장음표시 사용
311쪽
Venena quod spectat; haud putem nos unquam sensuum ductu illaseivipturos esse; ac si sortuito oculi nostri ad venenum degustandum nos excitarent, in eo saporem non sentiremus quo ad illud hauriendum iu- citaremur; duna modo tan cn venena illa csssent in suo statu naturali. Multum cnim intercedit dis riminis inter venena ut ea producit natura, de cibos veneno insectos ; inter piper crudum , & carnes pipere conditas. Ad edendos cibos venenatos sensibus scrimur , id equidem fateor ; sed ad edenda venena ii nos non serunt; Immo satis mihi non conflat an ad ea delibanda nos ducant, dummodo venena illa in eo sint statu in quo ea produxit Deus. Sensus enim noliri ad ordinem naturalem rerum a Deo institutum duntaxat extenduntur. Concedo etiam sensus nostros nunc nos quandoquo ferre ad utendum
immoderate quibusdam alimentis ; sed id fit quia illa alimenta non sunt in suo natu naturali. Forsan nilavium stultienti non ederemus , si illud dentibus ad id comparatis moleremus. Sed molitur de in corniculo cribratur; pensitur Se coquitur ac saepe etiam laete , butyro , & sac-cliaro conditur. Praeterea cum tragematis Sc variis condimentis, quae appetitum proVocant , comeditur. Non mirum itaque est quod sensus ni,stri ad usum immoderatum nos serant, ubi ratio de experientia ad ipsos decipiendos una conspiraUerunt. De carne res non secus se habet; illam sensus horrent ubi cruda est de ruenta , ut solet videri ubi animal morte naturali extinctum est. Sc d la omines postquam coeperunt occidere bessias , sanguinem eκ carnibus elicere, eos coquore , condire ; sensus corruptionis & inordinatior is accus ire sit stinerat. Cum ratione utuntur ad sibi paranda alimenta cliversa 2b iis quae natura ipsis adnumstrat , fateor ipsbs eadem ratione ini dei, re ut cibis moderate utantur. Si coqui artem invenerunt nobis condiendi attrita calceamentorum coria; rationis etiam usum in
comedendo admittere debemus , & his cibis adulterinis quos Deus non instituit dissidoro. Deus enim sensiis nobis dedit duntaxat relate ad or
Obs vandum cst praeterea imaginationem & sensus in dissidentia versari , ubi alunent a nobis non ordinaria sumimus. Nam si quis de aliquo fructu nunquam edisset , aut nullum de illo edentem unquam vidisssit, prima fronte aversatione Sc timore afficeretur illum degustando : imaginatio & sensus forent naturaliter attentillinai ad saporem illius cibi ; quanquam fame prc moretur, parum tamen de illo ederet; sique si uetus ille haberet qualitatem noxiam , illa qualitas aliquem natim in illo excitaret horrorem. Ita ipsus machina distoncretur ut alios de illo non ederet ; & ipsius aversatio externo oris hal itu Inanifesta alios impediret quo minus de illo ederent. Omnia illa in is ibpc,ilent cvcnire sine ulla rationis participatione ; hic enim non loquor
de auxiliis quae a ratione possi int sup cditori. Sed quia anmici nostricitas non salubribus vescuntur, ipses imitamur; ex opinione vivimus
312쪽
Sbu EXPLICATIONES ad Lib. III. 3o3
uliorumque exemplum nos facit audaciores. Effectum quem haec alimenta
