장음표시 사용
241쪽
dum quam omnes res creatae in suis deprehendunt operationiblis nihil aliud sit , hoc sensu, quis voluntas emco Creatoris. Nec putem ab ista explicatione esse desistendum propter pravos habitus peccatorum , Se damnatorum. Quamvis enim Deus emciat quicquid reale& positivum est in actionibus Deccatorum, evidenter tamen patet ex iis quae in prima illustratione dixi Deum non esse Authorem peccati. Credo tamen, & ni fallor, credere debeo, post actionem mentis, in linsa superesse quasdam mutationes quae ipsam ad eandem illam aesionem instituant. Sed quia illas mutationes non novi, illas etiam explicare nequeo ; ideam enim claram mentis meae non habeo, in qua polum deprehendere omnes modificationes quas potest suscipere. Credo argumentis Theologicis, non vero argumentis claris & evidentibus motus, caus- cur Entia pure intelligentia videant clarius res objectas quas jam contemplata sunt quam alias non praecise esse quia Deus ipsis repraesentat illas res objectas modo vividiori & persectiori, sed quia reipsa magis prompta sunt ad recipiendam in se eandem actionem Dei. Quemadmodum iacilitas ad pulsanda instrumenta, quam sibi comparaverunt nonnulli, non consistit in eo quod spiritus animales ad movendos digitos necessarii majori in ipsis polleant vi & agilitate quam in caeteris hominibus, sed in eo quod viae per quas spiritus fluunt sint magis lubricae & planar, habitu exercitio comparato, ut id cap. supra notato explicui. Fateor tamen omnes usi memoriae, & caeterorum habituum non esse necessarios iis qui cum Deo intime conjuncti in ipsus lumine quaslibet ideas, & in il lius voluntate omnem facilitatem ad agendum quam possent optare reperiunt.
ad Caput Septimum secundi Libri.
Samma argumentorum ct explicarionum a me traditorum ci ca peccatum originis. Cum responsionibus ad ea quae mihi
UT dissicultatibus quae circa peccatum originis ipsiusque propagationem possunt oriri ordine respondeam , nihil abs re me Lin rum puto si ea quae in multis locis hujusce operis super hac materia dixi paucis hic resumam, haec siant igitur praecipua mea argumenta. Illa modo speciali ita disposui ut iis fierent magis clara qui illa examb
I. Deus vult ordinem observari in operibus suis. Quicquid clare concipimus consorme esse ordini, illud Deus vult; ac vice versa quicquid Di iligod by Cooste
242쪽
quid es ath concipimus ordini repugnare . illud Deus non vult. Haec Veritas evident cr parci iis omnibus qui vitu fixo Sc puro Ens illvit infinite persectum pollunt conren phiri quod immutabilem includit illum' ordinem, quem pro lege i qui debent omnia l. mia intelligentia, atque i ipse etiam Deus ; Nihil est quod eos turbare aut quatere possit super
hac re Et clare vident onmcs difficultates quae possunt moVeri circa ., pileo illud essatum oriri tantum ex ignorantia in qua versalitur hon ines circa qui . sit im- ea quae ipsbs scire necessse esset ad solvendas illas difficultates, lex sal - 'ut ibilissa ni nurum de impci secta quam Divinae Providentiat hal ereus idea . . Oll. Deus nullum habet alium finem quam se ipsum in operationi- 4bii ' bus suis: Id ordo postulat. Netapi . III. Deu creat & conservat mentem hominis , ut circa ipsum quae spee occulaetur , ipsum cognos at 5e amet ; Deus enim est finis operum rant Pro- suorum. Ordo id pollulat, Deus non potest velle ut ametur id quod non est amabile; seu potius Deus non potest velle ut quod minus amabile est , potis limuin ametur. Hinc igitur patet naturam esse corruptam de inordinatam ; cum mens aliaet corpora quae non sunt amabilia, Vel quae nullam habent efficaciam ad agenὰum in ipsa; imino ipsa Deo sepe anteponat amore suo. Peccatum igitur originis, seu