. quatenus autem singulares actus respicit, neq; ut potentia, neq; ut actus suostantiae sunt: accedunt enim & recedunt subiastantia remanent ut posse quide videre & simpliciter visio substantia oculi est: quo deficiente non est amplius oculus nisi aequivoce. Posse autem videre cras,aut videre cras,accidentia sunt: ablatis enim non aufertur substatia. Illa autem quae gratia finis expetuntur, concedimus substantias este, si quidem finis ex iis sit, quae a natura fiunt: includuntur enim omnia in ratione finis,& partes sunt speciei, non tamen Vt actus, sed ut materia. quod si aliqua esset materia non ex necessitate,ut aes ad statuam esse euim statua
potest absque aere, ut lapidea) huiusmodi partes quide sunt totius idest si
gularis, non aute speciei.7. Metaph. tex. 37. neque igitur de substantia huiusmodi fuerint.Similiter quaecunque sequuntur quidem ea quae ex necellitate insunt& in substantia: non tamen ipsa ad finem aliquid conserunt mam& haec accidentia sunt licet omni insint, ut mixta omnia secundum natu-B ram ex terra S aqua constant . . Meteo.cap. 8. ad hanc autem materiam insequitur grauitas. Si igitur grauitas animalibus nihil prosit, accidens erit: caliditas autem & frigiditas, humiditas,& sccitas secundum substantiam . Quia igitur diuersi fines, de diuersς serna , di uersias materiae praeparationes requirunn fit ut quaedam ex necessitate finis petantur: quaedam autem soluin sint,aut non ex necessitate, aut ex necessitate materiae: haec autem omnia
accidentia sunt: illa vero quae ex necessitate finis habentur, sunt partes substantiae tanquam materia. Quod autem fiat Ope commutatio, ut idem aliquando sit accidens, aliquando substantia:vt figura oculi, viventis quidem lubstan tia, mortui autem accidens: aut idem alicui accidens, alicui substantia ut diaphanum in pupilla quidem substantia est, in cornu aute accidens:& graue in eo corpore quod circa medium est uniuersi, secundum substantiam. in generabilibus autem dc corruptibilibus secundum accidens. Σ.de Par. ani. cap. I. hoc non est absurdu de illa parte substantiae, quae veluti materia est: haec enim causa est ipsius accidentis. 6.Metaph. rex. . de ultima au- tem parte substantiae, quae ut actus est dc finis, impossibile est sorte. Finis enim simpliciter est neces larium .accidens autem contingit non esse . idcirco animam nulli contingit inesse secundum accidens. At in artibus, &iis ruae ab intellectu fiunt,non inconueniens est, ut aliquod bonum per acciens eueniat,Vt a fortuna:in natura autem omnia quς praeter ipsam contingunt, mala sunt, ut monstra. Adhuc autem relinquitur locus dubitandi circa mixta in animata: videntur enim habere quasdam potentias agendi, vel patiendi secundum qu bd mixta sunt: ut magnes serrum trahere aptus na- . tus cst: aurum ebibit argentum vivum,alium verb liquorem nullum.Printerea medicamentorum vires serme omnes sunt in corporibus inanimatis, aut non quatenus animata sunt:plantarum enim atque animalium partes Vt Ilurimum mortuae corporibus adhibentur. Si igitur operatio certa illo-
83쪽
rum est secundum naturam non enim arte neque casu, nam In plurimis Daut omnibus quae eiusdem speciei sunt, eaedem vires existunt substantiae ratio ipsis in erit secundum talem mixtionem: alicuius enim gratia videtur esse, cum illius sit operatio propria. An ut mixtio per accides, sic & ea quae
mixtione sequuturὶ Indicio sunt plantarum & animalium partes: nemo. n. dicet a natura factas, ut morbos hominum propellerentmos tamen ad illuusum accommodamus:quodam odo enim nos sumus omnium finis. 2. Phy. tex. 1 . dupliciter enim finis dicitur, cuius gratia & cui. Non igitur huius. modi virtutes rationem habent cuius gratia, sed cui . serma autem & substantia,cuius gratia dicitur, non cui. Verum circa elementa alia suboritur dubitatio, cum inter se transmutantur: si enim transimulationis finis non est animatum quiddam, elementorum formae accidentia erunt. Item si elementorum perfectio principium est animale, cu hoc similiter in omnibus sit, in ter se non different secundum substan tiam: idem enim est cuius gratia & sorma. Dicimus, quamuis elementorum superiora pro einquiora sint substantiae quam Inseriora: virtus enim animalis in calore colistit: transmutatio tamen inter se, non alicuius gratia videtur esse, sed ex necessitate: quia cum sutura esset generatio mixtorum', oportuit Solem in circulo obliquo
