장음표시 사용
471쪽
mendum, sed ex loco ad rem accommodato; viis oscio personae, a rei necessitate , apericuli magnitudine, ct interdum a breui negoc j expositione. In concionibus beneuolentia praecipue concilianda erit,maxime asuo studio O Ῥocotate: qua conciliatione priuata consultationes
non egent. E runt aurem exordia breuiora moderatus orationis ogressus. . V.
Tertia positio, tune delaberatio narratione admittet, cum nostra suasio,ex eo quod geritur,auigestum es, nascitis radeo Cicero pro lex Mollia narrat bellum geri eum potentissimis regibus; unde nascebamr confutatio de In Ghdia i 'ς Marram argu entorum. ρ- .' . Pio lete misib gravida esse deber I exm sit adprobam Man. dum praecipue comparata berum non solis confirmationis,sita etiam indariolii γ rebeus gus, ct admonitionis causet in hoc genus narra'
auarta positis, narrationis loco boc gon propositionem, partitionemve admittit. Debei aut propositio plerunque cum amplificati nesteritine oratio nuda,etscca Heatur, ct res de qua agitur parui momentie interdum tamens licior propositio, rerum explicandarum partitio satis erit; quae auistima Antonia
i l Quin positis e firmatisms lotismi fere isti. honestum, laudabit gloriosum, ruit iucu- . in L . a dum,
472쪽
. dum, tutum,necesarium, possibile, facile , qua ad utria capita reuocari possunt, ad hon stum, νtile, o delectabile; quibus locis utitur ἰ is qui suadet:dissuas)r autem contrarijs, turpi, ituperabili,indigno, pernicioso, moleso, non tuto,non necessario,discili, O impossibili. Ambobus communis es euentus,mutiis exempla; quae magnam vim in deliberado habent. Locas, hic breuiter numerasos , sequenti di putatione planius sngulorum uim o partes pauefatae , explicabimus. Possunt autem bifurim tractari., pliciter, ct comparate; demonstrauis quid honesius,quid utilius, quid honestissimu , O ωtillimumsit, c. ..upsexta positio, cum consultatio comparate tractabitur, eos locos prae manibus habere oportebit, quos ad bocgenus quaestionis explicandu fuse numerauit Aristoteles; quos bx iterais In Te .peupicue libro quarto de Inuentione nos αρο-s imus: qui loci consulere volenti deberent om- Cap. -πmo esseperspecti. Quandoquidem,ut Fabio vi sum est, omnis deliberatio comparatione comitan sis non sola; tametsi praecipuum locum te Hneat. Sunt itaque,ut aliquot locos attingamus, magis eligenda, Quallaribus prosunt, diuise niora , solidiora, faciliora, qua sapientionita Probantur, quae melioribus artibus quarratu
id quodsibi susci quod maioris boni causa es o similia .c e 3 Septima
473쪽
Septima positio, in allatis locis tractandis .
haec poterit serunt methodus. Prius agatur de In Parti malo,quam de bono.Et illud videndum, ait Cicero, quanto magis homines mala fugiant, qua sequantur bona. neque bonem tam expetum, quam deuitant turpia, σc. Deinde prius honestumquam utile; ct prius νtile, quam necessarium, quod non solet venire in consula
rionem, nisi sit aliquo pacto dubium: a quo Tullius in Pompeiana auspicatus este iucundum veroposteriore loco attingendum erit. Qua capit ut seorsim tractaripossunt, ita interia comiunctim. Sed hoc loco videndum erit, qui sint
qui deliberant, O qui eorum mores, vi vide m s , quem nam locuras magis Netere debeamus, honestatem an utilitatem. Sed quia, ait Cicero,temporibus,quae vim babet maximam, persepe euenit, ut villisas cum honestate ce tet, earumque contemio plerunque deliberatio-
- ues coicit, ne aut opportuna propter dignitate , aut honestapropter utilitatem relinquatur; ad hanc disscultatem explicata praecepta res Ia pati ramus. Et quoniam non ad Neritatem solanta, sed etiam ad opiniones eorum, qui audiunt a ' eommodanda est oratio, hoc primum intesistamus,hominum duo essegeneraralterum indoctuc agreste, quod anteferat semper utilitatem honestati: alterum expositum; quod rebus om-mibus dignitatem anteponat. Itaque huic generi
474쪽
laus, honor, gloria, fide iustitis,omnisque xi , Duilli autem alteriquasus, emolumentum AE , . . c. I fructusque proponitur; atque etiam voluptas , O ,O ε quae es maxime inimica virtuti, bonique natu- fasiaciter imitando adulterata quam imma- nis ua quisque acerrim equitur, sola. honestis rebus,sed necessarus anteponit. In sua. 1 dendo, cum ei homini consilium des, sue saneis laudarida es. Namneque honesta tam expetu i quam deuitant turpia. Quis enim honorem , , . quis gloriam, quis laudem, quis pilum decus ta nquam eue at, quam νι ignominiam, infa-i miam, contumeliam, dedecus fugiat, quarum . rerum dolor grauis en ς EIl genus hominum ad honestatem natum, malo cultu , praui1que FLi inionib- corruptum. Quare in cohortando atq; , suadendo propositum quidem nobis erit illud , qua vi bona consequi, malaque Nitare posimus: sed apud homines bene institui plurimude lande, o de bonestate dicemuU, maximeque ea virtutum genera tractabimus, quae in communi h inum utilitate tuenda,augendaque aversantur. Sin apud indoctos imperitosque dia cemus, fructus, molumemta, voluptates, it rionesque dolorum proferantur, addantur etiam contumeliae, atque ignominiae. 2Vemo enim estram agrestis,quem non , si ipsa minus honesas, contumelia tamen O dedecin magnopere m Mat.Et alio loco,ergo insuadedo, nihil est opta-
