Gasparis Contareni cardinalis De sacramentis Christianae legis, et catholicae Ecclesiae libri quatuor. Eiusdem katechesis siue Christiana Instructio. Eiusdem de potestate pontificis quòd diuinitus sit tradita commentariolus ad Nicolaum Teupolum. Eius

151쪽

, ET CAT. ECCL. LIBER II II.

io prout est natum ossicium,primus est reneratio, , , educatio,m in titutio prolis secundus uero est Nita domestica,tranquilia sine tumultu. ideo mali trimoniumsecundum naturam uereperfectum si debet a utrunque inem consentaneum institu ita rμm esse in YM0 non tantum utriusque finis asset ii quendi habitabis ratio uideatur , uerum etiata ut modo maxime commodo id feret.idcirco opori Mi matrimonium maxime perfectumsecundia . , naturam esse non promiscuum,nam sicpatre nognosceret prolem, neque eius curam habere, a posset .item,domesticae paci, gubernationi noti conveni neque etiam educationi prolis,ut unus: inplures uxores habeat, inter quas rixas oriri

a se necesse pacem domesticam turbari, impe

is, dirique maxime prolis educationem, inritis ι, Πρη .quo it,ut uideamus animalium, in quia, bus uterques xus curam habet prolis quandiu durant eorum murimonia ad adultam,scilicet, ii pruςm, omμnemonem esse unius ad unam tanta rμm.itemgentiles Romani, m Graeci, docente

natura rimul unam tantum uxorem haberes

' , litos esse Historia testantur. Quod etiam uincu

152쪽

scietati nunqnam est perfectus , securus amoridum uterque cogitat posse dissidium feri

sis est,utsicuti parentes robumsbos paruulos, imbeci es educarunt lassi, uicism rab i sed Z educeniparentes, eisque uicem reddat, quod feri nequit nisi perpetuumsit matrimoni, MinculumAaec est humani matrimoniyperfectionaruralis, sicque institutum suu in Parasmanrequam ho nes primi peccaγent. nihil etenimn Rrpe estum prima ilia institutione fuit a Deo

in rurum. Hoc loco non erit ab re Huoniam de natura matrimoni, de perferitione eius naturan mentionem fecimus, multisque modis dic rur qηippiam secundum naturam esse paucis hoc ibri; explicare , ne equi uocatιυne fastamur. Dicitur ergo aliquod naturale alicui, uelsecundum naturam generis , uel secundum naturam disserentiaepropriae,seu speciei: uerbigrari uti ibo ac rebus uenereis adpropagatione obolis est naturale homini,quatenus animal est,m rarionesugeneris,sed rationespectet, oe disserentiae,quatenus homo rationis est compos , est b min/naturale uti cibis co tis, o apparatu quopiam conditis, sic uti re μenerea nonpromfluernam male proles educari posse etiam institui incerto

153쪽

ET CAT. ECCL. LIBER . It II I scerto parente nata.

rerim mater prole qui estprimim matrimonidi inis,oe in hoc essemtia matrimoni, qu)dest naturae officium ontinetur,ita quod haec conditio de erit, nulli pacto censeri poterit esse matrimonium haec est prima naturae lex in matrimonio. attamen noratantum primus finis erit cundum naturam , ace quae ad eum in sint necessiria, uerumetiae mi naruralia,quae quanuis non sint omnino necessiris,eis ori tamensunt,quod commode

sine ijs consiequi finem non possumus.it securadus finis erit etiam naturalis,oe e sine quibus aut finis iste haberi non potes , aut non comm de haberi pote t. cum ergo uxores piares impediant exarilam prosis educationem, institutione impediant etiam domesticam uitam, id etiam dissolutio marrimorij faciat , ideo horum utrunque est naturale non tamen primi ordinis, sed ecundi. quo fit; ut matrimonium abrique his sepsit imperiles um tamen , mancum. Utis con titutis redeat oratio unde digressa est. Matrimonium prima sui institutione institutum fuit, maxime minectu secundum naturam, ideo fuit unius,ad unam,oe indissolubili copuli coniunctum,quod Dominηs no ex in Euax dummodo ergo certus sit ρ

spoterit nasii,'educari,

154쪽

her una,si in carnem unam n fissolubili uinculo coniuncti: quod ergo Deus comunxit , homo non separet. ecce matrimo uium maxime perse Eum . uerum spont peccatum corrupta hum vis natura praestertim corrupta uigenerativa prae alijs, imo etiam infeAEa,nam ex ea trahit peccarum.originalem prolem matrimonifraris multum decidit a naturali perfectione: unde

multi etiam probi , oesan K um plures ux

res habuerunt: non tamen opterea improbanda sunt huiusmodi matrimonia in Patriarchis,m Sanctis viri qui intrinseco insinctrio diseensetione Spiritus Sancti , credendi sunt plures uxores habμ se ad propagationem populi

