장음표시 사용
71쪽
lent.Sapient. I .vers. 2. Vinculis tenelnarum cylonga noctis compediti. Et vers. i 7. Vna enim catena tent brarum omnes erant colligati. Nec desint, qui illud Matth. 11. vers 3..hiicite in tenebr.ti exteriores, de carcere, qui extra ciuitatem Erat, ac
cipiam. Ex quo lux Sidonio sit : Cui in tenebris ergastularibiti constituto. Igitur tenebrae fatigauerunt AEgyptios,quos mobili quodam carcere, quasi iniectis vinculis tenuerunt. Quare bene Protinus nectitur: Tenuit pedes eorum a sus :
vt innuatur duplici carcere tentos isse , alio ca
liginis, qui pedes liberos dimittcbat ; alio pela- i , limosique tandi , cui pedcs in peri' Iuum
laeserunt. Inde tenebrae dicuntur inertes a Viri lio in Mor. ecae a Lucretio i. incauta , Lucano ib. s. quibus attributis indicatur tenc bras ve
stigiis elle inimicas, segnόsque de satigatos red
dere euntes, quibus nigra caligine obsistunt, ut dixit A Dulcius : Noliti .is tenebras causabatur
sibi Obbtere. Homer. lib. d. illiad.
Nunc quidem nox cessa e fecit Deloce Pel; lem. Ulterius Tenebra fatigauerunt eos. Quitque ab iniecto pondere fatigatur , curuatoque tergo fluitat & vergit. Grauis sarcina tenebrarum cst, qua deprimit ambulantes, in puluerenaque pellit : quis enim sub maligni, tenebrosique velaminis nocte gradum mouere praetentat Vci sedet, vel iacet, vel stat, quasi satigatio crura si e Psset. Sap. I. vericio. Illis superposita erat gr.inis nox, imago tenebrarum. IV ergo sibi erant grauio
Praeterea AEgyptii caeco Marte aduersus Hebraeos fugitantes pugnabant, quasi iniecta altius galea, sepultisque oculis ob cumulum tenebrarum : quale fatigatio immodica suit , si
cut eius , qui incassum auras verberat, Ventum
que findit, sum putat hominem, clim aberret in ictu Testudinem, sub qua antiqui ius aliqui pu
gnatores latcbant, cum nube tenebricosa coin-
lionit Calaber lib. ii. Ergo sub tenebricosa nu- e, nigraque columna pugnabant AEgypti l.
Profecto AEgyptios sequentes Israel diu sic describit Alcimus Auitus lib. I. Inclusae galeis facies, ct ferrea vestis
Cinxerat iratas armorum luce tenebras.
Expende illud Inclusae galeis facies, de duco te ad Andabaiarum morem, qui clauiis oculis, sub cassidoque reclusis pugnabant: de quo Martialis lib. 2. Hermes belligerasuperbiu h ista, Hermes casside languida tremendus. Hoc ultimum carmen de Andabata intelligit Lipsius lib. r. Saturn. c. i , . cui densensit aliud, inquit, languida illa cassis, quam haec tenebras Orlanguidam caliginem iudescens. Casside languida, nempe iciacbris & caligine AEgyptiorum facies regebantur , qui cincti tenebris, inclusique galeis, tuta Alcimum, milita iit, ac proin pac sui quasi fatigati dirimere pugnam videbantur: solemne enim bullis est. Obortis iciacbris, iactaque noctis caligine, pugnas dirimi, ut deca Tenuit pedes eorum a Ius, ct a7ns operuerunt eos. Haec duo solen explicari uno hinc illinc
clati maris refluxu , cimi vitreus murus ex via-
stiis agri tiista Hae braeis quae contigua erant,
, isit: dici poisit: qui id Liuius lib. 17. in histor. Marcel. & Annibal refert. Cum iam nox instaret, Marte M o dis esuin e i, castra exiguo distantiassatio rapiam ame uoetem permunita : Si quidem castra A gyptiorum , de cailra Israel non longista palsibus . intei se den xa ad se inuicem toto nos i si irvi arc AEcce re non valuei Mut. dis electus,subito cadens mediis AEgyptiis naufragium suit: quas idem sit, quod abyisus pe-
dc , t ziauit, scilicet aquarum surgite colligauit, ac quod aquae operuerunt zos. Non placet cx eo sitio haec,tum quia tautologia est, de sine causa dictiones erogaremur; tum dc maxime, quoniam iit utilet Iuditha primum supplicium , de
cladem , quam respiciens Dominus per columnam . AEgyptiis mare penetrantibus incusat. Censco , hoe duarum propositionum compendio eleganter complexam cite Iuditham, quidquid stragis in inedio mari contigit Epyptiis. Duplex quidem clades suit, prima ab Angelo,
seu Domino per columnam respiciente, antequam erecti globi aquarum defluerent,quae exponitur Exod. i . vers. Σ . ibi : Ecce res iciens
Dominus, Sec. interfecit exercitum eorum, σβbuertit rol. is curruum, ferebant ii que in profundum. Secunda a maris regressu, quiae exprimitur Ve s.
23. Reverseque sunt aqua, ct operuerunt curru. O ibi at equites. Primam subindicat Iudith in primo He millichio : Tenuit pedes eorum ab su ; alteram. in secundo. 4 vLiquet : nain in priina, dii tactis rotis,ab axi busque diuulsis, qui in quadrigis de equitatu fidentes pauimentum pedibus itora tangebant, in abystinii seu profundum corruerunt, pedibύsque de cruribus luxatis in fundum maris elisi sunt. Ausculta Caietanum : Remuti rotis ab ibiti curruum,consequens fuit ,ut loco motii progresssivi mouerentur deorsum sectindum grauitat em σcurruum personarum. Haec prima ani duersia diuina fuit, antequam Mysi extenderet virgam ad reducendum mare Hinc Hugo de S.Victi ait:
Prius fugati st pro strati sint a Domino e R ij, Hugo Πασ ad ultimum aquis obuoluti. En quod ibi dicitur ferebantur in profanaum, exponit ludith: G-nuit pedes eorum ab sus abyllus enini& prosi indum eiusdem notionis sunt. Nec interest, nondum subuersis undis siccam adhuc man bii ise se init alii , non bene aby ssi nomine nunc; Pandam : quoniam & abyssus terram significat, quae dcoisum iacet Gen '. vcicis. Et omnipotens benedicet tibi benedi lionibus culi desuper, crbenedictionibu/ a s iacentis deorsim: ubi Inic Intelli
lineal. Benediationibu abis iacentis deWrsum iri e senilitate terrae. Qui ii & Chaldaica Paraphra- cta a sis : BenediZiionibus , quae ascendunt de profundis terrae deorsum. Quae significatio, etsi obuia non sui siet, scite abyllus nuncuparetur fundum illud maris , cui vestigia AEgyptius & Hebraeus fgcbat exercitus : quippe non obest breui tem- potis inter stitio undas hinc inde dii iguit se,cum ipsummet fundum, etsi parumper siccum, mansisset. Igitur ait Iudith a stilod tenim pedis eorum ηhsu, tum quia praecesserat, quod in quadrigis 'de equitatu iadebant, & ope diuina effectuin, ut equites & quadrigari j milites, non solium attritis quadrietis & destructis, iam ut pedites , graderentur; sed rotis desupei super innexos pedes
cadentibus, quasi carcere,abysiique vinculis tenerentur constricti. Caiet Exod. i . Forte cuiusliabet currus unica duntaxat rota amota es ab axe, ut non flum animo sed etiam corpore turbarentur declinan s. Tum quia grauitare ipsa & at morum,.& curruum vergentes in imum, pedes in abyssbiicut in ne i p iverunt, quud Hςbiaica dς- Iabiae. scribsit
72쪽
sei ipsi dieens: Et uti eoi is gravi tate : quare antequam mergetentur, reductis fluctibus, abyssus de fundum tenax eadentium fuit. Amoenaberis carmine Alcimi Auiti: go . diatis penuens siti Mittiν indis
Pon iere telorum pre ἐιών , fiandoque tenaci Sticeistitim rauehtim moνIenrici corpora ferrum. Obs tua: Fiantioque renaci, mi tabem . quantum
ad sonet nostris: Tentiis pedes eorum ab pas. Quae si mente teneas , videbis non aptὸ cogitauisse Pinedam . qui tib η de reb salom. cap. 1 3.n 6 censet , explicatum horum verborum pendEre ex eo, quόd igem sundum , quod puluerulentam & arenosam semitam secis Hebraeo tum praebebat vestigiis. AEgrptiis teddet et limosam, multaque salebra sabuloque humentem , ac proinde pedes eorum passim haerebant, vixque poterant mouere glacium in uliginose luto sepulti. Id quidem verum noti suit Poti s asse tendum iu ico, eandem sindi feeitatem mansisse AEgr-ptiis, nε .s illied in sabulo impingerent , ad medium malis progredi non valuissent. nee se totus exercitus mediis in fluctibus sorbetetur. clarissime id indieant Exodi uel ba e Cumque ex ι ὀ et Moyses mantim sper mare , ab Isti se id a
