Scripta historica Islandorum de rebus gestis veterum borealium, latine reddita et apparatu critico instructa curante Societate regia antiquariorum septentrionalium Historiae Hakonis Hakonidae, pars ultima

231쪽

victori in victos relictum. His gestis ad aliud

castellum exercitum admovet idque ObSidet, easdem atque superioribus conditioneου proponenS. Hi autem responderunt: cum audiverimus veStrae dominationis potentiam, quamque sinistra sortuna utantur, qui veΝtro imperio reSiStant, prudentiorem quam finitimi rationem ineundam du-Ximus, nos in poteStatem vestram dedemus intrandique castelli potestatem faciemus. Qua conditione libenter accepta Olavus, portis patefacti S,

castellum ingressuS est. Τum vero OmneS principeS ac proceres univereaque multitudo conglobari, magno servore inter se cohortari, neminem,

sive amplioris sive inferioris conditionis, salvum evaSurum denuntiare. Quibus animadversis insidiis Olavus, cum se undique invicta multitudine circumfundi sentiret, in partem aliquam muri Se-

mat: unam nobis, inquit, Spem salutis reliquam esse video, ut de muro deScendamus, quod sacere primus adgrediar, et vos deinde desilientes excipiam; et periculo carebit res, cum limosa arena subsit. Inde ipSe desiluit, saltuque citra periculum laeto, Suos adhortatur, ut Se praeeuntem sequantur, neu altitudine deterreantur. Sic fecerunt, de muro desiluerunt, atque omnes ejuSauxilio incolumes servati Sunt. Quo facto universi castellum obsident, tamque acrem impetum faciunt, ut murum vastis aperturis perfoderent; mOX Omnes irrumpunt, quo sacto acre proelium non absuit. Jam acerba perfidiae memoria Stimulati, ObSeSSOS Sine ulla clementia tractant, Omnes ad unum interficiunt, Omnes fortunas diripiunt, castellum diruunt postremoque incendunt. Hac parta victoria Olavus reversuS, reginae aurum, argentum exindasque ros pretiosas attulit.

232쪽

Vulgaris opinio est, lioc castellum ab Olavo ob-SeSSum, in quo cum Sexaginta Suorum inclusus insidiis a castellanis circumventus est, Jomsburgum castellum Jomenseὶ suisse. De reste olavo. s. Cum Olavus tres hiemes in Vindlandia consumsisset, accidit, ut regina subita morte obiret. Quae res Olavo ingentem dolorem attulit, ut hunc casum non sine permagna animi aegritudine ferreti Quo acerbo vulnere perculSum satietas illius regni administrandi cepit. Quod cum tam egregie gubernasset, ut ab omnibus incolis summopere diligeretur, tamen non eo magis dolorem animo expellere potuit. Itaque copiis ad

peregrinandum comparatis, sperans, Se ita celerrime doloris, quem accepisset, memoriam deponere poSSe, iii Russiam proficisci statuit. Cum in Daniana venisset, navibus egressi in terrameScenderunt, et, ut seri consuetudo, praedationem pecuariam secerunt, magnumque pecudum numerum abegerunt et ad litus compulerunt. Collecti incolae magna cum multitudine eos Sunt insecuti. Illi ingentem hominum multitudinem magno cum armorum apparatu sese inSequentem

conSpleati, naveS suga petierunt. Qui longius in terram egressi, magno adhuc itinere ad naves reliquo, cum hoSteS adeo adpropinquaSSent, ut ipsis vestigiis inhaererent, ad silvulam quandam, perexiguum mali effugium, pervenerunt, eoque progrediebantur, quo loco eos potiSSimum aliqua Silvae umbra tegere posseL Hic Olavus: scio, inquit, Deum, caelorum gubernatorem, potentem eSSe, atque audivi, esse ei infiigne victoriae, cui magna vis insit, crucem appellatum. Hunc igitur ipsum invocemus, humi suppliceS prοStrati, ut nos libereti Sumtos duo ramulos decussatim