ita nos producunt non examinamus , ac ea immoderate sumere non metuimus. Sed intemporantia sensibus potissimum imputari non debet Pollunt quidem fors in reperiri fructus quorum sapior homines ad sensuum testin onium attcntilliinos pol cst decipere, sed prosecto id valde rarum cli. Ex his calibus irecialibus concludendum abs blute non est, sensus nostros esse omnino corruptos , nosque ab ipsis ordinarie decipietiam in iis quae bi,num corporis ii celant. Forsan illi fruetus gustumrii strum fallunt, quia organum gullus Vitiavimus alimento non naturali , & quo frequenter utimur. Nam cibos acuti saporis quibus vescimur particulis suis aculeatis fibras linguae nostrae laedere, ipsique solertiam de sagacitatem demere certo constat. Id eorum quibus nulli cibi cibi prater condimenta arrident exemplo probari potest. Nam si nullum saporem in frumento , ω in carne cruda reperiamus id hi qui lingua nostra ciborum particulas quarum motus sunt moderati sen ire anssiius nequit. At supponamus dari etiam fructus quorum sapor possit sillere sensus f gacillimos , de adhuc in persectione sua naturali perstantes , id. a Puccato oriri credendum non eli; sed tantummodo fieri nequit ut lux talcgus naturae simplici:llinas unicus sensus tantam halleat sagacitatem ut Omne ciborum genus pol sit discernere. Praeterea istius sensus Uesectus
remedio non careret; quoniam quum matres fructus noxios aversantur, aUerlationem si iam cum insantibus communicant, non modo dum
adhuc sunt in utero, sed etiam poliquam in lucem editi sunt. Insantes enim nihil odit: it praeter ea quae ii iis a matre offeruntur. Ac in iis mechai,ice M scr habitum se ei o&ternum suum imprimunt horrorem fructuum noxiorum. Adeo ut Dcus conservationi vitae nostrae per sensus nostros sulli cienter & ratione 'omnium optima consuluerit. Cum ordo postulet ut , leges conjunctionis mentis cum corpore sint simplicillimae dcliciat esI. maxime gcnerales : nec leges speciales propter c siis nunquam sere everituros statuere debuit Deus. In hisce castius ratio sensibus opitulari debet, nam ratione in omnibus uti possvnrus. Sed sensus acl quaedam ju licia naturalia omnium utilillima, ut in prirno 1 ii ro probavi, detern unati sunt. Nihil orvinus iudicia illa nos quandoque fallunt : quia id aliter evenire nequit , nisi leges simplicii simae
consuetielloibis meia is cum corpi re multii liccntur. idam si h .inaci in statu aegrotaticinis consideretur , fatendum est ipsum a scillibus f pe scilli, etiam in rebus quae ad conservationcm vitae pertinent. Nam, culti cocci non ia ipsius inachinae sit turbata, scri nequitqui ii pro illa ni achinae p.rturbatio ire in curebro multi iacti rcguturos eκ-cile iitur notus. Iplius latra n sculus non sunt ita corrupti ut vulgi, siu-tant: Deus conscrvationi vita: per leges coniunctionis moniis cum cor-FOre adeo labiuntur consuluit , ut , quamvis leges illae sui simplici ii-
313쪽
mae, sufficiant tamen ad restituendam nobis sanitatem. Et illas leges sequi multo tutius est, quam ratione nostra uti, aut ad quosdam Medicos qui aegrorum statum accurath satis non consulunt , confugere. Quemadmodum enim vulnus per se coalescit & reficitur , dummodo sedulo purgetur & lambatur ; ut selent animalia ubi sauciata sunt; morbi ordinarii cito sanantur , ubi in eo statu manemus, & istud vitae regimen accuratε observamus ad quod isti morbi veluti instinctu de sensu nos compellunt.
