장음표시 사용
81쪽
so De quaess. Oratorii .. 'siste actionis, semper aliquid de nouo cognosci, cum explicata fuerit. Quae autem de quavis reproposita inuestigari cognoscive possimi, tria sunt numero : eius existentia,ut Philosophi loquuntur , quae in uestigatur per quaestionem, ausit eius natura, seu esentia, per quaestione quid sit: eiusdem attributa accidentia , per quasionem qualis sit, νel an ita sit. Quare, quidquid in quaestionem venerit ue ad cognitione , siue ad actionem referatur, ad unum ex tribus statibus pertinere necesses; sive uniuerse per thesim siue rem ad tempora personas contrahendo, per hypothesim quaeratur. Quo fit,
ut tria caussarum genera, quibus omVes quinsiones oratoriae continentur, aliquem ex trib. salibus admittant : Immo, in Nns eademque oratione omnes interdum reperiuntur,quamuis non omnes sentpraecipui. Huius doctrina exemplum habes infecunda Philippica, cuius status
praecipuus est qualiratis, quaeritur. n. an talis Di de sit Antonius, qualis a Cicerone ostenditur, desia κ' ' potηit eo dubitatio, cum aes sius Cale-'' nus Antonii facta, vel excusaret , et iure facta esse contenderet: ct tamen in hane oration incidit etiam coniectura flatus. Et interdum in Odrm oratione ab uno natu ad alium transitur; ut a coniintura ad qualitatem, O ab hae ad definitionem. Vt se quaeratur , an occiderit,au iure occiderit, σ an sit Amplex bomicidiam.
82쪽
γ Libez d. noridiuin, an vero laesa maiestatis crimen .: ago autem pacto, in tria caussarumgenera hi statua incidant, alio loco demonstrabitur. Atque prst huius quaesionis explicatione bac adnotasses sciat: nunc quid tenendumst positionibus qu, busdam statuemus. Prima positio baec de numero statuum di putatio nulla modo es parui facienda. Patet baec positio, primum ex grauissimorum i fletorum Fab. auctoritate, qui diligenter hanc quasionem sibi examinandam putarunt; idque eam ob caussam, quod eius cognitionem utilem esse intelligebant. Deinde,quoniam,si natuum notitia, ut supra docuimus, en necessaria, profecto,qui erquolsat cognoscere, non modo νtile , sed etiam necesarium erit. Secunda postio , fatuum aliquis certus potes assignari numerus . Na , etsisngularum quaesionum qua in forum, in concionem, aut in Senatum veniunt, nullus sit certua numerin Ctamen eo ad certaa species, vel genera reuocare licet. Tertia positio , natus nullo modo possunt reuocari ad νnum tantum coniectura genuta . En haec positio contra ultimam sententiam δε- perira citatam, quam iure optimo damnauitu uinctilianus, ct ego multis rationibu impugnarem , se in re manifecta multus esse velim, hac una igitur subsiciat. auoniam, quaestionuia diuinaeo
83쪽
insinctio non essumenda iuxta ratimes quibus illa tractatur, sed iuxta varietatem eorsi, qua de illa quaerunturiquae, ut diximu , ct per seplanum cli, plura sunt: alia . n. dicere , Ῥ- nam esse omitium rerum scientiam, quia omnia quae sciuntur per certo ct necessarias rationes sciuntur. Hi omittam, quod non modo coniecturis, sed etiam rationibus certis saepenumero
Puarta poserio, non est vera eorum opinio, qui duos tantum flatus faciunt. Quoniam si, ut summatim dicam , vel unum ab allis omnino diuersism omittunt, vel alteri cuisublici non debet, subliciunt, vel aliquem ab iis non diuersum,tanquam diuersum ponunt,aut per accidentia remota extranea satum diuidunt; ut facile quisque animaduerteret, si citat- opiniones vellet diligentius excutere, quod nos fac
'stiunctapositio, non es vera eorum sentemtia,qui quattuor, vel quinque , Nel plura βα- tuum genera assignant. Moniam, t ex js quae dicemus,planum siet,omnia genera,quae in aliis opinionibus recensentur, ad tria optime reuocaripossunt; oe speciatim ad satum qualitatis: sunt itaque alia omnia potivo saluum species ,
quam genera: ut exsequenti dii ιtatione patebit .' Sextapositio, salua, siue quaestiones Ora
84쪽
loriae , ct quaerenda modi,generatim liquendo, sunt tres,quorum Nno quaeritur, an rex sit; αἴ-ιero,quid set, tertio;anuasseu qualisset.Primu, haec do dirina es consentanea communi Rhetorum sententiae: qua , νna vel altera 'Cicero his auctoritare eons Ino. Tullius igitur, licet
iunior in libris quos bi excidi escribit, et sta