-- eouit arvi phMaonu , oretis Am ct equites per med vim maris. Quare planitiem maris. quam adiendo terebant AE 3ptil, utpote siccam , at uaseu campum vocavit Alcimus. Molerare μοι Aser, atque intrare profundum. Arripiunt parito res, ari concaua ponti, In aumqti/ Oiam. aia non Dror ati eat amens Hinc equitum pars agmen aetis, pins incie citatu
Ira ias/ssim,ria diapidas stiper araa quiad sta . Accedit.qudd s in ingresso maris sabulo hale rem . rvptii . videntes, veloci pede currere perseeum Hebraeos, attoniti si ita suspenderent,
nec evr iam conten gerent maturare. Cur non
illieὰ ad seri mari, milaeulum non obstupuerunt 3 Quoniam densssimae erant tenebra , t- anque non conspicati sunt quδd mare scissum semitam pandisset fugientibus . sed ad fragorem de sonitum exerritus Hebraei, quasi caeci, subisse tendebat, sequebantur: Ausculta , quid senserit Husto de S. vi ct si dii tir ,s non vivebam ty I Alias praeeismes propter bem -- ternositam , quomouo se tit portierunt 8 Atii si οἰ- Abiam misa iam mari/. quomodo ausi sant eos per H ρ Ad quod re Ion δεικν , qu/d non poterant videre per secte , ct tam/η qisia abire eos lien, per aliam viam . peritentim eos sequesantur, si is se Oel illos mare segressi. Si in salebris, lutosoque sabulo tenetent ut impacti, nec totus
irrumperet exercitus . nee celebre compleretur
prodigium. Ergo ingenium prouidentiae fuit a fundi sieeitate dolus. Nee sngi datur , quadurem ventus , qui sceauit aby ilum Hebraeis, in tenacem limum laxauisset AEgrptiis. Praeterea uia in prima Dei titii madueisone . quae totasubuertit, sustere inceperunt. donee lictoribus aquis oecutientibus apprehensi sunt, nee s here pollent , s hae silent in limo i Fugi.ntnia cie se pilis occurreνιγι aqua. Denique si in proscindi e no seo ulli iacerent antequam a superuenientibus undis suffoeati . non dicetetur, quod Z νδε tu Iad ιh. I sis. II. eadaueta mare eructavisi et ad littus e muretine. Egyptios modit ossapo I titis maris. Nee sau et Piti edae suffibrium , quo utitur , videlicet ex cap.r .Ex Od. vers. as. ubi pro eo quda in vulgata est : Sub ιὸν iis Domiam ratas curruum, se ferebantur in profundum, Habreus legit, D iis inna vitatem. Tigurina: Digetitio duxit eum. Vata-bliis r Ageb gνὰ eos curem , it silent magna di tiliate ali δει actis rotis. Im3 ex his vertim nisus contratium omnino conuincitur : quippe dissi etilias gradiendi non attribuitur limosae semitae , tuiόque diffelli . sed totatum desectui. Quare septuaginta legunt: Eι impediaἱι ιιι eAtigati II axes e fruum eorum. Id aliter exponit Rabbi Salomon apud L ppom. Propter vim ignis accensa 6κt rota , ct eti-m impliciti sunι, ct qui sper eos sedebant, exekilabantur , o membra eo rum a se pia tu .
Vers. 9. Sie fiant Sc isti Domine . qui considunt in multitudine sua , & in curribus suis, & in contibus, & in scutis i& in figitis suis , & in lanceis glo
nem Assyriorum , AEgyptiorum multitudini compatat. Si credimus lolepho . in Mati Rubro perierunt seu latorum peditum ducenta millia.& equitum quinquaginta millia. Quot autem
Ass1iii fuissent sub Holofernis vekillo . supti
discussum cap. r. Erant autem pessites heliato-νtim cent m istini; msilia , ct Φ ,ites οἱ inti Homistia prvter praeparationes tirorum illertim, quos occvadierat est uItas, ct abdasi Disanι δε pr uinciis Onitiersae Inuentutis. Horum , qui agiecti sunt, maximum numerum sutile perhibetur in Graeco, ae proinde ad AEgyptiorum numerum pertigisse quis ambigat, ut metito, sicut in causa&in poena, comparatio in numeto sat 3
tractauimus supra cap. i. vers. l. a num. 3 . Quibus almis hie exercitus incedebat munitus , hu eosque publieatum non fuerat,eum solum cap. I. vers. .equites sagitati) prose tantur, ubi num. as. memini me de Persarum Se Assyriorum armis aliqui ἡ libatiisse. Ea lueuienter sacra Remina exponit, eui acchietet Alex. ab Alex. quem ibi
dedimus lib. s. e. 11. Pres Medi Orb esses.
culos manuum es contos. En eadem set in E armoniorum genera'. quae hic describuntur , quae vi-
plotimum laeula sunt & missilia tela: solum seu- tura , seu clypeus sub atmocum proprio voeabuis
73쪽
lo venit, s ei edimus isdoto lib. ig. Ei 1 .cap. s. Arma proprie sunt, eo quod armos tegunt. Desei ibuntur tantum in Peliis& Asritis, non
quae tegunt & defendunt, sed quae in hostem
figuntur. Contus apud Hugonem eenset ut baculus: In
coth, inquit, id est in baculi, quina itebamur in Visu Non benδ. his genus traxetit ad speciem. Baeulus entiti sustis quaeque sue stipes est , aut seipio , s geneticὰ aeeipiast de quo forsan parce-imia illa: Assiis. Metilo n/ in evitore id est . inermis ne sis. Baculus in specie sumptas differt a
Orato , lignumque s gnificat , utcumque forma tura , impolitum sitian & agreste. Ouis. s. Me tam . Avianisque tenens agrese sini ra. Adun eum baculum dixit Liuius lib. 1 . Doro manuba iam sine nodo ad eum tenens, quem l tucim appella M. Inde Robert. Valtur .lib. io. de remiis lit baeulum a eontodistinguit . mi , inquit , ha.
etiqiri. Accinit S. ls solus lib. 8. etym. eap. 7. Conitis, inquit in renia non habet es a tantum OIInde aetita est. Vi Illisi rosea assese truae, ct actitaeusso A eoti . . eonium ii baculo discerni, ae . sata Erehielis verba com4rendant: Et baetilo manuum se conto . Ex loco is doti& Poetae mi
ror . Audi Lissus lib.s Poliorcet. inter serrata iacula intellistat eo tum ; sed alibi ima cuspide
caruisse pronuntiat , id est, qua parte iaculato. rem ipsum test est: iam eo im ille obseruauit Strabonis verba lib. io. Dulex has Iaram isio, at a eo nisui, aIIa eminus , ct tanquam Metilorum. Sia r o conrna utrumque et um prubet; nam ct mei τι ἰmtir o iaculantes. De statariis eontis, id est , quo, nisi genuum aut pectorum exercebant .aecipitCet densit illud Virgilii O. AEneid. Ae duxi, ἁγινώ δε- eonιIι. in Leone imperatore cap. s. vel ba . quae refert L psu .extant o A qqώIdem habebam eon Varia. ia est , hastas , tias nunc As naulia , olim a tἰθti; lone has nominabant. Censet ille , Menati tim , mutata litera , esse apud nos denabitim. Quδd gissem iam , cogit venabulum serrata de oblonga cuspide constate, qua
diximus eoiitum earere. Quod serrum non habuerit . suadetur ex nautarum conto , cuius manus est aluei standum tentare , subigerequenauem : quale contata dieuntur Dauigia , quae conto impelluntur. Qualis signis eatus est in Poe
ve ipsos pei nis , manumve iaculantis, aut serientis . euius alterum extremum set reum est. Hi nedicte tum illud i Por emm naar ei 3ereo , se a Mondiae, ean .l cti n o. Quin iti numeris caenia Hispanὸ dieitur, quo uniuersa ealculatio finitur. Ergo contus, hastae genus est, quae non desinit in extremitate serii, sed potius quadam rotunditate, quae acuta est, suitur. l si dat sup cap. . conitis acitem quas conitus. V enim couus aevia roianaetas. Ex quo euinees non bene Pomanum ditii ire o Feriaris per mammora eontis Z uν-sχι ; nis foriὸ contus Dio lancea accipiatur, quas peneticum nomen ut cuiusque generis hastis, uelit Videtiit accipi A mos . Et renabunt vos in contis, pro quo Hebraicὸ vos est ru ac , sinois, quam Theodotion vertit Atara . Symmachus tarina, nempe quae quae tela aut arma. Sed potius et eo loei iudi , contos non esse serratos quippe calcidem in Hebetaeo traieeita habet ci Iax, de tamen iam in saluit, spinas signiscare , quarum, licet acuta , non sei rea cuspis est. Contos molicet latὸ dicerem, quibus vidi agrestes robusto que ex tute homines turmatim , spissique acie impetentes tauros infigete , quod memini
nuncupati. Quintianus voeauit trabalem contum, quia vetὸ trabes est. Seio, qiidd ahenum appellauit Matuanus e Et conto maiora clua tint aheno. Potitiantis praepila:οι cento se: Aut pruila is ae em perrumpere canili.
