장음표시 사용
481쪽
, Vae ad deliberationis naturam cognoscen-- damfaciunt, ea proxima dissutatione exposuimus,dum de eius definitione, causis, σpartibus egimus: nunc qua metbodo disponenda ac tractanda si nobis docendum es. Et cum nuctas dubitanes rationes in medium, sine utilitate afferre ueli adpositiones me confero. Trimpositio, deliberatio quattuor potissimum orationis partes admitti exordiun propositionem, confirmationem, O epilogum . 2, a quod attinet ad narrationem, qua frateritarum rerum expositio, sua natura, in controuersia de futuro non es necessariae quando quomodo post incidere, pausio Irdocebo. Secunda positio, deliberaris,sua natur non respuit exordium:Quoniam abrupta oratio, in boc genere,quia temeres cepta Nideretur,non placere, aut minus placere, ac persuadere po-. te s. quiritur itaque in hoc genere exordium, 3'πel ob noxam personam,ut in Manilianae mel propter aduersarus calamiuas , ut in septima Autoniana: vel quia rex de qua Vitur mador, aut minor auditori videtur: vel denique Orni Hori. rus caussa:mitem mota rarius millim . mod Ilia. i. adhibebitur exqrdium non est νndecunque fu- cc a mendum.
482쪽
et De quaest. oratoriis. mendum, sed ex loco ad rem accommodato; viis ossicio persona, a rei necessitate, apericuli magnitudine, o interdum a breui negoch expositione. In concionibus beneuolentia praecipue' concilianda erit,maxime a suo studio O vola, rate: qua conciliatione priuata consultaciones
non egent. E runt aurem exordia breuiora moderatus orationis ingressus. . ita via.
Tertia positis, nino deliberatio narratione admittet, cum nostra fram, ex eo quod geritur, aut gestum es, nascitis 2 Ideo Cicero pro lexe Mollia narrat bellum geri eum potentissimis regibus; unde nascebatur consultatio de Impe- psithi Τ 'ρης es, o Marratio argu entorum Q . Pio tete misisμέ gravida esse deberζ mst adprobam Man. dumpraecipue compa rata veram non Diu confirmationse,sed etiam laudariolus, γeprehenso-ms, ct admonitionis caussa in hoc genus narras
uuarta positio, narrasionis loco Hoc genius propositionem, partitionemve admittit. Debeiri aut propositio plerunque cum amplificatiis nester ne oratio nuda,etscca, rideatur, O res de qua agitur parui momentie intem dum tamens liciorpropositio, rerum explicandarum partitio satis erit; qualem in septima Dotoria .ri nato fuit Tullius : vinxi edii Quincta positio confirmationis loci sum fere Oi:honenum, laudabit oriosum mile u -
483쪽
. dum, tutu necesarium, possibile, facile , quae ad fria capita reuocari possunt, ad hon sum, νtile, o delectabile ; quibus locis utitur 'it is qui suadet:dissuasor autem contrariis, turpi, mituperabili,indigno, pernicioso, moleso, no tuto,non necessario,discili, O impossibili. Ambobus communis es euentus,sicuti exempla; quae magnam Him in deliberado habent. Locas, hic breuiter numerasos , sequenti dilatatione Maritus singulorum uim o partes patefacado, explicabimus. Possunt autem bifiarim tractari, simpliciter, ct comparate; demonstrando quid honestius,quid utilius, quid honestissimu , O ωiil imumsit,ctc. Sexta positio, cum consultatio comparate tractabitur, eos locos prae manibus habere oportebit, quos ad hoc genus quaestionis explicandanse numerauit Aristoteles; quos breuiter uis In Top. perspicue libro quarto de Inuentione nos ea po-siimus: qui loci consulere volenti deberent om- C.p- vino essepe4pecti. Quandoquidem,ut Fabio.ωi y -m en, omnis deliberatio comparatione con stat; sed non sola; tametsi praecipuum lacrim te aneat. Sunt itaque,ut aliquot locos attingamus, magis elicinia, mae pluribus prosunt, dium niora , solidiora, faciliora, qua sapientionita probantur, quae melioribus artibus quarunta
id quod bi sufficit,quod maioris boni cau=a etsi,
484쪽
Septima positio, in ablatis locis tractandis .
