장음표시 사용
141쪽
De quaest. Oratoriis. dum: sin Minus , actio col cedenda erit , O ad aliud remedium confugiendum. Quando, O quibus de causis translatione uti liceat, poste rius dicetur, cum speciatim de hoc natu dijutationem institu M. Si itaque actio recusari non possit , venitur ad intentionem tunc rera se iusiciatione tuetur.In hoc haere,quida ait,sta, habita, comorare, probationum castra fige, nec inde velutia satiuis, nisi magna caussa, exciteris: me flattario utaris genere. idest, pondere argument rum, me motorio, hoc es, turbulentis assectibus. Hic si accusator non habet teses, postulandi sunt, si habet, eos. refellat, aut debilitet per λαβολη-, id es, per calumniam. Confutau-tur testesprimum per locum commΗnem, licendo contra omnes t sese ut, magis rationibus ,
quam citiusque dictis cretendum esse: tectes corynipi posse, spe, odio, metu, amore, non ita ariumenta: sed hoc loco HemurparciuN. In testiis iraque communiter reprehenditur gratia ,serue beneficium, odium, nec studo, seu familiarito, qaasus, ct wtas; ut si essent adoles en-tes,aut decrepiti senes . Exempla habes in oratione pro Flacco. Dicimus deinde contra tenes,
qui sunt in caussa; quor a dicta, vel negamus, vel in illis aliquod quod a nobis sit, consideramus et ut in Oratione pro A. Cccinna obserua re licet. Confutantur etiam Eer comparation ,
142쪽
si quos testes reua habet, qui sint fide digniores
Cicero loco citato fecit, conferendo Gallos testes cum Romanis. Iisdem obiicienda io inentia νitae eius qui defenditur; ut in Syllana Ifecit Tullia omnibus in rebus, oec.Praeterea,
s quid in eis erit reprehensione dignum, id reprehendi poterit , sed sine auditorum olfensione fiat. Quod sh xt dicebam,accusator testibus de Pstitutus sit, ν endus erit testumpostulatione, ex callis,sive ex rerum o personarum attria butis . Apersona, quia Ebutius accusat, non Cato . re, quia bomicidium O parricidium ob citur; ut in Rosciana: A loco,ubie a modo, qua ratione, gladio, an telo,punctimo usim: a tempore , O caussco.
. At vero accusator hic utetur coi loco, contra testes,demonstra o no esse te s. ad rases - pertinent pussione praeiudicia, rumores, iusiurandum, de quibus nihil est, cur plura hoc loco scribamus; cum ista nunc a Iurisperitis repetenda sint, ct alibi nos nonnihil dixerimus. Te- P Iles itaque oe rationes interdum a reo petatur, aliquando coniunctim, aliquando seorsim: cum quibus voluntas ct facultas conglobantur;
Muod tractationis genus est si mimum: quae a
cicerone in fcirata ab Erufio petuntur. . . Sequitur Hiud caput, in quo Poluntas opotestas coniunguntur, cum sine voluntate Opο-
testate fiat nibu .. ui duo loci sunt communes . H 4 actori
143쪽
rao De quaest. Oratoriis 'actori se reo; distinctim, coniunctim tractari solent , ut in causa Milonis fecit Tullius ,
ubi de utriusquepartis voluntate egit. Hoc caput, t supra dicebamus,nititur personae attria hutis , genere vitae, O rebus per omnes aetatis partes genis. Quarum, quaeda- voluntate indicant, ut animi natura, educatio, Wus: quadapotesatem, ut corporis habitus O opes. Huc referres personarum multitudinem; ut accusatoris, rei, disceptatoris, O auditoris, quae copia argumentorum suppeditant. In Rosciana να-rio perso π, etiam mortuo considerauit C cero: in qua taMen oratione, cum reicens e M storum scholis venisset, non vi oportet O ars docet, artem occultauit. Personarum consideratio, non solum confutationi oe confirmationi, sed etiam exordiis, o perorationibus inferuit. Hi duo loci O coniunctim attinguntur eum aliis inartificiosis, copulantur;γt in Araciana, Occidisse patrem, oec. Qui locus est lectione dignus Quartum caput adiunctorum, siue continentium; quod, etsi accusatori magis, quam dese fori inseruit; tamen etiam huic usui essepotest. Adiuncta, siue continentia, ut supra diximus, ea complectuntur, quae ingestione negotii acciderunt,priincipia, media, ct extrema, amo, O dicta Exempla ex Miloniana, O Rosciana
petenda sunt talesuit filius ,semper frugi,
144쪽
Liber L Ira quae sequuntur. Hic locus sparsim tractarisolet
cum diuersis in locis adiuncta sparguntur : O eonisnctim in peroratione, ubi frequentantur. interdum vero aliqua adiuncta seorsim expo
Quinctum caput, continet qualitatem absolutam id es coniunctorum directam defensionie; cum id quod prosigno adfertur, non negatur, , '. sed recte factumsuisse defenditur,ut in Oratio- 'ne pro Milone cum defenditur , signum, deseruorum manumisone. Manu vero cur miserit,s id potiuα quaeris, quam cur parum amplis asse cerispraemi Act quae ibi equuntur
Sextum , signorum negatio, seu intentionis rdepulseo; in eadem oratione negatur non licere ex caussa ciuem Romanum occidere: An eniquisquam, qui hoc ignoret j cum de homine occiso quaeratur,oec. Septimum, caussae inversio, ct veluti transposito, cum una caussa tanquam minus idonea re . mouetur, o alia melior ponitur. Ita in Rosci .laain lna,cum remouetur caussa,cur pater filiu praediis praefecerit,) on νt ex malo bonum, sed ut industrium oe frugi redderet. In Milonia is .