Dei, diuina cultus. erant ilia priorum maria monia,quia non omisiui coitus fedin quibus, sertae matris ,-certi patris certa proles,ut men imperferiri, quae multum deciderunt a

naturati perfectione.P legem Mosis ille stervatus es mos,ut lege permittente Linetur libellus repuridi: paucique leguntur habuisse plures

uxores. apud Romanos ueteres , oe Graecos

mos Ee uidetur fuisse , ut unius uiri, 4 Ult

155쪽

m uxor Hoterat tamen ea dimitti cque nussuam ac nustibi gentium matrimonium fuit pessi LEum,sicuti ab initio fuerat a Deo insecutum, liti ad quam perffctionem naturalem jolum preis Iesum Chrstumfuit redacitum,postquam eius, Ecclesiae coepit esse acramentum.Sed anteam quam ad matrimonium quatenus est sacrame sis rum procedamus, pauca perfringemus de ii Liui A repudi qui a Moscitem Domino in Evangetis lis Matth.c. . Mar.c. Io inuitpermissus obis cordis eorum duritiam. complures Theologip ii a rant in populo Hebraeo peccasse illis, qui uxor is bus repudiatis, abG superinduxerunt, nec pum tant ob repudium solutum Disse uinculum ma lal trimonis nisi causa fornicationis. omnes etenim eam excipiunt. Ononi ne uidentur sequi hanc

,s sententiam.Nam opinantur ι infideles sim uir,isi O' uxoriac repudiata muliere conuertantur,et

iiii fani Chrseiani,quod uir debeat uxorem dimit- , rere , quam habet , ac repudiatam ducere,pra terquam uisset repudiata cause fornicationis i ii pres possμης tenim uinculum remanere: nam is illam permissionem interpretaritur ,sicuti muminoris ad euitandum maius , sic leges ciuilesse permittμnt meretrices fornicationes adeuia tandum adulteria. vittamensanctus Tl vi in

156쪽

3 8 DE s AC. CHR. LEGI squarto existimat quod cum perpetuum uinculum non sit legis naturalis primi odsecundi ορ.dinis,qu)din eo potuit di pensari. licet illud

quod diximus, inquit idem author ,sit commu . nitu, ueri s tamen est , quod quan uis ob eorum malitiam praestita eis fuerit eapotestGfuit nihilominus a lege concesse , neque illi , qui ea tegra utebantur peccabant , aut quippiam contra k-ge aciebant. haec Thomae sententia mihi ma gis probatur, quam mihipersuadent uerba legis Mosis , ex quibus nihil possumus colligere de permissisne mal κt meretricum permissio, quia si Winculum remansissetponi repudium,non ut derctu aris aeque a Mosi statutumquὸduis repudiatam mulierem in coniuζem,iserumsume

re non possetfcioposse dici fuisse illa latutum

ad poenam uiri,qui post repudium uxoris, no hus mulieris uir esse iure posse sicuti de uxorι cida , qui, ut infra dicam,legibus mulctatur,nς possit aliam uxorem ducere . haec acute ACun- . tu , attamen si quis attente legat textum Mo-FUraomae sententiam potiorem putabit.De um uero innocentij terrij extra de diuorijs.c. gaudemtis, quo nituntur Canonictae , Desum

fuit , quia cessauit status i ius populi, γ lege ilia non sunt tenenda ut colentes,qumpsit fla

157쪽

tui contra eas. omisso repudio renamus adma , imoni, sacramentum, adprintinam idam per se Zionem, quam habuerat in Eu dam Querum santequam cius desinitionem, ac proprietares inueritigemus, operae etium erit, si clarius explicabimus id, quod tergimus in proue mis. Luterani no tra temperitate, qui magnos hos tumultus excitarunt in Ecclesia Dei pro- 'pter alia nou apientia inuentabit detiam per Dicaci ingenio indagare uidentur ex stirbis

to igi matrimonium essesacrament um,imo p tius non esse am cum Apostolus dixisset multa de coutun Zione uiri, uxoris,significarenque docuisset comundi onem illam,coniuncti nem Christi cum Ecclesia ideoque uires diligere debere uxores, ut Christim dilexit Ecclesiam, subdit ioc autem magnumsacramentum est,dis eo autem in Christo γ Ecclesia.ecce inquiunt, quod sacramentum non est in conivnflione uiri , uxoris,se in coniunEctione Chri ti cuni Ecclesiasuperius diximus in primo libro totius huius operis prooemio .sacramentum, quod ei dicunt m=sterium,fi rnificare arcanum, quod