naturae depravatio haud indigre probatione : Unusquisque enim satis sentit in seipso legem quae ipsum captivum detinet & perturbat; quaeque a Deo in stituta non est , ciun ordini, qui ipsius voluntatis rogula est , repugnet. IV. Interea tamen homo ante lapsiam sensationibus praevenienti- bus non vero cognitionibus claris admonebatur an sese corporibus circumjacentibus adiungere , an vero ab iis secedere deberet. Ordo id postulat. Contra ordinem est mentem ad id adigi ut corporibus sese applicet. Potest quidem ipsa colligari , sed propter ipsa non fuit creata. Cognostere igitur Deum, corpora vero sentire debet. Praeterea, cum corpora ipsius bonum non pol sint constituere , mens non pos Ietiis colligari nisi aegre admodum , si ea duntaxat cognosceret ut in se sunt, nec in ipsis sentiret id quod non inest. Falsuui itaque bonum debet discerni sensu praeveniente , ut ametur amore instin 'us ; ει v rum bonum debet cognosci cognitione clara, ut ametur amore libero& rationali. Denique sormat , te conservat hominem Deus ut ab ipso cognoscatur & ametur. Ergo capacitas ipsius mentis figurarum Zeconfigurationum infinitarum corporum ipsum ambientium , de corporis quod animat cognitione, ipso invito, non impuri tinnao nec dispesci
debet. Tamen ut pateat cognitione clara , an hic Ductus hoc tempore alimento corporis aptus sit, tot praenoscenda mihi videntur, totque formanda ratiocinia , ut mera capacior iis omnibus tota occupa
243쪽
V. Verum, licet primus homo sensationibus praevenientibus praemoneretur, an deberet uti corporibus ipsum circundantibus an vero secus, non agitabatur tamen motibus involuntariis aut rebellibus; Im-m 3 ideas rerum sensibilium ex mente sua pro lubitu delebat, sive iis uteretur sve non : Id enim ordo postulat. Mens potest quidem colli-sari cum corpore, sed ab eo non debet pendere, ipsi debet imperare. Iis adde quod omnis amor quem Deus nobis imprimit debeat ad linsum terminari : Deus enim nihil producit in nobis quod propter ipsum non sit. Denique corpora non sunt amabilia , subsidunt infra id quod
in nobis amoris capax est. Ergo in prima naturae institutione corpora non possunt mentem insediere versus se , nec illam ferre ad ipsa consideranda & amanda tanquam bona VI. Corpora quibus circundamur in mente nostra non agunt nisi quum quosdam motus in corpore nostro excitant , de motus illi ad praecipuam cerebri partem transeunt. Nam pro mutationibus in illa parte factis, ipsa mens mutatur Se rebus sensibilibus agitatur. Id satis iam probavi, satisque experientia demonstratur. Hoc posito, ex articulo praecedenti evidenter patet primum hominem pro lubitu motus illos stiri IIe qui in ejus corpore , aut saltem in praecipua ipsius cerebri parte excitatiantur. ordo id postulabat, ac idem ideo volebat is cujus volumias ordini semper consermis est , nihilque adversus ordinem potest efficere, quamvis sit omnipotens. Homo itaque poterat interdum legem naturalem communicationis motuum suspensam inhibere ; clim esset sine concupiscentia, nec intra se ullos sentiret motus involuntarios & rebelles. VIL Verum primus homo in peccatum semel insus ab illa po-- testate decidit: ordo id sic postulat: AEquum enim non est ut in rcc- eatoris de rebellis gratiam , in lege generali communicationis motuum ialiae sint exceptiones, praeter eas quae . omnino sunt necessariae ad vitae nostrae de secietatis civilis conservationem. Chin itaque corpus hontinis . actione rerum sensibilium perpetuo concutiatur, ipsiusque mens omnibus praecipuae partis ipsus cerebri motibus agitetur ; Hinc sequitur ipsam .
mentem nunc a corpore cui tantum fuerat colligata, cuique ante pecca-- tum irr perabat, pendere.