475쪽
394 . De quaest Oratorijs. de rebus,quae in consu tationem Ῥenire possuist . utilitatis caussa sumptum. Quo sit, Pt huius g Abbat.' veri si iecta miseria,sint res,de quibus esseis, . ' ' potes deliberaris,quas infrapriuatim recesebo. Tertia positio, fuius generis' praecipue pamtes sunt suasio,et dissuasio, et sonsequenter, bo talis,debortatissetitio, conciliatio,consolatis, commendatio, et nonnulla alia, quassupra -- merauimus. Est autem fuasio, oratio, quae laqδin consultationem venit facientam, explicat; dissuasio vero, quod est virandum, exponit. Et quoniam tam dissuasio, quam suaso duplex est, altera publica,altera priuata; ad Oratorem δε- Dpublica suasio pertinet. Hane deliberationisu sonem aliqui ab ossicio sumptam esse dicut: quam posses etiam ad materiam reuocare. 2, a consultqtio est de re, bona, vel mala; suademus
. . ad ' ta positio, proprie loqui velimus, hu Cie. in ius generis finis est potius Ptilitas, quam hone-μ i docent Philosophi, qui mores
P . tractant, consilium es de rebus quae conferunt ad pH m, ct ad honestatem,qisae est politica HV Uit , a j queda sunt accommodatae at quς sunt humi sili, ν tilia dicuntur, cum ad sinis cose pre lota m refcrantur, quamuis interdum honestatem annexam habeant: igitur . . Haecautem utilitas huiusmodi esse debet, quae cum honeso nonEHSim. 2 En negauerim tamen Orator M
476쪽
pro peronarram ratione, nunc utilitatem, ut mo 'honestatem, alias utruxique simul. auditoribus i proponere debere. NSque hortasse qui Mamperperam Uirmaret, deliberationis finem, ratione auditorum, seipsum bonum, quod1Db se bone- 'flum,utile, eidelectabile continet. Ouincta positio, genus deliberati s m proprie versatur circa tempus futurum, minus proprie circa praesens, vel prater itum . . Quo sit, ut cnon ita proprie loqua itur, quo etiam Modo ali
quando nos locuti fumus ) qui hoc genus diu dura in deliberationem, quae est de sutoro, in eam,qua est depraesentitvr se in Senam,quaeratur , qualia putandasnt acta CGaris: aut quo animo sint aliqui populi erga Romanos: cuiusmodi quaestiones ali s subisceres generibus; di-
ceresque Senatores interdum, vel iudicis, vel spectatoris personam agere. Sua itaque natura. Lib. I. delibeνatio tempus futurum re*icit; ut no vno Rhςx in loco docet Artitio eles: cuiAs auditor es Senator oe is qui deliberat. 'Sexta positio, huius generis motus est spes, vel reformidatio; hoc est, qui in deliberatione effatur n eis,qui audiunt, excitabit spem , suadet; se Ῥero dissuade reformidationem, siue timorem: Siquidem spes nos ad aliquid facie dum impelli timor a faciendo reuocat.Doctri- na σὶ M. Tullis, qui loquens de eo quod sibipro- . ponit in boc genere Orator, ait, insuasone aute . Pyyx'
477쪽
aut1pem,aut reformidationem deliberantis.
Septima positio, ea sub deliberationem c dunt,qua possunt esse, O non esse, O aliter esse,qus funt in nostra potestate sita, ct qua ad
Arist. lib. rem nostram pertinent. Quare necessaria, p i ς ε' quae per nos fieri non possunt, O qus nostra n hil intem sunt,non veniunt in consilium. Cavebit igitur prudens Orator,ne quando Masuadendat. Rhei. s cipiat.Ea vero, de quibus in Senatu, ut pla- rimum, consilium capitur, haec fere sunt. Pella,
pax, facultates, siue ratio pecuniarnm comparandarum, regionis curiodia , leges, ct res qua importantur, O exportantur. Hac enim pra-ripue ad remp. bene gerendam fant necessaria. In rhetorica ad Alexandrum septem barunis' rerum numerantur capita. Quare,qui in Senatu versantur, bos ct alios similes locos deberet
Octava positio, in deliberationibus tria sunt spectanda; res de qua deliberatur, pe sonae qua deliberant, ct is qui suadet: his enim tribua , nec pluribus, nec paucioribus omnis absoluitur consultatior in quibus quae sint necessaria, sequentibus positionibus explanabo. . . donapcsitio, in re quae in constitum venit , haec obseruandasunt. Primum, an fieri post, possit,an facile,an difficile. Deinde, esto eripost an sit utilis, an necessaria. Postremo, Pu tempore,quo loco,quo modo, quibus au-. xili.
