Dantis Alligherii Divina Comoedia hexametris latinis reddita ab abbate Dalla Piazza vicentino

발행: 1848년

분량: 458페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

131쪽

76 , INFERNDRUM XX. Omnibus horrendum clamantibus: Quo ruis, eheu l35 Quo ruis, AMPHIARAE, quid hic insecta relinquis Bella' Sed ille tamen non destitit ire profunda In loca, ubi Minos delapsum quemque revincit. ΑSpice, ut ex tergo pectus sibi fecit; ob illam

Caussam, qua voluit nimium res ante videre

M Respicit, atque viam modo cogitur ire retrorsum. Aspice ΤIRESIAM, qui mutavisse siguram Fertur deque viro laetus modo semina, dein vir, Cuncta sibi vertit membra: ast iterum ante bacillo Nexa simul duo serpentum huic caedenda suerunt 45 Corpora, quam plumas poSSet revocare Viriles.

Sed qui, pone legens hujus vestigia, tergo Ipsius sese ventri seri obvius, ille est ARUNS, qui quondam se in montibus abdidit altis

Lunae, ubi suppositus Carrarius accola runcat. 50 IIuic tectum spelunca fuit de marmore cano, Unde ingens patuit speculanti pontus et aether. Quaeque tegit mammas, quas non est cernere nobis,

Crinibus effusis, pars illinc quaeque pilosa Cui patet, est MANTO, quae plurima regna petivit,bb Dein, qua me genetrix peperit, se in Sede locavit: Quare pauca libet, te aures praebente, referre. Haec ubi persolvit defuncto justa parenti, Passaque Servitium est quae olim cunabula Baccho Urbs dedit, ipsa diu fuit errabunda per orbem. 80 Illic, Italiae sormosa ubi panditur ora, Infra Alpes lacus est, qui te, Germania, claudit

Τirolum super, et Benacum nomine dicunt. Per mille et plures hunc credo crescere ri VOS, Gardam inter Camunosque et nubiferum Apenninum, 65 Atque undam intumuisse, lacu quae stagnat in isto. In medio locus est, quem dux gregis, atque magister,

Sive Tridentinus, seu qui te, Brixia, seu qui Te, Verona, colit patriam, describere p0SSet,

132쪽

lNFERN0RUM XX. IIIIoc ubi iter tereret. Piscaria, pulchra poten Sque 70 4ra, . opere egregio sortis, Sedet, obvia genti Borgo meae obsistens, et Si quid sorte moveret Brixia. Ubi circum plus ripa inclinat, oportet Et lota unda cadat, quae Sese tu gurgite VaSto Benaci haud capit: haec labens per pascua laeta, 75 Nomine Benaci posito, sit Mincius amnis, Donec Acrovenium delabens exilit amplum Eridani in gremium. Spatii nec conficit unda Longum, nam lamam ossendens, spatiatur in ista; Inde palus oritur, quae aeStivo tempore Saepe 80 obfuit. Hinc ubi transgressa est illa aspera virgo, Atque oculis inter limum undique circumspexit

Culturae experteS agros, nudosque colonis; Ut cuncta humanae fugeret commercia vitae, Illic cum turma servorum restitit, artes

M Tractatura suas, vixitque et corpus inane Deseruit. Tunc turba virum dispersa per agros Convenere, locumque simi munimine cinctum Elegere, urbemque his ossibus impendentem ConStruxere manu, cui Ma Tv1 nomen ab illa, 90 Quae tum prima locum legit, sine sorte reman Sit. Hanc olim major celebrabat copia vulgi, Ante nimis stolido quam subdola verba dedisset LavDENSI ALBERTO PINNAMON ; quare ego vellem Hoc te praemonitum, ne, Si. quis sorte paternae 95 Diversum genus esse urbis confingeret, ullum Commentum fraudet quae vere dicta notasti. Tunc ego: Praeceptor, dixi, sic certa locutum Te reor, atque si de Sic res narrata potita e St. Ut mihi restinctus foret altera sabula torris.100 Ai quae procedunt, mihi narra examina gentiS, Si qua tibi ante oculos occurrit digna notari

Umbra, id namque unum nostra Stat mente repostum.