VIII. Iam autem hic suit Adami processus in peccando. Ama- ,
re voluptatem illamque gustare naturae consor me est ; id Adamo noniuerat prohibitum. Res eodem se habet modo de gaudio et ex persec- tionum suarum naturalium contemplatione gaudium percipere licet rhuc in se non est illegitimum. Homo ad id conditus fuerat ut esset beatus; iam vero voluptas de gaudium realem conciliant silicitatem. Igitur primus homo ex usu bonorum sensibili iam percipiebat voluptatem, . gaudioque assiciebatur suas contemplando perscctiones naturues ; nos enim .
244쪽
Sbu EXPLICATIONES ad Lib. II. a 33
tanquam felices, aut persectos considerare non possuri us, quin gaudium sentiamus. Sed tales in ossicio suo non experieiratur deice aliones ; Nam licet Deum ipsius bonum esse probe nos Iet, id tamen non Vide Ilu- sentiebat, ut id multoties probavi. Itaque gaudium quod in ossicio suo praestando percipiebat haud erat admodum sensibile. His supposuis: Cum homini non esset capacitas mentis infinita , ipsius voluptas , aut Saudium minuebat .visum clarum mentis quo cognoscebat Deum este suum bonum, selam ejus gaudii & voluptatum causam , euimque suum ab ipsb amari debere. Nam voluptas est in mente, ipsamque modificat, adeo ut quo magis voluptas nos afficit de agitat, eo magis impleat nostram cogitandi capacitatem. Id experie 1 aut sensu interno quem de
Illud igitur est quod hac de re possumus cogitare. Postquam primus homo paulatim sivit impleri capacitatem mentis suae sensu vivido alicujus multi e superbia orti, aut forsan aliqua cupiditate seu voluptate sensibili, praesentia Dei, & cogitario de ossicio evanuerunt ab ipsius mente, quia in veri boni inquisitione lumen Divinum quo gaudebat strenue sequi neglexerat. Atque sic distractus , labilis Luctus est; praecipua enim ipsius patia, praecipuaque vis posita erat in lumine quo
potiebatur Be in ossicii sui cognitione , cum tunc delectationibus praevenientibus non indigeret, quae nobis nunc necessariae sunt ut concupis-
IX. Atque observandum est nec sensus praevenientes quibus Adam assiciebatur in usu bonorum corporis, nec gaudium quod eκ felicitatis & persectionis suae consideratione percipietat, veras esse causas ipsius lapsus. Probe enim noverat Deum solum posse in ipso excitare voluptatem aut gaudium. Illum itaque unum amare debebat , cum id duntaxat sit amandum quod vera in causa felicitatis nostrae. Cum nihil esset quod turbaret cognitionem de lumen primi hominis , cum illud purum conservare volebat, omnes sensationes quae poterant ipsiam diversum agere , de ab eo a quo illuminabatur & corroborabatur distr here eκ mente sua delere poterat Ze debebat. Recordari ipsum decebat , Deum ipsi sese non sentiendum ut bonum , sed ut talem cognos.cendum duntaxat praebere , ut citius mereretur mercedem, usu perpetuo libertatis ipsi indultae. Posito igitur quod Adamus & Eva peccaverint , ac post peccatum motus involuntarios & rebelles in se ipsis senserint: Dico ipsorum liberos debuisse nasci peccatores , ac motibus concupiscentiae obnoxios ut ipsi erant. Haec sunt assertionis meae asgumenta.
X. In capite quod haec scribetidi mihi fuit occasio fit sὲ probavi
tantam esse communicationem inter cerebrum matris & cerebrum i sentis ipsius, ut omnes motus omniaque vestigia in cerebro matris i pressa excitentur etiam in cerebro infantis. Clim itaque mens insantis
245쪽
colligetur corpori ipsius eo ipse momento quo creatur; quia conformatio corporis ad id adigit Deum ut sequendo voluntates suas gen crates, ipsi det mentem quo informetrum, hinc evidentur patet mentem illam eodem ipso momento quo creatur habere inclinationes corruptas Sc versus corpora verti; cum ab eo momento inclinationes habeat responde res motibus actu excitatis in cerebro cui colligata est. XI. Sed quia contra ordinem est mentem versus corpora con verti , ipsaque amare ; insans est peccator Ad inordinatus fiat iiii atque creatur. Deus qui amat ordinem illum odit in hoc statu. ipsius t men peccatum non est liberum : Iplius mater illum in iniquitate concepit propter communicationem ii istitutam , ordine naturae inter cerebrum maternum de cerebrum insantis; per corpus enim duntaxat, per generationem mens, quae non generatur, corrumpitur & originis peccatum contrahit.
