장음표시 사용
81쪽
incipiat , sens in astendetis tenuatur 5: gracile-icii iti conum , virgulique sumi st. Vt nigit et sacri stiritus, religios; que odoris repraesentatetur species , ipsi met anguli aliaris . adusti thymiama iis sumum re rebant in forma . dicunt enim Hebraei, quod sumus ille ab ineenso spiratus nullo ventorum patu obliquabatur, nulla potes it inquietudine secti, sed iecto aseensu tendebat in supela. Si verum sateat, impensas arridet, quda hialtatis anguli cornuum exhibetent e figiem,nee in modum obelisci, se a velut curuato collo
erigerentur: tum, quia inpexa forma Opus erat, vi in cornu altatis victima alligaretur ἔ tum,
quia sacerdos orans . his cornibus solebat innicis i x , vci manus super illa porrigete. Ausculta Ceanebrat dum ad illud Psalm. ii . V queau corna altaris Coilutim a se ui Sace, dot/m 'sam iiiii-
altaris cornua deflagratulos,ae si iam excidium angulis minatentur Coniectat Sanctius, id ideo, quoniam Assyrij noueram, intaminis causa solitos confuse te ad aras, qui inaeendentem necem se stitiant euadere : tam ei seio que, acro Iurnque initiae mores tyrannos hos Iudith a censebat, quod ne dum in reos anguloisimque altaris tenaces, debacchaturos elle pronuntiet, sed in ipsa altati x cornua, quae ad se fugientibus columitatem in partium. Neutiquam hae subtilitat L egemus e non enim opus est, quod Aa, conceptis verbis, expies, ve sicli legi significatu sui oris, minati cisent, se gladio deiecturos, altatis Dominici eo inu ; sat suit pronuntiauisse de istaelem de litae lis Deum deleturos, ut colligetet saeta siemina quod templi , altatisque formam diruentes , etiam aliaris cornua demolituri suissent. Ergo elegans citeum loquutio est. Piaecipue Persis , quibus Holofernianus exercitus abundat, nulla altatis insedit religio, nulla cum fugientibus ad aras venia suroii, quippe qui ex religioso animo omnia Deo- tum delubia diripiebant, putantes nec alis, nee templis Numina colenda ; de quo egi in ussu pr. cap 3. liter. Num. i . addimus nunc Ale. xaudi. ab Alea lib. 4 diei. genial. cap. 17. Pers
Non absque emptias dictum : Et debere. gladIo scio cornvi avaris ικὶ e quippe soliassis cornua altatis dicebantur ab altaris sortitudinees firmitate, cuius cornu symbolum est. Equi dem de templo & altari cecinit David Psal. r. vers. D. Et assi e is sicut unico niam sanct
si lentius, quam quod homunciones eo inii altaris demoliti praesumant . cui pro sortitudi nis, stabilisque constantiae signo cornu est, s cui, unieci ni cornu suum . cui totum templum clauaita. comparat ut , iuxta Chaldaeum I Stetit eo umori νῶι. Haererea pulchra antithetis est. Allieii semina saera Deum , ut persatum su- perbialia confringat, qui gladio cornu altatis deiicere tentant. supelbiae symbolum eo aest ; nam in cim aut si Attiis , idem est, quod si rei bus , Hattis , ferox. a tauris eornua
tigentibus. Noratius in Epod. Namque in ma- Norat. Ioa acer, Imoi parata toro cyntia. lndidem praesuperbia Resen Peis, tuin se solis de Lunae blaterabant eis e propinquos, radiatoque capite nitidam utriusque exhibebant figuram. . Echrysolos. sermon. Ho. I m ut per a- νώm Reges , . qui Abiee a nune padibis sis J-
diata capit. , ne sint homines , sistis resident in Iura : nune impolliti sibi cara bus , qua vis os t. s. 6se deson , osaeminam ν ia Lunam, moue fuarias velut mertim stimΛm formas. En eor- nutus Persa . qui ei lain idoli, siue Dei sui tibi ,
non verebatur ligulam arti pere : nuper enam
dicebamus , quod Mithra illis cum cornibus pingebatur. Supcrbi igitur , de iuxta cot-nuum spe ei men atrosanies gladio suo superba& magnis ea Sanctuarii veli Dei eornua amputate aggrediunt ut: ad iis , 5 tu, inquit ludith Deus i s et, supei bos comete . ipoque gladio .