negatur Milonem fecisse insidias, odisseci'.
dium,suae gloriae. segetem. Clodius dixit, Milo- ' nem intra triduum perempturum id refelieres,
s diceres,non dicta sed fictaspectanda tis i. Pactumsic refelli potes , sepeliui quidem, sed
145쪽
r 12 2 De quaest. Oratoriis pietatis cancta. Similiter animi indicia resisti Jofunt; visi lacrymam,istitiam,vel aliam assectionem, vel aliud quippiam designare demonseretur, quam aduersarius dicit. Totest itaque transpositio esse rerum, verborum, animi Octauum , probabilis defenso signi, cum id. quod adducitur tanquamsignum facti,nos indi- chon rei non facta esse ostendimus. Dicitur etiahic locius, violenta causse inverso et qui firmissimus est,quo cum Orator desiluitur,poterit cofugere ad Antictrophen, o ostendere signum
cum secto,uon retro comeare, ut, non quicunq;
parat arma , is rannidem assectat: licet sine' armorumprasedio assectari nonpo R. N Tostremum caput,est communis qualitas,de qua etiam supra in latis communitas menti - nem fecimus: qua . nihil aliud est,quam ampli
cata conclusio per com-unem locum ; qua osten
ditur qualis,quantame res sit: quae saepissime ex biis fit , quaesuperius dicta oe explicata fuere:
re debet oratio, in qua hic status tractatur,breuiter dixerim , constabit, uniuerse loquendo, exordio, narratione, piropositione, contentione, me confirmatione, et refutatione, atq; epilogo. Caussarum, quae in hoc statu versantur exe- .pla apud M. Tullium habes in oratione pro βω-0cio Amerino, pro lege Manilia, ibi de constru tuendo Imperato per coniessuram quaeritur,
146쪽
pro Flacco,pro Archia,Murena,M. Coelio, De iotaro, abirio,actione fecunda in Verrem, O in diuinatione, de accusatore constituendoὶ: denique in oratione antequam iret in exilium,possreditum ad quirites, ct ad Senatura .RSperiuntur aliquae orintiones misere,quae plures admittunt satus, ut illa pro M. Marcello , quae qualitatem ct coniecturam cotinet, et Maniliana: atque iam de nonnulliis ali s diceres. Eosdem status adnotare licet in orationibus, quae apud Poetas leguntur: in odis, in elegi Gin epistolis, O insumma, in omni fere scriptorsi
genere. Sed de hoc statu hactenus: nunc ad a-lu explicandum 'lum conuertamus.
De statu Definistionis , quae sit huius sta- tus natur . Disputatio XI.
EX omnibu squam ibus, eam essepraecia ρηam, qua quid res sit quaeritur, apud omnes sapientes est,in confesso. Idque vel ex eoβ--cile intelligipotes, quod per esua explicatione , non solum id quod est in re quavispraestantissimum , natura nimirum ipsa sed etiam,quod ex eaperfecta cuiusque reipendeat cognitio. are, is meo quidem iudicio rectesens erunt,qui inter inser' menta cogἡoscendiErimrem locum d finitioni dedere . Ex quibus iistelligi licet,qua
ti Dciendus Et hic definit 1 satus quem ali-
147쪽
qui, vel intactum relinquunt, vel leuiter alti & gunt. De quo missis multis, quae non sunt huius loci, de quibin libro tertio de Inuentione scripsimu ea solum attingemus,quae ad nostrum iustitutum prioxime sunt accomodara . Quae autem dicturi, sum ea duabus disputationibus complectar: in quarum prima huius Italus, natura, in altera locos, ct capit di positionemq; explanabo. Et quoniam nonnullae dubitandi rationes mihi occurrunt, eas priore loco, Pt hunc statum diligenti exponam aucis Iubilcim . Primum, in hoc statu investigatur rei natura,vt omnes dicendi Magi stri dicunt; quam solum per ea definitione cognoscere licet, ut dialectici traneuret, quae pergenus O disserentiam assignatur : atqui haec definiendi ratio es omniano a communi sensu remota ad iudicia; po- laremque sense m minime accommodata, crvi Tbilosophi docent,solum , qui νocantur Metapbasci ea vi tur: igitur definitionis flatus non erit Rhetoricae subiectis: volsaltem solum ad theses, ad cognitionis. ae liones perti- 'nebit.