158쪽

canum, quod latet sub ea, uocasse rem sacrimenti. exponamus ergo Paulum k exponamus inquam v idest , iuniorum lingua au Iamus eum loquentem 2 coniunctio utri, uxorissimilitudinem habet , seu signiscat', seu ID gnum quoddam sensibile erit coniun tionis christi,m Ecclesiae, quod magnum arcanum es , arcanum inquam, in Christo m Ecclesia . Si ergo hoc arcanum acrum lator sub ea restἡsibili , quis ambigat iuxta iuniorum sienten .

tium coniunctionem uiri, uxoris essesacromentum. Explicato hoc loco sontuli,accedamus ad definitionem matrimonij.Magisterse tentiarum in quarto, definit matrimonium esse maritalem coniunctionem uiri, uxoris intrepersonas legitimas ndiuiduam uitae consuetudinem continentem.Haec definitio est matrimoni,

perse hi secundu naturam,ad quam redus unies matrimonium in officium naturae institutum per sacramentum Christi. Idcirco matrimonidis in Uelium,quanuis sint legitima,m uera matrimonia , non tamen conuenit ultima particula,

quia possunt dissolui, remanent enim a naturali summa perfectione deficientia, eo, quod illis de Abacramentum Chri ti . non enimsignificare queunt comuncitionem Christi et Ecclesiae in

159쪽

igis,qui sunt contra ecclesiim , oe extra sacramenta omnia ecclesiae . explicemus nunc si olivi particulas posisas in hac definitione.Matrimonium est contunstio uiri, et mulieris,non quaecuque coniunditio sed coniunmo maritalis. Hae particula oe animorum coniunestio expiscatur potesas,quam uterque habet in ulterius corpora,ac mutua fides. nam maritus,quatenus maritus habet potestatem corporis uxoru , non suis item uxoriquatenus uxor non habet potesatem

sui corporis sed uir , fides igitur mutua potesas corporum includitur in hac particula maritali. Potestas autem corporum pertinet ad prolem, quatenus definitio posita conuenit matrimonio intitituto ad naturae officium ,quale est in in idelibus , quod tamen deciderit a summa perfecitione natural in qua primum a Deo fuerat institutum. ultima uero particula indiuiduam,scilicet,uitae consiueruginem continens , pertinet ad matrimonium,quatenus es sacramentum ecclesiae Christi. Nam Ficuti coniunmo Chricti, σEcclesia est indissolubili ita coniunmo maritalis,m uinculum coni Uale est indissolubile. conueniret etiam matrimonio persedisim ecundum naturam,quemadmodum a Deo fuit institurum sed quoniam summa haec naturalis pedi

160쪽

Isafestio,potest amoueri, essentia matrimonij ms-.nente, nec est adeam redactum, ac firmarum murimonium, nisi propter Chri ira lacramen rum,idcirco ea particula non conuenit matrimonio, nisi quatenita essecramens um. ex hac d finitione codigitur,ut Augustinus dicit in libro de nupt=s,tria esse bona coniugii, Proles, 'licet, Fides,m Sacramentum, quae coiugium honestant,quod non erit ita mi estgendum,quod

coniugium esset perse inhonesumet honestum sat ab his tribus bonis, ueluti a quibusdam emtrinsecis rebus sed quodhaec bona intrinsecasune

matrImonto. Continentur etenIm, ut diximus,

in definitione matrimonij, sine quibMs,coitus ue rus,inquam, matrimoni, esset inhonestus , qu niam sine hu bonu matrimonium non existeret. coitus uero extra murimonium erit fornicatio, G peccatum. uod si confero interse tria haec murimony bona, prout a Turiunt sacra maum utique maxime omnium persectum est, tum quia pertineat ad Christi 'atiamtum quia entωltima differentia, quae omnium uidetur pers

ritissima esse. amplius sine prole, oesia Matri

monium constar propter sacramentum. uoum

si capiatur proles oesides,non prout astu sunt, si prout sunt in uis causis,proles sciliceti in in