Tum dux: Ille, genis, inquit, cui prominet hirta

133쪽

78 lNFERN0RUM XXI. Barba, nigris assus a humeris, fuit incola terrae I 05 Tempore, quo se tota viris sic Graecia vidit

Nudam, ut per cunas Vix corpora pauca manstrent.

Dicitur hic augur, socio CALCHINTE, suisse Sortitus tempus, quo primum incidere funes Aulide las esset; quem nostra tragoedia cantu 110 Sublimi vocat LunYPYLυM; nec scire negabis; Nam tibi, quanta suit, lecta est ac tradita menti. Ille alter, laterum sic pauper, Sco Tlcus ille est, Cui MicuAEL inerat nomen, qui ludere fraudes Vere doctus erat magicas. Agnosce BONATTII 15 GuinuM atque. AsDENSEM. Supero quam vellet in orbe Et corium tractasse et contortam pice stuppam lAt frustra hunc facti modo poenitet. Aspice praVas, Quae digitis dicuntur acum radiumque columque Excussisse suis, et Se voluisse vocarii 20 Vates, carminibusque herbisque et imagine inani Usae. Sed jam tempus erit discedere; et ecce Chain ac spinae bifidae confinia sphaerae Ima tenent, undam et tetigere sub Hispalis ora. Et nocte hesterna jam pleno fulserat orbet2b Luna ; etenim meminisse potes. tibi noxia quando Non fuit, ingresso silvae loca nigra prosundae.

Haec ille. . Interea sic santem ego pone Sequebar. .

a XXI.

Sic ponte ex alio atque alio, diversa locuti. Quae mea non ducit comoedia digna relatu, Venimus ad culmen. Placuit tunc sistere gressum ' Visuris barathrum bulgarum immane malarum. b Quod remanet, vanoque alios conamine questus; Et loca conspexi miro sussu Sa nigrore. Sicut apud Venetos, ubi stant navalia bruma Canente, ebullit pix nigrans. apta tenaci

134쪽

lNFERNORUM XX l. 79Glutine re Staurare rates, queis membra satiscunt, I 0 Tempore, quo nequeunt pelagus tentare protervum; Proque laboro viae navem struit iste novellam, Ille peragratae longum vada caerula cymbae

obturat costas, proram ille repercutit, ille Puppim, remos ille polit, tenet iste rudentes, 15 Vela minora alius, majoraque carbasa sarcit: Sic, non vi si ammae, divina at numinis arte Illic servebat pix densa atque undique ripam Con Spergens visco. IIanc potui modo cernere, in illa

Non potui, praeter Spumas, eum turgida ab aestu 20 Tota insurgebat, donec compresSa Sederet. Hoc ego in obtutu cum lumina fixa tenerem Dux: Caveas, cavea si inquit, meque inde retraxit, Pes ubi constiterat. Tum verti lumina retro,

Non secus ac sibi qui sero vidisse videtur , 25 Quae novit fugienda, timor cui protinus artus Debilitat, quem visa fugae dare terga morantem Non faciunt; et post aspexi Daemona nigrum Summa ascendentem scopuli fastigia cursu Praepete. Et, heu, quantum seritatis in ore serebat l30 Quam mihi visus erat furiis agitatus acerbis, Expandens alas, et vix tangens pede terram lAlte assurgentem huic humerum, qui erat a Sper, acutus, Damnatus quidam coxis onerabat utri Sque, . Isque pedum huic nervum violentius ungue tenebat. 35 Nostri custodes pontis, socii unguibus acres

Clamabat procul, ecce hic e senioribus unus De SaNcTA ZiTA: Sontem supponite, post hunc PrensuruS reliquos mox ipse revertor ad illam Terram, his magnifice popularibus exornatam. - 40 Quisque etenim, excepto BONTGno, est sallere doctus: Namque per hanc minime sit maxime, ubi imperet aurum. Atque isthuc projecit eum, perque ardua duri Flexit iter scopuli, nec dempto lane molossus