ferri,& accedere ac recedere: noc autem existente, transmutari oportuit elementa inter se: non huius autem gratia transmutantur. Vniuerso enim noconfert,nec mixtis, nisi aliquando secundum accidens, ut pluuia ad segetes augendas. Non tamen ex his sequitur formas elementorum accidentia esse. sunt enim alicuius gratia. Quod autem arguitur unam esse omniti substantiam cum eadem sit omnium persectio: respondemus,si quidem rerum materialium persectio actus simpliciter estet,non autem alicuius certae materiae actus, verum esse quod dicitur: hoc autem modo auferendo omnes conditiones materiae,omnia unum fieret, quemadmodum Pythagoricis contiagisse testatur Aristoteles.7.Metaph. text.38. sed cum materia quaedam
sit pars speciei,fit ut ex diuersitate eius diuersae etia sint formae: noliditas igitur & stigiditas, humiditas de siccitas cum alia V. quo eode actu diuersas etliciunt sormas. Concludere igitur possumus, nullam esse substan tiam
praeter animae naturam. Haec autem aut
simpliciter, aut actus quidam materialis est, in quo omnis natura consistit.
84쪽
Substantia genera ordinem habere secundum additionems ablationem. Euaestio. I.
I separatim permanerent genera substantiae sicuti species, quae sub eodem genere continentur, & quemadmodum singularia quς eiusdem sunt speciei:ipsum uniuersum non esset unum quid nisi sorte genere; neque esset singulare
quoddam, imo nec etiam genera unum.ostensum est enim tria esse genera summa substantiarum: nec esse unu genus ipsam substantiam, nisi secundum analogiam .Hoc autem modo inconspi- si rantem uniuersi substantiam faceremus longe magis, quam qui numerum Mathematicum,& Idaeas faciebant substantias: una enim substantia alteri quid conserret, siue esset, siue non esset: Iz. Metaph. vlt. necesse igitur est, ut talem inter se ordinem habeant, ut posteriora quidem inseparabilia sint a prioribus, priora autem aposterioribus nequaquam. Nam quacunq; alia ratione ordo constituatur, aut non unum erit primum: aut primo ablato, non erit necesse reliqua auferri. Si enim omnia separabilia,Omnia eriit prima, multitudo autem principatuum non est bona: si omnia inseparabilia,
nullum erit primum, prius enim est quod per se stat, & separabile, quam inseparabile: ut substantia prior affectionibus. Vt igitur ablata substantia ina pollibile est aliquod aliorum remanere, quia caetera inseparabilia sunt a substantia: eodem modo necesse est, prima stubstani a ablata, reliquas auferri. Huiusmodi autem ordinem habere secundum additionem & ablatione patet. Qit cunque enim inseparabilia sunt, sine additione prioris neques uni, neque intelliguntur, ut album no quidem simpliciter est, sed aliquid aliud ut superfic es aqua separari nequit: sic neque quantum, neq; quale,
nec ullum aliorum praedicamen torum aut esse, aut intelligi sine substantia possunt: ex additione enim omnia definiuntur. 7.Metaph. tex. I9. Quaecunque autem separabilia sunt,omnia ex ablatione dicuntur, ut substantia ex ablatione accidentium,definitur enim & intelligitur sine iis . Eodem modo se habet magnitudo ad numerum: in numeri enim ratione non inest ratio magnitudinis, in ratione aute magnitudinis inest ratio numeri, ideo prior est scientia numerorum, quam Geometria, quia magnitudo ex additione est, numerus autem ex ablatione. Si igitur genera substantiae eo modo se habent in ter se ut quaedam separabilia sint,quaedam inseparabilia, ordinem secundum additionem dc ablationem habere est necesse. Quoniam vero haec inde terminate adhuc dicuntur,ut distinctionem huius sententiae
85쪽
