장음표시 사용
391쪽
D . illi vero unitaterales. in illis nil ulterius pra- Et ut a conditoribus Artisse eretor, in unum tam- flandum, quam fuerit promissum, in his autem, pingere. quia proportio mutua Praestationis non potuerat N. ADDIT.serbis promissi ad punctum exprimi. bona Mer Unica responsione cadent omnia,quae hic disserun-
exuberantior cid est praeter verba Gρι manda9 6- tur contra Struvium, cit autorem miseere natu. quireretur, squam bonam fidem exuberantiorem ram contractuum sr libris eum contractibus λὰuitor miscuit cum fide sanctiore P propterea etiam j fecundum ea quae modo diximus. In Contractibus udieiis stricti juris officium Iudicis pedanei b.f. fatemur,ea,qua tacite extra id quod agitur,in ad rictum erat ad formulam is verba promissi, obli ationem veniunt, parere actiones ex Dero coninin b.f. judiciis vero oscium erat laxius, ut eae ipse xractu illo,inde in a. ytus diserte dicit. exsudex ex bona fide. i. e. ex aequitate prater vel et- commodato ibi agi. Sed eadem lex docebit. aliud esiam contra vectapromittentia, fecundum natu- se in contractibus strictijuris. Solvi tibi suasis. eum contractus posset judicare. II. Hinc vcrofuit berem non debeo idem est aes mutuo dedissem. Sed ratio, cur etiam in judiciis bona Mei admitteren- an hic dabitur condictio certi ex mutus ῆ Annontur a quibusdam Diis veteribus. nam nee hic condictis indebiti est ex qua coritractui Et tamen Omnis consensisse, ex variis textibus Pandectarum Jous in d. LI3. ν. a. illum casum commodati compas l.9 actiones ad rescissionem contractus undeu- parat cum Cocdictione indebiti. Cur non hiete sub nomine actionis ex contractu; at in judi- etiam Autor usi: Mutuum aeque est verus cintili fricti furis nullus unquam Frur dixerit, tractus ac Commodatum P Imo hoc intuitu Auror et ionem ex contractu stricti furis, dari ad ejus irae recte alibi, d. LI3. .a. quantum ad solutionem risei nem. III. Unde sum etiam ex Commonia- rudebiti artinet, is miles actus, emendat, es loco toribus ad i. a. C. de Resic. vend. qui se Ormu' tacitae obligationis υult subsilui obligationem ex Iam d. l. a. non volunt esse actionem empti vcnditi, aquilare a lege praestinatam, quae es natura qua
sed condictionem exle . contractus. vid. Λutor in praelec ad inst. tit. de Baehorius not.paratu. h. t. causain hujus Con- l. quae quasi ex contr. n. I. ix nostram novam dicti is vult esse quasi- multa ium; sed,ut vide- addit. ad eund. tit. n. 8. item ad Pand. supra ad tit. ituri absque ratione. ad exhib.
SCHOI. IUM. 4. Igitur, si dolus, culpa, Ora, vel factum Inis non sine ratis , per ea, qua Struri h. t. ejus, qui accepit, arguatur, non est dubiuin. quiath. 4. Schuα. h. t. p. m. Isa, repetatis, qui dedit; Si casus sortuitus obstite. RESPONSIO. rit, multis modis distinguitur. ut videre licet aptes Fundamentum eorum es in l. I3. g. a. in fin. D. D. Wisten bach. disp. V. pari. r. Panderit. th. I. Commod. Plerumque id accedit, ut extra id Guod Tu conside l. vlt. vers. s ideo. h. s. g. 1. Locat. agitur, tacita obligatio nascatur. In contra ludo Dicendum videtur. in permutatione, si res pro re tit fiuctari id agitur expresseinjunt, ut cau sequa- vicissim non detur, licet ob casum fortuitum, entur; insimul vero, Struvius, id tacite agitur, ut si se repetitionem. secundum l. vlt. h. de qua vid.
eausa non sequatur. repetere datum liceat, atquο Wistenb. n.F. h. t. non Obstante L s. g. r. de Praeis in ea Re volunt esse qua Dcontractum. Nos iriquod scri verb. ad quam respondeblinus ad tit. de praetacite agi tradunt, non negamuI in hoc contractu script. verb. In caeteris regulain esse, condiis do ut saetas, verti, sed quasi-contractum iuri non ctionein ejus quod superest cessare, nili impedi- maris admittimus, quam in d. l. I3. β. a. CommO- mentuIn wrtuitum a parte ejus, qui accepit, prodati ex eo, quod tacite in commodato agitur, quasi- semitri sit, aut inde sit locupletior cum alterius contractum miscemus cum vero contractu. Multa jactura, LI. I. pr. h. s L n. C. h. t.
novimus inesse natura contractum tacite, e quia S C H O LIU M. abius toties quasi- eoutractus facere velimus, in suae bis Autor in ono si trudit, latius expo-
immensum istos augebimus. Do ut facias aque es nunturper distinctiones Λt Dii, h. t. th.9. Ita seqq..et reus contractus,quam Commodatum ἰ In utroque s. In Foro ccstare condictionem ex cauta poes, aeter id quod expresse, aliquid tacite agitur. nitentiae, tradit Scholan. exam. & Groene eg.
Tam quod tacite, quam quod expresse, pars est ad h. t. veri contra tuti ac inde paris actionem: non em S C H O LIU M. sedi ura confundcre, τ οι quo is quain con ιμ- Nec forte sine ratione. Nam de iure Romano
392쪽
promissio contractus innominati per se non producebat adlioneui . sed considerabatur ut pactum
nudum, nec antequam unus implevsset, contractio dicebatur. Itis igitur Romanum, ante unisTadimplementum utrιque concedebat paenitentiam,
postea soli illi, qui adimpleverat, licebat paenitere, es cum essectu quidem, ut per adtionempraesentem datum reperere possit. At hodie moribus nostris, ex pacto nudo datur actio, unis videtur fuere, quod in promissis ad contractum in nominatum tendentIbus, etiamsi neueter adhue aliquid impi verit, paenitentia in utroque cesset; ita ut uterque alterum per condictionem, ad promissum ex Da Parae adimplendum eo repossis: minus igitur liacebit ei, qui exstia partebrisfecit Promisso, rem datam repetere, cum alias deterior futura esset
conditio possidentis quam non possidentis , quod
Si nihil in contracta innominato, quam pro missis facti es datio ad illam relata spectatur, rario Thomasii, qua est eadem Scholani s Grame- megii, prociaus verum A teneamur. in datione propter causam, id agi tacito partium consensu, ut quamdiu eausa non est Iecura, liceat revocare quod darum est; nihil profertur, cur hae tacita conventio hodieque vim Dam non habeat. N. ΛDDIT. L. Mirum, quod Autor plane nihil respondeat
ad objectiones in Scholiis propositas, Iea Ialtem alia objecti e thes in suam probare intendat. Ad quam II facilis es regponso, eam supponere fa
tam propositionem, quasi in datione proprer causam id agatur tacito partium conssu, ut liceat revocare. Est enim his consensus a lege prae um-ptur, adeoque non Perus nec tacitur Proprie di Ius, fer ea, qua latius docentur in locis ad Anem n. aidit. pracedentis citatis.