XII. Jam autem illa communicatio optima est in sua itistitutione multis de causis. Primo , quia utilis est & forsan necessaria ad conforrnationem farius. Secundo , Quia poterat ope illius communicationis commercio uti cum parentibus; aequum enim erat ipsum cognoscere a quo haberet corpus quod animabat. Denique infans non poterat scire quae extrinsecus agebamur, quidve de illis cogitare dcberet, nisi ope illius communicationis. Cum corpus haberet , par erat ipsum habere cogitationes quae ad illud referrentur , nec privari contemplatione operum divinorum inter quae vivebat. Multas alias existimo dari ratio pesissius communicationis praeter has a me allatas ; sed hae ad illam vindicandam adversus omnes obmurmuratores , Omnemque arcendam criminationem ab operibus illius cuius omnes voluntates ordini necessario sunt conformes sui licere videntur. XIII. A quum tamen non est insantem si justus esset, invitum excipere vestigia rerum sensibilium , ac si mens unico momento ante Q. in colligationem cum corpore crearetur , si pei unicum momentum in innocentia de ordine sarci, pleno jure , & ex necessiitate ordinis, aut legis aeternae posset susipendere illam comit . unicationem ; quemadmodum primus homo ante peccatum sistebat pro arbitrio motus in ipse excitatos; etenim ordo postulat ut corpus nunti obtemperet: Sed quia mens insantium nunquam suit grata Deo; nunquam jussum fuit Deum in eorum gratiam mutare legem communicationis motuum. Iustum it que est infantes nasci peccatores di inordinatos , & ordo naturae non
est causa illorum peccati: ordo ille justus est. Sed peccatum parcntum est causa peccati ipsorum. Hoc sensu justum non est parentem peccatorem procreare liberos se persectiores , issosque imperium in corpus habere quod mater in suum non habet. XIV. Post peccatum Adami quod omnia pervertit 8e corrupit, Deus quidem poterat aliquid immutando in ordine naturae malis eκ
246쪽
peccato natis mederi. Verum Deus voluntates suas ita non mutat.
Nihil vult quod non si justum. Quod semel voluit, illud semper vult:
sese non corrigit: ipsum non poenitet: Constanter vult id quod vult. Ipsius aeterna decreta non pendent ab humanae voluntatis inconstantia, nec aequum est illa huic submitti. XV. Verum enim vero si liteat mortalibus in Dei consilia penitius introspicere, ac cogitata sua proferre circa causas ob quas ordinem supra memoratum instituit, peccatumque primi hominis permisit; haud ullam credo fore sententiam Majestate divina digniorem , magisque Re v;ὸ , &ligioni & rationi consorinem , quam quae statueret praecipuum Dei com Dialogum silium in operationibus externis , esse Incarnationem Filii: Deum ins- Colloquio-tituisse ordinem naturae , perturbationemque in eo Ediam permisisse ut rum C tanto faveret oneri: Ipsum sivisse omnes homines mancipari peccato , ne quisquam in se ipso gloriaretur; i mo ipsum remittere concupiscen- - 'tiam in sanctissimis, ne sbi superbe complaceant. Cum enim quis per Aug. in Iul.
sectiones suas considerat aegre se adspernatur; nisi eodem tempore vi I. s. c. 3.deat & amet summum bonum , ad cujus praesentiam omnis nostra persectio omnisque naagnitudo nostra evanescit. Fateor concupistentiam meriti materiam posse nobis praebere ; ac maxime aequurn esse mentem ad tempus aegre sequi ordinem , ut pro hoc
merito digna habeatur quae illi ordini in aeternum cum voluptate subiiciatur. Deum, praeviso peccato , hoc fine concupiscentiam permissi se non inficior. Sed chm concupiscentia non sit absolute necessaria ad merendum , si Deus eam permiserit , id eo consilio secit, ut nemo bonum posset facere sine auxilio quod Jesus Christus nobis meritus est , atque ne homo propriis viribus gloriaretur. Clarum enim est hominem non posse sibi bellum inferre, ac sese vincere, nisi animetur spiritu Iesu Christi , qui utpote fidelium caput, ipsis impertit motus qui omnino sunt opposti motibus concupiscentiae a primo homine oriundae, Deo euim nobis datus es Iesus Christus i/tesi t, inquit D. . i. t. t . Paulus, sapientia , jusilia , fluctificatis o redemptio nosra ; ut qitici n-
que gloriatur, in Domino glorietur.