478쪽
xili f. Primum postremum contectura quaa '. t runtur, O ad flatum pertinent coniecturalem: Secundum ad statum qualitatis.
. ωel Senatus: an singuli; ut Caeser,vel Cato; ρ- : l xus, an bomo,an foeminaratas, an iuuetis, ani l senex: di nito,an nobilis, an ignobilis O ple- . beius: mores, an bonesi,an turpes homines, O, an honestate, an νtilitate ducantur.
Vndecima positis,in suasore, e fere desid
ι rantur. Primum, barum rerum quas receU bo, notitia: bonista humana felicitatis cognitio ita . Ni sciat quid sit bonum, quae eias partes: qua
, certa incerta bona quae item maiora γ mia o norae earum rerum scientia,de quibus agit, viti facultatum,besii, custodis, commeatus, ct lexu; ita ut noscat , qua ad ina bona comparauda in x Cie. lib. a conseruanda, O augenda conferunt: disciplina t. orat. u rerum publicarum; denique cognitio mur is, , t populi,ciuitatis, et gulorum apud quos dicit; .it cum pro morum varietate dicendi genus muto dum consilium autem de rep. dandum , ait Cicero, caput est nosse rem .ad dicenduntas i ' li vero probabiliter, nosse mores rivitatis: qui lib. t. ei quia crebro mutamur , genus quoque orationis . G Dpe mutandum. Earum rerum quas dixi-1i mus cognitionem, cristotelis si ripta suppediti , tant. Deinde,in eo qui suadet vita integrito, siue
479쪽
. Uber II. 399cto. vero si in concione ad populum habe Dur oratio, ornatris . spiritus, motusquepoterit esse maior. Concio,idem loquitur,capit Umnem vim orationis, O grauitatem, inarietatemque desiderat. Item, O quamquam νna fere Mis es eloquentiae tamen quia summa dignitas Alpo puti,grauissima cauga reip. maximi moto multitudiniti genus quoque dicendi grandius ct illuriritis esseiadhibendum videtur , maximaque
pars orationsis admouenda es ad animorumis motus noxvrinqua aut cohortation aut commemoratione aliqua oc. Tropterea in PhiJψ- picis, cum apud Senatorra licere , non Tanto us est verborum apparatu, νι in Pompeia va, O pra lege Agraria, quaa orationes toram
populo habuit. Decimatertiapositio,genus deliberaliutino, omnes status admittit sed potissimum duos ansi, O qualesit; ut, sint ne literae graecae discen- sint tete utile ct necessoria. Hoc a si mauerim contra quosdam, qui dixerunt de herationes nullum baberesatum, quorum sententia , es ita aperte falsa, mi non sit opers phallim e pullis rationibus confutare. Sruis. lisur sit hac ciceronis auctoritas, Atque etiam indeliberationibus, ct laudationibus i dem e smi salus. negatur se ea essesutura, yc. His ita expositis, restat,ut eas rationes refccta' mssi,quas initio huius disputationis attulimus,
480쪽
ut ei n- faciamus. Ad primam,se qui funt M'etores, qui exi linient, hoc genus has duas tantum partes continere,ii grauiter errant: Quare hae potissimum numerantur,quod sint praecipus, alia aliquo pacto ad has reuocentur, cum in omnibus hu-
rus generis aliqua sitsuasio, vel dissuasio. Ad secundam,quo pacto ους ratio soluenda st, patet ex iis que in prima positione docuimus,ubi discrimen horum verborum, suadere, , opersuadere attulimus. Finis euo totius a tis spersuadere, huius generis vero suadere, vel di adere. Quare hoc genus non Nocatur
suasorium a persuadendo, hoe est a probando , sed a suadendo, id es a consilio dando. Ad tertiam, haec etiaα ratio ex iis quae in quarta positione statuimus, plane dissoluitur rnihil est igitur, ut aliquid ad eam respondendo
dica us. Ad quartam iam diximus, pro τatione personarum o locorum, atque etiam verum hoc genus admittere, vel non admittere ornatu 1, maiorem vel minorem. Quod autem attinet admotum, alio loco late dissutabo, cum de oratoris oscio integrum librum faciam: nunc breuia ter dixerim , in omni dicendi genere licere ad