eorum fastum amputes, & supe ibi ain. . Idis stati in adiicitur : hae Domine , ut gladio propria . eἰώ. sverbia amphi ιών : quem velliculum eum his vel bis, quae enodamus , necterem , ut venustus comi apoliti Oius lepor contingat. Sane sub stipe ibi Regis Nabuchodonosoris
reisona lini. cap. l . veis i . Supelluae du- uti cem sic increpat: stii die bas in corri ius: Inculum conscendum , stipo aTira Dιi exaltabo δε- ιitim metim,sci bo in monte te amoti Vbi iuxta integram Patrum cohortcni mons testamenti
templum Hierosolymitanum est , in quod Rex Babylonis piae superbia super astra conscendere nitens , vi Hispane dieitur, bHIarieti renode Ia Itina , solium. suum in trudete minabatur. Similia de Rege Assyliorum seu P. i tum ludiit, sub iudicat , qui impositurni eo ibi , iuxta Chrysol um , variatques dei una soliuas ita mens, cornua altaris , in On- rit Emque Dei, elucque templum detrudere se promittit. ci
re f. i 1 Fac Domine, ut gladio proprio,
id tu Tae Domi di Craece est : Superbiam iint ere , Iramque tuam in capita ipseram arim; te. viuidior in Latino sensus est, emphasisque profundior , quoniam hie primum se s
ei a faenii ira prophetissam elle demonstrat, omniaque Holofernia rae caedis argumenta,molusque de ei reum stantias praedieit. Hinc Iudith vaticinantis , scia viareris elogiis cumulat Clo clari visis mens Rom. lib. . s. constitui. Apostol. cap. r. vincto Vincentius Burgund. in spee. histor.cap. 12. Andreas C tetens de exaltat. s. Crueis: de quo nos egimus supri tom. i. in catena Paneg. iudith n. te . Hubd hie auspicata est suum de patii a collimitate vaticinium, lentit L1ra, dum
inquit : Viritur Me prophetiee l. vii , quia Fe factam stili postea. inlinuam in paulo elapsis,
vciba hae e eum praece delitibus ei se assuenda, ut venustam reddatit antithesin, nempe qui de-
licere satagunt & piae sumant, gladio suo cornu altatis tui, ipsoni et eladio in superbiae ceruilae - iuguluntur.
82쪽
iugulentur , ut casant in foveam, quam faciunt saetae sciue gladii Ecle ira in se primitus experiantur . ne Domiae. Dominum nuncupat, quippe de sortitudinis exercilio pertracta , manum que soliditat potestatis. Tae Domine ali , quam
uis ipsa sit iugulatui a stipeibum, ne de praesumptione plectatur, sed de humili corde prome rita vota seeundet. lam in animo ea vel ba vercabat , quae in ipso iugulationis ardore iacitis linguae sot mare delimabat ossiciis in si a cap. a 3. Confirma me Domἰηm Deus Israel, o hoc, quoae dos per te posse ri coghuai,perseiam Quan- igne posse neri cogitauit pet Deum , id cst, litus admoto inuamine , nisi nunc cii in orat: e Domine ' vide . si is corie spondet ad fac, D sisque in manu sceminae fecit; qui quasi iubentis sieminae orationi obedivit. Dis eas benὸ de omnipotenti manu praesumere , ut, dum
tu confidentibus preeibus quasi iubeas , ille
, altilis proprio εἴ- fures .i amputetur. Qui ne eta si te elate eelebrix Heroina , non gum verbum de Holoferne praecessit. video, quod stylu, Hebra eiis ita . qui relatiuum sine
Quemne Censent, qud a Moysem . Theodoret. ibi. Diodor. Rupei t. de illi : ai Augis stinus .i i. si per picia desilio Moysis intelligit argu mentum ex consequentibus cap ens diceratim estniquit prias de qtia Z aerei dicti , sat eum oec δε- reluia ignoratur quem n si ex cons. 4et biu repe ν; atur , m a fanἡ loquuetisne o Intisitata , τι de oaxerit . In consequentibi agno eam m. Licet inustatam loquutiora m esse piae dixisset, ad est illico exemptu ex I sis. udumenta eius in m ira Ab aliἱque tria adducit Mendo et a tona. 2. in lib. . Reg. c. 3. versi num .i8. Habes iam hie emplum alteium , sed tam eo non nisi tegula Augustrana eensendum , quoniam ex consequentibit, innotestit de Holofernis caedendo iugulis pertractari: tum quia & seeontigit;tum quia ille Lait illiee venustatis deprehensus, ad quem inescandum ludit hae tetendit ornatus, vel baque, quae sequuntur: capiatur larties octi-urtim fisoram in me. Verum hie Hebraismo non egemus : agebat enim auatili eum Deo cui non solum lingua loquitur .sed Ee eogitatio praeeurrereque solet interna mens, depleeantis, et ii et Eque linguae ser- ira nena,cum Ocyor sit vel borum in cogitatione formatio, uam labiorum motus .aetisque sonora pereussio Ergo iam dixerat intus,quem interia emptura praesumit, eum relatiuum esus protulit Dii doctaque copulauit utrumque , ut innote se et in illo se mentem suis . quem pro ea lamitate patriae transs gere cogitabat. Quin noti
opus et Dii Deo dicere, de quo agebat: quippe cum Dei hos is esset. 5: Hebraeorum sanguini inhian , i stadiis vina iei neci illum non putauit in pnitum. simile alias de Magdalena dicente. situs Mali leum,inquit S Gres hora.is R. Τὸ haemulier. Aem quὰν i,non Zeit,quia alteri non putat it incognittim. Optima orationis industria sitiss& etu illo,non absque aemulatione animi .cogitationisque motu labia mouere ut linqua ex te rior ii tertia loquutioni respondeat ,δequas instaui metro dulei ne melo ita menti praecinentiaeetnat s praeoccupet orationem cogitatio an
nunciet, iamque tota oratio in animo perorata praecedat, antequam pet vocis snatu menta pio-eedat ad aurem.