X VI. Posito igitur quod infantes cum concupiscentia nascuntur,
ipsos peccatores esse evidenter sequitur , cum ipsorum cor Versus cor- ,
pora quantum potest conversum sit. In ipsorum voluntate nihil adhuc est pra ter amorem , & quidem ille amor est inordinatus. In iis itaque nihil est quod Deus possit amare, clim Deus amare nequeat quod ordini repti inat.
X V II. At vero eum in Christo suerunt regeniti, hoc est, clim ipsorum cor versus Deum conversum fuit, sive motu actuali amoris, sive potius habitu quodam, aut interna animi dispositione, illi simili quae remanet post actum aliquem persectum amoris erga Deum : Tum con-copiscentia non amplius est 'r peccatum in ipsis: Tum enim non am-t
247쪽
plius sela est in corde ipsorum ; et non ampli is dominatur. Amor habitualis in ipsis remanens gratia Bapti sinatis in Iesu Christo liberior aut sortior est amore in ipsis. habitante per concupiscentiam ab Adamo comtractam. Similes sunt Iustis qui salva sua juititia, per somnum concupiscentiae motus sequuntur , gratiam Baptismatis non amittunt , quia istis
motibus libere non consentiunt.
XVIII. Nec ita mirum videri debet si posse fieri credam, ut
insantes ipse baptisnatis momento, Deum amore libero ament. Cum enim secundus Adamus priori sit contrarius, cur tempore regenerationis non liberabit insantes ex servit ut e corporis cui mancipati tantum
sunt propter primum Adamum: Ut illuminari, de excitati gratia viva& emcaci ad Deum amandum, ipsum omnes ament amore libero &rationali, primo Adamo nihil obstante. Nemo unquam deprehendit, inquiet aliquis , ipsorum corpus vel per unicum momentum desinere agere in mentem : sed quis miretur se non videre id quod visibile non esit Unicum momentum sussicit ad patrandum illum actum amoris quo cor mutatur. Cum autem ille actus possit formari in mente , nullis ex eo impressis vestigiis cerebro, mirandum quoque non est quod ipsius
nunquam recordentur et Quippe memoria eorum quae nulla cerebro ii sculpunt vestigia non conservatur.
A I X. Veterem hominem seu concupiscentiam eum Iesu Christo crucifigi, nosque mortuos de sepultos esse cum eo per Baptisma nos docet Divus Paulus. Nunquid id fieret quia tum liberamur ab impetu corporis in mentem , concupiscentiaque veluti extincta est hoc momento Verum quidem est illam revivis re e sed cum semel deleta suerit. ac insantes in eo penniserit statu ut amarent Deum , ipsis amplius onficere nequit, quamvis in iis reviviscat. Cum enim dupleκ amor in corde sit, amor naturalis, de amor liber; ordo postulat ut selius m ris liberi ratio habeatur : Ac si infantes in Baptismate amarent Deum actu nullatenus libero, corpora postea multis actibus ejusdem speciei amantes; Deus sorte non posset ordinem sequendo unicum actum pluris facere multis actibus , iisque omnibus naturalibus , de non liberis. Seu potius si amores illi contrarii inter se vi arctuales essent, postremi rati nem habere deberet; eadem ratione qua cum in uno corde duo amores liberi inter se contrarii fuerunt, Deus posterioris semper habet rationem,
cum gratia amittatur unico peccato moriali.