233쪽

nobis superimponamus; omnes idem faciatis, quod memet facientem videritis. Ita secerant: humi

prostrati sumtos duo ramulos in formam crucis sibi superimposuerunt. Mox hostes cum tumultu ac clamore ad silvam venerunt, Seque, quoSpaulo ante vidisKent, manibus prehensuros Sp rarunt; atque jam in eos incurrerunt pedibusque conculcarunt, neque tamen invenerunti Sic eon signum crucis, adjuvante domino Jesu Christo, protexit, ut, qui antea paene in manufi hostium incidissent, ab eis non animadverterentur. Quo viso OlavuΗ ac Sui exsiliunt, naves petituri. Quoκ cum hostes animum advertiment, iterum eos persequi coeperunti Neque tum ullum aliud refugium habebant, quam ut in plano campo decumberenti Neque tamen eo minus divino auxilio servati sunt, hic enim accidit tam miraculosa res, ut in plano campo jacenteS a quaerentibus non cernerentur. ΗοStes, loco quam diligentissime fieri potuit explorato, neminem invenerunt, iterum- qne sine ullo honore aut victoria rece erunt. Sic saneta crux Olavum non minuS in plano campo, quam in densa Silva a periculo liberavit Inde Olaviani ad naves profecti, Deo pro dato effugio gratias egerunti

De somnio restis Olavi. 0. Post haec Olavus classem solvit, cursumque Orientem versuη in regnum Gardorum direxit, ubi ab rege et regina liberalissime exceptus hiemem transegit. Hic aliquando ei memorabile visum objectum est: apparuit ei ingenAaliqua rupes, quam altius aScendere, donec in Rummum pervenisset, Sibi visus est, mox se in aethera Rupra nubes tolli: sublatis oculis, loca eximia et amoena videre hominesque lucidos ea lora incolentes: ibi dulcem sentire odorem, omniS-

234쪽

que generis amoenOS floreS animadvertere: visa ibidem gloria illustrior, quam cujus imaginem mente et cogitatione conceptam verbis exprimere posseti Τum vocem audivit sese allo litentem: audi tu, in quo boni hominis indoleS est, nunquam enim deos honorasti, nec ullum eis cultum exhibuisti, sed contumelia eos africis; idcirco tua facta aonis et frugiferis rebuS cumulabuntur; verum tamen multa tibi adhuc desunt, ut his in locis manere tibi liceat, aut dignus sis, qui hic in aeternum vivas, eo quod nondum creatorem tuum cognoScis, et qui Verus Sit Deus, ignoras. Quibus rebus auditis, vehementer perterrefactus: quis eS, domine, inquit, in quem credam 8 Vox respondit: in Graeciam proficiscere, ibi tibi nomen domini, Dei tui, annuntiabitur; cujuS praecepta Si observaris, aeternam vitam et selicitatem consequeriS, rectaque fide imbutus, multos alios ab errore ad Salutem reduces, te enim DeuS constituit, qui inultaS nationes ad eum convertas. Quibus rebus visis et auditis, de rupe descendere cogitavit; descendens vero loca conspexit sormidolosa, flammarum et cruciatuum plena, insuperque lamentabilem fletum multuque horrenda exaudivit; hic complures, et amicos et principes, qui in idola crediderant, agnoscere Opinatus est, atque intellexit, cruciatum illum regi Valdamari et reginae paratum manere. Qua re tantopere commotus eSt, ut, Somno Solutus, totus lacrimis maderet et magno cum timore evigilaret. Post haec Olavus exercitum Suum ad abeundum Se accingere jussit: jam enim in Graeciam navigare statui. Sic faciti Secundis usus ventis in Graeciam pervenit, ibidem illustres et bene fideles sorthodoxos doctoreg invenit, qui eum nomen

os alla phdgar, et ortinis silvae, putavi legendum taut ve tendum, ut si seriptum. esset - αIIa oona r.