Homini, exempli gratia , febricitanti, vinum videtur amarum; ce tἡ id fit quia vinum illi tune temporis noxium est. Eidem homini
prospera valetudine utenti vinum jucundum est, atque tum vinum ipsi utile est. Immo sepe contingit ut vinum si utili sumum aegrotis quibus videtur jucundum; dummodo voluptas quam ex ipsius sapore percipiunt non oriatur ex consuetudine quadam ebrietatis, Se desiderium quod an ipsis eκcitatur nascatur ex praesenti dispositione corporis. Itaque dubium non est quin sensus nostri sint interrogandi, etiam in morbo , ut ab iis discamus rationem restituendae sanitatis. Hac autem ratione sese hoc in negotio gerendum esse arbitror. Egroti attentissimi esse debent ad occulta quaedam desideria , quae praesens dispositio corporis in ipsis nonnunquam excitat; ac imprimis videant ne illa desideria sequantur ex aliquo habitu praecedenti. Quocirca imaginationi suae sese secure permittere debent , nihil cogitantes quod ipsiam determinet , observare ad quid sese serri sentiant, de examinare an ea cupiditas in ipsis excitetur propter dispositionem in qua tunc temporis versantur. Atque ita, illam sequi debent , sed moderate admodum. Dissicillimum enim est certo cognostere an illae inclinationes eκ dispositione. praesenti corporis oriantur; de nonnunquam aliquem experientia' consummatum super hac re consulere
opus est. Si aegro imaginationi sese permittenti , ut monui, nihil in mentem Veniat, quietus manere debet 8e a cibis abstinere; nam verim mile est diaetam in ipse aliquod desiderium esse excitaturam aut humores ex quibus natus est morbus dissipaturam. Quod si morbus augestat, quamvis diaetam observet & quietus maneat; tunc ad experientiam Mad Medicos confugiendum est; omnia igitur Medico perito cui temperamentum , si fieri possit, nostrum sit notum, sunt exponenda, morbi primordia, series, & status qui morbum antecessit ipsi clare explicanda,
ut eXperientiam & rationem relate ad aegrum sibi sanandum consulere possit. Et quamvis Medicus medicamenta amara de quae revera quaedamithecies veneni sunt pra scribat , sumenda sunt tamen ; quia experientia
consat illa venena in corpore ordinarth non manere , & secum quandoque humCres ex quihus morbus ortus erat dicere. Tum ratio seu millis experientia senilibus praevalere debet , dummodo aversatio nostra erramedicamenturn nobis porrectum nova non sit. Nam si haec avertatio in nobis eodem tempore quo morbus supervenit excitata suisset;
314쪽
id argumento foret hanc medicamenti speciem esse ejusdem naturae ac maligni humores qui morbum patiunt, quo casu forsan augeret
Nihiloivinus, antequam validum medicamentum, aut quod aversa tionem gignit, sumatur incipiendum esse censeo a lenioribus aut naturae magis accommodatis. Ut, exempli gratia, multum aquae bil ere , aut aliquod vomitorium, si cibos fastidiat aeger , ac vomitus dissicilius non excitetur. Aqua humores nimis crassbs resblvere, de circulationem sanguinis Per omnes corporis partes faciliorem reddere potest ; ac vomitoria sto inachum purgantia efficiunt ut alimentum in eo non an Plitis corrumpatur , nec sel res interi inuentes amplius foveat : Sed his immorari meum non est. Credo igitur consulendos esse Medicos sapientes , qui temere nihil saciant, qui de remediis suis nimium non sperent; quique ad prascribenda medicamenta non sint aequo promtiore . Egris ei lim pro unico niedicamento utili multa semper porriguntur noxia. Cum ut plurimum illi satis patienter morbum non serant, nec gloriosum sit Medicis aut Pharmacopolis lucrosum aegros visere nec illis quicquam pra scribere ; Medici rarius aequo invisunt aegrotos , &ipsis medicamenta frequentius praescribunt. Itaque cum morbo laboramus Medicum noscere debemus , nihil periclitari, naturam sequi te illam si fieri possit roborare. Ipsi insinuare debemus nobis satis esse rationis & patientiar, ut aegre non seramus quod i epe nos invisat quamvis nobis nihil levaminis afferat; nam in his casibus ii satis agunt qui nihil mali an 'runt. Existimo igitur Medicos merit ὁ consuli, ipsinae esse obsequendum,s vitam velimus conscrvare. Quamvis enim restitutionem valetudinis certo nobis polliceri non possint, possunt tamen nobis multum prodes
se , propter perpetua experimenta quae circa varios morbos secere. Pa ea accura: e sciunt, plura tamen qu1m nos; de dummodo temperamentum nostrum cosnoscere satagant, omnia mali symptomata sedulo observent, & ad sensum intemum quem de nobis habemus multum attendant , ab iis omne auxilium quod ab hominibus legitime sperari potest , sperare debemus. De Directoribus conscientiae idem ac de Medicis esse debet judicium rIn quibusdam casibus eos consulere omnino necesse est; idque ordinarie utile est. Sed sael e evenit ut sine maxima inutilitate . ac interdum sne summo periculo non possint consuli; quod susius explicandum est,& argumentis evincendum.