Magis est igitur, ut cuin Grotio dicamus Dist M. Dr. Holl. II. e. Ir. n. ro. suamdiu vicista non est datum aut factum. in hujusmodi negotiis paenitentia locus Vt . quoniam hi contractus rei interventu proprie suam perfectionem consequuntur. Verum A in tali conventione disert si dictum, omnempoenitentiam excludi, hae conventio statim apud nos plenum haberet essectum s adde, etiam jure civili; Mant. de ambis. convent. l. t. rit. 3. n. l7. cum seqq. pr. I. I. C. de Rer. permut. AEquitatem hujus doctrinae plenius exequitur Maesten. dejus. LL Roman. dubit. 33. Denique apud Nautam nostrum Decis. MSso. sic reperio, fuisse Curia: Supremae Iudicium; posse eum, qui
dedit, repetiere . quamdiu alter non fecit aut de .dit vicissim : ut nec cogatur agere ad implementum facti aut dationis reciprocae, adversus alterum. In ea a Diu Geris Appellantis, contra Ruita Hendri s. . . . t sy6. Plane, si eventus causam frustratus sit, eo casu repetitionem dari. neminem ambigere constat, ut diximus; velut, si matrimonii causa datum aliquid, nec id secutum sit, culpa dolove promis-sbris, cui datuin fuit, I. I. in pr. h. l. a. TLL C. h. t. eaque sine dubio datur etiam heredibus actio. Λn iisdem jus revocandi, quod defunctus non exercuit, ex poenitentia competit λ Negat Struvius, ad h. t. n. ιε. At si verum est, hoc tacite inter partes agi, ut quamdiu causa non est secuta. liceat repetere quod datum est, nihil eausae videtur esse. cur in heredibus ex natura omnium conventi num, non sit permittendum, ut Iason & citati ab ipse Struvio statuerant. . Denique, fructus & accessiones rerum pariter in condemnationem veniunt. I. 7. g. t. σι ι . h. non etiam usum, per l. 4. C. de condict. obturp. cain. nec enim est ex bonae fidei judiciis, in quibus usurae sine stipulatione debentur. I. Ia. do Uyyri qua de re plura Struv. h. n. visis , T I T. V.
De condictione ob turpem vel injustam causam.
I. sualis haec condictios an d erant turpis. ae injusta causa. II. quaenam ejus origo es fundamentum. III. Deo. quod meretrici datum ess, unius an utriusque sis turpitudo. IV. An qui judicem in bona causa corrupit repeteresto t. V. Ibo jure nullaAt promissio turpis, an porexceptionem elidatur.
Condidito huius Rubricae datur ei, qui ob tum obviis: ut puta; Dedi tibi, ne sacrilegium faci. pem vel injustam causam, ipse turpitudinis as, ne surtum,' ne hominem Occidas, in l. r. h. t. expers aliquid dedit, adversus eum, qui turpiter Turpem ab injusta causam distinxisse videntur aut in se accepit. exemplis hoc titulo passim auctores juris; α hae Rubrica secretis vocibus. &
393쪽
29o LIB. XII. di bii; in C iee distinctis inscriptionibus; de
Condictione ex .lege. α fine causa, vel injusta cau- D. At quo sensu. mire variant Interpretes. Alii turpe respectu futuri, injustum respectu praeteriti intelligunt, ut Struvius tb. tili. ad h. t. Aliter Franχkius ad h. t. n. ult. Λliter Thomasius ad Strauch. di . 22. th.f. qui tamen magis Schiltero adsentitur, nullum stabile discrimen a noscenti, ut nec Graeci, Stephan. ad i. cf. h. t. το Oa εe injusta causa vi την πικραν τίαν περιαν, ἔ- ζῶν και ἡ ωαὰ Δωτία το ex injusta.
νpo1iam jam inte erum locum ex notis ad Srrauchium. dictionem ex turpi vel iniusta causa diversasfaciunt, Schiitz in comp. h.t. p. Is .
ret. ad Cod. de cond. ex lege, n. ultis Cui sententiae favere videtur L 6. & 7. ff. de cond. Ob turp. eaus s rubrica dua Codicis, una lib. 4- .tit. T. de
cond. ob turp. caus altera tit. 9. de cond. ex injus. eaus Adducuntur etiam exempla duo, unum condictio estis. quod ex coacta stipulatione solutum
es, l. 7. is de cond. ob turp. caus alterum condia
elis fructuum a malae fidei possessore consumptorum, l. 3. C. de cond. ex lege. Si autem inquiras, quaenam sis distierentia inter causam turpems injustam . nihil solidi deprehendes. D. Struv.
d. l. enim inter condictiones has duas disserentiam videtur facere . quod condictio ob turpem cau-jam detur, si quid darum sit ratione alicuius pra- flandi tu FU TUR UM, quod intuitu accipientis Ist turpe i condictio vero ex causa inissa. si accipiens quid confeciιtus fuerit . ex causa injusta
pRHS TE RITA. Franet ius contra d. l. condictionem ob injustam causi/m, tam a condictione obturpem vjam quam a condictione ex injusa causa distierre putat: ab hac, quod confictio ex iu sta causa respiciat praeteritum, ob injustam cau-Iam vero futurum: ab illa. quod condictio ob in-jusam causam in se quidem pusularem aliquam turpitudinem uon contineat, sed Irmile quid, ob quod justum s aequum sit feri restitutionem, l. I. h. t. v. c. si quid propter vim futuram fit promissum. Ut meam sententiam aperiam, cum Dm Sesister entio Ex.a .F.I6. non esse solicite distinguendum arbitrante, inter turpem O injustam quum injustum etiam turpe sit altem civiti ter, sturpe quoque injustum: Ubi finiat distiis fionem
inter rem futuram N causam praeterι tam rejicit.