235쪽

domini Jesu Christi docuerunt. Sic imbutus est ea fide, quae ei antea in Somnis praenuntiata sui LDein egremium quendam epiScopum nactus, ab eo petiit, ut Se Sacro baptismo, cujus jam diu cupidus suisset, initiaret, ut christianorum hominum communitate uti liceret; quo factum est ut prima signatione initiaretur. Dein episcopum oravit, ut sectim in RuSSiant prosectus nomen

Dei ethnicis gentibus praedicaret. Quod iter

epiΝcopus Se Succepturum pollicitus est, si ipse una proficisceretur; sic enim ipsum regem aliosque procereS minuS reStituroS, si pro virili adjuvaret, ut aliquis inde fructus redundare, divinaque ecclesia chrifitiana incrementum caper posset. Itaque Olavus discessit, et in Russiam reversus, liberaliter, ut antea, exceptus est. Hic aliquantum temporiS commoratuS, SaepiuS regem et reginam commonefacit, ut, prouti eis conveniat, faciant: morem esse multo belliorem, fidem habere vero Deo et creatori, qui caelum et terram, OmneSqtie reS, quae eis inSint, fabricatus sit. Etiam ostendit, quam male conveniat viriS potentioribus, tantis inerrare tenebris, ut Deum credant, quod nullum praestare auxilium possit, omnem- qtie in id operam et studium collocent: et, quae vestra est sapientia, intelligere potestis, vera esse quae praedicemus. Nec unquam desistam, veram fidem et Dei verbum vobiη commendare, ut Duetum Deo omnipotenti ferre possitis. Sed rex, etsi diu resisteret et contra diceret, ne morem suum et deorum cultum abjiceret, tamen Deo

benigne adjuvante intelligere potuit, multum interesse inter religionem, quam ipse haberet, et eam, quam Olavus praedicareL Saepe

quoque disertis verbis commonitus eSt, errorem esse a sacrificii ' prosectum et a Sana ratione

alienum, quod antea credidi SSent, christianorum

236쪽

vero religionem et meliorem et pulchriorem eme. Atque accedente salubri reginae Oratione, qua, Deo benignissime adspirante, rem Commendabat, factum eSt, ut rex cum omnibus Suis Sacrum baptismum rectamque fidem admitteret, omneSque

ejus loci incolae christiani redderentur. Quo laeto Olavus iter inde paravit, magna jam de eo

fama, quacunque iter saceret, percrebescente, nousolum per imperium Gardorum, sed etiam in partes Orbis terrarum SeptemtrionaleS. Quae iu- Signis fama praeclaraque facinora, ab eo quotidie patrato, jam tum Septemtrionem Versus usque in imperium Norvegi cum pervagata Sunt. Do reste olaNO. 11. Commemoratum est, Olavum narrati nes aliquas audiuiesse de egregio quodam Viro,

qui in insula quadam Syllingis dicta, parvo Spatio ab Hibernia distante, habitabat. Ιs excellenti facultate et Spiritu divinandi omnipotentis Dei Ornatus erati Ad hanc insulam Olavus classem suam direxit, tum sex ducens naves. Sed vir ille, qui in insula erat, Sua sapientia de eorum adventu praemonitus, omnes qui aderant monachos, Splendide ornatos in litus descendere jus- Sit, Omnes Sanctorum reliquias praeserentes. Ibi complures erant monachi, clerici, divinique ministri, omnes splendidis palliis ornati. ΗΘ primo mane accidiL Εοdem ipso tempore Olavus in terram egrediens, magnam hominum multitudinem ad mare descendentem conspexit, sole pretioSailla Serica coccinea collustrante. Quos cum frivus pacate iter sacere animadverteret, classiarii obviam eis procedebanti Congredientes Olavus comiter salutavit. Abbas vero ille insulae praefeci erat. Qui postquam alteri alteros hilariter exceperant, abbas sic verba iacit: brevi anteliae

