장음표시 사용
441쪽
37s De quaest. Or toriis. liter,si Horatii Coclitis factum velles laudare.
Quis'Horarius lus. Quid,totum hostium adi men Ubi, in ponte sublicio, ad urbem. Quando hostibus in urbem irrumpere conantibus. Quomodo , ct qua occasione e occupato iam primo pontis aditu, modo sngulos prouocans, modo increpans omne impetum hostium retardavit, donec pontem post te um abruptum vidit. Quibus auxilijs'incredibili sua latum fortitudine, O infatigabilipugna. Quamobreme ne totura imperium uno momento corrueret. Similiter laudare vestes factum Camilli, qui suo aduentu manos a Gallis obsessos liberauit:iu quo praeterocircumstantias honestatem,utilitatem, di
cultatemque oectares. In factorum laudarione, praesertim quando essent cum personae laudibus coniungenda animaduertenda sunt,qus prudenter apud Cicero, nem admonuit Antonius. Primumgratissima es auditoribus laus eorum factorum, qua a viaris fortibus fuscepta videntur sine spe praemifo emolumenti visi Pyrrhus laudetur qui captiuos Romanos sine pretio reddidit. Nec miruvideri debet si haec laus est grata, quia factu est singulare ct rarum: cum pauci sint,qui utilit
periculo suscepta sunt; ut factsi. Scaevola et .
Deciorum patris et fili rhaec enim materiam ha bent νηiam acpraeclaram , ac proinde libeter audiuntur
442쪽
audiuntur. Postea magna et admirabilis laus
videri Plet, quae δει tur ab aliquo caμ forti
ter et sapienter lato; ut si quis non fuerit aduersafortuna fractus,et Dam in rebus aduersis r tinuerit dignitatem;quemadmodum Socrates , et Regulus . Praeterea, ea facta,et illae personae sunt lause dignae,quibus praemia decreta, et honores delati fuere; cum huiusmodi res sint communi iudicio comprobata. Denique simenda sint res, magnitudinepraestantes, nouitate primae, et genere ipso singulares, hoc es, ad unum tantum 'inantes. In Disorum exornatione, Hum priuatun habent loci communes,in quos excurrerepotest oratiorqui cum prudentia adhibendi erunt,ne videantur assectati, alieni, et tanquam panni quidam temere adsiti. Comparatio quoque hic vim habet magnam, si factum cumfacto comparetur e quo modo eloquentissimus orator factu C aris erga Marcellum, cum omnibus bellicis gestis comparauit,et comparando pratulit. Quo loco illΗdmonuerim eos, qui in hoc genere sunt versituri, si ad omnes personas, facta, et res laudandas volunt esse parati, Ninstillos locos communes cognitos atqtie tracta
tos habeant; eos nimirum, qui spius mi esset possunt; νr de artibus,virtutibus , vitiis, Liuillis magistratu,legibus accidi cordia, besto, Nita, mort opibus,honoribus, politia, re domestica,
443쪽
374 quaest.oratoriis. HHA; similibus; ex qua supellectili, suo tempo
re, multa poterit depromere. Sed de locis quiabus facta laudantur bactenus: ex quorum comoariis sumetur copia ad vituperandum. In hoc genere non solet occurrere confut
tio;sed si quid esset in facto minus probabile, il
lud excusandum, minuendum , tollendumve erit . Conclusio adhiberi poterit per breuem mi merationem commodorum, et per assectus commotionem ad gratulationem et imitationem.
De laudibus rerum, ubi loci ad mul- . tas res laudandas indicantur. Disput. IX.