Deinde, hicstatus communi ct approbata
appellatione vocatur nominis controuersia : arquaerere, quid nomen significet; quaesis es gra-matica: Grammaticis igitur relinquenda erit. Praeterea, de itiones oratoriae a si nantur
per attributiones O ad icta, non quid ser
148쪽
qualis res sit, demonstrant, sipi me a lesb.
. hue ascripto si untur: pertinebunt igitur ad 'statum qualitatis, O legitimum: ac proinde satus desinitivus no erit ab alsis duobus diuersus. Atque bas dubitationes attuli es siciat: qui, bus quasda opinioues circa ea quae in hac quasione explicanda nobis funi, adiiciam . Quod igitur ad distinctionem huius satus ab aliis attinet,quidam, vi ex Quinctiliano colligitur, hunc satum coniecturae, quidam qualitati, quidam vero legitimis quaestionibus subiecerui. Muibus communis rebra tur scriptorum fententia,qua tres facit satvlim partes interse di- studio, νtfupra docuimuS. De ratione definiendi, quidam asobolis rhetoricis illam frictam ac religiosam definieri ra s 'tionem per genus disserentiam, qua Dialectiei ct Philosophi νtuntur, omnino reηciunt: O Ossolum admittut definitiones, quae latius rem per plures attributiones exponunt. Altis vero utranque suis locis adbibitam approbarent . Vt huic dissutationi facilius fatis fiat, quaed fundameuta nobis ponenda sunt.
Primum fundamentum , cum nolimus inspraesentia laetius definitionis naturam expon
re , supponimus Definitionem nihil aliud esse, Ge. t. de
quam orationem alicuius rei naturam breuiter Qr3r-
exponentem, id quod definitur quidsi explicaritem s rerum nimirum opertarum patefactio sit. '
149쪽
iis . De quaest. Oratoriis. τιandam. qua vel alicuius nominis signifrib.li, r. catio, velfubiectae rei genus ct differentia, seu μ' caussae ct proprietates, ectus ve explicantur .
uuia tunc tanquam bona admittitur, cum clarepem exponit, in aliam rem transferri no potes.
O nihilsuperfui aut diminuti habet . Quae omHa late planeque libro citato exposita inuenies. Caeterum, in betorum scholis, definitionis nomine,quaecunque intelligitur oratio,quae aliquo pacto rem subiectam describit, ct presertim per proprietates notas, ct effectus manifestos. ex quibus colligere licet,definitionem duplicem esse : unam nominis, alteram rei, hoc tripliacem, primam, qua res per suumgenus O diis rentiam definitur: ut si dicas, homo est animali vationis capax : secundam, quae datur per g nus ct aliquam caussam ; νt, homo es animal ab immortali Deo, ad aeternam beatitudinen perstuendam fabricatum: tertiam , per genus proprietates, effectusque proprios, atq; ad -- iuncta; vi, homo es animal ad distendum idoneum, ad admirationem propensum, ad contemplandum natum, ct ad ridendum aptum. Duobus primis generibus frequentius utuntur Thialosophi,hoc tertio Oratores,qui plures propri tates definiendo conglobare solent: an vero hoc tantum genere uti debearit, inpositionibus docebo .
Secundum fundamentum, definitionis, seu quoionis
150쪽
Liber T. , i I 27 quaestionis desinitiuae tractatio duplex est a a
tera, qua generatim uniuerseque explicatur quae sit alicuius rei natura, ct propria nota: ν quid sit eloquentia, quid diuinatio, quid status, quid furtum, fervitus, libertas . Quae quidem multo melius per rei genus O proprietatem, reper pauciora, quam per multa verba triaditur Ideo M. Ttillius, Fabius alii, dicunt definis Fab. tionem esse oratione , qua quid res t breuis- me explicatur. . tque bacti octanosi ratio ho-tissimum ad tbe pertinet; cum pro nescien tiam ct cognitionem habeat. Altera,qti e conmtracteper hypoctem quaeritur, an est uius rei definitio,ieris res,velsubiecto, vel facto conu niat; ut an alienam rem ex loco sacro auferrest sacrilegium: an qrei aggressor necauit, homicida vocandus sit. Illa prior tractandi ratio in sobolis Philosophorum saepius , haec vero in ieaussis saepissime adhibetur : illa a reipartibus , gemere, proprietate, haec a negotii genione a pendet: illa a ratione potismumpetitur, O ad satum rati0nalem pertinet; haec eriam a legib.
sumi consueuit: illa rei, hac nominis controuex. sa nuncupatur. An autem xtraque ratio sit
Oratori subiecta inpositionibus indicabo. Tertium fundamentu, nominis definitio duobus modis tractaripotes: altero, cumsolum nominis obscuri significatis,aut origo ct etymolo, YMam Cicero votationem perit, inuestiga