237쪽

praemonstratum mihi Pst, qui sis, et qualis suturus; et ideo veni, ut te veram fidem docerem, nomenque domini Jesu Christi annuntiarem, bapti Sinumque, quo ipSe omneSque, qui per tuam

praedicationem recte credent, Salutem unice Obtinebunt. Dein ei verbum Dei annuntiare coepit, multaque de omnipotentis Dei benigne lactis exposuit. Quo facto Olavum Omnesque comites ejus baptigavit et Sacro sonte consecravit. Deinde in eadem insula commorati sunt, donec VeSteS baptismales deposuerunt, et quotidie in sacris disciplinis confirmati sunt; ibidemque Olavus multas res percepit, eodemque viro deprecatore a Deo impetravit, ut multarum animarum illuminator esset. Dein suis veniam dedit, ut itinera mercatoria in quascunque vellent partes, sacerent, praecipiens, ut in Angliam reverterentur, priuSquam ipse inde discessisset. Qua data venia hi mercandi cauSa excurrerunt, Olavus vero classem in Angliam direxit. Quo cum venisSet, relatum Budivit, dynastam quendam, nomine Sigurdum, Nor-thumbriae imperare. Eo Olavus cursum contendit, et ab alto delatus per Sinum quendam magna arte enavigat. Jam tum dynasta, ab expeditione piratica redux, cum clasSe trium navium in sinu stabat. Hi conspiciunt splendidas illas naves egregio cursu ferri, et in eis pulchros viros et Splendidissime ornatos, in quibus unum multo proceriorem et pulchriorem, quam antea vidissent; is purpureo vestitu amictus pulcherrimam navim gubonabat; jamque naves litori adpropinquantes, quod vela demissa erant, in portum nudis malis ferebantur, cI Siariis portum alacri remigio petentibus; quo capto tentoria figunt et res suas componunt. Quorum Strenuitatem admiratus dynasta, ab illustri illo viro quaerit, qui sit et undo adveniat. Ille se Alium opulentum nominari mer-

238쪽

C. 11-12. HISTORIA OLAVI TRYGGviI PILII. 227 catoremque esse profitetur: nos autem omneSe regno Gardorum advenimus. Neque diu inter Se collocuti erant, cum communione facta navQSac milites consociarunt, praedonibus maritimis,

Iatronibus et infestis populis, qui multis locis amplas Sibi possessiones subjecerant, arma illaturi. Quos ut omnibus nervis ac viribus exStirparent, inter SP paciScuntur.

De Hahone et Alio. 12. Εο tempore, quo Olavus I ryggvii filius

et Sigurdus dynasta societatem inter SQ secerunt, Oito imperator, dictus Rufus, Saxoniae et Peliolando praefuit. Hujus duo dynaStae memorantur, quorum alteri Urgoti latus nomen, alteri BrimiΝ- ar, auctoritate insignes. Imperawr Otto votum vovit, Se christianam religionem, antequam tres hiemes praeteriissent, in Dania introducturum. Id temporis rex Haraldus Gormi filius Daniae imperavit. Ηakon vero dynasta Sigurdi filius, ex quo Haraldum Λurosum dolis circumvenerat, auXilium regi Haraldo Gormi filio, si regnum ejus defendendum esSet, Secundum pacta conventa ferre tenebatur. Interim Oito imperator copias comparat, Daniam invasurus. Quo cognito rex Haraldus, missis in Norvegiam legatis ad Hakonem dynastam, ab eo petit, ut Sibi auxilio veniati Hic celerrime cum classe centum et viginti navium in Daniam proficiscitur; ille et Haraldus rex conveniunt, consilia conserunt: convenit inter eos, ut copias contrahant. Itaque adversus imperatorem proficiScuntur. Committitur praediuin: multi utrinque cadunt. Τandem imperator cum suis copiis sugam capessit. Qui cum ad naves veni SSet, hasta, quam auro bracteatam totamque

Puto intelligi regionem Circumpadanam, sive in universum Galliam eisalpἱnam, voeemque Pelta h. l. a Pado deflexam esse.