cous Oldinae classi 6. aci. 7. Scilicet mihi ri-TIΤ. v. dentur es Dei veterum Ictorum non recte inresi cti Tribonianum decepi , T loca Triboniani de cepisse Iuris interpretes. Latet homonymia in voce INJUSTI. quemadmodum enim JUSTUM sumitur vel sen aforepro eo, quod ese honesum, vel sensis negante pro eo. quod non est turpe. vide
GrOL de J. B l. I. c. I. β. 3. ita cum contrariorum
eadem fit ratio is vox INJUSTI Iumitur in sensu positivo o turpi,insen tu negativostro eo. quod non es honestum. Dum Tribonianus tit. s. lib. I a. Pand. inscribit de cond. ob turpem vel 1 N J UST ΛΜ causam, perinjustam causam intelligit rurpem in sensu sente. 0gando autem in cod. lib. 4. tit. 9. rubricam fecit, de cond. ex lege. & sine causa. vel IN IUSTA causa, perinjustam causam intelligit in sensu ngante in incientem sinhabilem, adeoque condictis injustae cosa ibi sononmmon condictionis sine caussa. Et valde δε- picor, inpianum quoque hanc sine causa condi-
Dionem in mente habuisse, adeoque male ejus locum in l. 6. h. t. ad hane rubricam a Triboniano fuisse translatum, cui conjectura mea maxιme favet locus ejusdem inpiani in I. I. L 3. de cond. sine c. Deinde Pomponius quidem in L 7. h. t. ex ea pecunia, qua per Dim extorta esset. Irexacta σοι pecunia. repetitionem esse ait: quomodo vero repeti debeat, non addit. De cona. ob turlom vel injustam causam Pomponium nonsensisse, aI- eoque nee banc legem T. commode sub hae rubricaa riboniano recenseri 9 arbitror, sedpotius de actione quod metus causa. per t. 9. F. 3. quod metus causa. verb. si postili putationem dc uulneratio facta est, item: Et Pomponius scribit. In G.ticis lib. 4. tit. s. nulla lex continetur, qua de condictione quadam ex injusta causea, a condictione ex
lege vel e causa dis ιncta loquatur, nee opus est condimonem Iructuum a malae Mei posscssere
consumptorum ex d. l. 3. C. eod. eo trahere. cum
d. l. 3. commode de condictione ne causa intelligi queat. Vid. Echolt. de cond. sine c. Franet ii exemplum de eo, quod propter vim futuram fuit promissum, ideo non quadrat, quia acceptio promissi ob vim futuram, favertendam. de hac enim procul dubio loquitur.ὰ aeque inse turpis est, ac ac- reptio dati ob vim futuram avertendam, quamaeceptionem dati ad exempla eondictionis ob turpem causaim, refert ipse Franeth. ibid. n. 6. Ouinimo etiam folia cautio s promissio, per conictionem ab turpem cauyam repetitur . Per l. I. C. de cond. ob turpem causCerte quod ad effiectum attinet usu inque actionis,
394쪽
DE CONDICTIONE OB TURPEM VEL IN JUSTAM CAUSAM sol
nis, nulluin esse discrimen, sitis constat. In usu prie ex maleficio obligatus sit accipiens. tamen verborum dicere possis; Iinjusta esse, quae Iustitiae quia delinquit ob turpem causam accipiendo. particulari, circa patrimonium, adversantur; quas ex maleficio obligatus intelligitur. Num Turpia,quae cum reliqua honestate pugnant. Sic, respondemus, non solum ritam qui invitorcm eri-
si dedero. ut rem mihi reddas depositam apud te, Pit, ex vero malestrio teneri. Ubi enim maneret vel ut instrumentu in meum mihi restituas, erit in- damnum injuria datum, quod G tunc commi tria iusta causa; Turpis autem, ne furtum aut adul- tur, si asterius rem ab en Iane mihi commodatam terium committas. d. l. a. inpr. fg. .& similia. doso malo corrumpam ' Porro nec ex qua contra-Verum iu ςo conveniunt turpis re injusta causa; ctu videιur haec actio esse, quia aliquasi- enutra.
quod condictio non datur alii, quam qui nullam cluvi requisivi DEIa honesta, in philosoph. jur.
turpitudinis partem attigit l. t. h. t. 128. Hic autem aris actum i-ovistum e. ae-2. De fundamento hujus condictionis ambi- oprio ob turpem causam. Sed respondeor Accu-gitur, sitne ex delicto,an contractu, vero, vel quasi rate loquendo cae hic adesse factum honesum. β.
tali. Struvius ex quasi- delicto repetit, th. ao. dationem ob turpem causam. Nam ut datis honesta Λlii, ex quasi - contractu, ut Halia. n. s. Neu - sit, necesse est, cum, si datio sit inhonesta, cessat atrum probat Thomasius, directe; nam quasi-de- Elio.vid. Auch in seq. Aeceptisuem vero magis adlicta non habent dolum, qui hic adest: Quasi- passimiles, quam adfacta esse referendam. Vel
contractus sunt facta honesia; ut in parte Pruna haec reqponsis non placeat, posses dicere. acIionem suis locis demonstratum est; hie fictum inhone- hanc oriri ex vero delicto, quia reus diame accepit,stum vertitur. Excipit Thomasius, imo factum se tamen ratione is irregularem, cum reliquae esse honestum, quia datio debet esse sine turpitu- actiones ex desiectis oriunda, semper aliquid Immeditae. ut actio nascatur. Ego, inquam; datio inno- admixtum habeant. 3. IS. Inst. de Acst. cuiae tacentis non est causa. sed acceptio turpis est causa men Autorem th. Io. hic. haee autem adlis sit obligationis. Tentat igitur Thomasius, hanc mere rei persecutoria, per definitionem Autorincondictionem esse ex vero delicto: sed repugnat Cons. Struv. En I8. th. 27. Patet vero ex hoe loco actionis proprietas, quod sit rei persecutoria in ficiis integrum restituto, quod non improbem eam heredem, & caetera condictionibus solita, a deli- sententiam, quae statuit, hanc actionem oriri exesis aliena. Mihi cum hae condictione videtur esse quasicontrae tu. Unde II. facile potes fatisfieri
comparatum, uti cum condictione furtiva. quam exceptioni sutoris. Datio, tuquit, innocentis, non Bachovius not. paratisi. de cond. F. non absurde, est causa, sed acceptio turpis est causa obligatio-1 ringis ait esse dativam, quam nativam; hoc est, nis. Ego Pero regererem : acceptio turpis est non tam nasci ex certo aliquo Artis principio, causa Anc qua non actionis, quatenus nimirum quam a Lege dari, ob aequitatem& corrigendam alias non esset, quod repeteretur. Cur vero datis inaequalitatem,qua cavendum, ne quis cum aliena innocentis non pol sit esse causea obligationis, non