V glauia prop=la e m stiperbia amputetar. Quss soindieauit Iudithae , stadio Persas accingi, quae Petiam Holoni nem non lancea , non pugione, nee alio bellici sororis instrumento , sed gladio suo,quod interimatur,exotat 3 Equidem Strabo strabo. lib. 11. Petss non gladium inter alia arma concodit : o sωαι θ γίερ - ρ.sue. θἀ, mitii ο ται ι α
Armantur cetra ia rhombi Atiram DEAa : p afer pharetram sagaro secum has ι, eapIti impositim pae,m turillam , pectiti thorace squamoso muniunt. Imo benὸ perealluit stemma saera instructa eoelitus. Ab institutione Cyri gladio armabant ut pei . Xenophon de instit. Cyti x ph
M;rhibis, ab arctis o lacu. I tim exocIidis absin e lassi, hoe reliquis; me an axis Inst sit , Ilassis,crate or ea pugnarent. Alexand ab Alex lis 6 cap. 11. Possi ver. aris eras in manu laeua , Iliadi vel se H in a xtris. Non me latet parcem iam esse adagiale in dosia. δα inguia, I, quae adhuc obtinet, qua uis alio
instrumento , ii tamen ipsus caeli sit,caedes sat . Plautus in Amphit. A qti. hune telo stio sues ma- Plaut. lilia sua a sedi bis p I r/. Ouid. iii epist Heloid. o.
Heu pis odi telis et ulnera facta meis.
Sed propite de gladio proprio sudith a loquitur,
quippe eo eidem peregit. Reniente Trebellio Ti est Pollione , quidam miles cum Marium unum ex triginta triannis gladio occidit let, his es . inquit , gladis , qviem Usefeei est . vi pote qui ante imperis tyrannidem serrat iis sal hi sui siet Q uda gladio suo confodiatur Tyrannus, foemina poseit, ut de insana:ot illi, verecund. Orque interitus, sibi autem gloriosor eniteret triumphus. Praeterea est elegans in virtute diuina cons- ,ndentia , quippe non solum se,sed de omnem populum Hebraeum sancta foemina inermem esse fatetur , ac proinde egentem D tanni armis ad ipsius Tyranni iugulum coneidendum. Glad of amput/rtir ait,ut tota victoria ex alieno sumptu contingat; ut vires , quibus ille pollet ail Dei contere naum cultores, in ceruicem suam reuertantur, de proprio Marte . non alieno sue- cumbat. Profecto quoties Deus suam manifestauit potentiam , benevolosque oculos erga Hebraeos, non passus est , in inimicorum sanguine alma saeti populi eruentari,sed ab hostibii, ipsa eduxit gladium , quo hostium seret internecio. Si e Iudie. .vers 11. Immio Domἱntis gladi m in i romni j ea Πγώ, ct malua se cari ινuncabant.