135쪽

80 INFERN0RUM XX l. Unquam tam rapido suris vestigia cursu 45 Pressit. Is et mersit seSe, atque humerum extulit inde; Quique hostes nigri stabant sub rupe latentes,

Clamarunt: Nil hic Divae lacit inclita imago:

Hic aliter nandum est, quam ubi friget SAEcuLus unda: Et nisi vis nostris laniatos unguibus artus. 50 Ferre, superjecta pice desine velle levatus Plus aequo eduxisse caput. Dein millibus uncis Arripuere Simul miserum, sic ore locuti: Hic te submersum in numerum jam ludere oportet, Laeva ut furtive utaris, si copia detur.55 Non aliter famulata coquis plebs uncta jubetur

Uncis exstantes carnes demergere alieno.

Optimus at ductor: Ne quis te advertat adeSse, Inquit, po Si scopulum, unde aliquid sperare latenti Praesidii possis, jaceas depreSSus, et unquam 60 Ne timeas, quidquid milii triste parare videbis

Daemonas; haec alias etenim mihi nula suere Experto hanc pugnam. Deinde ulteriora petivit Pontis, et ut Sextae tetigit confinia ripae Labra, animis opus huic fuit uti, et fronte minarum 65 Secura. Quantus sui or urget, quanta procella

Irarum rabida ora canum rapit, agmine facto, Adversus stantem, Subito quem poScere egeStasHortatur panem: tantus sub ponte latentes Impetus egressus custodes egit in illum,70 Undique circumseptum armis, atque omnibus uncis Queis ait inclamans: De vestris nemo Sit acer, Atque prius noStros quam vester ceperit artus Uncus, de veStris coram sese elserat unus; Ac si tantus amor caedendi eSt, tum rotet arma.

75 Clamavere simul cuncti: Malacauda propinqueti Quare unus subiit, dum constitit altera turba, Mincia denique adiens, Quidnam velit ipse rogavit. Num, Mala cauda, putas huc me veni SSe, - loquelaS

136쪽

lNFERNORUM XXI. 8 IIIas dedit ore sophus, - securum, atque omnia contra 80 Τela tuae turmae tutum sine numine rerum Cunctarum domino, latove jus ante benigno Me sine tendere iter, nam vult suprema poteStas, Ipse oculo alterins regna haec teterrima monstrem. Tum sic huic animi cocedit fiducia, ut uncum . 85 Concidere ante pedes sineret, socio Sque juberet Abstinuisse armis. Me vero hac voce Vocavit Dux meus: O tu, qui latitas sub rupe cavata Compressus, reser huc reditum formidine pulsa. Quare mox veni egressus. Tunc adstitit ante 30 Tota inimica cohors sie, ut mens icta pavore

Desceret, metuens ne auderent frangere pactum.

Sic pedites vidi pallentes ora timore,

Cum pacti exirent Capronae ex moenibus arcis Et tot conspicerent armorum millibus hostes 95 Contra se accinctos. - Accessi corim re toto Ductorem propius, nusquam mea Iumina ab ore

Detorquens horum, mihi non jucunda serentum. Alternis uncum declinans quisque fremebat: Vis uropygium huic tangam' cui caelera turba:

I00 Sane, ait, experiare, an sit penetrabile telum. At qui ductorem interea sermone tenebat Daemon prosiliens: Λbsiste, absiste moveri,

Scarmatio, dixit; dein nobis edidit ista:

Hunc propter scopulum ulterius procedere non est; I05 Arcus enim sextus jacet a landamine totus Excisus. Sed pergere iter si certa voluntas Vos seri, hoc antri summum Superate cacumen: Hic prope prona viam vobis dabit altera rupes. Sub lucem hesternam, quinta paulo amplius hora II0 Post hanc, et bis sena prius quam saecula coelum, Senosque undecies expletis orbibus annos Vertisset, rupta ista via est. Modo de grege nostro Hos mitto, ut videant, num quisquam emergat ad auras

137쪽

iNFEnN0RllM XXII. Furtim; vos comites his addite. sed timor absit; . t i5 Non hi corda gerent in vos truculenta ministri.