haec poterit seruari methodus. Prius agatur de In Para, malo,quam de bono.Et illud Hidendu , est Cicero, quoto magis homines mala fugiant, qua sequantur bona. Nam neque honina tam expetum, quam deuitant turpia, Oc. Deinde prius honesium,quam utile; ct priusu tile, quantis necessarium, quod non solet venire in consula
tionem, nisi sit aliquo pacto dubium: a quo Tullius in Pompeiana auspicatus est: iucundum veroposteriore loco attingendum erit. Qua capit ut seorsim tractaripossunt, ita interdsi comiunctim. Sed hoc loco videndum erit, qui sint
qui deliberant, ct qui eorum mores, vi vide mus, quem nam locum'. magis Netere debemmus, honestatem an utilitatem. Sed quia, ait Cicero,temporibus, quae Nim babet maximam , . γ persepe euenit, Ni νtilitas cum honestate re tet, earumque contentio plerunque deliberationes escit, ne aut opportuna propter dignitate , aut honesta propter utilitatem relinquatur; ad bane dijcultatem explicanda praecepta res Ia pati ramu . Et quoniam non ad Neritatem solum, , sed etiam ad opiniones eorum, qui audiunt a ' eommodanda est oratio, hoc primum intelligamus,hominum duo essegeneraealterum indomor agreste, quod anteferat semper utilitatem honestati: alterum expolitum; quod rebus om-iabus dignitatem anteponat. Itaque huic generi
485쪽
laus, honor, gloria, fides,iustitia,omui que x tu illi autem alteri quasva, emolumentum in , fructusque proponitur; atque etiam voluptas, quae es maxime inimica virtuti, bonique naturam fallaciter imitando adulteratiquam immani us quisque acerrim equitur, neque sola honestis rebus,sed necessarus anteponit. In suadendo, cum ei homini consilium des , spe sane laudanda est. Namneque honesta tam expetat, quam deuitant turpia. Quis enim honorem , quis gloriamquis laudem, quis pilum decus ta nquam expetat, quam νι ignominiam, infamiam, contumelia , dedecus fugiat, quarum rerum dolor grauis en c En genus hominum ad honestatem natum, malo cultu, prauisque opinionibua corruptum. Quare in cohortando atq;
suadendo propositum quidem nobis erit illud , qua vi bona consequi, malaque Nitare posimus: sed apud homines bene institutosplurimude lande, o de bone late dicemuσ, maximeque ea virtusum genera tractabimus, qua in communi h inum utilitate tuenda,augendaque Nersantur. Sin apud indoctos imperitosque diacemus, fructus, emolumenta, voluptates, it rionesque dolorum proferantur, addantur etiam contumeli atque ignominiae. Nemo enim est tam agrestis,quem non , sit a minus honesas, contumelia tamen O dedecus magnopere m
Mat.Et alio loco,ergo insuadedo, nihil est opta-
486쪽
bilius , quain dignitas: nam qui xtilitatem pu- ..is non d maxime velit suasor,sed quid interdum magis sequatur,videt.' emo est eneris p a- fertim in clararivitate,quin putet maxime expetendam dignitatem ista vi recit νtilitas ple-νutique, cum iubes ille timor, ea neglecta, ne dignitatem quid posse retineri. O mla positis, utilis alis tractatio quattuo r habet capita, duo ex tarte boni duo ex parte mali, que suo ordine,prout ratio postulabu,tractaenda erunt. 'Capita suut haec, pro malo pya senti remouendo aut minuendo O pro futuro vitando : pro 'bono quodpsssidetur conseruando O autendo, ct pro eo quod non habetur, adipi scendo. Demonstrandam itaque eris, ni fiant qur suademus, fore ut no vitem , non expellamus mala: n consequamur bona , sed adepta omi ramus madensque ratione laus o Iloria tractari poterunt. Quattuor itaque,tilinates ectalla sunt, D eruatio oe adeptio boni,depulseo semitatio malle O rursus dii partes,quid μ-tμrum fiat, O quid se non fiat quod rid euentu pertinet: Vbi intercedere etjam potes quaestio
comparata,demonstrando,an maior ni bona,qκam mala'. uuo loco cauendum erit, ne quod
manifene obesse, aut prodesse potest, negetur: cunihil magis auditorem offendat, quam rei manifesta negatio 'In summa, hic locus tractaturipositione et amplificatione p ex la et similia.
487쪽
positiososbile, cuius partes sunt, m , Odratae,aupliciter tractatur: uelper as ' seuerar on contrarietatem, es disci-- le, est facile:uel per negationem, ct concessione; . v non est di=cile, O eΩo Uset discite;tamni
etes valde-necessarium . Quare videntam erit, qui ori sit magis ad rem accommodatus . Vbi
illud . admonuerim facilitatis d culcitis caussas aperiendas esse; quas ex circumstantisssar de eruepta: . quia discilia multas habere solant Obiectiones ; siqua apparent, remouenda erunt. Quare,quisuadet, demonstrabit quod es
dinficile teri ρο se: qui vero dissuadet, ostendeo facile esse discite, oe discite imposbile C.