Quid est . quδd immisse dicitur gladium , s
quidem mutua caeges non ab acie contingebat
aliena, sed a proprio mucrone veniebat 3 lindbene. Glagius Dei est , qui ab ipsius inimiet latere penget,qui eum in proprio corpore immer-pit ut . in manum Dei transili e , ab eaque ver- ,.sari vigetur. lnde Achior supr. e. s. vers. is .dixit: Iu ih. s. ic
ti sitito ct gladio , Deus eorum prinois pro eisor ιkit. Quone pugnauit Hostium quidem gladio. Haec sunt Dei arma,quibus contetit ini
Cuiua in D ci bellicae indolis bene eonseia Iudith dum bellum de victoriam Deo eo inmittit praeparat inst tumentum , quo pugnet , nempe
83쪽
opiij Tyranni gladium. Non alius mucro insaniem Holosonis decebat cetvicem qu inpio prius, ut sepeliret ut in guttu te,nec extra ad ullius iniuriam prodiret. Dixit David ad Gigantem i. Reg. l . vers. s. In venis ad mechm
assi. ct hasta ct et pes : ego autem vere o ad te
in uomine Domin; exercitatim, mi agminu Iseael. Qilae Domino exercituum , agminumque De Ostitit aduersus Philisthaeum alma 3 Emphatichnimis Martialibus elogii, Dominum David nuneupauit, exercituum Dempe de agminum Dueem : & tamen inclinem exhibet, Ee absque illo militati instrumento. Ast uniuersum alma lium Dei vagina Philisthini est .hoe gladio ei n-gebat ut Deus : Dei it super Phias istim , ct itillas adtam rius, ct eduxis eam de latina si a s in-ιerseit .um. Cuius ne vastina sciit 3 D. tias nasia alae an gladii an Dauidis 3 utrumque. Omabsque gladio, d in nomine Domini, adorsus est Gigantem.Gigantis vagitia incepit esse Dauidi . Non gissimilis est in iudi ilia , ae in Da ui se eo natus, quae etiam aduersus gigantem, gigantis gladium manu Dei eximete parat, ut a qualis utrobique Deo concinatur triumphus. Quod Medi de Petta stylo saeto nuncupentur C1tili. Alex. astam , dedit Cyrillus Alexand. lib. 3 in Gen. 5erj tiram seram roni Nomos , Istantes appelline solitam accepimus. Et Im a. PrisA . Me aes s. , ita P .pheta refreunt e stan ea Oeniant adimplere farorem meum. Sunt qui gigantiam nomen Hebraich C)NDu Rephim de stirpem a Coliath deducant. Pliadent. semiferi sis-pem trire Golia. Consule sancti uiri in isai. cap. 1 f. tium. s. Pinedam in eap. 16. lob. Ergopa ili, castis in Goliath de Holose ine , veluti gemino gigante, conspici datur, qui propito gladio periece. Nee omittendum est, quδd .cam ludi ili orationi, siae excidium ab AEgyptiorum interitu traxerit, adhuc in hoc exeii pio persistat. Equidem censuit oleaster Exod. i . quod Hebiae iExod 3 13 e, atriisti ab Ag, pto absccsserunt quamuis enim ibi vers. 18. dicatur: Et in mali assenue -
cet quin tie dimanat : inquit Lippomanus 3 Qti Ia hora n s armati quinqueni ora ar in pro-ιὸ Abarii ad best vi , ideo dis Io hic pro arma iti ponitia . Quae ergo per desertum Hebiae is arma in Quae ad littus, rubrum pelagus pepulit .adhueque AE V petiori in cadaucta cinge dant. Antiὴ de his is timet AEgyptii truncati inter undas propriis ensibus caesos modulat ut Alcimus Auitus lib. s.
neu, ut enses, iactit siue natau ibim Morit, coneolor s rvibro MMettir sanguine poni m. venuste. En sui sinet gladiis in attonito unda ium fragore, nausea et sque eoncursu inici senexi necabantur AEgyptii , propi Osque ad mortem incurrerunt en s , qui postea ad sititiqeri,ctari armauerunt Hebiaeos. idipsum exponestiudith a. uda Holofernes proprio gladio M. ιι eat, qui ad itierius Hebiae os in obliuionis aliathema peritanseat.
Eim spe pia amputetis. Ceruicem Holofer- roo.nis superbia nomine nuncupauit lepi illimo stylo , quas ceruix re collum iiiij, superebiae sit. Profecti eriti eo lius apud Sidonium lib. r. sidon. epist. 9. superbia & clatio est , xt ibi Vult Saba M'. baro ex huot. s. saturnini M. s.lech.6. Et tam
Era eriti cositari non verens rasilere armis atra
a. em ambuline tibi OIderis. sidonius lib. epi- sidon. stol. r x. . t tu ipse , cui ritum es sali ἰὴ oriapraseri e posse ceruices bituperanum siti s percur- νινι o id est . factum atque superbiam derogatorum , quam bene ait praetet ire , seu supervolate non polle, quia ceruix superb ae e tecta est ut tortis. Petrus Ble senis serm. 16. Hae est turris iis Petra . Siloa , qua e6ἰait stipse d/eem ct octo viro, , qui am His alant. Hae est stipe ia natione ea est Quod autem ceruix de collum turri soleat compa tali ab eleuatione sui, praestat Catit vel . canti a Siatii tu,nis Dacita atrum intim e de r. vers. . - iam tuam sicut tuo;ι. Cui superbus collum ei git, seque exerit de eleuat sui sum, iugitet cogi tans ascensum , scut tutiis. quae in caelum ibat
nara V. Fontes ἡ montium vertice seaturientes,lieEi serpentibus iiuulis aquas in imas valles de mittat, in natale cacumen indole naturali te-
ducunt ad pii in a sui cunabula iniussi latieea facile assurgunt. Ideo superbus eiecto eollo, protractoque corpo te se nititur in coelum euehete , quia ibi natale superbiae sui. En cur pro' pila sol eibiae ceruix est, quippe qua innitens, caput sti stollitu t. vli ei as potest aliter institui horum verbo- ios tum sensus. Superbus non solum inflatum animo fignis eat , sed vel potentiae, vel diuitiatum molem , magnitudine inque quae oculi, obiecta
Pi satia loca obuia sunt. Ergo , inquit ludii hiuxta hunc sensu in t iusta nobis arma non sunt, impares sunt lacerii ad constigendatri Holo-sernis seu in armis potentiam , seu dexterit 'tem in bello , seu superbas opes, exercitusque piae omni fortunae beneuolentia sui ei bientes: eiu, stipe ibia , id est , magnitudo sublimis, de his stata potentia, non nostro, qui nullus suia ficit , sed ptoprio gladio amputetur; ut qui potens est, potenter intereat, de qui superbus , i guletur sui ei b3.