CVm de rerum laudibus nos acturos esse pollicemur,de iis intellige rebus, quae ρο- tisimum, vel exprofesso, vi virtutes oe artes , vel per digressiones laudari solent, ut montes , flumina,fontes, O similia. Quarundam itaque rerum illustrium locos indicabimus, quos, qui in earum laudibus versari voluerit, in cofirma' tione adbibere poterit: ct primum de laudibus mentiarum ita statuimus . Scientiarum O artium laudes, umere in pri- . mis licebit a locis rhetoricis, vi sunt honestum,
ζ Pgi ν tile,de monstrando quanta sit utilito, quacrop. νniuersis O sinosis asserunt:voluptas, ct d lectatio,
444쪽
'Iectatio quae ex rerum cognitione percipitur: bonum, ueperfectio oe felicitas; perficiunt enim hominem, Deoque item reddunt. Hic demonstrari poterit, hac esse vera bona,perpetua,qua nobilicum portarepossumus. Ite,necessitaa, di ficultas, seufacilitas in earum acquisition L . Antiquitas,inuentio, o inuentores; qui opera
illis dederunt Huibus praemiis honoribus a secti fuerint. Dephilosophia Plato O M. Tul- Liblius dixerunt esse munus ab immortali Deo humano generi tributum .: O Poeta innium artium O scientiarum inmentionem Diis tribu runt. Deinde, sumipossunt laudes a locis dial diicis; via definitione, siue natura, a materia, in qua Nersantur, a partibus, a subiecto in quo sunt, a forma,ame,ab effectis O actibus.DGnique,dessiriptiones, militudines, comparationes cum alijs artibus, ct exempla, ad laudandum O amplificandum materiam amplam fur peditabunt. Quod si ea ars, quam laudandam suscepimua aliquando vituperata, aut reiecto fuit, per confutationem defendenda erit. Nos integro libo, qui Fons vita sapientiae inscriptus est, in quo homines ad veram sapientiam, acquirendam hortati fumus, latissimae facrae Theologiae laudes demonstrauimus: ex quo ni elegantiam, saltem rerum copiam rationemque ad bonas artes laudando, fumere licebit. Epi- laetus in hoc orationis genere breuem laudum
445쪽
enum rationem continebit, a que auditores,ad 'geam artem excolendam excitabit, quae laudia Fbus ornata fuit. Sed de scientiarum laude ha- Nctenus, nunc de virtut ibus Iidem fere loci, eademque ratione in laudam udis virtutibus tractandi erunt: sed illud hic pri i tuatim erit demonstrandum, am virtutem es πβ bonum per se honesum,utile, o delectabile; Mab easola nos vere bonos posse appellari, eam, τsolam nos posse escere beatos, hanc unampor- Iiro necessariam esse, ad eam referenda esse alia j omnia: per hanc homines adeptos fuisse veram gloriam, O sui nominis celebritatem: banc una MDeo,diuis, hominibus ipsis etiam inimicis nos i
gratos escere. Antiqui tanti virtutesfecerui, ut eas tanquam Deas coluerint. Insummata nsupra enumerati loci,attingendi erunt, necessi- to, discultas, natura, caussis,partes, effectus,se timilia,contraria, comparationes, exempla, O salii. Nos libello de amore O concordia statem rna locos non obscuros attigimuU, quibuU Pax t
oe oscium pacificandi laudari, ct Discordinia, tvituperaripotest: qua loca legissefortasse non i
paenueret eum,qui de his rebus esset acturus. iDe laudibus matrimonii , siue tiarum. iInter alia qua oratione ab hominibus a mundi l ivsque exordio apud omnes nationes celebrari consueuere,fuerunt nuptia ,satusque coniugalis:quas non modo profana celebritate, sed etia
446쪽
sacris caremoniis honestarunt antiqui, quorum consuetudines hac in parte , cur nos recenseamus nihil est nece: se. Solum itaque quosdam attingemus locos, qui usui essepossunt in conficienda nuptiali oratione,qua Graeci Epithalamion, a thalamo,qui geniale, O nuptiale cubiculum vocatur,appellarunt: quamuis nonnihil discriminis inter epithalamium et nuptialem orationem , O hymenaeos assignare liceat. In conficienda itaque nuptiali oratione haec tria capita spectaripossunt; res ipsa,hoc vi,matrimonium, personae quae matrimonio vnuitur,personae qua adnant, aut aliquo pacto ad eo nuptio pertinent .
In laudibus matrimonij hi fere loci illustrio
res occurrunt. Institutio diuina a mundi origine,quam omnes nationes solennipompa celebrarunt,oe religione eti- coluerunt, Christus Dominus Sacramenti dignitate auxit. Hat res uniuersa institutio et ordo,qus omnibus generandi simile vim dedit ad rerum conseruationem ct perpetuitatem : νnde fit, ut qua infacunda sunt,minus probentur. Quo loco aliquid dici poterit, de diuinae natura foecunditate et qua cum natura Angelica careat, hac in parte, est humana natura inferior. Coniunctionis genus,nou vagum,non lacertum,ac t erarium, ut in caeteris animalibus,sed legitimum, atque
indi solubile,perpetuumque: fa milia oe generi
Cap. ora. de matris Men.lib. cap. 6. Theon. Parrh. caa
447쪽
immortalito: coniugη commoditates, O utili- rates mutua officia, vita commodita societas, iciti bonorum malorum communicatio, bona aestimatio, Reip. conferuatio,ciuium bene nolentia, domorum, O νrbium propagatio , voluptas ex siliorum praesentia, quos parem
ti tes tanquam suas vilias imagines cernunt, eo-
rundem delitiae , auxilia, ct id genus alia. Si qua sunt in hoc vitae genere incommoda ext . . . . . nuanda erunt, O νtilitate fructibusque compe- sanda. Item, vota aeturia de prole futura, dequefelici successu, erunt adbibenda, Quod attinet ad coniuges, laudandi erunt ex personarum locis, cir maxime ab iis νirtutibuN, quae ad hunc Ilatum boneste transigendum sunt ue-' cessariae . Hic de coniugum o scio aliquid dici poteris,quia ad amorem concordia que excitare fas erit. Quod attinet ad alias persono , ad gratulandum, oe bene ominandum commoueri
Metiand. In die natalitio, siue genethliaco,ducipotest lib. r.e. r. prooemium a die:dies laudabitur,quo natus es,
sest dies celebris, folennis, faustus : sii Militer
anni tempus in quo natus est spectatur hic natiauitas quae in natiuitate contigerunt, qisa de ipso spes concitata fuit: qua educatio, quita ad ea Hque tempora geserit: quid facturum sper tur: quae omnia amplificauda erunt per compin rasiones, Missi a non si et docuimus Regiones
448쪽
Regiones, laudantur ab antiquitate Opri-.Men. lib. mis cultoribus a populorum genere,quibus su- 'dijs delectentur,quib. rebo sent illustres, quas artes inuenerint, quae res gesta:an libertate,an regno fruantur: quibus utantur legibus:quae σquanta sit religio. Item, ab amplitudine,a situ, Solin μεσο Orientem Solem,an Occidentem, an meridie ς'p'7' . spectent: a caeli clementia, salubritate, amoenitate, delitijs, fertilitate, commoditate ad in-uebenda ea quae sunt ad vitam tu Adam nece saria; a vicinis locis, an sint proximae mari,an remotae: an tutae ct inacessae ab νrbiu frequentia,magnitudine : a montibus, fumioib sta' poliat. i. vi planitie,generibus animaliu, ructua, oec. Brua.