jactura sit locupletior. Haec est causa obligatio- video. Ideo enim, quia hic dedit innocenter, turis, nis, ait Celsus, quia pecunia mea, quae ad te sine piter accipiens oblisatur ad restitutionem. Nam justa causa pervenit, eam mihi a te redd. bonum A non innocenter dederit. havd repetit. III. Nna quum es. I. M. in . de Reb. Cred. quod genus tum g , haud paucos 3Ctos actiones dativas non admodum varias causarum figuras complectitur, agnostere, h. e. incivili his videri, concedi actio- ut Cajus dixit in l. r. pr. de O. V A. nes quasdam a lege, quae nonpossint deduci ex ce N. ADDIT. ro aliquo artis principio. Id enim non vergeret in I. Apponenda nota integra ait Strauchium, ubi honorem artis noserae. Et facilesecundum princia e dixeram: Hane condieIionem ex quasi delicto pia hactenus posta de natura actionum ex quaar- esse statuit Struv. Ex. I 8.th.2o. Ex qu Dcontra- contractu π qua delicto in uni omnes iliae actio ctu contra Schiitz.in comp. p. IS . cum Hahnio hic nos, cluae duimae dicuntur, ab his autoribus referri n. 3. 1 aliis. Ex quasi delicto ideo non potes es- ad alterutrum horumgenerint. N eo etiam pertia se . quia ad illud culpam, non dolum requisivi, in nent illa omnes, quas Cajus d. l. I. pr. de O. & Λ. philoiph. Jur. β. I a. Hic autem turpιrer acci- dicit oriri ex variis causarumsiguris. piens inritis. Me obstat rario Domini Struvii 3. Dictum, si dantis vel solius, vel juxta acci-d . ita inferentis: Quamvis enim non invito rem pientis turpitudo versetur . non dari condictiosive cautionem extorqueat, adeoque non Pro- nem. Ergo qui dedit meretrici, non potest re-
395쪽
petere, an ideo quod utriusque turpitudo versatur sic veteres putabant. Ulpianus vero, quod solius dantis, I. 4. g. I. h. nova ratione inquit; illam enim turpiter facere , quod sit meretrix; nou turpiter accipere, cum fit meretrix. juxta illud scilicet, Nesii parum leno; resimile; sui δε-
mel verecundia es transgressus est, eum g naviter oportet esse in udentem. ut Cicero epis. ad Luccuum. Potui stet Ulpianus hac novitate si apersedere. Nam sine dubio turpitudo, quae est in prima meretricis prosellione, durat in lingulis adlibus. Struvius tamen n. 22. & Thoinasius aliique defendunt Ulpiani mτιολογιαν, eo quod olim lupanaria tolerata fuerint. Atqui turpia quoque tolerantur, nec ideo dcliniint esse turpia: si quis alteri dederit, ut 1e1e inebriel, csi utriusque tu pitudo, licet ebrietas tolere luta
N. ADDIT. in eo melius lector judicare pocti de iis, quae biei tirat Autor. unonendia erri nota integra ad Stravehitim: Nihil in lententia Ulpiani Iubest absurdi. cum tempore Ulpiani lupanaria fuerint tolerata, Struv. Ex.28. m.aa. Reperinde est. ae fidiaeerem : turpe es quidem homini ingenuo, earn cinam exercendam suscipere: Perum digesto eo pudore, mercedem ero issa opera accirere turpitudine vaeat. Dii. I 'usend. de J. N. ct a lib. 3. c. 7. . s. p. 369. Ade' que t ho tis respectu nonnussurum iocorum, ubi tolerantur Iupanaria, hie nihil im. mutatum arbitror. At in illis locis, ubi hujusmodi meretrices publice non rolerantur. aliud dicendum, flatuendumque, quod I his casibus turpiteraecipiat meretrix. Caeterum, an haee locorum di. sparitas di paritatem quoque asseret ratione con dictionis nostra ρ Nequaquam, quia utroDis m ri condictio cessat. Me filius dantiri sive etiamssmul accipientis adpi turpitudo. Veret tamen in aliis quaestionibus innibus. distinctio an tolerem tur Iupanaria, an non, haud parum utilitatis. Et nimirum Hahnius h. l. n. a. proximioribur σAsco, reperitionem ejus quod meretrici datum est, concedit, i. I. C. de nut. lib. cum eo Perra. ad C . de cond. obturp. caus n. ult. Dv. Schiis. Ex. 24. g. 33. quod si cum attinet, concedo, assertionem in istis sci I. locis, ubi lupanaria non tolerantur, non quidem arg. d. l. I. C. de nat. lib. quam huc non nectare mox ostendetur, sed quia Liscus habet persecutionem eorum, quae scelere quaesita sunt,l. 9.i f. de iure fise. At in idis locis, ubi Iupanaria tolerantur, G ubi meretrices nomen Iuum apud magistratum prostentur, T vectigalia pro arte mereIricia
solvunt, Deus nihil repetet. qui enim tolerat,id
quod tolerat,punire nequit. Proximiores autem
quod concernit, velutιfratrem. aut post fratrem alios proximiores , quos asserunt Hiahn s Perea.dd. ll. de parentibus is tutoribus haesito. an non in
locis . ubι meretrices non tolerantur, iis repetitis
concedenda fit, ob jur potesatiιδὼ indistincte iis
repetiitonem denego. cum nunquam hae potestasi1 ιro ipsis concedatur, neque argumentum exd l. I. de natural .lib. quicquam probra. Agit enim d. l. I. non de eo, quod meretrici donatum γ, ut explicat Perez. d. l. ed de eo, quod UXUri I tali, qualis recensetur ibidem, latum est,per verba expressa d. l. i. Sed etsi UXUM tali quodcunque datum Sc. Deinde d. l. I. per authent. Sed novo jure. flatimIubjectiam hodie es abrogata. Cons Brun-nem. ad d. l. I. Denique nec extensio ejus au mer tricet procedit, cum ratio ibι non fit posita in tu
guttare perfn.ιrum donamium, per Perba nilia. lia d. l. I. u.tesque, etiansid. l. I. exprese dehorris harum perfnarum regerit, tamen ob specialitatem rationis ad ea, qua ab aliis perinis donata fuissenI meretricibus, extendi non osset, ni se graviter in regulas doctrina de interpretatione velimur ιmptri ere. Porro G illud a Dd quaeri Dier: An promissum meretries nee ratum eadem a Pr mittente exigeret ιδ sFrmat Struv. d. Ex. I 8. th. 22. Negar Hahn. ad h. t. n. 4. sol. 4II. per t. . ocl. s. C. hic. Struvii opinionem sectinrim doctrinam juris civilis, s ea loca, ubi Iupanaria tolerantur viro veriore habemus. Hahnii vero procedet in iis locis, ubi meretrices puniri Dient. ConfFranz . h. t. n. IO. Schiud. in comp. p. I s. Denseque an repeti possit datum meretrici ob um comporis, s eundem deneget postea ' Datum reddi
deberi. omuer concedere asserit Hahnius, ad Weseiab. d. l. ex Johanne de Lugo. Ego non puro, Me eonfiderer capitatem remporum nostrorum, AverationemJurirJusinianei. Utrobique enim aries turpitudo dantis. qua igitur actione hic repereret y Non condictions ob rtirpem eausam, quia ades tu pitudo dantis, neque condictione ob cau- Iam dati,.quia hic non adesseausa honesta. conf&ruu Ex. I 8. tb.3. ct s. nisi dicere velis,lis is locis, tibi lupanaria tolerantur, cavsam hane pro inb nesta non haberi, adeoque competere hoc casu con dictionem eausa data σα quod tamen aliis di tiendum linquo. His praemi s fam paucis videndum. quid adversus obseesionem D Huberi sit re- θοndcndum. Scilicet, distinguendum est inter
