장음표시 사용
411쪽
attollat, aut deprimat ; cum immolerata lamdatiopo sit O eorum qui audiunt, O eius qui laudatur animum obfenleret aesertim hominis ingenui, O de femodesse fentientis . Huc facitvublian. illud, quod aliquado praeclare dixit Publianus. Loco ignominiae est apud indignum dignitas . i Quantum hac in re ab omnibus, qui in hoc genere versantur peccetur, nihil attinet dicere. . At quis es adeo stultin, aut ta sui amator, qui eum stomacho non audiat ea sibi tribui, quibus omnino caret e non ne potius se irrideri, quam laudari putabit' ut si baiulum appellares Dominum, Irum praediuitem, ct hominem anaia habeton literatissimum. Vera igitur O iusta sit laudatio,quae res aliquo pacto excedo no tamen dem O opinionem superet: ut omnis tollatur assentationis suspicio, quae a prudenti Oratore debet esse aliena, nepotius adulator,' quam laudator videatur: qui illius meminissemrati debet,quod aliquando docuit Flaccus, a Quem cui commendes etiam atq; etiaaspice, ne mox Incutiant aliena tibi peccata pudorem. uuod si in laudando non parua adhibenda es cura,multo magis in vituperando: in quo eo facilior en obsensio, quod vitia oe errata somper vel maiora,vel minoria essὸ putantur:'et ut hominibus nihil gratires est, quam uas laudes
412쪽
, . Liber II. U 1s audire ita nihil magis ingratum , qua sibi qui
quam desua aestimatione minui, ne dum vitupe 'rari. Tandem,ut huic di putationi sit finis, neq; Arist. lib. Asa victa,nos vicit. Atque de laudaridi ratio
ne haec uniuerse dixisse sufficiat.
Ex quibus locis personarum laudes suis mendae sint. Disput. V II. :
T Ongumsanefacerem, sepersi gularu pem . fimaru genera qua interdii laudaripossunt discurrendo , priuatos laudationis locor,ellem exponere. Dicam igitur, πt ars ipset postulat,uniuerse, fontes ipsos indicabo,ν de omnem copiam ad Deum V ad homines, O hominum principes celebrandos taurire licet. Ddo plurimi referre animaduertere, quae pro bentur, O magni fiant ab ijs, apud quos bab tur laus, ut si quispiam olim apud Athenienses
enim necesse est omnia persequi, quae quisque per se videre poterit,illud adnotauerimn lau- litem ara Iudia, apud Spartanos ann apud ve
413쪽
Quod igitur ad laudes Dei Opt. Max. attinet, . qui ideo hunc lucentem mundum fabricauit, vip per rerum creatarum magnit dinem atque pra. fantiam ab homine, quemadsui similitudinem finxit, cognitus, perpetuis laudibui ornaretur, quamuis nobis, non modo pro dignitate celeorari sed nee cognosci,aut nominari quidem possit: tamen quando, quodpossumus laudis tribue. re,id ipse a nobis equirit, O ad hoc munus prgsandum innumera ab eo accepta beneficia nos penitus commouent , Ni possumis grati animi caussa,perpetuo eius laudes chlebrare debemus. Qui autem in hoe si premo laudationis genere versari voluerit,ne qμid dicendo erret, non d Ck.lib-3 bet esse rerum diuinarum ignarus; cum non pos. - ' sit non peruerse dicere is, qui rem de qua dicit, ignorat: ut hic omittam viis integritatem; nedum impuris labiis diuinam maiesatem Jaudaps i re contendit, iustam illam reprehensionem exaud at mare tu marro iustitia4 meo, ct a mis testamentum meum per os tum d ameri ut oportet,in sacra doctrina versatus, is diuino litero consulat , qua innumeris in locis mirifice immortalem Deum celebrant: ac etiaantiquos θ. eloquentes patres, qui variis sermonibM Deum Trinum ct unum docte, eleganterque laudarunt: quorum ego mutita ictustria loca citare possemota hac in re immorari nolo;
squis voluerit, eos legat auctor,s, quos sexto libro
414쪽
libro Introductionis iri sacram Theologiam ci- . taui. Et ut unam qui sit loco omarum afferam,
legendisunt duodecim libelli quos de gratia docte, Goe eleganter Franco Abbaa nobis scriptos reliquit. . .