Calcabrina, adsis, Cyni sarpagus, Alic chine; Cuin Cynimega adsit Ciriatius dente timendus, Inquit, bis quinos duc, Barbacrispe . Sodales, Tuque, Draghignacci, simul, et Libi cocche, propinqua; i 20 Farfarulus se addat, nubicusque furore protervus. Jam speciale simul picea serventia spuma Stagna, hos que incolumes ripam mihi ducite ad illam. Quae superimpondens aliis tota incubat antris. Heu mihi, quid video, praeceptor pectore vocem I 25 Hanc rupi, quaeso, nullis ducentibus, istud Suscipiamus iter soli, Si semita nota eSt; Namque duces mihi non posco. Si mente sagaci es, Ut prius; anne vides, ut frendunt dentibus atris, Utque supercilio minitantur pessima nobis i 30 Is mihi respondens dixit: Iam mitto timorem; Ηos sine pro lubito ringi. Nam signa per ista Elixos pavitare jubent sua damna dolentes. Illi iter ad ripam versi flexere sinistram; Verum quisque prius linguam sibi ilentibus arctet 35 Presserat, adversus ductorem his nutibus usus;

Atque erat huic tibicen, qui inflaret classica, podex.

Iam vidi ipse equites discurrere, et ordine inire

Certamen Seseque pares ostendere in armis, Saepe fugae tergum nudare et quaerere tuta. Vidi excursores in vostram irrumpere terr3m,1 O ARETitrii, et latronum more ruentes Ludere quosdam armis, pugnae et simulacra cieri

Nunc cornu, modo Campani tinnitibus aeris; Tympana pulsa aderant, ea Stelli S edita signa. Instrumenta domi inventa atque aliunde petita:

138쪽

10 Nec mihi jam audita est adeo praepostera bombo Fistula, ubi pedites equitesque accedere vidi;

Talia non terram, aut stellam monuere carinBS. Indicia. - Interea sic agmine Daemoniorum

Bis quino cincti heu comitatus essera turbati II Nos molimur iter nostrum. Sed templa petenda Cum sancto veniunt, et cum lurcone tabernae. At mihi pix animum totum retinebat, ut hujuS Bulgae introspicerem penitus claustra omnia et omnem Circuitum, nec non gentes, quas aeStuS adurit. 20 Non secus ac signum delphines tergoris arcu Dant nautae, ut caveat properetque reducere pinum: Sic quandoque aliquis, captans lenimina poenae Dorsum ostendebat de sontibus, atque Sub aestu Spumarum piceo celabat fulguris instar. 25 Ac veluti ranae stant fossae in margine aquo Suora objectantes, pedibusque et corporis omni Pario latent: haud dissimili ratione modoque Undique damnati stabant. Ut adesse videbant Iam Barbacrispum, retrahebant ilicet artus 30 Sub spumam. Vidi, et me nunc quoque concutit horror Cunctatum quendam, sic, ut sorte accidit, una Cum rana e giens elabitur, una moratur; Quique aderat propius contra Cunisarpagos isti Glutine coneretos crines convolvit, et ipSum 3b More lutrae extraxit. Cunctorum ego mente tenebam Nomina, ubi lecti suerunt. nam quemque I OtRVi, Et qua quisque alium Vocitasset voce, Sciebam. Injicito huic ungues, Rubicas, simul ore fremebant Tristes, donec eum glubas. - Τum talia sudi: 40 Si licet, o sapiens, fac quaeras, qualis et unde Sit miser hic, manibus quem sors objecit acerbis Hostilis turmae. Τum dux accessit et illum Scitatus, . quis sit. tulit haec responsa: Parentes Me NAVARENfEM civein genuere, deditque