Dissidium est, quae praepilata missilia sint, arides nant in serto , an in obtuso ae limine instat tundidatis pilae. rimcene tractat Lipsus lib. s. Upso. Policite. Dial. 4. ubi iu/icat iacula absque scito a lsgnificari ex Plinio lib. s. cap. 3 o. qui cornua pra- pilaia δώι Obseruandum , qudd ubi Craeea verso legit; res a. p. άαίδε, s j 4, 64,Ia,i: quae ad litet a
fundaque eonf. t. A quone haust tham. Oaiaeuli uenus , in ipso va tabli Ciaeco non inuetiit ut 3 Antea in Graeca trai statione esse γά ν, subindieat Lipsius lib. . Poliote. Dial. . e Oissis , te, pro quo latinum interpre tem vertisse ait: Insulti . in contis , ct insulti Et quidem. quod idem sit contus ac gestam , si das auctor est apud Lipsum. Gesi, testim vide viata, ti . feriens. velum non modi ea dissicultas est, quia otortiFrasim seniseet. Prosectδ Iosue cis vere ly
vbi Symmachii, stilum exponit. Magna lis est, quid leuauerit Iosue: nam alis timeam , alii, texi tam , alii saltim leuauisse de singunt. Nodum sensi Augustinus lib. 6.loquiit. Ma dicat gesn, , non se te inj llightir. Hoc intermes Symmac Masurum appellassis perhibetur. Septuaginta interprete, , sectiniam qtios Ma tractamvis θυι ρι- fuerunt grson , miris , si ct in Graea Lusci hastam et lanceam GaIIcanam Doeg ἱ volvieranti ea quψ-pe die tur, Iesa , quoram ct VPI; ἰω mem ibi ais A Galla, insata . Enea pi Aia r Dtia θέροque corti sant Iesa manu. Qubd ibi, nempe in Iosue, gestim fgniseet clypeum, sunt qui putent ;tum, ut accinat vulgatae; tum, quod Masus peihibeat apud septuaginta aliquando clypeutri gestim vocati. Qudd clypeum et texerit Iosue iuxta vulgatae veritatem , eluditὸ inibi sei lius defendit quaest. s. Duo ego coniecto susicagia, ut probem te sum aliquando posse pro clypeo , scut6ve , ut Symmaelio de Maso adstipulemur , intelligi. Primum est locus hie , quem versamus : nam Complutens, & Repia etiam in versione Giaeea cor sat
Omisit Uam ; & ubi legabatur z. ἀαII ., in chpe. Ossa , quasi eiusdem fgnis ea tu, essent .1 sim subsilue e. Alterum est , ideo se lassis pro clipeo sumi, quoniam Varro auctor est, Gallos, editi steso armabantur, clypeo seu scuto caruisse, ne ab utriusque pondere grauarenturi Sie satur deuii a populi Ro in. lib. 3. cui ala Siseiηctisne sitito eum binis gess essem. Quin utrumque eontra ponitur apud Athen. lib. s. a sanani tibias se uti usum , ab Hispanis gesorum. Quae ita sint, non quidem adduci pouum , ut credam Iesum idem esse , quda eon m , lieet Eusebitis Eratis. leuauisse Iosue ianeeam oponat, reseretis at aliquos,
74쪽
aliquos, qui dism HYr,.s , eontum esse velint. sed quod eoniis lancea proprie non tu , pr aete quam iam praestruximus. probant clare ludit hae vel ba, quae post contos lanceas adiiciunt: De ro ct in lanem gloriamur. Quod gesim non iit, suadeor: nam licet sellus gesim glaue iaculum dixerit, leue teli genus ut plurimum est, cum passim bina gesa uni adseribantur, sicut eae Varrone vidimus & Virgilio ; adestque Liuiua lib. 9. D enm sta si ne tim armati e de de Gallia. lixit Claudianus ii. de laudib. Stilic. Binaque a a tenui. Qudd tam contus , quam gestam soleat euin gladio se stati ; de conto probat mihi
A. Τὸ itor ingru glassitim, cantum ke timebis. De geto sat est Vario nuper datus. Denique lieet gesa a Gallis dictitetit ut in. uenta. undes sti Galli apud Lariu in lib. 8 eoni irritat. cap. i . de Nonius 20a , tela Galliatum di ear;vides hie arma Assyrio tum & Persarum Dic se te velut si propria.& de mole gentis,stia nuneupauit ludiit, , si semel sub eontis intelligant uersa : D rami. O iustiti, , ct in sagittis siti. Nee
alia ratione contendit Cerdensis h. Ailiai d. se Macetis originem sumpsisse, nisi . x Statii; ear
mine 1. Achil. suo Maeeta fuisses citent. quasit 1 sa illorum ess e piopria subita iacet. Scrupti liis quidam est Eustathio lib. s. odis ubi seribit,
Homerum nunquam voce com usum sutile pro ilitati telo. Ast iam conitim , quamgesiam interanalicaria arma numerandum , euincunt haec Iudithae verba, quae enodamus. Quin comati milli. tes ; apud veste itum sunt ,δe inter atina belli ea Pollux recensuit lib. i. cap. a C.
in Ctaeco habet ut ,-lf et μ έ agmma, i i uas, i. so Exariatis mine uo O isse is, riari s ut in Dathio pedῖ-rum. Compendio cinxit ; quidquid exercitus est, equus, eqires,de pedes.sie alibi. Equum s Uen- rex. deIech M Mara. At quid in brachio peditum Iliae hium solet significare vallum ad mu nienda ea stella. Liuius lib. 38. Intempesta nocte superara Diachio D sebem penetras. De huius signifieatiotii, eatis. adi Lipsum lib. 1. Polio te. Diat 1. Abest ab hae notione, qudd hie selibitur bracίtam pia stim. Apud nos rei publicae ordines, variique status brachia solent appellati, ut brachium militare, & Ecclesasti eum. An ita brachium , peditum est , agmen de ordo λ Vix νκto. Dicerem , gloriatos Assyrios δe Pelias itis rachio peditum, quoniam pedites vi plurimum sandibulatii eranti sunda autem firmo brachio, neruosdque indiget lacerto , vi pilam excutiat. Curtius lib. s. de Persis inquit is da Dineiunt
frumem . hse ct ornamentum evἰιD π telum es. ruiti de ludith a sub eadem serie Graecae versonis statim adiicit: Speratiotim in clypeo Ur arcu,
Irindu .Quλd ingentia saxa Persae sun albula iij taeerent , selibit Curtius lib. 4. Atium nihil praerὸν iae, Iam hab re , alitiis suda saxa librare. Quod de Balearibus scripsit Diodorus lib. 6. Baia
mortaliam. Qudd Curtius at xii fandas In - e , me admonet, vis Ias librales apud Iulium Caesarem non alio m 1 stelio dictas suspicer, nisi ivdd ab illi, librentur lapides, licet Lipsius lib. . Poliole. Diat 3. insudet in exponendo , quid sit, legendumque putet in Caesare . Gallicorum Ιωα libri . Sed via tores , idem quod libra, tores censeudos innuit Tacitus it. Anual. Ergo
in bidiebio peditum Persae Assyrisve gloriabant ut , quoniam validissimis neruis, sunditarum brachia obdurata esse oportebat auiatem ped7 tim dixit 3 mia exeicere fundum non equitis aut nobilis . seu peditis de vilio tis hominis suit apud Persas ex institutione Cyrii de quo Xenop non . . Paed cum Lydos aculat ei. Iossit scinius exoco. , .aei limans hoc rerum , se Πουραο um Hs. si suspieati detur in his vel bi. Hathia ρὸδιum aliqualiter innui, tela illa, quae , apud L 1psum supra librilia dicuntur, de E sun dis iaetebantur quae Festus inquit esse instrumenta bellica, saxa cellicet ad brachii elassitu dinem , in modum sagellorum loris reuincta. Haee solide sentite non poli unus ; sat tetigisse
Vers. io. Et nescivitat , quia tu ipse es Deus noster, qui conteris bella ab initio,& Dominus nomen est tibi.