doctrinam habeamus,dubitandi modo Iterum agamus. Primum igitur, si Dproprium substantiae est non dici de subiecto,prima enim est in unaquaq; pra dicatione: quomodo aliqua substantia inseparabilis sueritὶ Praeterea ut inseparabilis est, sic ex additione definienda erit: at substantia,cum simpliciter sit, non ex additione definitur. Amplius nonne genus substant laeaeternum & corruptibile separatim permanent 3 locis enim distincta sunt coequm dc mundus inferior: de Intelligibili autem substantia adhuc incertum est: videtur tamen quemadmodum ipsa separata est a reliquis substantiis, sic & separari reliquas ab illa: esse enim subitantiarum sensibilium sorma est aliqua materialis, immaterialis aute nullius corporis Videtur actus, ellet enim materialis. At vero hoc maximam habet ambiguitatem. Nam circa immaterialem substantiam, siue ea impertiatur ipsum esse coelo, siue non impertiatur, absurda quomodocunque videntur sequi. Si enim deteste coelo, quasi coequm ex se non sit nisi potentia cum eadem quoq; ipsummoueat: aut primo motum erit ens in potentia, quod impossibile ostendi- stur. f. Physto. S. non ens enim non mouetur: aut quod primo mouetur, a
se movebitur, non enim distinguetur in partem per se mouentem,& parte per se motam, quod fieri non polle demonstratur. 7,Phyctex. Σ.Si enim substantia separata est pars per se movens,non ergo compositum ex ipsa & orbe erit primo mo tum, sed orbis: at hoc modo ens in potentia mouebitur:
si orbis ex se non habet esse actu, sed ab illa consequatur id quod est. Si vero non impertiatur este, sed motum tantum, praeterquam quod aduersatur sententiae philosbphia.ca1.tex. ioo. ubi inquit ab huiusmodi substantia pedere aliis essere vivere his quidem clarius his vero obscurius: etiam rationi. Nam si coelum esse suu habeat ab alio ente non dependens, ulta erunt prima entia: nec unum alteri proderit siue sit, sue non sit: esse enim utrius.
que separatum & independens supponitur. Nec sussicit dependentiam alio
quocunque modo concedere nisi etiam concedatur in genere causae formalis ut ipsum quid est coeli a substantia immateriali habeatur . nam reliquis omnibus ablatis, remanebunt duae prinaae substantiae secundum rationem, V
quarum una non reducetur ad alteram, & quarum una ablata altera non
auferatur. Dubitationes igitur ii e contingunt. Sed notand nna est:cum substantia quae secundum speciem dicitur, eadem fit cum fine, ut superius est ostensum, propter hanc autem substantiae sint reliqua omnia quae gratia finis habentur: si quidem unus sit omnium finis, Vna etiam erit prima substantia, propter quam reliqua erunt. Esse autem quoddam primum & opti
37. Istud autem unum esse, oste iditur. ia. Metaph. text. 49. Illud praeterea notandum,cum finis si simpliciter necessarius, reliqua autem ex suppositione finis. 2.Phys. tex.88.ad reliquorum dependentiam ex fine, non est necesse supponi aliquam potentiam aut materiam: haec enim sequi tur ex necessitate
86쪽
est , quasi lῖusuit.nu eri rSiliqui tutissuerimota erunt, & fututa sunt. Ihiis au tem quae ab esticiente seu nat ara iseli artificiali fiunt, non similiter se habet i Emectiones enim onanes e. Mitrario incipiunt a materia & ten-chicis Iti vhem pdeirco necesse est suppos AIquam potentiam; quae actu piaeedititiis quod intelliis. HIgautini hoc valido habentibita Dcile sol uentus dubῖtationes . Cum enim disimina quoddam si ita appetim te, ex milem te it ei tam id quod appeti O. Phystinc M.rire tamen Ob id ex se dἱ-cestir esse si sum appetens: abluto euim appetibili,smul & id quod appelle'
abferret est necesse: pendet enim ex eo ideo cliquia finis est. Neque comi Milo adhuel fit ex appetibili scilicet & appetente, necesse enim est et pret- e cistere id qaod appetit, antequam esset: coponuntur enim quae si int. lug- da iurate lippetunt do esse& vἰuere, ut generabilia dc miruptibilia, con 'stant enim ex potentia ad dite : quaedam motum tantaim, sunt enim ia: neEi preexist entem potentiam habent ad tale, sed iecim dum locum tantum, ut
b cci I im .Qii bd igit ut ipsius coeli primo molietur, non copositum est ex itiis stantia separata Sc orbe, sed simplex eorpusthbc alitem non est potentia sed actum eque id quod est ex se habet, sed ab littero,scilicet fine. Nec etiam se
ut substantia immaterialis misceatur cum corpore: non enim per modum