396쪽
DE CONDICTIONE OB TURPEM VEL INJUSTΛM CAUSAM. 803
on πην υπαpΘείριον , κ, εκπιπταν τῆς δικης. Id est: Si bonam causam habens aliquid dedero judici. ut pro me sententiam dieat . etsi recipio quod dedi, tamen committo maleficium, eo quod judicem eorrumpo, ideoque causa cado. Cyi illus in Scholio ; Τα μεν δε9εντet ρεπετιταμ, ἐγκλη-ματι δε τοπωλι: quae quidem data sunt, repetit, crimini vero subicitur. Duaren. comm.add. tit. c. 7. in . Arumae. disp. II. ad Pand. th.FDissent. Wissenti ad h. t. th. l. s. Proinissio turpis ipse jure nulla est. I. a1 stas. de V. O. imo non est, quia per exceptionem petitio repellitur, I. I. h. t. Dic. si res dubia sit. arg. s. pr. dejurej. Aliter Wissenti his.
Die tamen etiam. I. as esse inpiani. I. g. vere Pauli. Sed hodie hae quaesto cui usui ἰ vide quae notavi ad Insiit. quib. in . tollit. Ont i g. posit. a.
RESPONSIO. positis Ulpiani V Pauli tantundem est Πο-
masio ae antinomia confessio. De usu dserentiae interea, quae sunt ibo fure nulla, per exe ptionem eliduntur, videbimus ad tit. E. de Exception.
Scholiuin, quo remittit Thomasius ad partem I. illic oinissum fuit; erat autem quod sequitiata
Nervum hujus distinctionis optime exponit Amtor in Praelect. d.t. n. I. & omnino ad tit. de Excepi. n. 2. n. IO. risinem sumsit ex mera juris Dbtilitate. Et allaborant quidem Dociores po m. ut ostendant eiusdem ectum in praxi. Sed ver or, ne hodie nihil intersit, ipsoJure quis actionem non habeat, an ea per exceptionem infirmetur. l. Ita. de R. I. iuncta L 4a. β. I. de O. & A. l. l.
RESPONSIO. Haud plane usum hujus discriminis evanuisse
moribus hodiernis, videbimus ad titi de Except. σforte privi. Di autem obiter, hoc etiamnum. Opinor. discrimen. Oui ipso iure non tenetur . et-st nullitatem non alleget, tamen condemnari non
potes: sivi exceptione se tueri potes, si non utatur ea, plerumque condemnabitur. Liceat annotare locum Tacit i L. II. Annal. c. 8s. Eodem anno eν asibus Senatus deeretu libido seminarum toreis cit' cautumque, ne fuasum corpore faceret, cur abus, aut pater, atit marisur, eques Romanus fuisset. Nam Us tia pratoria fa-lia genita, licemiam fluρνι apud Aed ira pnuaseras; mao inser Feteres retePto, in sariιpa narum adfersus impuviem in ipse professione flagitii credebant.
turpitudinem. quae opponitur pudori, decoro hone. Irati. I turpitudinem, qua opponiturjustitiae, i. e. actionem, quae est contra leges in republ. recepta . Condictio ob turpem eausam his denotat. ut usAutor supra concessit, turpem causiam,qua es aestu pollens injustae. Igitur ut clarius repetam mentem Ulpiani. meretrix quidem facit turpiter. i. e. inde. re, impudice, inhoneste, quod fit meretrix, non
tamen agit turpiter, i. e. non peccat contra leges apud Romanos receptas, ' cum tolerenIur lupanaria,quodpecuniam accipiat. Eademam applicanda erunt ad insantiam sutoris de Ebrietate. q. In I. a. g. ult. exemplum est, quo diverso respectu iactum aliquod jus actionis habet, & alias punitur. Nam condictio datur ei, qui dedit argentum, ut secundum se in bona causa judicetur; idem nihilominus plectitur j ictura litis.
Simplicius erit, si dicamus. non dari eondictis.
nem. Est quidem relatum, inquit inpianui, comdictioni locum esse. Sed hic quoque crimen contrahit, judicem enim corrumpere videtur. quae verba posteriora cur non accipi debeant pro correctoriis priorum, causam non viris.
lsent correctoria, Aposerior regula eum priora consistere non posset; atqui potest. Ergo stat utraque resula. sui dedit in bona causa, metu fudicis malitiae, tores condicere ; quia quod ad ipsium attinet. datis es innocens: at publico respectu mali exempli V punienda res est, ut fit. N. ADDIT. Ex dictis vero facile ostendi potes, in quo aberret bae Autoris responsio. Scilicet lyum s. quod
autor supponiti dationem esse innocentem. 9uo. mora enim possit esse innocent. quae punitur, taqua adeo legibus receptis es prohibita ' Etsi vero Graeci ita acceperint. non tamen est novum. Graecos D-pe aberrasse a philosophia veterum Florum. De Theophila Paraphraste Insιtutionum, res ex umrtifex sit, ab aliis alias adductis. est evidens. Condito es Basilicorinn non fuere eruditures, Proflatu illorum temporum, Theophilo. Sic etiam Basilici acceperunt d. I. ζ ut detur repetitio dati, at repetens amittat ius stum actionis. verba sunt; Ei δε καλὴν δ&ην εχων παρακου τῶ
397쪽
Neque in tit. de exceptionibus alia disserentia Uertur, quam cujus hic mentionem facit Ati or. Ad quam regero. I. rationem dando initi Pauliani, ctir ampliuι nihil intersit. Ouia olim tota dis
θνεntia haec dependebat a distin D usicio Praetoris G Judicis redunei, ita ut de modis tonnae, ob i-
ut: Onem θΡjure, summariter cognosci et Praetor. tuere sic deprehensa, ut allegabat reus, non daret actionem. de modis vero, qui ore exceptionis . daret radicem pedancum conces a uctione. Hisc V itur di serent i ui emistulaneo jamjublata, quomodo poterat aliquia diversi remanere P II. Ut tamen pragmatici L I. ali-uam disserentiam darent, O ixexunt eam, cujus hic memiuit Autor. Sed in axerunt. nam revera nullum fonsum habet. Ut res pateat, primo constat, solutiouem esse modum tollendi obligationem ipso ore, metum Dcro, esse modum eam tollendi ope exceptionis. Jam videamus. Oui ibo jure non tenetur, sunt,
quam ego, ubf ivere ps est Duex , eum, qui nihil memorist de Iuturi et baud Jud. x divitiator non est, aut hariolus. At, dicere Iolent, ita non tutelligimus , sed quod exceptione, sint formuliter opponenda, ut tu duro talia: Uyono exceptionem metus. At A modus tollendi obligationem
ipso jure. etiam adducatur sine illa formalitate. v. g. si hocm tbiter quasi reur in positione Iua
mentio uem Iolurionis injiciat, tunc judex tenetur reum absolvere. 9uas vero non idem dicen.