Einstant, quia tu ipse es Dem viser, quI conteria , cte. Pulcherrim E verba contexuit plena robore de energia. Bisui periodo omnia ferme Dei nomina delitere non abnues, si sacra eius vocabula, quae obuia fuit , recordatione praetentes. Nesciunt , quia tu 'se es Dem noser. Nomen Dei , quod eius immutabilitatem eonstantiam que Dei hibet est Iash;.ae si di eas ipse lim , quale. Isai. a. vers. 8 5 3. versas. Ego sim, Q sum se. Pisidian. lol. 19. Et malabunttir : ta te iάem Use es quod Genebrardus ibi vocavit primum Diuinitalis attributum : quippe Dionys. Areop. nuncupat τὰ i .. tiar, irim stipe saltim lauto Quod nomen & Platoni insedit . ut i de Repub. definit Deum , 3 .mo ώσ Lisa aes πι νύταδα : quae . ix pollunt Latine versa abstrusim redonate m3 sterium . ides , csmiam , qua eadem
ipsos ἀφ' , setiniam ipsas habet. Quare absolute Deum plato vocabat et iniis , id est, ipsam, quod de de Pythagoricis protulit Genebrardus, qui bonum principium vocabant tam . malum autem , utpote mutabili obliquitate suens rio uom, , id est, alterum dicebant. Ergo sacra foe-itiina hae dictione: stila tu stses Deus no Πιν,
innuit eleganter Deum Hebraeorum , eum esse,
quem Deitas ipsa vera , immutabilis iugii et tibi
coiis iis commendat : Deus ae Dii Gentium, quos & artis eis manus circino claborante decreuit,& temporis tubigo mordet ,& ad adorantium cellant arbitrium. inquit : stant, quia tu ipse Dem noIIo. Holofernes, quia Omnia Numina demoliti parabat, etiam Deum Hebraeorum a se conterendum sacrilega improbitate effutiebat. Quare Achioti, Hebraei Numinis prae conanti potentiara , dixit cap.6. sup t. v. a.
Vtion am proph/tasti nobis. δυηs , quod gens Is Ad sena itur a Deo suo osteniam tibi, tianiam non est
creetrir Dem. Igitur saeia Dei vina inquit: stans. an tu ipse es Dem nosse et id est: Ne seiunt, quia tu,qui Deus noster es, ipse es virus de idem. nec varietati obnoxius , nec defectioni subiectus. veli Nesciunt , quia tu, qui Deus ipse &idem es. ae propterea vere & solide Deus es. Deus nostet es. unde stolide ineptiunt Asi1 ij. te a Diuinitate polle detrudere . excidirumque
75쪽
quale Diis. quos lueotum flentia tenebant , in
vides iam duo Dei nomina protulisse Iuditham. Quin & ineffabile nomen Iehoua non mo- sicὸ innuit. Nam tu ipse es , illius sacri vocabulinorionem exponit: quod Alcarat in c. t. APOe. vers. 4. annot. 3. eru/ite probat, conflatum esse
ex pluribus dictionibus , quae siniscant eris. ει fuis ; in quibus quid aliud , nisi iam Us, ubia terni latis immutabilitatisque sonat elogium. Id e, Augustino stmemus in psalm. io t. ad illud vero idem Us e , se satur: Tu stili es Iabm se et ri qui a xi Ti: Ego stim quisem . idem . . es. ει quamuis etiam ipsa non essent, nisi ex re est per te , ct In re , tamen non quod ipse es: tia υe ἰλm Us es. Qua te non detractabis , nomen ineffabile Dei indieauisse ludit ham , dum diffit: Us e, a quod inflexibilem constant ἡmque &ab interitu extortem substantiam exponit. Id ignotabant Affrtit, cum debacchantes putabam, Deum Hebraeorum , sciit Gentium idola stragi, interii usque subjici,& Holofernis manu peste detrudi. Proponit igitur sacra Remma praeeipuum Dei .eii discrimen a fictilibus Diit , quddidem ipse st. Hi ne celeberrimum di quas primum Dei nomen in hae stante petennitate locatur Exod. 3. Ego stim . si fame ubi solet legi, Era qtii reo. Ausculta oleastrum: me into verum Deam O idola interesse , quoa ilia sicut rem pore incepertini, ita quoqtie sempore desinent esse: Dem autem Orem , sicut nun3uam Acepis, isa essentin Mam a sinet. Hae es ergo tui poetillino. Vistieeta Domini signi are Mosher H Maris ρ-- pertium Detira , seu Detim , qui semper reis , a a Me Ero qui semper ero. in eumdem scopum dieitur hie: τώ ipsis est quod vi nominis acci pete non detrectes : non solium illud Tu ipse . s.cut τώ res nuncupauit Plato; sed ly es, quod supremum Dei esse voeabulum Augustinus literis eonsgnauit, psum. io . Hoe es nomen tuum, hoc est ratum , qaod zoearis. Exprimis hae qώidemm rius. Vsi es misit me ad ses. Magnum eco est,
Pergit ludii ha t V,i comesis bella ab Ditis quae si enim elapss dictionibus nectas, se pote iis constituete sensum : Nesciunt, quia tu qui conii luisti aduei sus Hebraeos impetentia hostium agmina . dissipassique bella , idem nune ipse es, nee nos ab A styliis conteri, disic;que patieris , cui idem robiit . ea gem opitulationis voluntas peisssit. Ex his vel bis posset Oleasset sui in Laelicitet suteire cogitatum . qui in eap. c.
Exod. autumat nomen Inois non a radice ha
nah, que lignificat esse . sed manate a radice M-
inimkos.l Mith obsimat sensum hune facta scemina hiet cui eoninis bella ab Initio, o Dominus nomen est tibi di ut possis suspicari nomen sanctum Iesstia protulisse. Et ab initis. , ait ; idesta contritione AEgyptiorum , quod diuinae sortitudinis ostentum tanquam primum aestimabant Hebraei. Aecedit, qudia ubi dicto cap. is. Exod. legitur: Dominu quasi vir pugnaur, Euthyinius ait: Seeundam aliam literam a D montis conterens bella, hoe es, Αἰ delet, ae , ex in Ir eis. id autem esse nomen Bhoua, innuit ibi Hieronymus apud Lippo inan. Prosectδ editi septuaginta ibi legerint : Κοιρο συνπ ni retra: idest , D. nm conteram belD ; illudque elogium insonuerit, suffocalis AEgyptiis, .iquido constat luditham eli respexisse e vi quae AEgyptiorum cladem , Dominique suit modulata victoriam . iam hymni , quem eeeinit Moyses sicco supet littore , carmen delibet. Vbi iamen obseruandum est, duo hic Dei nomina indieati, nempe eonterens s lia, o Damiam De Domini vocabulo lis potest esse, quale hie ees Dei nominibus censeatur, de an Inoua,. an Arina; st. Obsit uauit quidem Alearis in Apoc cap. i.veis .annotat. 3. qudg postquam soptuaginta Interpretes facta volumina strio CtΣ-co ediderent , nomen illud I hora , sub seri, de tepagulis silentis latuisse ι de quoties in Hebraea oti ite incideret. eius loco Adonia. idest, Dominias nomen adscriptum. sanὸ sentio, ubi leg mu hqe Dominus nomen est tili, Iuditham pro tulisse Dhotia , ideoque adieeit emphasi non in diea ramen est tibi: ac si dieriti: Hoe tibi pro pti illimum est voeabulum ; eaeteta ei reum stan & quas pronomina sunt. Id duabus e niecta iis convinco. Prima, quoniam istaec vel ba, riptae diximus, delibata sunt ex Mors eantu, piaedicto vets. 3. cap. is. Exodi, ubi postquam dictum apud Septuaginta e Dominis conroens se , adiicitur.ύριγ et mis .inia, Domi a nomen ipsi: quae expendens Caietanus ait: Poprie avitem a citur , quioa I hovis es nomen rivi , quia es nomen ei proprisimum , ιιροie qui es , stas, a qua omnia Aa snt, sub ηι esse. Alia coniectura lit , neuti quam ad nomen Aaonisi hane vocem Dominas resetendam , quas eam protulisset ludith t quo niam si hoe nomine via fuisset, illud exe ipsGset Hieronymus . nee in Latina transsatione siletet, siquidem ill nd non subsiliuit , cam sancta
Remina eo vocabulo Domiatim nuncupauit in- si, cap. is. vers. is. Adonas Domise magnar es tu.