compositioisscu fine est id quod a finie pendet. Sed id contingit in iIs quae
iniciuntur. Vbi , enim fit compositum, serina autem non ellicitur neque materili, num utraque privexistunt. 7. Metaph. tex. 26. At hic solus finis prae exist Iisdiuidum lationem, licet tempore simul sint. Hoc autem modo pen idere astu ab principio omnia quae sun aperuit Aristotes. n. Metaph. tex. 38 eum eriim ostendistet necellitatem, quς est ipsus ultimi finis: & principium eo modo esse ut est neccilitas,concludit: A tali ergo principio coelii mdc natura dependet. Patet igitur reliqua genera su bstantiae inseparabilia esse ab hac primat hanc autem solam a reliquis separabilem. virum aute hoe . modo habeant inter se duo genera sensibilium substantiarum, sicilicet aeteria miti Sc corruptibile non disticile ost videre. Quamuis enim omnis gens
ratio A motus in insertaribus a motu coeli omim ducan cicum tamen coelii rationem habeat agentis . non autem finis: finis enim immobilis existes mo uet,coelum autem idco moti et, quis mouetur: in ratione unius non inerit'
alterius ratio: idcirco & separatae locis existunt hae duae stubstantiae. Ordine iis tur habent substantiae omnes ad umina quiddam, non autem)d se inutiatrem. D. Metaph. tex. R. nisi quatenus alia aliis persectius vel imperfectius lmelius vel deterius finem ipnim & actum consequuntur. At verb alio imo Τdo genera assumentibus,Ordo secundum additionem &ablationem sim di tes in his reperietur,s secundum modum considerandi apud Mathematicum&Naturalem genera distinguarnus. Mathematicus enim separandci' motum & reliquas naturales astectiones, solum autem relinquendo continuum.
87쪽
tinuuim,essis assectioi s ut continuum autem de Dmagnitudinibus itidem agit, sed quatenus mobiles secudum natura sunt. Ista autem habet ad se inuicem ut 1implex ad compositu, dc ut addἰt uni ad
ablatum. Mathematicς enim magnitud es ex ablatione dicuntur: natura-lςs autem ex additione. Nam rationes mathematicorum Insu tu etiam nam
turalibus:quae autem naturalibus insunt, insunt mathematicis. Hoc autem modo videntur considerasse illi qui prima sabstantiarum principia,
ad superficies, lineas, aut numeros reduxerunt. quoniam semper auferen-ido ea qiue ex adduione dictit tir, ex naturali qu dem corpore venῖtur in c0x: pus ut corpus: ex corpore autem in simplices inagnitudines:& ex magnitudinibus in puncta & numeros. Non animaduertentes hanc re tolutionem tendere in primas conditiones materiae,& ad imperfectum, non autem ad
ipsam iubstan tiam quae dicitur cuius gratia. Idcirco Mathematicae de nutila substantia agunt,cxcepta Astrologia,ut supcrius est explicatum. Qitonii
autem uniuersalia eodem modo se habent ad lingularia, uniuersalia enim τ' per abstractionem dicuntur,separando a singularibus conditiones mat riae: & rationes superiorum insunt etῖam interioribus, non autem e contrazidcirco quidam substantiae principia in uniuersalibus quaesiuerunt,quq separantes a singularibus intellectione iudicauerunt substantias esse separ tas, quas Idaeas Vctauqxunt, quarum participatione singvi ri essient: Non animaduerten to si resolu tionem hoc modo steri in ea qi te excpi xia poti sunt quam substantia': Voluersalia enim in niente solum Versantur, Vit lintnpix eorum quae intra sunt: ila ema. non sunt separati nili sugularia: resiqua enim omnia de singularibus dieiicitur. Inesse aurem videtur ipsis uniuersalibus ratio prioris, quia tunc accipiuntur ut partes, non Vt wIu quod-idam. Vt enim pars est prior toto, sic genus prius specie: constituitur enim species ex genere & differentiis tanquam partibus. Nec tamen hoc modo reductio fit in primam substantiam:quoniam non omnes partes 'Rς in det finitione sumuntur,ssint ut actus, sed ultima tantum diliatantia qua' a fine
Petitur. Differunt autem inter se abstractio Mathematica de abstractiq vh Dii tralium,qud ' Mathematici quidem insolvunt in patW secundiana rnais:
rixcorpus enim& continuum materia est corroris naturalis & sen sibilisi: non genus. Non enim diuiditur corpus in sensibile & intelligibile, aut in mobile de id quod motu caret: sed cum omne corpus nobile sit, mathema.