a dii erys i 3. Capiatur laqueo oculorum fio nim in me,& percuties eum ex labiis
charitatis meae. tot Antequam hae vel ba ex propria sententῖaeno demus , operae pietium sit illieo in vestibulo impingere. Quid est quod pudica nemina, di inviduitate , virginum paradigma, se scotiati videatur in precibus , ut suam venustatem illicem cupiat hominis petituti, Oculorum ais agitetieita, quibus quas in eampo veneris illige iur; nee in iuriam credat elle pudoris, quod T, i annosi piae itura Quid est, quδd non solum in Holoferni et
84쪽
Holofernis pectu Apro eaeis amoris vincula immittere temet , sed id . Deo fautore sol ieitet asinon Iuditham eastissimam nouitiemus, verba hae e ab aliqua venere Cytheraea putaremus esse prolata . quae se apud Poetam Copia nem. Numen eius pariter & filium, assatur i. AEneid. Patri summI. qtii tela Typhoea temnis. Ad te confugis. ct fpplex tua Numἰna posco.
CkM a It amplexus, arq,e es a dialeia ster, risistitim inspires lanem, D fasitie veneno. similia Euii picies in Hipponi. Amor, Amor, i per oeciles a siderium Inspisis 3 Vatia sunt in expeditione huius dissicultati, Auctorum placita. ut satear, quidquid a Neoteri eis excogitatum est, prius compendio,& integra subtilitare praedixit Lyra hie. sunt qui
putent ab ipso cortice historiae, de vel borum delus, peccauisse audit ham tum in nimio orna mentorum cultu, unguentatioque luxu ; tum in his verbis. quibus prest fere cupit amoris laseivica mulis praeeordia Tyranni. Verum hoc placitum ablegandum omnino es . a quo longissi - me abest simina non lotum in reclusotio viduitatis easta, sed & iuxta eo inopeum Holofernis
honesta & illibata . eustodita ab Angelo, a Deo in pudoris prodigium exhibita. Nec ulla sui
compos scemina. eis aliquando minus de easti. tatis censura meleatur, tam persi ictae frontis Poterat inueniri. quae ad accendendam libidi nem , impuritatisque flammam in alienum animum iaculandam , Deum sibi negotiatorem advocet de compellet. Censuerunt alii e3 mentem tetendisse iliaitham , ut non pulchritudine , seia naturali, seu et licita. ad illi ei tos amplexus traheret Holofer-nem , ad imputumque piaculum inescaret, sed tant hira ut ad matrimoni j desiderium allieeret. sic Seratius in se, cap. t . quaest. E. Sanctiti. c. I rium. 9. Lyta & plures. Haec opinio quod nobis non placeat,causa praecipua est,quod nul
la firma erini estitia nitatur. Quis hane I ii iii haementem se sentientibus indieauii 3 Nisi luna ia DE de coniugio verbum in tota facinoris serie auditur. Equidem tu lith praesaga suturi suit, e litus edocta bene percalluit, quid erat euen tutum. Ideo sacerdotibus edixit , ut piecibus instatem, quo magis adiutorium diuinum,qua .le iam illa fiducialii et praesumebat, praesentissimum sibi adesset, δe intra quinque dies, quos illi deditioni taxaverant, coli imitatis fortuna
assulgeret. Ergo nunquam .lespondit animum, ut coniugium cogitaret cum Persa, potius ex viduitatis sanctae constantia credidit, sibi vii tu tis incrementa obuentura , ad Tyranni permanum neminae occisonem. Nee Holofernes eius vii eoniugio cogitauit. Probemus utrumque. Patres eo neotili classe ludit ham laudant, quo u prae viduitatis amore se eundas taedas contempsi . ideoque metuit Tyrannum impudentem Occidere. Audiamus
quid ipsa in hae eadem oratione illico adiiciat:
Da mihi δε an seo consantiam, it contemnam Ium. Ceni Mu re vox cst scenianae aspernentis
spretiit. insta dabimus Prudentium. Aldhel. cie laud. virgin . cap. 18. Laithfria Merar dee.