Ratio hominis errori Ohnoxia dici solet, sed in hoc est aequivocatio ad quam sitis non attenditur. Arbitrandum non est rationem quae ab homine consulitur esse corruptam, ipsumque ab illa unquam s.lli, quotiescunque illam fideliter consulit. Ilaec jam sirpe dixi iterumque repeto di sola suprema ratione rationales sulanus ; sola silpreri a veritate illuminamur ; solus Dcus nos clare alloquitur, solusque nos erudire po
Malebrancti de Inquisi. Verit. Tom. II. Qq tust.
315쪽
test. Unicum habemus verum Magistrum JESUM CHRIs Μ Dominum nostrum , sapientiam aeternam, Verbum Patris, in quo omnes sunt sapientiae de scientiae Divinae thesauri : Nec sine in pietate dici potest lianc rationem universalem quam omnes participant laomines, &qua sola sunt rationales , obnoxiam errori & sallacem esse : Homo aratione sua non decipitur, sed a corde. Ipsius lumen non impedit quominus vidcat, sed tenebrae ; nec conjunictione quam habet cum Deo , nec etiam aliquo sensu conjui uitione cum corpore , sed potius imperio corporis in mentem sallitur; vel potius decipitur quia vult seipsum decipere. Vult frui voluptate antequam ad examinandas reSincubuerit; vult quiescere antequam in locum in quo residet veritas pervenerit. Errorum nostrorum causas in multis locis Librorum de Inquisitione Veritatis accuratius explicui, & quae a me alibi dicta sunt.
II is ita positis; ajo, Directores frustra consuli, ubi veritatem nos. alloqui certum est; Veritatem autem nos alloqui certum est, ubi evidentiam deprehendimus in responsis quae nobis interrogantibus seu at-tentioni mentis nostrae dantur; Itaque postquam in nc et ipsos descendimus , silentibusque sensibus & asseelibus nostris vocem adeo claram de distinctam audimus , ut de illius veritate dubitare nequeamus, huic voci obtemperandum , neglectis hominum ea de re judiciis; Consuetudo est nihili facienda; inclinationibus occultis resiliendum ; nec qui apud homines docti audiunt nilnia veneratione prosequendi sunt; a salsa pietatis specie nos deludi sinendum non est, nec eorum opsositionibus qui nesciunt quo spiritu ducantur cedendum ; sed patienter
serendae sunt eorum Contumeliae, nec damnandus corum animus. Lumine veritatis quod nobis affulget modeste gaudendum est. Et quamvis ipsius responsa nos damnent, praeserenda tamen sunt omnibus distinctionibus subtilibus quas excogitat imaginatio ad excusandos affe
Quicunque, exempli gratia, in seipsum descendere, ac sensuum &affectuum tumultum sedare potest, omnem motum quem Deus nobis indit ad ipsum debere terminari clare cognoscit; ac Deum ipsum nos ab ossicio quo ad illum amandum tenemur solvere non posse. Dcum cessare propter seipsum agere, voluntatem nostram , ut aliud ab ipsb v lit , vel ut aliud velit quam ipse vult, creare aut conservare non posse evidens esse. Haud enim video quomodo quis possit arbitrari Deum p osse velle ut quod minus amabile est magis ametur, vel ut id summe emus tanquam finem nostrum, quod non est summe amabile. Haud equidem ignoro qui affectus suos consulunt , cum ordinem consulere deberent, eos facile imaginari posse, Deum voluntatum suarum non aliam habere norinam quam proprias voluntates; ac Deum,