sicus tamen sine motu considerat. Abstractio autem uniuersalium quaerit partes secundum formam, cuiusmodi sunt genera & d ereptiae. Vrraeq; au,tem abstrach ones tum uniuersalium, tuna Mathematice, differunt a res nil ptione quς fit in primam lubitin tiam: quoniam haec swarata est eines, rorum principium: Vm uersilia autem& Mathematica in leparabilia sunt , quamuis non considerentur ut inseparabilia. Neque tamen comit tutar memdacium quali sciarantes quae separari non possunt: non enim dicunt sepa-
88쪽
δ rata δὲ eum con sideran t ea sne his ubi id fieri potest: seri au tem con tἰnia
git,ubi tibi,inest In ratione MLquo fit separatio: victi tuum separati a naso mon potest, no enim hic in ratione curui inest. sic sunt Mathematica & quae
cunque abstrahuntur. At simum nequit a naso separari: nec anima a corpore: & tandem nulla forma materialis a prispria materia abstrahitur.cii enῖmst alicuius marericae ratio non sirnpliciter quid, non potest intestigi per ablationem relateriae: quavis ratione eo modo separabilis dicatur. 1. Phys. text. o. quia alterum est cile sociarae,alterum ipsus materiae. Quae igitur per a lationem dicantur, δc quae nori,& propter quam causam . A quae differentia eorum,dictum est. Simul etiam Paruit substantiarum primam per ablationem dici, reliquas autem per additionem & quomodo hae ordinem nter se habeant, &'quomodo non . Relinquitur ut soluamus duas difff-
cultates ab initio proposit ι, 'quarum: prima est 'quomodo substantiualiqua insepariabilis fuerit , curii non dicatur de altero. Dicendum estigia
B tur substantiam seu sit materia, leu forma, sue compostum, lii biectum quod lana primum esse 'septi no Metaph. text. 7. Materia enim subiiciatur es Composi um itui accidentibusu Fotina quatenu; quid est interis praedicationibu siquatenus finis, iis quae eius gratia petuntur. Ob est, causam &substantia omnis separabilis est, quia primit subi ou Pomnia enim ulla de substantia dicuntur , Ipsa autem non de hiletol. Quod autem superiuς probatini, est substantias quasdam inseparabῖles es
se, etium verum est, quia Inter se collatae non omnes primae. Nam uno modo materia videtur prim reliqua enim omnia videntur est. veluti assectiones Mat aes . Metaph. tex 8.aIio autetia modo serina censetur prima quia
ipsum quia est principium est omnium, & actus potentiam praecedit. E c6trario autem se habent propter duplicem ordinem , quorum unus incipita sine & ipso quid est,& tendit in materiam & ea quae gratia finis habetur, qui ordo est ipsus rati sestaster vero incipit ab ultimo scilicet materia', &dixernn teste substan tiam: qui autem alterum ordinem, ipsam sorrnam.Similiter autem substantiis in ueparabiles qiuedam ratione materie dicuntur, quaedam ratione formie.Vfio enim modo materia inseparabilis est ab ipso quid est, quia hoc est materta principium, extra quod non est: Alio modo sorma inseparabilis est I lmateria quia ex necessitate praecedit materia in effectionibus. Quomodocunque tamen sitas antlaedicantur inseparabiles, nunquam hoc modo in septitabiles sunt,ut de subiecto aliquo dicans actu existente,veluti accidentia. Quare iis gratia finis sunt, non sunt in fine tanquam In subiector actus autem materiae noti sunt in materia ut actu existente: non enim unum fierent per se. Altera dubitatio erat circi definitiones:
89쪽
nes: ut enim substantia aliqua ibsepara dis dicitur,sς t additione desilie Dda videtur. An proprie quidem per additionςm definiuntur, quando id quod additur actu est & separatum Z νx subiectum in definitione acciden tium. Similitudinem autem quandam prae se serunt cum his defin itione firmarum naturaliv. lnat eria enim qMς in dςfinitione add i trux, veluti subdilectum est: differt tamen, quia non est actu substantia per se ipssem: ali uticum omnis definitio actum quendam & materiam explicet, omnis ex additione videretur esse: nam si quis fimpliciter actus fuerit sine aliqua materia, definiri non posse est ostenssem. At dubitabit quis: qua ratione disceri.