Et squidem postquam eadaueta AEgyptia pelagus eructauit ad littus, agnouerunt Hebi dii vim in latentem nominis Iehotia , quod in rubo ab ore Dominico quas plimitus suetat propalatum , postea vero cap. 6. Fxod. magis expensem; clamat Iudith , quod nescientibus Assyriis ip1amet cladis expetientia fiat cognitum nomen hoc in Fabile Dei. Profecto Exod. s. postquam Do minu, dixit ad Moysen: Pre manum fori; ἁλῖ tra eos,st D manti obina .dei t Eros. statim adites tui : Ego Domiaim, quἰ Apparvi Abraham, sce. In Deo omnjorem e , o nomen meum Adonas nan nave i eis Vbi nomen Avinat iuxta Cγtillum, Theodoret. Caietan. & alios substitutum est pro nomine I suis, quod perhibetur, Patribus m nisessum non fuisse , utpote quia eius in eonte tendo inimicos robusta maiestas non innotuerat.Rupet tus inibi: Noa MAcatiisse areiplana es, it stibaudia, qtiari ae esset potentis, vel virantis Magnalia nam ae ct terribilia facta'tis Me l quisur ad ιΠenson m gloria nomiai. sit qualia non feeci ἰη duobis Abraham.&e. sinistis tamen is Deo omnipotente apparula quisu/ hoe ipsam,quod omnἰ- potens esset , non qu/si νtint miraculis explorare Deum ad miraculum ludith lacessit . quale iri nausia io Pharaoni, illuxit i a piissime igitur,
Domino osculante , illud illi nomen quasi in
76쪽
erroriatu reauest, quo Deus se nuncupauit, cum se ad prae satum aecinxit prodigium. Percontaberis , cui pro nomine Iehoua vox Domitis, substituta inelebuerit 3 Dicam compendio. Quoniam ecmpendiosa est maiestatis diuinae explicatio. Certe imperatores & Reges hoc nudo nomine effetri solebant. Paulinus de S. Martiora , Sidonius passim tib 1 epist. i. In Irisit Dam isti . Vide ibi notam Sab ironis, a qua
mutuamus Tacitum lib. io. Neronem extre-
enim metis unas est omnipotens Detis are tis , Mim
vi ori bus. Vt his ultimus sitieret, se legerem; irim qui ct ipset ac si dicerei : Ille veto Dominus, qui semper est , nec eius potestas sub lubit
co nutat , dispendium utique non passura , ut accurat verbis . suae enodamus : Tui se es , Domimis κοm is est ii M. Inde so sati simia vetitatis sentilitas Deos suos D.m nos appellabant : Laal enim , quod idolum significat, Domin im piae- signat . de vi plurimum Deorum nomina ab hae dictione incipiebant, Lais eor Baal δε on, B lubub. Praeterea hoe potitis vocabulo Deus Icreatu-xis Ducupatus agnoscitur , quia dictio notestatis, e fortitudinis est , domitore, potente .fortemque signi fecit, ut placuit Ambr. lib. a . de sae c. i. Detiso Dominus nomen ma ni centia , nomen es potestari se ij ipse dia; Domistia nom/n mihἰ s. Do erro O Detis , tel quod domis tur omnisus, τ ι οὰ o Lyri omnia er timeatών a eunctis. Si
tibiae dedetis illud Ambiosi: Vel quod domine. tur omnibus , eapies illud paradoxii in Tertulliani lib. adueis Hermog. cap. 3. Dei stib Itantia ipsi rannm is , id V Diuinitatis; Domἰntis tera non μι-
s a nomise , quod es Deus, po rea Dominus , iaco Antis si ieri ν/I m MIO. Non enim vir sui non in ros potuit asserere . potestatem Dei non esto substantiam sed quoniam non in iis erga creaturas exponitur , quasi accedentis rei mentionem expectare perhibuit. pergit : Nam ex o esse creperunt, in qua poteBras DomIni ageret,
tiro per Meesionem pot/Halh ct factu, or iuctui s o mirati . Dixit per accessionem potestatis , non quia potestas accessio Dei esse potuerit, sed quia potestati aceessit ereaturae telatio. Dixit: Et far a Zo, est Dem ua , non quia factus, cui iugenita ab aeterno potestas , sed quia dictus. per expressionem nempe dominii. Ergo Iuditha, ea de causa , Domini nomenclationem delegit, quoniam de conterendo inimicorum agmine, cogitabat, strenuaque sortitudinis expetebat impulsum, innuebatque gentem Hebraeam praecaeteris aliis creaturis, dominis diuini non solum Datuta , sed religione, voluntatἡque libente subit ei inaiestati , eiusque terminale res peltima. Quod Domin; nomen , eius sortitudinis sit elopium , & ad bella contetenda vexillum , di argumento est , quod Cenebrat diis perhibet in Chioni eo, anno inundi 39υ. scilicet Maeliabaeor ara nomen inde suxisse . quod Mathaliae filius . . t telleiam militibu dedit illa Mos, vet-
Aut tu las, nis D min. ρ Quae , eum per initiales quatuor literas vexillis appingerentur,suae iunctae sonant Mathalai, si glae illae, literarumque compendium in horum militum nomen ' transuit,quae se breuitatis eatis, di scriptae G tani & lectae. Super est quid si eonterete bella: Quieon 6 77
est , moi et vox OEZI, qui ab hoste saepius inse-
stante alietitur M vexatur. Liquet id in Homero Homet. Illia d. g. . r. ρέθ. Q ωα , m xii o pred Troianos. Eigo deleei iti fuit vel bum , quod extremum Astyliis ominaret ut excidium , omneque vexa' itionis genus exprimeret. Nee dixit; disie-υνὼ bellato, es, sed Llia , ut maior energia esset, squalis in abstractis imbibi solet. Maius enim est,& viuidioris speeimcn sortitudinis,ipsum bellorii in genus dissipare , & quasi puluerem, qui
v nto rapitur .exustate, ne togatam pacem, pla
cidamque quietem conturbent, qu ira bellatotes ipso, iam in ardore pugnae igneos extinguete & subiugare. Bellator non est,nisi ex vitaque parte dimiceior : Doni Inus ab initio bella eon triuit, quippe qui, quod hostes eum Hebraei,
Non contererent manus , effecit , nec classieum
hine inde sonaret; sed absque aestuante pugna a belli pernicie Hebraicum populum columen reddidit. Liquet in duobus eas bus,quos Iudith in exemplum dediaeit,ad ebsque omnem verbo rum seriem modulatur , videlicet cum Simeon Zὰ Levi in Sichimas ferociente gladio exars runt; Dominus enim adeo tunc bella contriuit, id est, ne erumperent, obstitit, ut potius vi cinas gentes selido timore per sudetit, Gen. 3 s. cea. s. l. 'veis s. Ter νυ sis o omnes per Hrenisam riata raro , O non sint ausi te sequi Meeuentes. Cum AEgyptii elasses in g,uerunt.&abscedentis po- .puli terga impetu sequaci percellere conareti tur, restitit Dominus, De uterque eYeteitus s- .stia consereret ; sed quasi vadem se obieeii in
medio,praecavens,ne ad arma venirent. Exod. 34.
T. 4 a. s. Pol im Dei, qui praceuibat castra risa 4. s. Israel, ali ι post eas , priora dimittens, ps te sum miti inιὸν cas Ira . Es,ptIoram ct cunia I EI. Simile quid ludith a plecat ut , Hebraicae gentis sospitatem implorans, ne ad bellum eum Assyrii, conserat manum a sed Deu, ita bellum
contetat & aueitat, ut incruento triumpho ,&absque vulneris mercede donato, pacata sorte .
stuat ut id vete aeeidit. A Domino bella conterente factum est illud.
Vers. ii. Erige braclitum tuum sicut ab initio & allide virtutem eorum in virtute flua : cadat virtus illorum in ir cundia tua , qui promittunt selviolare Sancta tua, & polluere tabernaculum nominis tui, deiicere gladio suo
77쪽
chium in seti plura sortitudinem detobiit signifieare. At non se segnitet hae verba expendete, clina mediter , ludit liam ditiorem sen-Him exprimete. Alludit quidem ad duo exempla, quae praemiserat, nempe ex Sichimarum clade,& ex naufragio AEgypti tum utrobique inaniam seu brae hium Domini ad vitioncm erectum Hebraea hetis suit sortita. Ei quidem desimeone praecessu, AIii illi et Atiis iis
d. .nson malienigena tim.sicut gladitis non nisi brachio manuque vel satur , se , s humanitus loquimur, non nis manu, brachiove a Deo si. meoni praestitus intelligitur.vitet ius,cum Pha rao , AEgyptiusque excercitus pelagi destin barui supplieio Dominus ad Moysena sie agatur Exod 6. ne ita bis, scia Des viros sim pluinis .m Per marium enim fistem dimittet eoi, A manu Volci ΤΛ e es t Προι r ubi septuaginta : Et innueh o Me Is .i elat eas. Scholiat Caietanus. Nori Pharaoni , sed Des robis Τὰ minius significat in . qua occiAt primogenitos. Chaldaica exponit per manum tar dam. Ergo . licEt corporis Organa, eat nilque initiumenta supremum spiti tum non ob sutent, expetit ludii h , ut pristinain exerceat virtutem , Deliabsque robustos expendat , qualitet se brachium erexisse monstrauit, cum vel manu valida gladium praestitit Simeoni, vel per strenuum suae potentia brachium,
AEgyptiorum pignota iugulauit, & post fili
tum caedem patres in pelago sepeliuit inde appositὸ adiicitis ui ab initio , ut orationis teste ira continuo filo texat, adhucque in ptimis perduret exemplis. Praeterea se sensum instituerem. Versat ludith in animo Holose inis iugulationem, cuius
ceruicem erecto brachi .mamique cadente amisputare deliberat,quod de contigit insta c.is. v. s. prehendi comam capisii eius,&e. Expetit igi-
tui a Deo, vi brachium sutilia erigat, id est . vi vel biae hio suo biachium neminae virili sortitudine imbuat, strenuaque animo state eleuet vel sceminae brachium tanquam propriuin,coniiunctuitque sibi instrumentum , ae proindesium , erigat, qui percutiat de iugulet hostem ae s dieetet; Humana brachia tuo tum tua sint, com mira pet fragiles lacetios , ignavosque &inermes animos operaris ; tuum biachium sum, eis mollis ne inina, tenera de elumbis,erige me: haee tibi artiola sum instiuntinia , ut magis tua virtus eniteat. Id in praeitiis. exemplo conti giile saei id probare valemus. Naim quoties diuina virtus ad puniendos AEgyptios miracula perpetrabat , Moyses, qu)d manum extenderet,ii bebatur: de tandem Exod. 14. Ain Dominus aua sn o Extendo manum itiam stiper mare. cumque extena Get Moses manam contria mare,
Nu/rsum es Di o diluctilo ad priorem Ioetim. Anne Moysi manus , an dextera Domini Deit virtute me: Manus M s organum fuit, per quod virtus diuina prodigium peregit. Lippoman. Exod. i . Via ι, qaomodo aa elotia lanem manu 'M'si Ahina iis tite omnia facta snt contra Eopi . .ld Dauid cecinii Psas. i 3 s. vers. i a trimanti potenti , O brachio excesse di ac si diceret, et uato de ciecto. Hieron. legit nto , supple. Axis I a J δε meaeo eorum. Ergo qui operatus pei Moysem , inimicorum peregit excidium, quod persccminam operetur, foemina rogat: qiuare insta versi s. ait: Exi im hoe memorialemminis thi, ikm mans Iamina deiecerit eum : dein si, eap. 4 3.veis is In e fecit in manu mea hosi popia; sui hac noA . de .eri. 19 pri maestim sum a poetis is istum. En idem ii 3lus se ab initio reret ebit in Mox se. Quidni exposcat. quod Dominus braehium sui im eligat, id est , brae hium sex minae , per quod interimat inimicum 3 August.