XX. Negari tamen non potest Deum posse, nequaquam suspensa dominatione corporis in mentem infantis , ipsum reddere justum , aut ipsius voluntatem versus se inflectere , in ipsius mentem indendo dis. positionem illi similem quae remanet post motum actualem amoris Dei. vertim illa agendi ratio ad naturam inlue prope accedere non Videtur ac alia; Clar. enim non concipimus quid possent esse illae remanentes dispositiones. Id quidem mirum non est; cum enim idem mentis cla
248쪽
ram non habeamus; ut id alibi probavi, mirum non est quod non cog- m r nnoscamus omnes modificationes quas potest suscipere. At menti non po- ipsim ill satisfieri rebus quas clare non percipit. Miraculum extraordinarium videtur neces Iarium ut mens illas dispositiones acquirat sine actu praec denti. Id fieri nequit per vias quae omnium simplicissimae videntur. Cum contra, secundo Adamo producente in mente infantis qui baptizatur prorsus contrarium ab eo quod primus Adam in eadem mente a tea produxerat; sussicit ut regeneretur, Deum Der vias ordinarias, quibus adultos sanetificare solet, in diso agere. Cum enim insens per illud temporis momentum nullis afficiatur sensationibus aut motibus quae ipsus cogitandi te volendi facultatem impleant; nihil impedit quominus cognoscat te amet verum suum bonum. Plura non addo , quia necesse non est scire praecish quomodo fiat regeneratio insantium , modo vera in ipsis regeneratio admittatur , aut justificatio interna & realis ex a Thus, si velis, qui Sacramentum comitantur, sed potius ex habitibus fidei, spei, & charitatis nata. Si Explicationem praejudiciis adeo contrariam proposui, id eo consilio seci, ut iis etiam satisfacerem , qui no-Iunt admittere habitus spirituales, ipsisque probarem possibilitatem regenerationis infantium ; namque imputatio manifestam contradictionem involvere mihi videtur; Deus enim non potest habere ut justas, & amare Tu res creatas quae actu sunt in statu peccati ; quamvis possit propter Iesum Christum consilium inire eor in ordinem restituendi , 8e actu amandi postquam respuerint.
OBIECTIONES ADVERSUS ARGUMENTA
σ Explicationes peccati originis. OBIECTIO
Adversus primum Articulum. DEUs vult ordinem , id quidem verum est; verum voluntas' illum ordinem , non vero supponit. Qui quid Deus vult est juxta ordinem , non alia de causa , quam quia . ipse id vult.. Si Deus velit mentes corporibus subn .i
is, ipsa amare M timere , non est contra ordinem e Si Deus vel- Adseritia ilet bis a. non eile Φ.. is non mentiretur qui diceret his a. non es. obieesones se q. ad verum eiIet. Deus est principium omnis veritatis : Maoster νςςWy ς' omnis ordinia: nihil supponit, nec veritatem , nec ordinem: omnia, apte ei licit. Vt in quem
249쪽
omnia igitur eversa sunt. Nulla amplitis est scientia , nulla Ethica, nulla argumenta pro Religione quarum vis eludi non possit. Haec consequentia videbitur clara cuicumque assequutus fuerit falsum illud principium ; Deum scilicet producere ordinem de veritatern voluntate prorsus libera. Sed respondeamus accuratius. Respondeo igitur Deum nil posse agere & velle sine cognitione; atque ita ipsius voluntates aliquid supponere; sed id quod supponunt non est quid creatum. Ordo , veritas , sapientia aeterna , est eκemplar omnium Dei operum: Iam vero illa sapientia non est creata: Deus qui omnia fecit illam tamen nunquam secit, quamvis ipsim Deus perpetuo ex sui eissentiae necessiitate gignat.