Spreio styn ali pulo , blanda procarum lenocinia
ontemnens, dee inde Augustinus sirin. 6 . G Auget . ti, sua visa si si ornamentorae arma, non de
ι δε πιπιii sibi uris . se a dit a. Emitate se Patriae proc/d e stonsa. ideo cum apud Persam Ho.loscinem , videret Augustinus qua si geniale
conuiuium , iuxtim regalem .& veluti lueentes taedas, se venuste satur : Luxu RV coortipliarum pompa, nulla nubente , conHruittir. S. Atha- Athaa. nac in i 1 nopsi. Aa moriem et que in viduciare perduratiis A mo enim illi nutias persuadere potuit. Quin necem Holofernis , castitatis vi- dualis ludit hae praemium suilse, pluribus conse cimus supra i m. t. in caten. paneg. n. a. Is d. Pelus lib. i. epist. 8 .Pνο OIZisinu naeonis, hoe a Mus46, Der acceph, o In anno necem a fereret.
Denique omnis ludit hae intentio non quasi Ios. hae stati tis de pindulae, sed constantis , S tixae,suit Holofernis iugillatio, eamque iam quasi exercitam in eordis theatro, spe lacu que non solum decernit, sed de cetnit: ideo orationis summam in illis uerbis collegit: Fac Domin/, ut gladia proprio /Jus sversia amputetur. Qualis ergo x et letus suspieio ineundi forsan coniugis potuit animum pudicae viduae pereellere; quae adeo mali talibus ab suit coniectutis ut , ne imaginarius putaretur maritus , statim de eius iugulatione cdigii a uerit 3 Si hae solide teneas, videbis , quam iniuste praesiti Auctores hune, licet leuein. saltem naeuum viduata per siluerantiae , rigoiόque castitatis Iudithae imponant; quae saeinos tuum , ne tardioti mora in Holo sernis permaneret cubili, breuibus temporis peregi: angustiis : cum enim insta cap. 1 i. ne illid feeret cibus , Holofernes curaret, ipsa re
spondet : Vitili anima mea Domiae mem , quo niam non expendet omnia hae ancilla itia, donec fa
ciae Detis in manti m a hae , qua cogis s. Ex his spero , non audiendum esse Salianum , qui ad salsis ann. mundi 33 6. num. . inquit. An desidera nil petim , τι ille consulare optaret quod Iuvitaeqnartie optabite erat, pro Dei gloria , rei ossiua consertiatione ct tolim putili salute, qua vi Atta-iti priuata bono longe praeponderat. Lyta non ausus est coniectare, Hebraeam sce- terrimitiana cinia homine Pelia amauisse coniugium lata.
pareregratissa coram iis,quoa vestra eam uxorem
habere a 3ma noti eraι illlai vim Holoferat , quamistiti Iudith nuti. m. o teriri si in conivium csphiari. Quod non peccatet Holofernes , s ad thalami congressu in iub connubiali vitreulo Iuditham accipe tet, pio bat multis sanctius in . sana. si a cap. io. num .io. Quoniam Persis & Astyliis, pei libidines varias citu sis, licitum erat, pluri ma limul exercere eonnubia ex Herodoto bb a. Hettedoti
bai, nee ludii h peccauit solicitans illice venustatis ad inautitionis nexum plendere Peis n)ι
85쪽
nee ille delinqueret, si toto se implicaret cum mina, vi pote nullo scandalo ob gentis ritum
Ego quidem in primis iudico, nullam vel leuem eonnubis cogitationem irrepsiste Holosetiani, sed, si quae sanania eius praeeoidia perussit, illegitimae libidinis suit & impuri amplexus.