qam soler a ere , quicquid a Tit , b aehitim fisci mappellat: rese ei a reatur , Alo a eis graistam metim ρινί L. Et ei. qui ab Iulisse , aieci : Braestam metim Mni asst, i N. Ex quo lux erit Isai s vers. io. Vntis. Misitie carnem bruthi sui τι ab i. Quod ii de si alie aecipias, qui sib nomine brachi' indicetur . utpote ab eodem stipite ramus irascens , sensus erit , quδd aded essera rabie, illos aget, ut vel stat res suos, quorum opera ad inuleem eadem sunt, de in alterutrum itistiumenta censentur,imestina caede et uenient.
arididem sensus potest esse : ste Maestam tuum, quas per antithes m. praeesset ii quidem saltem in Graeca vel sone: Eece ', quospmtilae eqa ι lati in Mae ἰopea tum glorianiar. Stib- dii ludii h : Elige ergo brachium tuum Domine, ut illud brachium conteras , supernaque virtute disperdas. Praeterea brachiam , Bibliorum striot 1 tannidis violentiam solet signiscare. Iob. ss.
v et s. v. Titilabunt propter vim nachry t3ra orno. Psalm. te. vers. i 3. Conrere brachiam peccaro uri
de passim. Ergo aduersus Tytanniam , Domini eum brachium est agitat; nee ait, Censo a-ehitim , sea oster deduceret enim Deum insertis lacertis cum Tyranno luctari; sat est, quaa et i sat brachium , ut ille eadat. Ulterius. Erit Maiachium tuum . ait fecit ab initis , brachium Domini sempite inum esse demonstrans , nulla quod possit senectutis iniuria eomminui ; ideo , quod erigat , expetit, quasi vir pugnatot di strenuus, non ut senex impeditus de alidus e brachiumentiri quod Deo attribuit ut ue aeternum est, vegetoque robote praestat. Deut. 33. Habita lumeim sar sum , Iubier brachia sempiterna : e Piera fui; ttia ira latim , dicetque eonterere. Sanὸ Deus longamini expectatione adhue se gerebatalla gi Iudaeos, ξe quas aeneo pede ad opitul tionem graderetur , superbientes de alacres patiebatur Assyrios. Saeta sci mina Deum ineendit ad opus , de qua si demissis brachiis Deum eonia spiceret, quod signum segnis & enervis homitiis est , Hispanese te eaen los bratose erige , inquit , t achiam tuum se ii ab laseia , id est , Macte animi Deus , exurge, de ne repellas in finem; accingere ad opus , brachium eleua memor tui; antiqua tibi sortitudo adest. Quod brael iumetigere, operis ineundi symboluin si, imo Gn- rediendi cum hostibus militate argumentum; innuitur Prou. 3 i. vers. i . Acclaxit forti tia elumbos stios , cst robora rit Brachiam 5Mm. Chaldaica , Aee Us brachiam stium. Pulchie , ae librachium sat si accingere, ut totum cot pus militari more perhibeatur aeeinctum : quippe quod accingere se milites, ellet ineundi praelii dispositio propinqua , notae eruditionis est. Ex quo ace vere se sonat armati. Hinc e contrario brachia de manus inermes tendere , triste deditionis est sinum. Alex ab alex lib. .cap. . Apua Gallos O HIIanis, Maesia o m m inermes tendere rapud Romanos capsia sititis Abaeoe , c arma tria aere , alati onti sientim erat. Est loeus in viruilios b. i. piae d. Tendens in ue mani Priamum constexla inermes. Denique
78쪽
Denique, ut praedicta cingantur, E Qe bra cutim si ui ab inii ἰο, fgniueare potest, quod
Deus imperatoris & Ducis munus beat, iam
que s gnum edat committendi belli, Dec tot diebus obsidionem surrat perdurate. Erigere brachium , seu Danuin , aut et 3peum, signum solet Ducibus esse eum hostibus congrediendi. Ios s. veis is Letia et petim, qui iri manis imi es
eam -bem Hai : de vers.16.1osiae non cantra tmantiis stiam, quam in stiblime porrexeras, tenenses peum, asi e interficerentis omnes habitatores Hi . Quamuis Seratius in Iosue cap. s. quaest. s. autumet, quod eleuatio manus aut clypei non
sui isset sanum, quo milites sui sient concitati in insidias : ipssimet verba assimationi suffla , .lla tur, quod de censuit ibi Abulentis . itae uillae mentis homo rc sagari ualet, ideo eleuatae manus signum electum, quoniam consueto scit, eo speeimine milites ad bellum inccaidi. sciit Ale xander Macedo apud Q. Cuitium lib. s. pertitam eleuauit,aut super tabernaculum figi iussit, ut ea visa, exercitus in hostes irrumperet Clate Virgil. o. Eneid. se Atriae a comparante suos ad bellum : ci ρὸum tum 2 inde /Multi aν. dentem Certe,cum se Domitius lacus Dominume et cituum voluit haberi, de quali militati iii ramento milites tibi. exercitumque constitim, ut aduersus AEgypirii in irrueret, brachitim,ina mitraue extentum se mamis lutum cile promist. Exod . . I Ar qtie manum meam stipὸν Α γ tim, aucam exercitum es populam meum , o sis quia ego sim Dominus. qtii exien- lerim maritim meam ver AE vicim e ae ii dieeret imperatoias ac Ducis exeiciti s vices agam, Naamuri erigitido pro signo, tune ab AEg1pitis cognoscat ut Dominus. Bene obseruauit Pine da lib. s. ge r. b Salom. e. s. num. 6.tunc Primum populum Israelis suille a Domino nuneu
patum exere itum . cum ex eleuatione manus se
duceni exhibuit sortissim uiti. En quid em igitet ludith,nempe qudd stetit tunc, id est, ab initio, Deus nune brachium erigat 5e signum edat, quod irrumpat in hostes, veluti Israelitici exercitus Aiax strenuus. Ea ad M. ii tirem distim in Urrimo itia Qudd irrio praecipuae vires, robur de sortitudinem, quae in nimis est, signi seet, luculenter his ver
norma misi uti, ενnatu. suam facile toram praetextam sumpta thorace mutasti, hastam pus ορῶ-pione rapui Z I. a tribunal tumet in campum, a coria titi in equam transtitisti. Valer. lib. 3. cap. a.de Clileelia virgine , cuius post incl)tum facinus peroratum concludit: Visis. puella, tam n/ tbs His priferanda o de tamen titulus capitis des ih s. Ex quo lux est Vlpiano In l. i. . Item Sena sensita ters. Denis; D. L postulando; ubi cum fraedixisset apostulationis beneficio arceri eos qui petas suas loea uerint, ut cum bestii, des o Herit, se adiicit 'D ηἰ Me eos, qvi virtuti. . tinaeis a eatio hoe faetant sine mercede, non torii a tini vereres nisi in arena passini se h.