Quicquid Deus vult est juxta ordinem, ea sola de causa quod Deus id vult; sateor; sed res sic se habet, quia Deus non potest adversuaseipsum , adversus sapientiam & lumen suum agere. Potest quidem nihil producere extra. Sed si agere velit, non potest quin sequatur ordinem immutabilem sapientiae quam necessario amat : Nam Religio,& ratio Deum , sne Filio, Verbo , & Sapientia sua nillil agere me docens. Non dubito igitur dicere Deum non posse postive velle ut mens subiiciatur corpori ; quia haec sapientia secundum quam Deus vult quicquid vult , mihi clare notificat id esse contra ordinem. Atque id in illa ipsa sapientia clare video: Quia illa est ratio suprema de universalis,
quam omnes mentes participant, ob quam Entia omnia intelligentia sunt creata, per quam omnes homines ratione gaudent. Quippe nemo inter
mortales est sibi ipsi ratio, sapientia , & lumen. Nisi forsan clim alicui est ratio peculiaris a ratione uitiversali diversa , salius stilendor pro vera luce , & mera stultitia pro sapientia. Cum plerique homines haud distin ne norint solam sapientiam a te nam ipsos illuminare , ideasque intelligibiles quae immediate ipsorum
menti obversantur creatas non esse ; leges aeternas Veritatesque immutabiles tales institutas esse voluntate Dei libera arbitrantur. Atque illo praejudicio praepeditus Canesius dixit Deum potuissse eme re ut bis quatuor non es Iuni odio , utque tros anguli cujuspiam tri-Rhstonsio anguli non essent aequales duobus rectis , quia utilius es ordo , in- ad sextas quit , nulla lex , mι hi bonitatis o veritatis ratio qitie a Deo non pen- obiectiones Lat, & quia ipse ab aeterno Recrevit, instituit ut 'premus L gislator aeternas. Nempe, Doetissimus ille Philo sarhus satis non atten- . . i. s debat esse ordinem , legem , rationem supremam quam Deus amat necessario , quae ipsi coaeterna est , & secundum quam necesse est ipsum agere , si modo velit agere. Deus enim indisserens est in operibus externis,
250쪽
ternis , verum non est indifferens, quamvis sit plane liber, in modo Dgendi; semper modo sapientissimo & perfectissimo agit, ordinem immutabilem & necessarium semper sequitur. Ita, Deus potest nec memtes , nec corpora creare; sed si duo illa entium genera creet, illa debet creare per vias simplicissimas , & in ordinem phrscctillimum diger re. Potest, e. g. colligare mentes corporibus, sed ipsum non posse mentes corporibus subjicere defendo; nisi pro ordine quem sumper sequitur, peccatum ad id ipsum adigat, ut jam exposui articulo suptimo, oc in
prima observatione sub finem. 2.pari. l.3 Ut nonnullis instantiis quibus urgeri possem occurram , Operae pre- aut s. coli.
tium me iacturum esse puto , si moneam , homines immerito sese ip--Μesos consulere, quum doceri volunt quid Deus sacere, aut velle postit. De ipsius voluntatibus eκ inclinationum suarum conscientia seu sensu interno judicare non debent. Deum siem injustum, crudelem, peccatoremessicerent , ut eum Omnipotentem emcerent. Principium illud generale omnium praejudiciorum quibus occaecantur abdicare debent , quo de omnibus relate ad seipsos judicant; idque solum Deo tribuere quod clare concituunt includi in idea entis summe persecti: De rebus enim judicandum non est nisi per ideas claras. Tunc Deus quem adorabunt non erit similis Diis veterum Ethnicorum, qui ut ipsorum fictores crudeles, adulteri, te libidinosi erant. Immo nec similis erit Deo nonnullorum Christianorum, qui ut illi omnem potentiam qua pςccator pollere optaret amngant, ipsi dant potestatem agendi contra omnem ordinem , peccatum impunitum relinquendi, & homines adjudicandi poenis aeternis quantumvis justos & inssentes.
Si Deus velit ordinem secundum quem fiunt monstra , haud dico inter homines, quippe qui peccaverint ; sed inter animalia , & plantas. Qua
nam est causa corruptionis generalis in aere quae tot morbos gignit; Quo ordine tempestates solitum non observant ordinem , sol aut gelu comburit fruges t An id vocaveris cum ordine & sapientia ag re , dare animali membra prorsus inutilia, ut fructus formati gelu pereant permitteret Nonne satius est dicere Deum sacere quodcumque ipsi lubet, ipsumque supra omnem ordinem legemque esse. Etenim ut de rebus majoris momenti agamus quam de fructibus, de quibus quodlibet fieri potest; certe terra ex qua Deus conficit Vasa ad iram, eadem est ex qua parat vasa ad misericordiam.