nemus materἰam a subiectoὶ nam dc materia actum m um habere videtur, nec dimittere In compositor elementorum enim virtutes in mixto retinς turi indicant autem accidentia illa, quae maIeriam sequuntur. An cum dicitur materia potemia tantum este, non ob id negatur ens esse ξ non em enim priuationis est non mater nis iecundum accidens. Quatenus aute
Ius gratia est non propter sedulastu idei ico quamdiu finem non habet: persectionem,& priuata est, licitur non en i actu, ens au tem in poten g, Quodcunque igitur illi aduenit earn perficiens , & cuius gratia apta nau erat, materiar dicitur aduenire, non subiecto. Quodcunque autem non habueris rationem finis, cum non si subilantia,illiyt subiecto adueniat: lues Igitur per additionem proprie illaunt definiri. Subilantiae autem partes; qiuae definitionς explicantur tuon proprie addi diuuntur, ham ex iis ymina fit per se, ex substantia tui tem & afiectionibus non unum nisi secundum accidens. Concludimus igitur substantias inseparabiles . . non simpliciter
dictas, sed secundum additionem, innititudinem quidem habere cum accidentibus, adeo ut quidam negauerit substantias tale squi enim materiam Iudicabant ipsum primum principium,Omnia alia dixerunt affectiones cs: se, & sic genera n mi medio tollebant rq ili antem ad formam i lupexerunt, umim tantum dixerunt efiit id quod eri de immobile, reliqua enim non tale vere erit nec substantias, Si Pari nides 9lifferre tamen eo mo- 'do ut dictum et t. nana lectan luna Aristotelis sementiam non Q lomii tam prinnim substantis zαί res etiam cui cunque ab illo Primo pendentaliciariis gratia nam ct haec apta nata sunt unum cilc. ulcirco G sinipliciter dicuntur α62sm c lA ila ison dς altero. Accidentia autem n ali-
90쪽
Insubstantiis si avratis a materia partita dari multitudinem, patim
V M substantiarum quaedam actus simpliciter sint, quaedam
compositionem an miam rtiantur: dicimus unicnm tantum esse actum simplicitumum ac primum , reliqua autem omnia& compositionem & multitudinem recipere. Colligitur autehaec sententia ex. i2.Metaph. tex. 9. in hunc modum. Quaecunque multa numero sunt,materiam habent, ipsum vero primum quid est, materia no habet,ergo non recipit multitudinem,sed unum tantum est. Veritas maioris propositionis hoc modo ostenditur. Cum multitudo diuisionem supponat,unum enim quatenus unu indivisibile est; quantam necesse est eue omnem multitudine: non enim diuiditur nisi quantum. Si igitur forma se eundum se non est quanta, sed secundum materia; omnem multitudinem - materia habere est necesse. Idcirco Plato sub nomine Dualitatis materiam - intelligebat,cum ex uno de dualitate fieri dicebat omnia quae hunt. Idq; recta rationec a serina enim unitas ubique prouenit, a materia autem multitildo & diuisio. Si igitur actus simplicissimus ab omni materia scparatus, noest quantus; impossibile est multitudinem recipere. Vna igitur tantum erit huiusimodi iubstantia. At vero neque rationum muItitudinem suscipere pollit,ueluti Socrates&album,&anima&corpus. quod enim nulla habet materiam, simplicillimumq; est: vnii esse omnibus modis est necelle non enim sunt ipsius partes. Nec vero refert numerum quidem diuisibile este in indivisibilia, magnitudinem aute in semper diuisibilia: quasi a materia solum continuum nabeatur,asorma autem numerus,cum praesertim
forme sin t sicut numeri. Nam ex aluisione magnitudinis numerus consurgit etiam in in finitum, ut bipartito infin ta. 3.Pnysi text.68. Non igitur numerus etit praeter magnitudinem. Quod autem desinat ad indivisibilia numeri diuisio, ratione quidem formae conceditur esse, numerus enim est pla. ra una, unum aut omne indivisibile est', & ratione formae unumquodqueunti est; non tamen unitatum multitudo separata L magnitudine esse potest. diuisio enim omnis propter materiam contingit. Eadem autem ratio non solum ostcndi quae plura sunt numero, materiam habere, sed etiam quae plura limi ratione seu specie: non enim Plures rationes in idem num: ro conuenire possunt, nisi aliquod unum sit lubiectum, ut ni cu&alba In homine.Quae igitur separata sunt a materia, quatenus separata, rationi multitudinem continere non possunt. Verum enimuero aliquo modo in substantiis separatis dari multitudinem patet. nan, I 2.intam tex.qy. probat Aristoteles multitudine substantiarum separatari quia necesse est mutta elle mouentia immobilia dc sempiterna: haec autem multa esse, quia cor- rora, quae ab umouentur, multa uinti Praeterea multitudinem quoque rae