qui leni sententia haee est. Nonne nierito tunidos honos 3 Equidem eoniunctis aedes Houotide virtuti erexit antiquitas. Cassici do t. lib. i. epist. 3. Sapienter ades Honori s ibiti/ἰIὸmutis casia. ἰunctim locatila aut0tihm eommentia ibi esse pra-n ἰὼ honoris bisum misita turicii; .Quid est igi. tur, quod de se iis inurittit nota, qui post- qtiam virtutem in arena monstrauit, adhuc in puluere se patitur honorarit varie enodant Vl- 'piam verba Antonitius Faber in ration. Doneli. Osual1. lib. is . comm . cap 3. ubi Osualdus lit. ce. Friget Radet. e tum explicatio, niti obserues ex Radero ad
Mattias. lib. de spe me. epig. i bestiariorum, id est, qui eum bestiis pugnabant, genus quadruplex sui fle, nempe qui dabam ut ad bestias, vel illis obiiciebantur: qui operam sub mercede locabant ι qui virtutis eausa cum bestiis manum
conserebant, sed oblata munera,quae in ipso metarenae seruore coram spectae ulo praestabantur, non recusabant Denique qui sola virtutis ostendendae causa brachia exercebant in fetas. in primo de secundo genere infamia fuit, aliqualis dedecoris nota in tertio . iustae laudis piaemium in quarto : de quo Mattialis :Premia ctim lacidis ferre anue poterat. En cur, q ii in arena patitur te honorari, notam dicitur non euadere r quippe maculauit virtutem, qui mas illam sortitudinem pro alicuius muneris honore in perieulum cum sera prodegit. Cassi odor tib s epist. . Quo mtinere venator
cere, qui eum non optat etiaAre inlid virtus mi
litate robur sit venustὸ indicat vis ianus lib. s. visi, opinion .in l. 7 qtiis Agreaam O. D. de Captiuis. Ibi. ada misi te milito recuperata. Qui promi iunis vulare Sol la tua. Graeci est 2 3. ἰαλέ-MI., id est ; Alnerati retint , seu aecreverunt, eodem sei me siqnifieatu ac Latine ; qui promittunt, iam promittere decernere sit, de aliquid constantei assiciete, etsi nulla sponso, pro pria lite voti vinculum aceedat; se Hispan F, Homeroos quae es asi Nec dicitur promit itint se violaturos Mulcta, quod sponsionis esset iudieiu;
sed se miola e de praesenti, quae superba it atro
gans asseveratio est. Promittere pro consimare
postili Cicero ad stilpie.lib., Minoa haesse tibi Cicero, promitto atquec 'mo. Pro prosteri dirit Petro Pςxtu unius. Et ego , ne qua ibiti ruis obstem , aliquia i d promtitam. Ulterius promittant se Vol ἐSancta, inquit, id est, iuxta serocem de it teligiosum animum, S in Deos gentium iras squibus depopulati sunt aras o quin de aduet sus te . Deum Israi lis sacrilegos ausus, quos ex Achi iis relatu cognosti mus, signa notissima dant. tua sancta pio sanaturos. Quδd haec st verbi
p-Mhroe notio non contemnenda, suadet Iu- Iuuenas uenalis sit. 2.
Quin promittere pro sperare, Ze eum fiducia aliquid eueniendum sibi assingere, set ipsi is se
79쪽
non incommodὸ his nostris adapta: quippe ADt 1iij & sperabant se , subiugalis Hae braeis . di
luere sancta , & votis eoncupiebant , & ex insolentibus piaculorum signis minabantur. Nee
vetat eum pioptietate vel bu in promitte e cxpDiani pio spondere , non quod id pi omisi iret Ho. Iosecne, Nabuchodonosoli, sciat Lyia cogitauit ; tum,quia latet nos de templo lsiae lis euertendo pio missio Regi praestita;tum,quia saltem innotere non poterat ludit hae sed quoniam, quando damnauit Achiorem Holofernes , harevelut promistoria verba concepit cap. s. suoniam ρ, opso Τῶ napi, quod rem Ora et def.nda tira D o suo ut os naum tibi, tioniam non eIt Dem, nis Nabuchoaonosor,tum pere so mira eos omnes scit hora nem intim , t tine s ipse cum id ti Ab γ ν tortim ala Ab Inteνibu, ct omχυ Israel teι tim per-d ione sis lat. Vbi non solitin in Hebiae ossioni acti a iacit , sed & in ipsum Hebraeorum Deum tela contorquere non vetetur,quasi praesagiis,depeta itis Hebraeis etiam eorum Numens ait ini sole. id ex te latione Acilioris, quam in medio populi habuit, valuit innotescete luis
dii hae. Poetiere tabernaculum rore nis sui Cur pioA- narro dicatur pollutio , abunde diximus supra cap. . vers 1 O. a num .ao. Tabernaculam nominis tui. Cur rabe actiliam , siquidem, ut aduertit Pineda lib. 1. de reb. Salom. c. s. n. s. postquam domus Dei exaedificata fuit, omnlique in eam illata tabernaculi pompa , noti amplius mentio tabernaculi inualuit e imo domus tabernaculo
templi contigerit, sed non pati in X terti sese
erigebat, inamque templi sigilificatione in .alis
contraponitur, vagumque temotium cum tem
pli quiete i. Reg. . Non habitati; in Lmo ex ὀeiara. feci amstilabam in tias inacias. Verum quod tabernaculum scedetis illatum fui it et in tem plum, dilucide claret 3. Reg. 8. Portatiotine incam Domin , G tabernaculti sua νι, .ct omnia vasa S Aulis. Quale illud tabernaculum . sub ancipiti est an videlicet Mosaicum , an Davidicum, ita iam Ribita lib. .de templo c. i. set alius,5: Sanctius lib. 3. Reg. cap. 8. vel 3. Placet securior censio pro MO3sis tabcinaculo,quippe quod taberna citrum fudem mihi nuncupatur. cuius antea varia fuisse loca liquet ex los .e i 8.ex a .Paral.c. i.& ex lib. i. Machab. c. a. Si hoc ia , bein illum subitidicat ludith , ambigetes sol san , quasi idem sit tabιrnacalum nominas tui, aefur oti tui: nomen enim pio icbus,quae in contiactu intercedunt, nequenter accis tur,nemperio debito. Cicero ad Attic lib. s. Noreina mea
per Deo, hipea; pro di bitore, ipso Cicer ne in epist asserenic: Ego sim a sqnktus,ut bonum nomen ex si meν , pio credit Ore, vel pro syngra-l his creditatum pecuniarum, ut liquet ex Co ii mella lib. i. cap. 7. Et quidem, cum ludii hapartitὸ disserat de tabe in aeulo .aliati di Sanctis
annuere videtur de eo praecipite agere, quod Ostendetiitim fudiris noti inatur. Non praeter olbi. tam sic cens his , tametsi certius iudicem de omni templo, seu saetarii adytis .conceptis ver bis hie agire: nee absque usu tabernackrtim nun cupauit per syli dochem. Quale tabcrnaculum iri duas partes secabatur, in exterius nempe di intelios ; δ quo aἡi S. Thom. i. a. q. CI .art. . Cum labet naetilum intelius Sancta Sanct, iam
diaeretur, subest eogitatio , illud sub in te, id Iuditham, quoniam praecessu; qui promitium sviolare Sancta itia. At, cum in nostra chr nolo
gia nondum usque ad fastigium reaedificatio, sue solitiam sub tale nartili nomine indieati
datur Tab-nartilam nam Is tui. Hac notione tem
plum Dominicum efferebatur. Caulam subeste credo , quoniam . cum primum Deos templum sibi diu spicato decreuit , Domini suo dicauit. Deutet. ι 1. vers. s. id locum quem elegeris Detit ita. Domῖnus Detis Dester , it ponat nomen suum Quale 1. Regia. . vertiis Dauidi dictum de sobole sua : Ipse Ea beati Amum nomini L. Rear. 3 meo . vi iam exinde Dominici templi vocabo tu innotesceret. Quin in ipsi met aedis eationis apparatu, caelesti nebula tuffragante, salomon in ea verba piorupit lib. 3. Regum, cap. s. vers. 19. suoci cogis Τί in cora/ tuo ea; Amtim nomini meo . b ne fecisti, hoc ipsum meis ιι iractan, fustiuis ititis, qu; egrediatum en bus i.Iι. ipse ad scabit domiam nomini mea. EtiDOiuini ex domus vocabulum , ipium mel 14omen Dei est. Non aliud subintelligi meditot iutabernaeulo seu templo nomitiis tui, quam ino, ut idem sonet ae templum Domini seu Dei Qua lese holiti in sortassis Hierem. adiecit c m. Nolit/ co ινε in iobia menseacu a centui,Tem lem pltim Domini T. ltim Domino, T. l a Damna, .st: quod de tribus te inpli portionibus expen-
dii ibi Vatabitis. Origo Hebraici styli est, vitili xl l
nisi nimium sal tot, apud quem nomen pro Dea 4 supponit. Obseruauit Nouatinus lib. a. Sehe- Nouis.' dias A. cap. s. num. 16 quod uia sim, cum abi ne addito pronuntiatur . Deum significet, euius tamen proprius signiscatus nomen est. Hi ne iκὰ ι homo. id est, Detis. Huius genetis vide ibi plura. Ratio sit, quoniam inuocato nomine. piae lentisimus Deus occurrit: ex quo, ubi in Deuter. ii. veis s. legitur. Vt ponar Demis nomen stim ibi, Graece est tir ad romineιιν nomenesim ibi, ct inuae ιών. Quare habisa e de cogo- . . cari iuxta Hebraeam & Chaldaicam vers nem dicit ut ibi nomen Dei, quippe in templo crebris deprecationibus insonat. Nee Dei peculiare est , qtidis haec dictio nomen significet Deum: aliis hae e phtatis insidet. ut pio te nun- pata sumatur rei nomen. Tibuli. N eserim Ti ιfam a noram. Act. i . Erat ιtirba hominum G tae iace nominam simul fere cenitim viginti. Bene haec. Ast quid singulate in latet, eui tabe inaculum seu templiani praecipue nomini Dei dicat ut 3 Meditaret ι quoniam ipse sibi diutino suae voluntati; indieio aediscationem templi praescripsit, quam in Salomonis manu deposuit. unde ex aedilleato templo, ne tibi di fietum adrogaretur, precauit illicd Salomon 3. Reg. c. s. v. 9 crans : Sint octili itii apertisuper domi mhane nocte ae L r saper domum, de quis Axisti r is nomen metim ibi. Qu.d attifices in eae latis ealteibus nomen suum imponerent, ut argentum nobilitaretur & manus , dedit Seneca de consolat. ad Celuiam c. ii. Si desiderabis aurei sis ea. fusten .m Dasi, stipe rectil/m, O an lauti no H-bm arrisictima genium nobile. An in aedi se ii, i inite nominis monimentum 3 Annuo. Id enimas Icare nomen mihi senat in Macrobio lib. is.
