장음표시 사용
451쪽
An in genere demonstiativo aliquis reperiatur status. Disput. X. NI Trapezuntius hoc loco nobis negotium acessisset, ad aliud genus explicandis transeundum erat.Verum, homo de bene dicendi ratione multum benemeritus,quem nec inponr mis,nec in tertiis collocandum puto, contra comunem Myetorum sententiam Uirmare non dubitauit,nullum esse in genere laudationis statu , quam opinionem his argumentis. confirmarra. Primum, hoc orationis genus ea, ut multifcribunt,tractanda fuscipit, qua funt certa Omanifestae atqui in hoc rerum genere, nulla ρο-
tes esse dubitatio, ac proinde quaestio ct flatus nullus; cum quaestio nihil aliud si quam dubitabilis propositio. Propositionem ex eo confirmare licet,quod hoc dictionis genus ortum habu rit ab ea consuetudine,qua olim, qui in gymnasis o paustra alios vincebant, laudibus ornari solebant: ubi, nec fu*icione quidem, adfuit, aduersarius; quo deficiente , nudus potes oriri in dicendo si tus'. Deinde, nullvis es Orator,qui dum in demonsrationibus versatur,sibi aliquem aduersari fingat: quare in laudatione, nec re, nec fictione, mi qui dam fingunt, ades aduersarius: ac proi dotatus controuersa Megata.
452쪽
P raeterea, δε qui intercederet Miser artus, et eius quod laudandum fuscipitur, vituperator: iam non erit ca a demonstrativa, sed in alindmigrabit genua,nimirum in iudiciale, vel deliberativum: quia cum res sit dubia de ea ferenda exit sententia: quare demonNratiosua natura,
nullam admittit controuersiam, cum intentione et depulseone careat. .
Ad haec, s qui in laudando status potest in ter cedere , certe ex intentione et depulsone si sta, inde flatus orietur fictus: se fictus satus sici igitur ficti ctaque argumenta, ct tota oratis ficta: Quare ficti hominis est,uelle ibi statu aliquem ponere, ubi nulla intercedit contro
Postremo, ideo in causs inueniendus es si tκs, ut loci inueniantur ad eas tractandas idonei: arqui in hoc genere loci funt maniferii sine ulla natus inuentione: stustra igitur ponitur. In hac di putatione prima opinio fuit Geor-gis Trapeetuntis, quam quἱbusda4 dictis explicabo.Primum,genus demonBrativum purum, hoc es simplex, sine ulla deliberatione et iudi cio, semper continet id, quod certum est, et idcirco omni contentione caret. Secundum, incidenter hoc genus potest constitutionem recipere; quam si recipiat,non erit pura laudatio, sed in alterum migrabit genus. Quυniam cum aduersari, aliqua de re contendunt,tunc, vel decret,
453쪽
De quaest.Oratoriis. mel iudicis. fontemtiaye opus es. Quare, si quis satus incidat, non erit principalis, fed accessopias. Postremi , licet re vera in hoc genere
non post eseprincipalis statua: tamen se fingas
aduersarium adesse, occulte et implicite flatum . . eriri necesse est. Censet itaque bie auctor in pura demonstratione non possi esse satum: et si qui intercedit,eri t accessorius; t cum fingimus adher solum adesse , ut quae as eo dici possent,re fellamus. Quare,in laudatione,solum implicite,
non aperte quaerenda est constitutio. ex vero alui Rhetores in hoc etiam genere, Iab. a. d. vi in aliissatum se Myrmant: Ita M. Tullius: μ' cum ait, Omnis et demonstrativa, et deliberati- 'r' uviet iudicialis caussa necesse est aliqμo eorum, qua ante exposita furit, constitutionis generet, uno pluribusve versetura et alio in loco, Atq; - . etiam indeliberat ibus et laudationibus t de existunt flatus. Idem expresse docuit Fabius , Marius Victorisus insuis commentari s inli-.bros Tullii de Inuentione: Ioannes Visorius in eosdem libros, Georgius Valla in Ciceronis Topica: Rodolphua Agricola,qui quo pacto flatus
in hoc genere inueniendus sit, diligenter exposuit. Petrus Pellitarius in orationem pro A. cicinar Valent inras Erytbreus in oratiro M. Marcello:Melabior Iunius capite quinto libello de praeceptis artis dicendi, Antonius Luscus Vicentinus is orationem pro tege Manilia,ubi testatur
454쪽
testatur bane esse comune fententiam. Vt auate, quod alii non faciunt, quo pacto in hoc caussarim genere sua natura sit aliquis flatus,plane demonstrem, haecstatuo fundamenta . Primum fundamentum, cum multa sint diacendi forma sub genere demonstrativo conten rae ,νt supra docuimus, quarum aliqua fallem, dubitationem admittunt aliquam; quod neque Trapequntius, i arbitror,negare profecto affirmandum erit, hoc genus non Θxcludere omniano flatum. Et ut illud priuatim deforma laudationis escamus,non solum certa,sed etiara incerm aut minus crua laudare solemus. Immo, sequis diligenter animaduertat, in omni laudatione,etiam cum certa tractanda suscipiuntur, aliquid dubii, aut incerti in animo auditorum