Decima positio ropositum in deliberationibu uxta Hermogenis methodum,diuidi potest in duas partes n probationem, o refutatione. Probatio sumenda es ex docis enumeratis: refutationis hec sunt capita. Eoasis, ut. Non est dκcenda uxor, ni ob aliud Ditem ut caelibe Piram ducamas. Vant arisam,sive oppositionis solutio per instantiam , Nec est in hoc νi genere aliquid molet ramism, aut incommodi, Ni quidam puιant. Violenta definitio, Immo plurimum voluptatis, ct utilitatis es in vita matrimonii vinculo soluta. Euentus,neque in matriamonio desunt curae, si verum est, quod aliquam do Baslius scripsit, cumulum cur Ums Upe epist. adre eum qui νxorem ducit. Gaeg.
488쪽
Vt aut adhuc amplior metbo m ad Empori deliberationes tractandas indicemus, Me cap Lvi, tu in deliberatione capienda spectanda propono, be sue propositum, potbem, e n gotium O factum ipsum, circumstantiam , causem, oe euentum. Hac capit alsigradus Ῥocant, gradum in generalem, proprium , personalem, causalem , ct coniecturalem diuidunt. Primum itaq; sumendum erit exordium ab Daliqua sententia , prouerbis, O cbria, quaesiit proposito accommodata, uel a laude eius rei qus proponisur , aut a reprehensione rei contrariae. Vbi ad propositum P tum fuerit,paucis, si res postulabi exponendum erit Postea, ad enumeratos gradus accedendum est; o quidem priore loco, ex facto, siue ex negotio, o circumstantia, uepersona, caussa ipsa, hoc es, ex re, quae in consitum venit, etiacienda est generalis quastiosue thesis,qus uni uerse tractanda erit. o ecce, consilium capit Lucreti an ob illatum a Rege suprum se nec re debeat; FaGgenra est, Nis, muria, contu- . t melia: persona oemina, nobili pudica, Causis, siue rei ob quam confultamus,nimirum mortis, atrox ct arduum consilium actumque. Ex quibiu haecgeneratis oritur quaestio, An ob illata 5 a . contumelia nobilis O pudica foemina, graue ' . . consitum capere debeat: quam tractare licet per
489쪽
pergnomas, siue axiomata, O sententias; ut sunt bs,magis mortem, quam infamem vitam esse expetendam: Talem se esse demonstrare oportere,qualem haberi velis: ct id genus alis. Vbi illud adnotauerim, quaestiones νniuersales feri posse de omnibus circumstantiis, depersona,de re,define de modo, σ de cateris. Explicata thesi, quaestioneve generali, ad hypoth sin,hoc est,ad negotium accedendum erit,ut inrigato exemplo, ad stuprum,de quo sine circum- Bantiis agetur. Postea veniendum es ad circumnantiam, personae,ad Lucretia Tricipitini filiam, cuius castitas erat eelebris: deceat ne talem foemina , sic viverest In caussa, sicut O in alijs capitibus quaeri generatim potest,an aliud perfugium, an aliud solatium inuemiri debeat in re tamgraui, quam mors est. Hic per Enstam,dicendum es, Mortem non esse in malis ponendam. Per anti-parinam, etiamsi non sit bona; tamen foeminae pudica constanti,vita sine bonestate oe glori ducenda non est . Per violentiam, expetenda est mors, qua es omnium malorum finis, σad omnium bonorum possessionem aditus. Sequitur vltimo loco euentus, quid euenire, me necauterit; ut superbus Rex poeno luat, nobilis familia suam gloria retineat, oec. uuae capita per tractationem locorum communium si plificari poterunt ; ut , de animi magnit
490쪽
Oxo De quaest. Oratorias.:dincidesηdicitia, de morte: quae omnia exem suis amplificanda ess t. tq; de his.hactenus. Vltima positio, in deliberationibus cmclum , siue epilogus genere, conIlare debet
enumeratione firmetri Mum argumento rum, rerumquegesiarum exemplis: quibus assectus , quos diximus in auditore commonendi funt Vterque vero,ait Tullius,ad augendum habeat ea emptorum,aist recentium,quae notiora sunt, Aut Neterum, quo plus auctoritatis habeant, copiam. Maximeque sit in hoc genere meditatus, ut possit, vel νtilia,ac necessaria saepe honesis, vel bae illis antefero. Ad commouendos auteanimos maxime proficient, si incitani erunt, huius Nodi sententiae, qua ad explenos cupiduet tes, aut ad odium sariandam,aut ad vicis 1 das iniurias pertinebunt. Sin autem reprimem di , de incerto flatu fortunae, dubii hiemsentis rerum futurarum, rctinendis suis fortunis, s essent secundae ; auram adueris,depericu lo commonendi. Erit autem epilogus breuior, vel longior, pro ca se ratione ; ut alibi do- 'imis . ii: i
Enumerantur ac exponuntur Ioci proprii generis deliberativit. Disp. XJhI. I T. multo melius orationem deli ratIuam dissouerentis usi, eorum docorum,quos