te matura in ignos esse ait, quattuor primos flarus fecerit: tamen sapientior se ctus ,sententia mutauit. In primo itaque de Oratore fermone agens de iis, quae in controuersiam veniunt, dixit, quaerisolere, aut1 ctum nesen aut se estractum quale sit: aut etiam quo no ne vocetur : quamuis hoc loco dicat nonnullos addere solere, rectene fam esse videatur. Alibi, quid factum sit, aut fiat, aut futurumst quaeratur: aut quale sit, aut quid vocetur. Item, PVM quidnam es, quod incontroversa, aut contentione verseturun eo, auisit ne, aut quid sit, aut quale si quaeritur. Sit ne ignis, quid sit definiationibus,quale sit, rectiprauis partibus. Sunt nonnulla alia eiusdem auctoris testimonia, qua breuitatisgratia misia facio. Eundem num rum ex Artotelis verbis aliqui hocpacto colligunt . Artoteles rhetoricis diuidit omne o prus,hoc es tractationem in eritate,per quam coniecturam intelligit; ut in quasi ne res,quae
vera dicitur,disputatur in appetenda oefugienda, quibus qualitatis Nim innuit: Ponremo, in
In Parti Ant. Pin. Melch. iunior . Fo
85쪽
De ouaest. Oratorijs. in eiusdem diuersique tractatum, ubi de definiationem , haud obscure indicat; quam tamen alitati x. bi apertius demonstrauit, cum de fiam defensione meminis, Furtum feci,non tamen sacril gium: illampulsaui, at muriam non feci. Quin Lib 3 ς ε talianus, mutata hac in resententia, hoc pam, hunc statuum numerum assignat. Defensori , si quippiam ei obiiciatur, illa occurrit tutissima defendendi sui ratio, factum neget, unde oritur coniectura; se vere O honeste negare non potes, non id quod obucitisi aD octum dicit; unde nascitur definitior denique, se nomen, aut hyeciem mutare non potes, recte factum fuisserit; unde qualitas existit. Illud etiamsupere1 se videtur refugium, ut dicat, sibi non iure actionem intendi, quod ad statum translationis p ii pertinet, qui ad qualitatem reuocatur. Accusa- tori etiam haec eadem intendenda sunt, νr factum probe hoc esse factum, non recte factu, et iure se intedere. ddepraeterea hanc ratioric, ex iis quae adnotauimus collectam: cum aliqua oritur controuersia,Opua essubesse rem de qua ambigitur: eam ubi esse constiterit, sequitur τι quaeratur,quidst: hoc cognito, reliquum est, xtinus emus qualis sit: In primo valet conicis ra,in altero definitis,in tertio confecutio,in qua quaerimus, quid cuiusque rei vim ct natu ram consequatur: quibus cognitis,nihil quaerendum superest. Tres igitur satus em,coniectura
86쪽
vnns, definitionis alter, consecutionis tertius quem communiter qualitatis appellant M'eto-τes: accepto tamen qualitatis uomine aliter, Aristoteles in quarta categoria accepit: cum per qualitatem, nonsolum dictae categoriae naturam,sed omnia intelligant accidentia. Ad eundem num Tum demonstrandum Victorinus
non ignobilis Metor, similitudinem adhibet noinelegantem. Idem, inquit, accidit in cognitione rerum,quod in ectu solet accidere. Etenim , cum longe sicimus,primum quidem videmur aliquid videre, sed an aliquid sit, an factamur, dubitamus. Ubi vero magis accesserimus, et aliquid sepes exerimus, non continuo scimus san sit homo, an equus, an arbor. Postea, cum propim acces us, gratia exempliser*icimus hominem esse; tacite nobiscum quaerimM , si ne peregrinus,an ciuis motus,an ignotus Fropinquus,an alienus:amicus,an inimicus: quib. pesectis, nibit aliud desederamus. Sic in cognoscendis rebus , primo quidem iliud venit in mentem , sit ne omnino illud de quo quaerimus, ut sit ullum ius in rerum natura e deinde hoc explorato, inues are conamur, quae sit eius rei νis, atque natura; ut quidst ira, an quod maxime parti vi utile, vel aliquid aliud, hocmbi per θ exerimus, postremo scire volum F , quatest,an sit tua utile,an necessariu ad remp. conseruandam, alia generis eiusdem. Anm E iiu,
87쪽
ius,coniectura, quidse definitionis,quale, consecutionis , qualitatisve niatus es. Septima positio, tres Ilatua reperiripossunt in omni quaestione tum cognitionis , tu actionis: ct in omnibus caussarum generibua, iudicis, liberationis, ct laudationis. Quoniam, 'Hsupra diximu , nulla est quanto me cognitione ct scieti u quasistim , cum cognoscendi gratia quaerimus: non sissimus, cum notitiam ad actionem referimur: O quia siue in νnοί-
ne in altero genere versemur, Jmper unum extribis statibus su-imus, nihil de re vlla cognosci poteri quod non sit unum ex tribus. Et ut quod docemus exemplis illatiremus, in septima Philippica quaeritur, . pax facienda sit