Ex quibus locis illuseriores, O qui habent aliquid singulares eligendi, ct amplificandi erunt.
Auditores ad patria gloriam retinendam, a locandam, commouere licebit. Urbes, babent quosdam locos communes cu Parrbea- regionibo, i sunt, situs, coeli clementia, aeris pyx's
salubritas,locus munituta,natura, Vel arte m Geor.M,gnitudo,moenia,arces,propugnacula, aedes ma erop. in gnificae,porticin,templa,viae, theatra, mundia Method.
ties,schola, plateae,putes, fontes Oca ad animit:ςrib.
relaxationem, honesos ludos accomodata : P icina siluae,prata, montes,sumina horti: a νariarum rerum copia,qua necessariae, vel νtiles sunt ad vitam ducendam ct ad artes colando; qu- arte qua Audia colam quanta opes, tum
449쪽
3 8o De quaest. Oratorias. publicae, tumpriuatae; qua monumenta antiquitatis: quae frequentia, qua leges, quae adminia strandi ratio; quibus rebus, O hominibus illustres fuerint: quibus priuilegi s gaudeant: quae
pietas is Deu,in res sacro,in peregrinos ; quae magnificentia, Prbanito, quae denique concordia, quae est humanus humana consociationismis. Domus ct aedificia,a situ,amplitudine , m teria orma,pro pectu, horto,puteo,atris, aula, cubiculis,dom ilico cultu, c. uri,ab amoenitate, fertilitate,frugum, δε-ctuum, arborum, animalium, herbarum, varistate; a cultura praediorum stequentia, Oc. Flumina, ab ortu,ascaturigine copiosa, Glacitate, colore, piscium copia ct varietate, ab aliis fu*s quos recipiunt, a locis quae riguunt, 'anauium frequentia ontibus, aedificiorum multitudine, a commoditatibus,quas praebent. Montes, ab altitudine,amplitudine, ab arborum herbarum, O animalium genere, a fontibus,a rebus memorabilibus in eisgestis, a stu-gum copia, altaque similibus attributionibus, qua facile occurrunt. Fontes, sinus, portus,arces, O borum semiati ex iam numeraris locis comendar poteris. Equum,a statura, alacritat colore, Nelociatate, robore, et maiori quadam sagacitare, siue iudicio. Quorundam animalium ac rerum lam
450쪽
se: Liber ΙΙ. 38s des ornatissime tractatas apud Iobum legere poteris.
Exempla orationum demonstrarivi generis apud Ciceronem babes in oratione pro M. Marcello,ubi clementiam Caesaris laudat: ct in orationepro lege Manilia Pompei laudesprofe- In Pison. quitur: in Archiana humaniores literas com- Vatin. mendate infecunda Pbilippica vituperat Antonium; in Verrinis Verrem, O in Catilinarijs Catilinam ., Apud Virgiliu, es oratio Aenea ad Didoneu Io sola infandos Troiae miserata labores, Quae nos reliquias Danaum, terrεque, marisque omnibus exhaustos, &c. Et Didonis oratio ad Aeneam. Quis te,nateDea,p tanta pericula casus Insequitur Θ quae vis immanib. applicat. oris λΤu ne ille Aeneas , &c. gni ct ista,ri alias praetermittam, apud eunde, qua Numanus Troianos vituperauit,
No pudet obsidione iterti valloq; teneri Lib. s. Bis capti Phryges Z di morti praetendere muros ΘEn qui nostra sibi bello conubia poscui. Quis Deus Italiam, &c. Atque de rerum laudatione hucusque. An