si ordinem sequatur, eum sequi quia libet , ehimque ordinem ab ipsi, , sui se constitutum voluntate libera de omni: node in Terenti. Sunt qui s
316쪽
Dυ EXPLICATIONES ad Lib. III. 3o
credant nullum esse ordinem immutabilem de necessarium natura sua, ordinemque aut sapientiam Dei secundum quam secit omnia, primam xidem esse omnium rerum creatarum , sed rem creatam tamen , s am voluntate Dei libera, non vero ex propria ipsius substantia gen, tam necessitate essentiae. Verum ista sententia , qua omnia Ethices sundamenta ruunt, ordini, & legibus aeternis quae ab ipse pendent suam detrahendo immutabilitatem , quaeque totum Religionis Christianae aedificium diruit, JEsUχ CHaisTUM aut Verbum Dei Divinitate su1 spo- , liando, ista, inquam , .ententia satis menti non assundit tenebrarum ut veritatem illam , Deum, scilicet, velle ordinem , et intercipiat. Itaque ordine postulante ut tempus nostrum, seu duratio existentiae nostrae, sit
propter illum qui nos consi ruat; ut omnis cordis nostri motus versus eum a quo ille motus indesinenter im Himitur tendat; utque omnes potentiae mentis nostrae non agant nisi propter eum cujus virtute agunt;
Deus non potest nos solvere a mandato quod ipse nobis per Mosem tradidit in Lege, qu6dque per Filium in Evangelio renovavit , Diliges Mare . it.
Dominiam Detim tuum ex toto corde, O ex tota anima tuci, ct ex tota Io. mente tua, ct ex tota virtute tua.
Sed quia omnem iustum esse beatum , & omnem peccatorem esse
infelicem ; omnem acti mem ordini consormem , seu omnem amoris motum versus Deum , remunerationem accipere, M omnem actionem ordini contrariam puniri ordo postulat; hinc omnem hominem qui beatitudinem consequi cupit, ad Deum indesinenter tendere , ac
id omne quod ipsius cursum moratur, aut motum versus verum bonum minuit cum indignatione respuere debere evidens est. Di rectorem eo in negotio consulere opus non est, quum enim Deus loquitur,
homines silere par est : ac ubi responsa quae in intimo rationis secessu audimus nobis dari sine sensuum de asse thuum participatione certo scimus, haec responsa tum venerabundi auscultare debemus, ipsi sique obsequi. Ubi scire cupimus an choreae & comoediae interesse debeamus; an diem in ludo aut in colloquiis inutilibus salva conscientia consumere possimus; an quaedam commercia, quaedam studia, quaedam munera votis nostris& oiliciis stat consormia; in nosmet ipsos descendamus; sensibus & an sectibus silentium imponamus ; & ad lumen Dei confugiamus, ut ibi costa secre valeaiamus, an propter ipsum hoc vel illud fieri queat: illum
qui est via, veritas & vita interrogemus, ut sciamus an iter quod sequimur ni,s ad mortem non durat ; Et, cum Deus sit essentialiter justus , de ad omnia quae ordini non sunt consentanea punionda , ac quae ordini sunt consormia remuneranda necess rio teneatur an possimus existimare nos aucturos esse aut ficinaturos se licitatem nostram , cum id 'saciemus quod cupimus.