dum sit ,flobiter saltem d eat, se metu adactum esse ad promittendum. U euιm peritio principii, quod Qunt, formulaI intuitu exceptionum reis quiri, nec convenit analogiae Iuris Iustiniane ut quo rcmpore totum Ius tor=nularιum jam diu erat Iublatiun, T intuitu actionum, intuitu exisceptionum. Ergo haec tota res, quanta quanta es, ad Agmenta Pragmaticorum erit referenda. T i T. VI.
I. siuid haec Condictis; ta causa, remi e. II. Dominium indebiti flati esse translatum; quid inde Icqtuatur, aut mus quatur. III. Cur translatis Dominii per errorem indebιιi fluti, per in ιntegrum restitutionem, non retractetur. IV. I serentiae Condictionis indebiti. V. De proprietate hujus indebiti. VI. Cur usura indebita fortis debita conuiciatur. VII. Aui um indebitum usuraι recipere P .
DE Con stione Indebiti locum habuimus
proprium ad tu. IV. de quasi- contract. n. g. eqq. Illic priino fundamentum ejus vidimus
Qu.iII- contractuin, ejusque causam non adeo tacitum consensum, quam manifestam aequitatem, &correctionem inaequalitatis. Errorcin intervenisse oportere, satis constat; si ii quidem errorem potillii uia, iuris tamen etiam intelligendum es.se, remotis dubitandi causis, probavimus; exinaquam si non de vitando damno, sed de lucro laboretur, aut si qua justa naturalis debili. licet incisicacis, causa iliblit, ut pluribus illic demonstratum est. Nullo errore dantis interveniente, non fit repetitio; per regulam: Cujus per errorem dciti ruretitio est, ejus consillis dati donatio est, L 13. AR.I. Unde, si quis sciens indebitum haemente dederit, ut postea repeteret, nihil agit reputendo, LFO. b. t. a. Condii lionem hanc. sicut omnes aliae, actionem in per nam esse notiun est ex s. U. Ins. de Aetion. unde sequitur . eam non dari contra tertium, licet ei prosuerit solutio, sed eum coninina tantum, qui pecuniam silutam accepit, i. 4.f.3. Etiam hoc inde sequitur, in accipientem dominium rei solutae esse translatum, quia cui datur condietio, ille non est dominus, g. ι4. d. tu. de Actim. Acccdit argutia. I. . de s R. D. ubi error in causa solutionis, non impedit dominii translationem. Nec tamen inde recte colligas, ideo non posse ad hanc rem applicari diebun l. 7. da Dr. s faci. ignor. quod juris error non noceat suum repetentibus: Quasi qui indebitum errore jurissolui uiri repetit, non contendat de damno rei suae amittendae, sed amisse, ait D. Wissentach. ad tua. de Dr. Vact. ign. n. 4 l. ut iniic concludat , im is ignorantiam non facere locum huic Condictioni: sed regula d. l. 7. non recipit ejusmodi cavillum ex voce sui. Vult juris ignoram tiam esse innoxiam, quoties de vitando damno certatur, quod sane fit in repetendo indebito; ita ut SUUAM , quicquid in patrimonio nostro est, vel inde abscessit, comprehendat; sicut in definitione Justitiae, suum cuique tribuendum, indubitate accipitur.3. Foria
398쪽
3. Forte alicui in mentem veniat rogare, si per errorem 1blutione sueta dominium rei ibi uiae amittitur, annon sit opus in integrum restitutione ex cau1a justi erroris, ad dominium recuperiandum, de qua vidimus in libro ψ. tit. Ex quib. cm fmas sicut in omnibus restitutionis speciebus res amissa P toris auxilio recupenatur. Responso est; et si dominium sit alnissiun, a stionem tamen ad dominium recuperandum nullam este amis sim; quod ad excludendam in integrum restitutionent sussicit; cui accedit, quod indebiti 1blutio non habet naturam contractus, qui per rem
diiun restitutionis sit rescindendus, sed quod gestum est, magis distrahendi animo factum est, ut tradit Justinianus in An. gr. I. Ovib. nod. re covin
4. Divisione in Indebiti in Reale & Perseiuale, quorum illud dicitur, quando quod solutum est,
plane non debetur; hoc, quando 1blutum debetur quidem, at non ab eo, qui stavit, vel non ei, cui solutum est, in executi sumus ad . rit. Inst. n. Sed
est alia distinetio Condictionis Indebiti, quod
vel certi sit, vel incerti; Illa, quando rem ipsam; haec, quando jus possessionis, pignoris, aut simile circa rem consistens persequi mi ir, quae species, Incerti condictio vocatur in I. ra. ult. de Condicit. fura. Exemplum ejus est iiii N. . h.t Quando quis non rem ipsat'. sed possessionem, falso debere se existimans, alicui tradidit, eatu hac comdictione repetere potest: etiam, quod notandum, post impletam praescriptionem longi temporis; quia condictio indebiti non excluditur, nil ip-icriptione longis limi temporis, ct ei sedius uilica-pionis non abs ,rbet alias adtiones in vel ad rem competentes, ut de iure pignoris constat. id etiam post impletam iisueapionem durare. l. 44. M. F. δε lyuco' qua dc re actum,ct agendum fluo loco. . Porro ad explicationem hujus condictionis
maxime pertinet, cujusmodi Oporteat esse indebitum, de quo detur condictio, quod expolitumi Aco n. o. ubi sumitia regula: Quod est naturaliter indebitum, Lisblutum condici potest. Na- tura vero debitum condici nequit. 1iiblimitatione duplici: I. Si naturale debitum sit obligationis, jure Gentium duntaxat emcacis, ut est exemplum pacti nudi, α mulieris sine mariti consensa aliquid contrahentis. Forte et lain huc pertinet obli alio confitent is se debere dentum, sine mentione vel probatione ea lita debili; Nam ex tuli
obligatione non dari ..ctionem, merito receptum