Id confirmare valeo ; nam infra cap. 13. Non ad matrimonium, sed ad nefarium concubitum stemmam pellicete aggressus est idolos ines :D Bucio etinuetam sitim Vari Osari H Aram illaia, dit ilon . eonsensius habita,/ me ctim. Fur tam .s enim apisci A si las,s faemiis δ
quae Omnem coniugii suspicionem explodunt r
tice enim in uxorein tentauit arrapere . qui, ne
illibata eastitate transiret, ad eu bilis soli ei lauit
amplexus. Quare Patres ex hac Holofernis eon ip iseemia illum nuneupant adulterum , rem et iam de incestum. August. sermon. 66. Dece pis siue era eo ν pitim. f. erit casta pol iesum . ρα- Aica peraimis au ι'tim , sobria iugulas eb Iosiam. Pii .lent . in psychom . Gemmatvmqtie torum mathi Dacis is era
ais h. Spretiit. ct ines os compesti It ense soro. Theodolph. Aurelian. de Setiptura, libiis. s. s; υν ia Ani, Laeis mox fami facts. In est,a ecticiis qtia feriente joror. S. Paul in. natat. 8. ενιι ρυἀιἰtia istutum castita Daith. Aior iis Impuro tia non pactara ctis i. Deinde vix suspicor, posse Holofernem 1 peceato liberari, quantumuis in coniugem Iu dii ham arti petet, utpote qui impudicae litis ex plendae causa, lasciuique plurigine id eo nare tu, cui plures aliae coniuges. sed concubinae superet. t. Nec interest id nullum ille eonspicientibus Peliis scandalum , quippe quod lege conecitum. Proseel 5 cum matribus S ior ii bus congredi execratur natura;& tamen id te is Peliis it. Tettuli. in Apol cap . q. Arnob. lib. 3.asueti. Gent Theodorci .lii, 3. de medel. gentil. ais. i. strabo tib i , ad finem. Vnde Harineno pulus lib. i. Ius gentium definit qtio I m al; tia et thvν, mrpti a stia Per . muti istis commise hhae de re agit abunde Tiraquellus in l. r. Coii nubiali num. ;1. sit sit Alexandr.ab AleY.hb i. c. 1 . Es ad nonnusta, Indortim gemes. Ps hes, Ῥι, , de e. sitiar,m hoe instituitim stili fisos Ma tris Aeere iis ei, ct eum tinen ibus sup, o coram im Iicti se . tam napud νιliani τbsque gente iam λmaisescetiri l le ct mordia. sabna, doeti mento int/ru iam s. nefas sciliceι ex imantes, qtiod aesti .inu is se faedum Ergo demus, in isti. cero plurium uxorum usu, ii lex non inhil, at, bolisque eumulus procuretur , non contrahi peccatum : tamen in Holoferne nimium saluei de impudieae veneris viro , qui ad tempus cum a iudith a torum exercere cui Milet , aliqua culpa non abneganda est. Frimemus hoc , ipsemet, Alististitii loco, auo se Samnius obarmat lib. D. contra salist. Manicii cap. r. bi agens de polygami ala b se inquit: sitiando mos erat , cri
men non 'al: π ntinc propto ea ei men es, quia mos non est. Alia en m sane peccata eontre natura, alia coni a moνes. alia contra precepta. Quid eri
te verte. Si naturam confulas . non gignendi,
sed lasciuiendi causa Hebraea -mini exarsit abuti ; in quo multi furit Paties, Holofernis li
PiasMargitur sententia explosa , se alii rem componunt, vi absque affectu coniugii, excu- siti Ineque libidini, Holofernix, Iuditham libritent a receat . Aium itaque eam praevidi linquidem, sed non intendi ite Tyranni lasciuiam, qua tamen praeuisa uti laetiit ad celebrem & sat istam caedem. Agnouerat, quod Barbaros pulchritudine prenderetur, & ex venustatis radiis ignem libidinis in eius pectore succendendum inon vero in hune collimauit intentum . cuius sibi solum teu, ipse suisset : attamen ea flamma
exorta, quas oecasione accommoda via est. vi petimet et inimicum. Nec enim opus est, quM qui esse acii et finem intendit, ira omnibus modus voluntatis actum imponat s se enim Deos latentiam decernit. nee tamen P. ecat vult. sne quo poenitentia non est. Haec ea
plausibilior huius diis tillatis enodatio, cuia eri prioris sententiae Aucioles subseribunt, & ais, su iis agantur. Catilius. Sa & Titiua,. Tm sed iii ii nimium sallimur , noti explicia nodum ι quem intendit, siquidem absque solutione manent verba ista , quae nunc expendimus r piatur laqueo octiloriam suorum in me. En n Crisoltim intendit. sed enix, precatur a Deo,quod laseivus Holonines eius pulchritudine capia-
tui ut laqueo , saucietur ut gladio . vi veneno contabeat : vi protinus quam viderit eam , de-
peleat, & qui pronus est ad libidinem, eius venustate inescet ut i quae salem ut praefati Au te, in his vcibis contineri. Nec sugere poterat Iuditham , vitum este illicebros luxus amani cm , quem via glaciatis corpore delibuto . illi ia facie , t Oseis genis , oculi tum stibio, irretite praetentans , bonam pulchritudini s lunam a Domino exposcit. vi oculis suis quasi teti illaqueetur. Praeter a exemplum de poenitentia de permissione peccati, quae in piadestinaraonis e fluctibus computatur, praedictis Aucto ii buun in luce uicit : quoniam, eis Deus peccatum non volit, qui praeordinat poenitentiam, sat est, luda ex cius pei missone ponatur ab homine,ca in illud deeernetidi in ea pax sit Deus. Caete- imis si si mel intendit Iudith , non vini que Holofernem peii mere, sed per decipulam pulchritudinis tenium, de pet aidorem libidinis concitatum , cuius causa α ungue arta quaerit, Ze muliebris mundi i hecas denudat, nee alius est , a quo medium hoe fiat. uis a semet, quae S pulchritudinem eius oculis obiicit de libet fiori manu appingit, te oculorum vincula precatur a Deo : quo iure post imus di te non intendiste , quod ardentes libidini, nees sui incenderent auratorem ' Hoc benὸ arguit Lyra hie : EaIem es, inquit, Drentio fris c eortim
86쪽
e is es si δε meatis ad finem latentum era ait se. litur ne praeniae sententiae adstipti lemur , uni cias nobis obex est . qui ex his verbis insurgit topiarur laqueo, quippe quibus ad interime dum et 1 tannum , eius libidinosus ardor tan
quam medium intenditur & ordinatur,nec tania uni vi praeuisum ordinatur ad finem.