Si amor Dei ad choream nos impellat, eamus ad choream; si ut coelum lucremur ludendum nobis est, noctu diuque ludamus; si in reu- Qq a ncre
317쪽
nere quo defungi inu gloriam Dei nobis proponamus, exerceamus illud; haec omnia cum gaudio faciamus, nam merces nostra erit magnis in coelis. Sed si officiis nostris accurath examinaris, existentiam nostram ejusque durationem a nobis non pendere, inosque iniquitatem admitto ς , quam non potest quin puniat Deus, agnoscamus, dum in id solum 'incumbimus ut genio indulgeanius. Si magister ω Dominus noster. JEs Us CHRasTUs sui nos sanguine suo acquuivit, modo clarissmo de. maxime intelligibili nobis exprobret infidelitatis & ingrati animi crimen, quia secundum carnem te mundum vivimus, vitam mollem & deliciis plenam agimus, opinionem & consactudinem sequimur, tunc ipsus voci obsequamur : corda ne obduremus : Directores ne quaeramus qui nobis,
ob istas Magistri nostii exprobrationes solatio sint, qui adversus istas minas nos praemuniant; & lumini. isti quo laedimur & penetramur jucundas affundant tenebrata
Quum caecus ducit caecum , ambo, ait Evangelium , in praecipitium ruunt. At ubi caecus qui se ducendum permisi cadit cum altero caeco a quo ducebatur, si Deus illum non excuset, quanto minus excusabit ilominem oculatum , qui se caeci ductui permittit, quia caecus illum per amoena ducit; & iter. iaciendo accommodate ad inclinationes ipsum alloquitur. Coecos illos voluntarios scire oportet Deum, qui nunquam sillit, tales esse deceptores saepe permittere , ut iis corda quae decipi Amant puniantur : occaecationem esse poenam peccati , quamvis illius et lain si causa, saepe contingere; justumque esse ut qui noluit sapientiamaternam auscultare, quae ipsum alloquebatur, ut ad meliorem frugem
rediret, sinat denique se corrumpi ab hominibus qui ipsum eo periculosius fallunt, quo ipsi jucundius blandiuntur. Difficile quidem est sese apud seipsum recipere sensus & affectus adflentium adigere, an Deus loquatur an vero corpus discernere et sepe . enim argumenta a sensibus dueta pro rationibus evidentibus accipimus ;atque ideo ad Di rectores confugere saepe est necesse. At ipsos consulere. sena per necesse non est : Quid enim nobis agenduin si in multis casibus evidentissimh & clarissime videmus. Ac tunc quidem Directores consulere periculosum est, nisi id fiat cum persem sinceritate , & in spiritu humilitatis se obedientiae, istae enim dispositiones Deum ad id obligant
ut non sinat nos decipi, saltem modo nobis noxio.
Ubi Directorem consuli casus postulat, eligendus est cui Religio sit
nota, cui Evangelium si venerationi, qui homi ncm cognoscat: cavendum est ne mutidi contagione insectus sit, ne antici:ia fractus nobis ninas ii,dulgeat, neve a nobis qiiicquam timeat aut speret, unus eligendus est inter mille, inquit Sancta Theresia, quae ut ipsa testatur, imprudentis Directoris inscitia in maximum salutis venerat discrimen. Mundus deceptoribus plenus est, immo etiam deceptoribus qui bona
fide decipiunt. Qui nos diligunt nos sua indulgentia decipiunt ; Qui
nobis inferiores sitiat nobis prae veneratione aut prae timore adulantur.