Quod autem ad rationem laudandi attinet, Deum laudaturus hos sibi locos proponat , naturam ipsam diuinam, quam meliκs per negationem , quam per assirmationem vicunque describete immensa ct infinita eius atlisbuta, νι bonitatem,perfectionem,simplicitatem, aeterniatatem,scientia prouidenriam, iustitiam,morem, aliae eiusde opera, O actiones, visura diuinarum persoἡarum ab unica natura manatio, mundi fabricatio, eiusdem conservatio , gubernatio, atque humanae natura per eiusdem .,
natura assumptionem instauratio: qua singulatas capita, multas habent sub separtes, multa adiuncta , in quibus explicandis fuse lateque excurreret oratio. Ut se quis in mundi molitione versari Metret,ubi a rerum multitudine, Naristate, magnitudine, pulchritudine, mirabilique consensione, oe ordine tanti fabricae molitore laudaret.Exordiumfumi poterit, a rei magnitudine,a nostra imbecillitate, a tempore,νel die in quo habetμr oratio.Hac celebratio, eum habebit sinem, eamque conclusionem, vi auditores,ad cognitionem, amorem, laudesque aterni miris commoueantηr. Olimstulit Aliene
415쪽
36o De quaest.oratoriis. nae suos Deos ex his potissimum capitibus lamdarunt. A naturae νιatque maiestatera pronia cuiusque functione O munere , nec enim Nnus poterat omnia, O idcirco admisistrandarum,
rerum osscia inter se disribueram fideo apud Aen. I. Virgiliumn - an's; ' Non illi imperium pelagi stilumq; tridentem ssed mihi sorte datum. A rerum gestarum atque inuentarum commemoratione: A gener siue genealogia: erant enim D , alij maiores, alij minores: Ab antia quitate: nascebantur nanque,immo pro hominis voluntate febant Denique aprosisfoecunditate. Quae laudes cir umni vani erant, ut ij qui-Lib e . bus tribuebantur inra qui cupit, Menandrum ς' legat Si quis aeternas illas mentes coelestesque spiritus,quos Angelos vocamus, laudare vellet eduo praecipue capita attingere posset, eoru pra
stantem natura a materia concretione remota,
Psal. ros. interitu alienam, atque praestanti mas functiones,quas summo principi assentes, O eius iussa facientes, ipsumqueperpetuc laudan-
tes exercen ac etiam ossci quibus in rerum scaducarum administratione, praesertim in ' nostra natura curanda funguntur. Hi enimsunteudamones O lares,illi quos Ethnicorum agno
uit Theologia.Sed ia de hominii laude dicam e
416쪽
.. a Liber II. 36rauI hominem laudare voluerit,is uno ex iis methodis, quo subjciam suam orationem pote Vis disponere. Primas naturalem temporum ordinem se ualit;que maxima uppeditat rerum copiam, uuatque memoriam . De ijs itaque primo loco dicet, i ante vitam considerantur: deinde de iis quae in natiuitate, ct in tota vita: poseremo de ijs,quae in morte, ct post mortem, cum fuerit vita functus is,quem laudat. In quibus tractandis, ex pla, similia; comparationes, loci communes,auctoritatesque a1erenda erunt. Hanc methodum fere feruant hi orici, O qui bomianum vito panegyricosuescribunt: ct interdάOratores ex parte .
secundas per vitatum gradus discurrat, dbeendo quid in pueritia, quid in iuuenili, quid in
virili,quid in matura aetate egerit: quadam a tingendo virtutum capita, qua in Musis laudantur aetatibuT. aut certe qnasdam attingendo praecipuas Nirtutes, aut res gesto, qua in eo reperiuntur , quem laudandum suscepimuta, ut fecit Cicero in Pompeiana; νbi a quattuor virtutibus militaribus laudat Pompeium; singulas de nouo proponendo, O confirmaudo. Tertiadiper tria bonorum gener 'qus sunt, animi,corporis, fortunae, fiat progressis: ex
quibus praecipua oe magis illubria sumenda
417쪽
Quarta, s a minoribus ad maiora tum essam, candum, progredietur; vis prius d rebus gestis in singulos, tum in remp. tum is
Deum diceret: vel cum es opus extenuatione , a maioribus ad minora delaberetur. . Postrema, cu aquabili quadam varitalepermiscentui parua mainis,lata trictibus, obscura
dilucidis, incredibiliaprobabilibus, ct grauia
leuibus. In summa igitur,aut temporu,aut aetatu=m,aut bonorum,aut virtutum,maiorum, minorumqκe seruatur ordo, aut horum varietate' intexitur oratio . Verum qui breuiorem ili habiturus orationem, ut qui adhuc hominem vi-u enim coram laudaret , Nnam aliquam, aut . pauciores ad sinem propinatum accommodatas Ῥirtutes , aut res gesas sumeret: vi moratiove pro M. Marcello fecit Tullius Quod attinet ad locos, ex quibus hominum laudes fui neu laesunt, legendus es secundus de Inuentione liber, ubi diligenter omnes numeraui ilius, exposuimus, ct exemptu illustrauimus, hic solum breuiter attingentur. Cum riaque omnis lesus a bono sumenda sit, tria bonorum gener4 pc ζέ str cud0,quae sunt ortuna, corpuris, animi, praecllias eorum partes recensebiInris In fortuna bonis ante vitam, numeratur, natio, patria, maior es,par Gites, quorum res gesta attinguntur,ac etiam praesagitiones, prodigia, Videndum itaque es an is quem laκdamus , eX n iit,
418쪽
Liber II. nobili, aut obscuro genere sit Aiatus: Si ex nombili , dicendum erilsuis maioribus respondisse ἐfamilia splendorem illustrasse, auxisse, R. comparationem os maioressuperasse. Si ex Cio obscuro, hinc illa laus ducetur, quod no ab alijs in Saltu.