esse supponitur,atque esse etiampotest; quod o
rator dicendo, acpersuadendo remouere con
tur; ut ecce, certum est Eloquentiam esse quid , praeclarum, esse laudibus dignam; sed quanta si eius praestantia, quantaque laude sit ornan-d non omnes norunt,id quod Orator de laudibus eloquentia agendo demonstrare contendit talias enim rustra susciperetur laudatio. Dei opera esse digna laude ambigere potes nemor qu4 non solum praedicantur, ut si quis adesset --ιGrefelleretur;sed etiam, ut qua O quata sint,ab omnibus intelligatur. Et denique, ut i ' id quod volumM paucis exponamus, quidp 'i' B b a teu
455쪽
tam certum reperiri quod aliqua ratione . fallem apparenti impugnari non possit Secundum Dudamentum, in omni escendi generesue iudicii, siue deliberationis, sue laudis illud es oratori propositu, ut dicendo quandam opinionem, seu persuasionem in eorum ani mis ingeneret, apud quos dicit: per quam fide aliquod iudicium,ea de re quam audiui acnat: fed tamen disserenter'. 'cam in demonstratione ea genitur fides. suepersuasio, ac notitia,quae non refertur ad aliquid agendum; sed in ipsossit auditore. Quo fit, xt in hoc generesatis sit oratori, se dicendo talem eam rem de qua dicit, essepersuadeat,qualem haberi vult. Ex qua doctrina inferre licetino omnino esse verum, quod a multis docetκr,in laudando oratoris scopum esse suam ostentare eloquentiam , deque sua facundia specimen praebere; cum id non ex re arte ipsa,sed ex artificis volutate fumatur. At vero illa persuasio, quae in aliis generibus gignitur, adio refertur; νt, non tam fides illa, quam . id quod ex ea sequitur, resi nimiru aliqua Deienda spectetur. 2 a illa persuasio quae in con- . sultatione gignitur, ad aliquid inponerum agendum, refertur. Similiter in iudicηs, ideo fidentisfacere conamur, t ladem Iudex, aut absoluat, aut condemnet reum ob iam perpetratural crimen. Atque ex his intelligi potest, non propterea quod in laudatione es aliqua dubitatio super
456쪽
per re,de quataliter opinari licet, ideo ad allagenera reuocandam esse; ita vi caussa desinat esse laudatiua,ut vir doctus, Trapeetutium dico , . existimauit. tq; haec pro huius. quaesionissolutione adnoldssesusciat: adpositiones igit oe
Prima positio n genero demostrativos unia, uersi loquamur, aliquis agnos endus esistatus. Nam, utpaullo ante dicebamus, in hoc genere aliqua potes esse dubitatio, quod etia aduersarius fatetur: igitur oe aliqua inter aduersorios contentio,ex qua oritur satus
Secunda positio, quaestio illa , sue statui qui
in hoc genere inuenitur, non extrinsecrus acta . dii, sed ex re ipsa nascitur: ita ut laudatio ex sua narura statum aliquem admittat,qui ad alta genera non sit referenduta. Est haec positio contra Trapezuntsi sentesttiam: quae ex iactis fundamentis satis aperte refellitur, oe ex com muni auctoritate; quam etiam, qua deinceps dic MN euidenter impugnabunt Tertia positio, in quacunque re laudanda, et in omni orationesub gene demonHratiuo conte-ta aliquis inueniendus instatus:Primum hanc 'doctrinam confirmat communis Rhetorum opinio nam de hoc genere, sine ulla diuinction rei certae, Nel inceris,simplici ve coniuncte, docent semperstatu esse inueniend . Ideo Cicero hac de νe loquendo simpliciter dixit, ct in laus h et . dationibus
457쪽
333 De quaest. Oratoriis. dationibus iidem existunt flatus . iadde etiam
quod Oratorum interpretes in omu Aus orationibud flatum aliquem tuu ligant: igitur. Deinde, in omni ratione aliquid tandem dicendo con- .cliotur: quod prius ob bculos tanquam dubita ponendum est id autem nihil aliud est, qua quod . per contentionem aliquam es inuentumuitur. Confirmatur, quoniam nunquam idonea rationes adbiberi possunt,nunquam recta feri potestri positio,ni aliquid inueniatur, quo referantur omnia; quaestio nimirum aliqua, qua dicEdo de- minranda est . Adiae, quaestiones cognitio nis,si veram sententiam defendere volumuS,ad hoc genua reuocarituη; at in his nemo diceret, nullam esse dubitationem; o qua est,nec ad tu .