239쪽

cruentam manu tenebat, in mare demissa, Deum contestatus sic verba fecit: cum iterum in Daniam Venero, aut efficiam, ut Dania christiana reddatur, nut ego hic mortem oppetam. HiSgcstis in Saxoniam reversus est. Rex autem Hara Idus et uakon dynasta ingentem aggerem, qui munimentum Danorum appellatur, per tranS- VerSam terram ab ostio sinus Si eici ad 2Egidο-ram ducendum curarunt; quo facto Hahon dynasta in Norvegiam rediiL Imperator Otto histribus hiemibuA ingentem exercitum contrahit, multoque quam antea majorem habens copiarum numerum in Daniam contendit, Suis quoque dynastis comitatus. Quibus rebus cognitis rex Haral-dus legatos iis Norvegiam misit ad IIahonem dynastam, auxilia petitum. Hahon dynasta, intelligens,

quanto in discrimine res sit, mandato regis celeriter parendum ratus, magno cum exercitu in Daniam proficiscitur, duodecim viris comitatus regem Haraldum convenit. Cujus adventu laetatus rex: jam copiae tuae, inquit, arcessendae sunt. Cui dynaSta: antequam haec sant, aliquot verba internos commutemuS: me ipsum conciliorum participem sociumque expeditionis, nec non hOS duodecim viros, quos nunc mecum habeo, jure po-Stulare poteS; nam antea una vice, quemadmodum inter noS pacti SumuS, cum auxiliis adveni. Hoc quidem Verum eSt, inquit reX, verum Spero ictfacturum, hae copiae mihi ut usui sint I akondynastia: ejus rei in nostros potestatem non habeo, qui quidem me meumque regnum defendere, at neutiquam pro tuo regno pugnare Sui

officii ducant. Quid tu tuique mereri velitis,

inquit rex, ut mihi auxilium seratis In eam rem una proponitur conditio, inquit dynasta, ut Νοrvegis Omnia vectigalia remittas. Quam conditionem Si recumbis, omnis quae huc convenit mul-

240쪽

titudo, praeter me et duodecim illos viros qui

nunc hic adsunt, domum revertetur. Τum reX: vere praedicari poteSt, te omneS homines consilio ac prudentia circumvenire; nunc enim mihi duae ancipites conditiones offeruntur. Rem sacperpendas, inquit dynasta, nimirum videntur vectigalia Norvogica nulli tibi usui fore, si hic in

Dania interfectus fueris. Itaque celeriter optionem eligam, cum hunc in locum deducta res Sit, inquit rex, ut tu mihi opem seras et quae postulasti impetreS. Tum, qui omneS dynastae

copias arcesserent, missi sunt. R in pactam dextris junctis Sanciunt. Quo facto univerSum eXOrcitum adversus imperatorem ducunt, rex eum Suis ad 2Egidoram, Ilahon dynasta cum Suis ad Ostium Steicum. Imperator Otto, cum cognoviSSet, Iahonem dynaStam in Daniam venisse adverSUS

Se pugnaturum, dynaStas Suos, Urgotlijotum et Brimis arem, in Norvegiain misit, qui duodecim

onerarias viris armisque onustas ducentes, incolas absente Hahone dynasta ad christianismum perducerenti Iam primum de imperatore ac Suis dicendum. Hi in terram egressi munimentum Danorum conSpiciunt, cujus oppugnatio minus lacilis videbatur. Interim imperator Otto et rex Haraldus congrediuntur, proeliumquB Statim committitur. Pugnatum est navibus; compluribuS Suorum intersectis, rex HaralduS naves proelio Subducit. Quo facto imperator naves ad alteram terrae partem ad ostium Stoicum, quo loco Hahondynasta curabat, adplicuit. Hic quoque commiSSO proelio, res imperatoria fuit inferior; quare multis suorum amissis, naves avertit et aliquo ad terram adpelliti Hic bellatoribus occurrit, sex naveS, Omnesque ingentes, ducentibus. Imperatori, qui S ei S praeesset, interroganti, ille se Alium nominari dixiL Quaerenti porro, utrum