318쪽
Sei, EXPLICATIONES ad 'Lib. I IL
Qui supra nos eminent. contemtu aut negligentia nostris necessitatibus non consulunt. Praeterea omnes homines consilia nobis dant juxta eae quae ipsis de interno statu nostro repraesentamus, jam autem nobismetipss semper palpum obducimus; quippe manum vulneri ensin adminvemus ut illud tegamus ubi illius nos pudet. Di rectores nostros saepe saltimus , ut nosmet ipsos sallamus; nam nos in tuto esse credimus ubi eos sequimur. Nos eo ducunt quo tendebamus, ac irritis lumine de internis rationis objurgationibus ipsi nobis persuadere conamur, nos o dientia in eam partem determinari. Nosmet ipsos decipimus , Deo permittente : At ipsum qui pestoris penetralia scrutatur non saltimus; de quamvis aures quantum possumus ad vocem veritatis internae obturemus , sentimus tamen exprobationes istius veritatis aeternae dum nos permittit nobismet ipsis; sentimus ipsam in mediis tenebris nobis affulgere , de omnia philautiae artificia revelare. Rationem igitur ad mentis sanitatem esse consulendam, sicut corpus ad valetudinu restitutionem, ac quum ratio nobis non respondet, ad Di rectores esse confugiendum, evidenter patet; quemadmodum ubi sensuum auxilium deest ad Medicos est recurrendum : Sed id cum judicio faciendum est, nam Directores ignari vitam spiritualem , quemadmodum Medici imperiti corpoream, possunt in nobis exti reuere. Clim hic leges quae circa electionem & usium Directorum Se Medicorum tradi possunt accurate non explicem, animi mei sensa benigne accipi & explicari rogo; ne quis credat me id eo fine scripsisse ut impediam quominus ab aliis hominibus opem nobis necessariam mutuemur. Scio iis potissimum belle esse qui sententias suas sapientissimis summi tunt e nec etiam inficiabor istam regulam, nempe , luxta solitas in dicinae leges moriendum esse, plerisque hominibus tutiorem esse omnibus aliis, quas ad vitae conservationem possem statuere. Sed quia apud seipsum secedere , Evangelium consulere, IEsUM CHRIsTUri auscultare , sue mentem nossram aut cor immediate, sive aures aut oculos per fidem , alloquatur; ea quae dixi a me dici posse arbitratus sum ; nam ipsi Directores nostri lios fallunt, di im nobis aliquid fidei de rationi contrarium proponunt. Et quia honor Deo tribuitur, existimando ipsi as opera necessaria omnia ad sui conservationem in se habere; hinc factum est ut mihi licitum esse duxerim h mines edocere machinam ipsorum corporis modo tam admirabili esse constitutam ut per se quicquid ad sui conservationem necesse est facilius quam per scientiam , atque etiam per peritissimorum Medicorum experientiam , reperiat.
319쪽
Ad Tertium Caput Quinti Libri. Amorem differre a Voluptate ct Gaudio.
MEns res valde diversas, ubi eodem tempore eveniunt, nec sibi imuicem repugnant, sepius confundit. In hoc I risistatu multa hujusce rei attuli exempla; quia in hoc errores nostri circa ea quae in nobis aguntur potissimum consistunt. Cum per claram ide am non cognos camus qua in re posita sit natura aut esIentia mentis nostrae, aut ulla ex ipsius modificationibus; ut res plane diversas confundamus, s epe sufficit illas in nobis peragi eodem tempore; ea enim quae per ideam claram dedistinctam non cognoscitnus sicillin ε confunditi us. Non modo immisibile est clare cognoscere qua in re sita sit rerum quae in nobis aguntur diversitas. Immo etiam difficile est cognoscere illas inter se revera differre. Nam ut id cognoscatur intra nostinetipsos
nos recipere oportet; non ut nos consideremus rel. te ad bonum aut ma
lum , quod quidem fit libenter, sed ut nos consideremus visu abstractoci sterili, quod non fit sine maximo labore.
Rotunditatem corporis ab ipsius motu disserre nullo negotio concipimus ; Se quamvis experientia notum sit syhaeram in plan' postam non posse pulsari quin moveatur, atque ita motum de rotunditatem simul jundia occurrere; utrumque tatnen non. confundimus, quia motum Se figura per ideas clarillimas de maxime distinctas cognoscimus. Sed de voluptate de amore res codem modo non se habet, ac illa pene semper inter se confunduntur. Mens nostra voluptate fit, ut ita dicam , mobilis, quemadmodum globus rotunditate; de quia nunquam
existit sine aliqua impressione versus bonum , statim movetur versus rem objectam unde illa voluptas oritur aut oriri videtur. Itaque cum motus ille amoris in mente eodem tempore excitetur quo sentis volup tatem , id sufficit ut voluptatem cum amore confundat, quia nec UO-luptatis nec amoris claram habet ideam , ut habet de figura de motu Hanc ob causam nonnulli voluptatem de amorem inter se non disse γre, Ac aequo majorem rerum numerum in sngulis a flectibus a me distingui existimant. verum, ut clase ostendam voluptatem de amorem duci esse diversa, duo voluptatum genera distinguo. Asiae rationem praevertunt , ut sensationes jucundae , de vulgo dicuntur voluptates corporis. Aliae ne sensus nec rationem antevertunt, de voluptates mentis apsellantur.