est, per t. a. 1 b. de Al. s mel. cnsst. Si tinnenquod in ejusmodi chirographo continetur, silutum fuerit, non dari condictionem. 1cd causani 1aiis agnitam videri, ratio suadet, ac ita Supremae Frisiorum Curiae placuisse non semel, etsi exemplo non supersui, a Viris Amplissimis accepi; quia consessio talis debiti, naturalis saltem obligationis sit arguulentum; qua de re in titulo sinu. Si vero naturalis Obligatione quidem jure Genti iurisit enicax ad exigendum, non potest impedire condictionein indubiit, qualis eli obligatio ejus, qui beneficium accepit, ad remunerandum, qua: naturalis vocatur, sed penitus inesticax, in L G. g. it. de Her. pet. Altera limitatio est, nisi Lex obligationem naturalem jure sentiam fuis esticacem, sita virtute suisque ei lectis privet, ut fit in obligatione pupilli majoris insanita, quae ratione effectus illius cessitatis ne quidem naturalis esse
dicitur in L ψi. h. t. Idem est in obligatione mulieris intercedentis . l. o. h. t. Cur autem lectis obtineat in filio m. respectu Mutui, non rupetimus dictum in loco laudato, nec etiam casus, qui bus haec Condici io cesthi, aut noucesigi, quos in
sortis, usuras indebitas solvens, eas repetere non
potest, si modo sors debita suerit 3 Intellige, si
debitiun natura sua non fuerit usui arii:in; nain si
is usticas ideo solverit indubitas, quod iam tb- Iutae suerant, is sne dubio repetere potest; Sed
sunt ponere debes, quo aliquis ex.gr. milie flore nos mutuo accepit simplici chirographo, absque stipulatione usurariun ; is oblivionis errorusOlVit usuriis; qu.aeritur, an repetitio detur 3 Non datur, ae l. res ινι pr. Atqui nulla subuit natur iis obligatior Nam etsi potest obtineri, usurrain promissam non adversari juri naturae; nemo sane dixit, Mutuum . quod est contraditis natura sua beneficus, utili 's recipere, jure naturae. Sed valet hic Pro naturali obligatione mos guntium, . qui uilinas ita recepit, ut vix diligens pater uni luas reputetur, qui notabitum pecuniae suminanielocet absque ii suris. Non est etiam aliena res a tacito pacto . vel cjus pnesumptione, quando us G sortis debitae, a dubitore tolutae, d a Creditore acceptae sunt Ideoque juris hie apex, iacile in usurii s ,rens eira recipiendus. aut recepti in vicietur; nee dubitatum in Curio nostra, quin debitor titurus ita solii ius repetere nequeat, ut. cite non sine
causa utilitatis a parte debitoris pcivilit s, tu causa Puri Annii in eoutra Magistratum Ilarlin V.
399쪽
mian, a7. Octobr. I636. ut in Ms. decisionibus refert D. Nauta saepe laudatus. Porro indebitum recipitur cum Ductibus I. s. in pr. h. at sine usuris, II. C. h. t. quia Contractus eli stricti juris,arg. g. a. . I. de Actio. in quibua ex mora usurae non debentur. I. I. C. de Usur. nisi quod post litem contestatam usurae in omnibus causis debentur, ex communi Dd. sententia, ex male an secus intellecta Leges. de Usuris. Sed quaesitii in est apud Curiam nostiam, si quis exeavisi bonae fidei, in qua ex mora dubentur usurae; indebitum acceperit an hic ad usuras ex mora teneatur, perinde ac si causa vera fuisset. Exemplum tale fuit: Franciscus a Scheltema a colono suo plus debito acceperat: Hoc creditores coloni, ex cjus persona repetebant. Cum usuris, ex quo
pecunia percepta fuerat : ille non nisi a tempora litis contectatae se teneri, contendere; condemnatus est ad usuras inde ab initio; quoniam ipsemet usuras ex mora, si quid ei vere debitum fuisset, accepturus suerat: quae est notabilis limitatio, si de jure dubitari non possites ejus sententiae. In causa r. aSehest. contrasu Ien Fe os cs. a7. Octobr. I64T. Nauta decisiιοι. Haec recensio juncta ss. quae praedicto Iustitutionuin titulo commemoravimus, ad particularem hujus loci declarationem inductionemque sufficit. Exquisitiores dissicultates nodosque legum intricatos. in quibus nulla vel exigua ad usuin applicatio conspicitur, non est instituti nostri subtiliter exequi: Nec adeo sa-inosam L. frater a fratre. post tot Interpretum labores heic enucleabimus. Wisten bachii nostri commentarius ad d. Legem, insertus Disputationi ad h. tit. Struvii expositio n. I. b. t. sunt in omnium manibus; quo Auditores remittemus. T 1 T. VII.
I. Condictis sne eausa, sensu generali. II. Alia specialis s hujus Rubricae. III. Per causam
qui i proprie intelligatur. IV. An non ones de rebus futuris causa eareant. V. Condotioneni obligationis, causam ejus esse nonposse. VI. Sponsiones tamen illas non esse invalidas . nec causa carentes. VII. Au chirographum causa debiti carens, repeti possis T cautis circa repetitionem pecunia ovis soluta negandam.
Condictio, quae sine causia dicitur, prioribus
subjicitur. quia reliquarum quali complementum est,idque duplici sensu. Nam primo in id comparata est, ut omnibus illis casibus, quibus reliquas obtinere diximus, usurpari quoque possit. Veluti, quando aliquid ob caulam est datum, causa vero vel finita, vel secuta non est. l. t. 6. r. Item quod ex causa non justa, sive illa turpis, sive non sussiciens ad debitum sit. est datum. hac condictione repeti potest; Etenim turpiseausa est ipso jure nulla, ut dictuinpra um,& In debitum ideo vocatur, quia nulla causa debiti est. ut similiter dictum. His igitur casibus, ve l conis dictiones istae speciales, vel haec generalis adhiberi possunt. a. Proprio iure. Condictio sine causa vocatur, repetitio ejus, quod revera e causa de nostro penes alium est. Nam quod turpis ix in justac.uisa, dicitur e sse nulla causa, id eventu juris inspecto adficinatur, de facto verum non est. Hue igitur pertinet exemplum, quod est in La. s. t. Fullo amulis vestimentis, domino pretium restituit. & deinde vestes recuperatae sunt. Pretium, quod jam sine causa penes dominum est, hac condictione repetere potess. Eodem refertur dotis datio, propter matrimonium iure prohibitum, quam potius ad nullitatem , quam ad turpitudinem putat reserendam Papinianus in Lult. h. t.