. ricia, neque ad Senatum reuocatur: igitur. Postremo, ut multo alio rationes,quo afferre possem,omittam, qua contra allata sunt argumenta pro contraria sententia,nihil concludat, ut ex eorum solutionepatebit: nihil es igitur eur a communi o meliore opinione bac in pam
Quarta positis,licet in re manifesta fingatur adesse, qui contradicat, ut flatum inueniamus, non propterea natus censebitur , N ,sed ν ' rua . quoniam vere proponitur aliquid de quo erapotes esse controuersaper Neram con entionem aduersarii, cuius personam fiaimus.
Quincta positio, in genus demonstratiuia
458쪽
ρ knt incidere omnes flatus. Idem,inquιt Tullius,contingit in laudationibus. Nam aut nega. ri potest id dictum esse,quod laudetur: aut non eo nomine asciendum, quo laudator assecerit; aus omnino non se laudabile, quod non recte , non iure ictumsit . uuod autem ad argumetorumsolutionem attinet, facile solumtur ex diactis,ac proinde ea breuiserpereBrram . . De primo,iam diximus, laudari etia dubia: immopotius dicendum esse certa non laudari, quodsignificasse videtur Lacedemonis, qui tori cuidam Herculem celebria re volenti dixerunt, uuis unquam eum vituperauies Defecκndo, falsum es oratores, qui ex arte dicunt,nonproponere ac fuere sibi statu , c. laudare volunt. De tertio, ea qua . his intercessit dubitatis , non migrat in aliud genus, visura docuim-De quarto, licet fingatur aduersarius, tamen controuersa non es ficta, ob eam rationem,qua
Paviro ante attulimus. 'De ultimo, ad locos idoneos inueniendos, O feligendos , O ad recte dissonendam lau datione,Ῥt aluae caussas omittam, status inumtis est necessaris .
459쪽
De quaest. oratoriis. De generis deliberativi natura, & caussis. Disputatio XI.
EM quidem apud omnes,qui de ratione dico
dipraecepta tradunt, omnino exploratum , deliberationis causias oratori se subiectas. Verum in eius natura explicanda, non ita omnes conueniunt, nec qua dicuntur,ita sunt certa , ut nullus relictus sit dubitadilatus . Quae igitur mihi occurrunt dubitationes hae sunt. Primum, omnes quotquo fuerut Rhetores,
aiunt bulus generis partes esse suasone difffsuasionem: quod tamen videtur jalsum, cumulto plures partes in se contineat: nora es igitur vera ista communia doctrinata . Deinde, mal e communiter dicitur, huius ge- venis scopum esse suadere,vel dissuadere; cura non solum in hoc genere, sed etiam in ali s suadeamus, dissuadeamus; quare suaso dij suasio potius sunt totius artis Anis, qua unium generis partes. Praeterea, grauisiimi auctores, ut Aristoteles a1. Tulliu4, alfirmant huius generis fine esse νtilitatem: quod non videtur rationi consent eum, cum deliberationes, non minus ab honestate, quam ab utilitatependeant:quare potius sola honestas, quae etiam utilitatem continet pro fine proponenda erit: νt omittam, qu0d deliberatioves sunt apud Senatores, ct NiroS
460쪽
bonos, qui praecipue honestate moventur . Denique, consultatio, nullum requirit ornatum, nullum motum, ut ex inistotelis doctri J 2 οῦ
eolligere, ct ex eonsuetudine Areopagitarum comprobare licet; sed solum πιιdam rei propos rionem, si,nplicemque ac minime 'catam orationem : non erit igitur oratori,qui copiose. σornare, ct ad animos permovendos apte dicere debet,νllo modo hoc genus subiectuno. : De hac orationis forma , quod ad scriptores attinet , scripsit accurate Arist. libro primo a capite quarto ad nonum usque: auctor Myeto rices ad .alexandrum capite primo, ct secundo: M. Tullius in Partitionibus , ct libro secundo oratorior Fabio libro tertio suarrem insitutionum capite octauo: Trape untirus libro quarto: Autonio Lullus.libro secundo de ora- . tione capite trigesimo fecundo: Parrbasei icopir . . . te trigesimosecundo, Georgius Macropedius msua methodo de codiciendis epistolis: Herbetius libro tertio, capite duodecim9 .
maduertere scriptorumsententias. Trimu cir in fine,inmoteles,huius generἰ βο , cit 6 in Pii. se xtilitatem, idem aliquando asseuerauit TRltaua; at vero alias, dignitatem, hoc est Viri tὐ Lib. i. or. coniunctum lylendorem, deliberationi pro bne , a signavit: a qua sententia non abhorruit Fa-- bHus, cum dixis. huic genera ous octa tuen-