139쪽

INFERN0RUM XX ll. 45 Mater Itero servum perverso me Patre natum, Qui bona cuncta domumque suam male perdidit, et se. Deinde aulam accessi, regnum moderante benigno THEBALDo, atque isthic studui me dedere technis, Pro quibus hoc poenas cogor persolvere in aestu. 50 Sed qui ore exstantem parte ex utraque gerebat, Sicut aper, dentem, Ciriatius ungue rigenti Hunc docuit, quam artus laniaret vulnere acerbo. Inciderat seles inter, mala Saecula, SoreX. Hunc Barba crispus complexus utrisque lacertis :bb Quisque, ait, absistat, dum surca ipsum male mulcol Deinde ad doctorem conversus, talibus insit: Si quid scire optas ultra, scitare, priusquam Hunc alius perdat. - Reliquos ergo incipe sontes

Dicere, doctor ait; num quemquam sub pice nosti 60 Ex LATin Is contra respondit: Nuper abi vi A quodam, vestris qui non procul abfuit oris;

Sic ego nunc una tegerer, nam haud cogerer unguem Horreris aut uncum. At vero Libicoccus ad ista:

Hunc, dixit, tulimus nimium; et surca arripit ulnam; 65 Cumque ita saeviret, fractum tulit inde lacertum. Aspra Draghignacci voluit manus insima crurum

Prensare; at circumspiciens stetit ore severo Qui praeerat. ΡοStquam paulum represSa quievit Turba, moram abrumpenS praeceptor Voce rogavit. 70 Vulnera adhuc sua spectantem: Quisnam ille vocatur,

A quo digressum te dicis tempore tristi,

Oras ut caperes - GOMITA est nomine, Frater Ille ex GAL Luna, vas omni fraude resertum;

Prae manibus qui habuisse suis hostilia fertur 75 Arma parata suum in dominum, sed, qui illa gerebant, Hostes pro facto hunc laudant; nam pondere captus Auri, ut et ipse inquit, passus suit ire solutos. Non fuit hic humilis fraudator, at ordine Princeps. Utitur hoc Micu EL Logo durum patria ZANcBEN

140쪽

INFERNORUM XX ll.

80 Quem vocat), atque istis nec vox nec lingua loquendo De Sardis unquam lassa est. Ast heu mihi lassol Aspicite hunc alium frendentem. Dicere averem Ulteriora, sed hunc metuo, ne SaeViat ungue. Tum magnus princepS, ut vidit torva tuentem 85 Farfarulum, atque artus pavido laniare parantem: Accede huc, mala avis, dixit. Τunc territus ille Sic sari pergit: Si rursus corde cupido Fert lantes audire, et coram cernere vultus Τnuscos, quosque PADI una atque altera ripa tenebat so Cives, arcessam; ast exercitus unguibus acer Cesset, ne ultores metuant. Hic ipse sedendo, Nomine pro unius, qui sum, hinc exire jubebo Septem, cum, Sicut mos eSt caput emittentum, Sibila nota dabo. Audito sermone, levavit 95 Rictum quassavitque eaput Cynimega locutus Sic: Audi technam, quam secum versat, in ima Ut se dejiciat nostri securus. - At ille, Multorum dives laqueorum, talia contra: Egregiis vero technis instructus abundo, 100 Bespondit, majora meis cum damna procuro. Sed non usque adeo mens perstitit Alicchini, Atque alios contra dixit: Si stagna subibis, Non cursu incurram, alarum Sed utrumque movebo Remigium, pice torrentes instans super undaS. 10b Linquamus collem, tibi sit tutamine ripa: Num tu plus valeas, an virtus noStra, videre est. O tu, qui legis ista, novum nunc accipe ludum. Quisque oculos alio ex Scopulo convertit, et ille Primus, qui hanc mentem est magis aversatus acerbe IIo Tum Navarensis conamen tempore Sumens Sat scite, pedibus terram pulsavit, et uno Ictu oculi assiliens, stagnum se iniecit in imum, Ac se subduxit meditanti atrocia turbae. Hoc casu confossi omnes; verum acrius ille

SEARCH

MENU NAVIGATION