splendorem acceperit , sed ipse nobilitatem filis
posteris dederit, aliisquepraeluxerit. Fortuna bona n vita, haec fere sunt: educatio,opes, potentia, clientelae, amici, propinqui, gratia,auctoritas, delati bonores,dignitatis gradΗs, pro- spera fortuna. Post mortem, funeralis pompara , pili p blicus maeror,institutiopera, monumenta ,, '
fama, liberi, relicta deo opinio, os quaesunt
alia buc pertinentia. Et quoniam laus quae ex hoc rerumgeneresumitur in Huspectatur,ideo 'eo,qui bis bonis abundauerit dicendum erit, honerie Uum fuisse, non ad luxu non ad super .hiam,sed insuam, aliorum utilitate ,Deiq; Fab. ΚΣl gloriam. Si vero his bonis caruerit equo animo E. . Utulisse,parui tua feciqse; cu rem augere, Pt apud 'Tuuium ait Crassus,non sit nobilitatis. In secun do bonorum gentare bac fere numeratur, bonus ' 'ager. iticorporis babitus, forma, satura, valetudo, rilis epith. Ncres,agilitas, velocitas, O siquid singulare i , p*xi-ni cliqua corporis parte fuerit. In his etiam notis P Πλ- ς dus erit honestus Uus, utpaullo ante de bonis in in fortunae diximus. uuod attinet ad animi bona a
qudus masior solidior finitur laus, haec par frim fani a nat a iusta ; ut ingenu perspicaci- '
419쪽
ias, celeres intelligentiae motus,memoriae firmi. tudo, O ad animi seno explicanda faciἱitas: partim verostudio ct diligentia acquisita, vi. Hi sunt omnes artium ct sesentiarum habitus . Quorum alii cognoscendi vim , alsi appetendi facultatem perficiunt: illi artes scientias continent, hi virtutes: illi ad recte esciendum cognoscendumque referuntur, hi ad bene beateq;γiuendum. Atque hic latissimus sese offert ad Cic. in laudandum campus, ab omnihws artibus σν prasertim liberalibms; visunt ars militaris,
musica ictura, ntra quae in sermone Versantur, Grammatica,Poetica,Mγetorica: alia ro ab Omnibus scientiis,tam humanis, tum divinis,de quarumsingulis qua dicta fuerint, de
eo dici poterunt,qui in eas operam nauauerit: O denique ab omnibus virtutibus morum ;lvt. vis is sunt iuItitia,fortitudo, temperentia rudentia, Au qua iis continentur partes quas libro de '' rauentione secundo numerauimus exposui' mus . Huc reuocares nudia, quibus delectatus enis, quem Igudibus ornamus. Et quoniam om. nis virtutis laus in actione consistit, quae cum , virtute egerit,'ea explicanda sunt,eo modo que insta de laude factorum: agendo demonstrabo. Deinde, inquit Cicero,s ad facta veniendum ;quoruυ collocatio triplex se aut.n.temporum feruandus es ordo; aut in primis recentissimum
quoque dicendum, aut multa o varia famia
420쪽
, Liber II. et 6sεnpropria virtutum genera sunt dirigenda. Quod di quispiam virum ChrMianlim, me homincm ita functum, ac etiam iii diuos relatum laudare vellet,multos alios habebit locos, quos, libro secundo de Inuentione , quod hacte nua nemo fecit, numerauimus O exposuisnua: hic olum breuiter attingam. Sunt ergo ini, tres virtute quo mocant Theolog les, Fides, spes, Lςςς carito , quibus adde habitum gratiae . cuius 'dς ιδεμ participationς homo diuinus euadit: Fit enta homo per gratiam diuina natam consors , ut Tetrin ait: Septem Spiritus sanctι cbarismata erratis,qua 'ocant,gratis duae miraculorum patrandorum custas, linguarum cog sese, alia. Hμc etiampertinent, octo Matitudines, quas nostrae salutis Recuperator recensuit, er 'duodecim Spiritussancti strui M a Paulo nu- .Hiomeratio. Duca etiam poterit laua ab sterna θ-licitate quaper ruitur. Denique, qui.homine, , 'TChristian laudare voluerit, eos confidat lo- cos quos in Centuria de viro Iusto nos tracta - . UmM,νbini ni borum elegantiam,saltem re- . xi . A srran copiam inueniet. . o
Tlacet hoc loco aliquid adscribere de oratio ne funebri, de qua Menander libro secu do ca
sseriam illustrium gnaIoe imagines,'ri domi, r et in foro erigerentur cium ad eρrum perpetua