cum Autonio, hoc est, an sit utile,an honesum, ubi de qualitate inuectigatur. In eadem oratione di putatur, Anpax cum eodem coalescere possi; idqueper coniecturam. At vero in nona in dubium Nertitur, .an esse caussam mortis , si mortem a ferre e an morbo affectum ad legationem obeundam mittere, sit eum vita priuare e quod definitione examinatur. Sit igitur hoc certum, tres tantum esse quaestionumvadus; quorum firmissim: a, in iudici3s es coniecturalis, ue in cialis: Proximus, finitionise posIremus,quesitatis,non tam firmus,quam coeterisses hyeciosis ad defensonem, atque practa-νM. mando autem a qualitate ad definitio
88쪽
nemperuenitur, imbecillam defenso, nec tames defenso, quam mutatio; trans ertur. n. actionis genus. Vt si reus fateretur se rem sacra in loco priuato fusulisse, nec docere potest licuisse, contendere tamen non esse sacrilegium, stafurtum. Sed de his hactenus, qua ad c ex argumentorum solutione manifestoralient. Ad primum, iam in fundamentis diximus,sngulas . priuato quaeniones .reuocato fuisse ad quaedam definita genera, ut de iliis certa dari posset doctrinara . adsecundi , integro fundamento exposuimus id, νnde huius argumenti patet solutio: nihil igitur es, cur aliquid priuatim dicamus. Ad tertium, quaestio ιlla, quae traflatio dicitur, continetur sub qualitate; ut alio loco infra plandus docebitur e propterea non est aliud
genus ponendums. Ad quartum, concedimus Oratorem intemdum quanionem simplicem sibiproponere: sed
tamen, cum ad eam explicandam accedit, singulo eius partes , ad quaIliones coniuncto , qua oo ex tribus generibus continentur, re
Ad quinctum, illa enumeratio es imperfecta,cum nonsolum naturam, sed etiam rei ex Lientiam qua mus. Adsextum, πerum es hoc argumentum, si nostra notitia cum rebus ipsis conferatur: tam E a ratione
89쪽
vatione noIira intelligentia quaedam dicuntur 6se dubia, ct probabilia. Licet ergo quidquid de re quapiam dicitur, sit ex se vel Nemum, vel
falsum: tamen ad humanam cognitionem relatum, dubium, ct probabile dici potes. Sed de hae discultate satis. Afferuntur variae statuum diuisiones . Disputatio V Ι.HActenus huius tractationis materia, uti
litatem, rei subiects nomen, naturam, Omniversa genera eπ0fuimus: nunc quasdan diuisones ex accidentibu s sumpto,generumq; partes nonnullas, de quibuspostea priuatim agendum erit, exposituri sumus. Idque sine vialis argumentationibus, ct auctorum citationi-hus ; ut breuitati consulamus : s quid autem aut dubii,aut varietatis occurret, in ipsispositionibus attingemus . Has itaque de reproposta statuo positiones. Trima positio, quaestionum siue caussarum
duo suntgenera: quadam sunt quae nullam habent conmentiam, quae a Graecis ασυςατα; idekt non conmentia, inflabilia, O inconstantia, ut aliqui loquuntur: quaedam, qua statum admittunt , quae Graece συνεςοτα, id est conmentia, siue constitutionem ct satum habentia nominantur: ut sunt omnes illa quaIliones,
90쪽
eaussae , quae in iudicium venire possunt, quas Orator defendendas potvi suscipere: illa inquam in quibus accusator, O defensor habent Ῥbipedem figant, ct ad repugnandum insistat.
Triorisgeneris controuersia, ut Diuus Augu- sinus ait, caussa nomen non merentur, cum non
consistant: de quibus multi multa scribunt; nos breuiter perspicue omnes harum caussarum modos numerabimus; plura qui volet, Diuum Augustinum libro de principiis, Hermogenem, Chirium, or Trapexuntium in re parum utili consulat. Harum quasionum modos quattuor numerauit HermagoraS, Hermogenes octo fecit , alij etiam plures; quos nunc recensebo, si prius uniuerse dixerim, eas quaeniones esse in- conmentes,qua vel intentione, vel depulseone carent, vel aeque utranque habent. Depulseone destituuntur, quae sunt per se nota, qua is communi sensu posita sunt, aut opinione Oarte; νt Deum esse colendum,mtu vis uis partibus maius. Intentione similiter, quae sunt contra sensum,contra opinionem, contra naturam, O rumor : qua turpem, impudentem ct indecoram habent intentionem, quae caussarum genera ideo cognoscenda sunt, velut ea caueamus, vel se in ea inciderimus,quid nobis sciendum sit, videamus. Primum harum caussarum genus Graece diacitur μον μερο , uti κατά ἐπερομερHν, Latine να 3 νnimem MeIeh.