320쪽
Seu EXPLICATIONES ad Lib. V. 3ic
Ejusmodi est gaudium quod in nobis nascitur clara cognitione aut eκ sensu confusio, aliquod bonum nobis evenisse aut eventurum esse. Exempli gratia , vir quispiam fructum quem non cognoscit gustans, illum edendo voluptate inicitur, si ad ipsum nutriendum idoneus sit. Voluptas illa praeveniens est , chre enim ipsa afficiatur antequam sciat an fructus ille ipsi bonus sit, hanc voluptatem ipsius rationem praevertere evidens est. Venator fame pressus sperat se inventurum esse quod possit edere , aut actu invenit; adiu sentit gaudium. Iam autem gaindium illud est voluptas nata ex cognitione boni sui praesentis aut fu
Per hanc distinctionem inter voluptatem quae rationem sequitur civoluptatem quae ipsam antevertit evidens mihi videtur nullam esse quae non differat ab amore. Nam voluptas quae rationem antecedit, amorem proculdubio antecedit; cum omnem cognitionem ipsa praecedat , amor vero aliquam supponat. Gaudium contra seu voluptas quae cognitionem supponit , amorem quoque supponit; cum gaudium simponat sensum confusum, aut cognitionem claram nos possidere aut posscssiiros esse id quod amamus. Nam si rem possideremus, cujus amore nequaquam teneremur, ex ea nullum perciperemus gaudium. Itaque voluptas ab amore lono distbri, cum Voluptas quae rationem praevertit amorem praevertat & pariat; cumque voluptas quae rationem sequitur, amorem necessario supponat ut effinus supponit catasam. Quod attinet ad amorem liberum res adhuc evidentior est. Si enim praeveniens voluptas idem esset cum amore, nulla unquam esset voluptas sine amore, nec ullus amor sine Voluptate, res enim sine seipsa esse nequit. Tamen Christianus inimicum suum libere amat, filius probe educatus parentem suum quantumvis injustum de morosium diligit. Officii sui cognitio, timor Dei, ordinis & justitiae amor, esiciunt ut non modo sine voluptate, sed etiam cum aliquo horrore , homines sibi non gratos amore prosequantur. Fateor ipsos nonnunquam sentire gaudium, dum cogitant se ossicium suum praestare; aut cum sperant se mercedem quam meruere accepturos esse. Sed voluptas illa ab amore quo erga . Patrem ducuntur longe distere, quamvis issius amoris sit sorte incitamentum. Quod spectat vero amorem habitualem certum est etiam ipsum a voluptate longe esse diversum ; nainque hic amor in nobis manet
etiam per distractiones nostras & per somnum : Sed Voluptas in mente subs stere posse mihi non videtur nisi quandiu se ipsi sentiendam praebet. Itaque amore seu charitate habituali manente in nobis sne voluptate aut tine delectatione , voluptatem le amorem unum te idem esse defendere nemo potest. Cum voluptas & dolor sint duo contraria, si voluptas idem esset cum amore , dolor non differret ab odio. Iam 'autem dolorem ab odio differre evidens est, nam dolor saepe subsistit sine odio. Uomo , exempli gratia, qui sese incautus vulneravit, dolo- rem maxime realem de acutum ratitur; sed omni odio caret; nam cau- sam