80쪽
Des uessi Dauia nomen, cum reuerteretur, eapta oria , is mage Salinarum. Id de triumphali areu Hebraei exponunt. Putat sanctius, nullum ibi mysterium , nis quZd bellicae vitia tuti, edidit signum, sttenuIque ducis nomen promeruit. Qudd relucteris huie sensui, nun eupatus Macrobius suadebit, praeterquam quod
signate adit ei: ut loeus , nempe in vage S 7 rim i ubi , clim bellicam sortitudinem non expresserit, argumento est , aliquod inibi, quod suo nomine inscripst,monimentum illuxisse. I. Reg. ia. vet s. is. Porro Absalon erexeraria Hi, etim adgue vitieret, rittilum, qtii es in sage Regis: d ervi enim i Non habea Iliam , ct hoe reis mo
ne sua, o appetratar Mau ti Apsulam En artis cloia moles, fornix, statua, siue columna sit, ab Absalon , utpote eius artisee , suo nomine in sculpta . quasi pro sobole fuisset, in qua paterni nominis memoria vigeret. Nuncupata est Manis Absalon, ut artis es in suo Oeere voear tur. Nee praetereas , ipsummet attificis opus in sim nuncupati e cur autem titulus , ni ii quia nomen est, &, in eo opificis legitur nomen rigo Hierosolymitanum templum praecipue nominis Domini dieebatur,quia sngulatis eius architectus Deus suit quasi diceret ut manus Do-mIni seu Damini nomen. Equidem Deus manu sua, templi deseriptionem lineauit, graphide
que scientiam instruxit a P .iral. 18. velis l9. Omnia tenerant seripta manu Domin; ad me , ut insisterem uniuersa opera exemplaris. Isai. 9 vers
is. Lece di mannm meu A scripsi te si muri thicoram occidis mos semper. An id Prophetae Nathan , an Prophetae Cia, an Angeli ministerio euenetit, adhue sub eoutentione est. Consule Pine dum lib. s. de reb. Salom. cap. s. num. 3 o. Absque dubio asserendum, Dauidi inon stratum fuisse exemplar, v stigiis subiica incisura, O vena praeserens oriograpa m 4. Reg. 46. versio. itaque templo nullus alius titulus nisi m/n Do AI quippe cautum Levit. 26. vers. I. is fati iis νει ι i Altim, nec titulos erigetis, nee insilu/m lapidim pon iis in terra vesa, it aλ-
int λ.eo/alago suo cornu altaris ιui. Non apte haec verba interpretatur, qui cornu altaris metaphorice pro gloria, sortitudine, maiestatex surpat. Habet in Bibliis eornu hune significatum , dabimus id libenter. Vetum clim anguli proprie in altari fuissent, qui cornaa dicuntur, cui tropologicis, extraneisque delectabimur cireum loquiis, velut qui cornua tauri non de taurini capitis ingenito acciperet ornamcnto . sed adhue in ipso tauro transferret ad alia 3 Ergo quatuor eornibus tedimiebatut altare Exod. 3O. cornua ex Ipso procedent,vestiesque alia auro purissimo, tam cratiatiram rim. quam parietes per circuitum s cinnua.Cornua, si credimus Lippomano ibi, radis erant etim ροmel is erecti ad . Prorem o pulchrum ornartim. Cur cornua dicta 1 Nullibi solide legi. Iudico : quoniam scutin animali erumpunt ab intraneo capite arma illa, quae natura dedit, non adscitia, sed ingenita , ite pyramidales illi anguli a quatuor extremis altatis assurgebant, nulla adiecti ita fibu la innexi . sed tanquam ab ipso sulei mento Otiundi. EZecla. i velisar. Et anguli eliti O lon- , uri estia parietes e m III rei. Hebraice. E t -- furi .im ei: id est , non extetis eget, sed pro- Σὸν. . In diu ib. T. . I I.
Id ea soli agis Iudith non alteri conatui, aut in- Chala. strii mento ad demolitionem irrogat cornuum seri alatii altatis deiectionem , quam gladio, utpote qui amputando ligno satis est. Sed cornua lieet lignea, auro pui illimo, diuiteque lamina vestita, vel ba iam praefixa protulerunt. Equidem gla- . . dium praecipuE naemorauit Iudith a , quippe quem in primo impetu, demolitionis auidi, set cἡsque exercerent Asthiij, nee persicis rei nacibus aetes desieet et ad bracteas auteas abis scindendas. itaque eornu alor ni dixit, id est, quod ab altati tuo procedit. Caietan. in cap. 3o. Ex d. Cornua ex ipso procedem, hoc es, non erant aa Hii ici, seu ex ιθAGι θ tuor angularon. οἱ telo petam fata ni bus, si gent cornua quata , ; eminentia supra mensam
Si non cornuum s gura, cur cornua 3 Dixi, quia procedunt ab ara. Dico iam, quod radiorum formam habebant, quales qui in rotis, centro & canthis inseruntur ; qui ideo radi dicti, quoniam solis radio imitantur: cornu aute in Hebraice Xeren inse . radij ssammei exhibet formam : quate Miror sulgere seu promicare est , ab eadem serie radice 1 flamma enim ad modum cornu se exerit. Ex quo vapulant apud Lipponian. Exod. 3 . qui taxant vulgatam. quod inibi dixerit de Moyse: θυ- Exag. 34 13 rabat, Dod cornuta esset fae;es sua ex consν-rio se moti a Domin , chira Septuaginta Vertem s4pii-rint o Non ieiebat, quod stolis eatus fureae a pectis. euis, Gelai sis ; erga originem He- Hebrarea. biaieum ι Non selibat quoa radians esset, auerta os laetiti estir etitia faciei suae. Ex cornuum cum radiis a corusco Sole pendentibus smilitudine virumque componitur. Ided radii qua splendentia coitiua Soli sum, quod ex Periatum religione probari valet, qui Deum suum , nempe Solem , cum cornibus deping
bant : emin, Persarum Numen, O In ta erat ; sutile autem Solem, ostendimus supti cap. 3. lit. num. i 1. Ite tuiti demus Papinii paginicat inina t. Theb.
Indignara sequ; risquentem cornua I Uram. Velina meditati, ex hae eornuum cum ra- 8I. diis lueentibus similitudine, id eb angulos altaris incens cornua nuncupata , quoniam sortassis ei reum dabantur lueernis,quando adiaeba tur ineensum. Exod.; o. vers. . Et adoleuit in tiod 1.1ο sumsuper Eo Aamon sti e fragans, mane. Quo do compones Leernas Meen ιι Itia: θ θ nuo coloticabis eis au i steram,ii ct ι miama ferulier- . num eoνiam Domino e Vbi legit August. loquut.
at .super Exod. Incenati stiper illa d En undiq; altare lucibus promions , & quasi radiis a lampadibus exeltis coluseum, a quorum splendore quatuor illi anguli, siue i ad ij, quos aureae lami in Dat vestiebaim , ex reverberatione vibrabant nitorem ; qui, sicut prodeuntes radii ex saeie Moyss per obliquum qui ab illis excutiebatur,sulgorem, corneae sammae,seu flammei & cu tui cornu res debant efiigiem. QuAd anguli hi noti
retorte sed directe se ab altatis exeretent funda- . δ tmentis,& in acuto in mucronem p tamidati tuo re desinerent, Hmbolo hierogliphicoque non vacat: opinor etenim sumi ex contrito puluere