Sed puto in d. l. s. Papinianum non loqui de condieIione fine 'causa sipeciali, verum generali, nempe de ipsa condictione ob turpem causam ensumquc eme, quos, quamvis condictio ob turpem causam Fic cessare υideatur, quia s mulieris rurpitudo sub t. tamen respectu mulieris . non turpem ese dationem, sed nullam, adeoque ex parte
accipientis saltem remanere turPitudinem, quo easu lane condictioni ob turpem causam erit locus.
Ponamus in conspectu titionem mulieris; Si condictionem ex turpi causia moveat. hoc modo agere debet; Quando tibi avunculo seu vitrico meo dedi dotem. & matrimonium inter nos turpe foret, peto ut reddas, quod turpiter accepisti:
Valdefallor Papinianus non neget hoc modo vi posse. Vult in fune modum vi; Quando tibi vitrico dotem dedi re matrimonium inter nos sequi
400쪽
DE CONDICTIONE SINE CAUSA. 897
qui non potest, ac ideo dos sine causa penes te re sidet, peto ut eam mihi restituas. Papinianusse- parat turpitudium a promissione dotis , eamque refert ad matrimonium; Oua non commissa nu-Ftiisque non secutis non tam considerat turpitudinem in negotis,quod matrimonii causa sesum est, quam quod causa dationissecuta non es. Non potest .ulier Iano juris sensu turpitudinem dationis uris
gere contra accipientem,ta abs amoliri turpitudinem, quourigentium repugnat, ut PVinianus ait in s. I. n. t.
Ouamvis hie regerere possim, turpitudinem tu
ris gentium eX cou s. I. non esse trabendum ad eclum, quem memorat Papinianus in principio, cum conjugium eum avunculo vel cumjororis plia
non ab omnibus gentibus fuerit pro incultauo ha bitum ἰ adeoque prosalvanda mea nota Verri possit, rapinianum Iunonere, quod mulier non dederit turpiter in caD grincipii, quia mulieribus licuerit ignorare jus civile in causa damni evitandi. Nolo tamen hic quisquam movere ed eoW entio jam interpretationi Autoris, idque ob eundem sy.I. quem tum non in pexeram. hoc vero constat, Papinianum etiam dedisse condictionem sine causa, ubi mulier haud dubie turpiter dederat . tanquam in casu, qui verae jurigentium repugna
3. Per causam igitur satis liquet intelligi, ne gotium habile ad obligationem producendam, qua deficiente, si quis petat quod promissima est, exceptione doli mali repellitur, L as.f. de dolimet. except. Quod tamen ita capere noli, quasi nunquam valeat promissio, nisi causa, hoc est negotium aliquod leparatum, praecesserit: N in qui nullam habens causam, sciens volens promisit, ille donationis causa proinisisse videtur, ex L 2ι. δεν. O. l. 47. de Op. libera. LII. de R. I. Sic etiain quando pecunia exempto debita quasi ex Mutilo in stipulatum deducitur, etsi nulla mutui causa intercesserit, ideo tamen Obligatio non impeditur, sed ipsa debiti substantia, qu:e vere adest. Procauia habetur, L es C. Si eert. t. ut luculenter probat Partadorius, a. rer. quot. c. a. n. Π.4. Hoc etiam sponsioni diis super rebus honestis, de quibus adiit.de Aleatori actuin, applica tur. Qui negant eas valere, utuntur hac ratione, quod ejusmodi stipulationes causa careant, ut videre licet apud Sandi uiri, quamlibet ita n n sentientem, in lib. I. tit. p. def. r. WiD seu chium Uιu. F. de Aleator. n. S. Sinprimis apud Herba jum rem quotide. r. Qui vero adfirmant. ejusmodi sponsiones esse valida , tenent pro regula, quod Omnis conuentio ficta sub conditione, censeatur habere causam sufficientem, ut conditio, inquam, sit causa, quamvis
alioqui non intersit impleri conditionem stipulatoris, ut probat idem Sandius ae desin. t. versi
. Hanc sententiam refellit Herbajus coster. hac inprimis ratione non insubtili: Conditio, inquit, non potest esse causa; quoniam haec adjecta facit, ut in pendenti sit, quod statim valere potuisset, si absque conditione fuisset promissiun.
Proinde necessuin est ad valorem obligationis, ut praeter conditionem subsit aliud quid, ex quo remota conditione, valere queat Obligatio. Non possumus huic rationi non adsentiri: Proinde Ω-ceslsit hoc, quod conditio sit causa; Nec lainen ideo, sponsiones fortuitas juris estuctum habere,
6 Nobis ita sedet. stipulationem de re non turpi animo deliberato initam, satis causae habere
inlide data, in voluntate contrahentium, denique in negotio subje sto, quod non tantum Pronatura sua. verum pro intentione quoque cer
tantium aestit nari oportet. Illud studium, quo
partes expectationem suam ad certum eventum
determinant, pro causa sufficere debet: Accedit, quod plerumque divinationes suturi habent aliquid artis atque providentiae , ut adprae I tit. δε υωtor. demonstratum est. Fere etiam usu venit, ut primo sponsiones illae vulgaribus verbis concipiantur, dein stipulationes informa subjiciantia ut nihil quam pacta stipulatione confirmata, quae facultatem juris habent, esse videantur, L M. GPact. l. I. s . pr. de S. R. P. Primo vulgaribus verbis spontionis materiam constituunt, dein stipulantur: Sipax inter Caesarem ET Regem Turco'
Tum cis annum ineatur, centum mihi dare pondes 8spondeo: Si non ineatur, tu mihi rantunIem, vel duplam. Si Antichristia ante annumfuturi δε- culi decimum quartum rvet, Vmilia.Dico, studium S intentionem partium circa hos eventus satis esse causae. Etiam ubi de praesentibus incertis rebus est quaestio, ut inter studiosos non raro sit
per juris quaestionibus accidit. Si datur in Codice
titulus de verborum significatione. vel si non datur, memiui per sponsione in aliquando rogavi. Κειτ' ηου κειτ . hoccine habetur tu Legibus,aut non habeturterat vetus Ulpiani quaestio. . 'Line ratio nulla est,quamobretia ex ejusmodi sponsion b