Quid nos sentiamus . in medium producere iliciat. Minime intendit simina casia obsece -- uiri Holofernis pruritum . de ad illegitimos amplexus desideri utra. licet eo accenso , de abs que sui intentione patet O , ad caedendum iugulum , tanquam occasone sati sti , legitime .sa est: nec poposcit a Deo aliquam etiam in ho
ste castitatis militiam, non lasciuientium Oculo. tum collisonem, non de se a b eoncubuit cupi
ditatem . sed quidquid orauit, itim inimici sui tkElix cecilio, tum pici pras pudoria eo lumitas &di sentio. Quare tam longe a crimine est , vir potius ob Aos omnigenam virtutis integratatem Deti, illi Holofernis caput conectietit.. Et quidem titillo ampliori teste indigemus. cum ipsa sacra verba iJ eonclament insta c. io. i ctii etiam Dominus eois titit lendorem : quoniamo eampositio non Φae si Mil ne .sed /x ι; ιιι penciebat. 1 3 noes eae, libUine , sic accipias, ut omnem libidinis suspieionem auertat, siue qua illa allicet et ut , sitie quam excitate ei Dei et in Τγiativo. Igitur quidquid in Iudith a fuit . ad nullii libidinis eensum attinuit, ex tilitate sei Leet sortitudine , eastitate, religione pependit. Si omnia vel ba Iob, quae plena my steriis in laborum neruo prosatus cst,ab omni imputent ae nites lata detergimus , quia spiritus sanctos pro eius illibata patientia vindex suit: In binni.
hi, n up eotiis Iob labΠs Ah eur ab impurae suspicionis nota tibi uere non satagat proba mens, quidquid loquiita est . quidquid id petegit iudith a . cuni pro eius afferenda innocenii, idem testis insit gat 3 Veritas hae e ut appa
reat duo tantum ex parte ludit hae constituenda
sunt, ab ea intenta nempe unicus finis, unicam que proximum medium ad finem. pini, fuit Holofernis occiso, nominae manu: propinquum hule medium familiaritas cum ipsi , gratiam cum eo inire M ieitet, urbane. bene uolgque in eius recipi rent otio, de quia pulchra facies maiestatem quandam conciliat. pectu Dque eis diium ei currit di subiugat, in Natam venustatein pluribus ossiciosae manus altibus cu-- mulate. Hae e ludit hae suetunt. sancta,pudiea &legitima ; eae tela in sui excidium, an irasque &- corporis perniciem sibi posuit T1runnus : qtiae
a tamen maximopere profuerunt, ut caedes auspicato eueniret.
' Quid est igitur capiattiν Iesu/o oculorum sissem in me Censeo neutiquam dissimile ad il-- lud, quod praee 'iserat : Fac DomIne, it proprio - glassio. e Iris si perbia amputeιυν. sicut enim illa - ada talis solitia est apud Cie. pro Cincinna, s σ- arata. Iari : ue non ira: ni,s nota metaphora est de adagium suo ipsi . la ti . cap;. Tethuam in seipsam si, eo , se ut apud Graecos Ri ,α γλ. αὐτὸ m l . quod Plautus dixit : Ipsa sibi is
oem e iat, quando viscus eius proprium eor- puletili exerementum est. Noti erat Iudith, quod
ille per oeulos inhonesti desiderii bibat vene-- Dama, impudi eoque vulnere saucietur: sed quod quale icumque oeulos iecerit, illi ipsi eausa sintla Mei, quo tandem eius Iurabat stranguletur,
scut antea petiuerat, qu)d proprio gladio cera
uix eius supelba amputaretur: quate unum de altertim pro eodem iumpsit Biblia Gotthi ea, dum legit: Capsatur 1lassio oculartim Ao A. Aunde haec verba prudens sceinina ilitei iecit,tum
post praedictum uosculum, ubi proprium gla
dium expetiuit ad eaedem; tum ante ea , quae sequut iii r Et praemier eum. Qua semel in teti
ti De piae habina. subtilissime in latet in his vetabis expetitio proximi medii ad finem intentum. nempe familiaritatis de propitiquitatis ad Holofeinem : Id enim, in quo laqueus sustinetur de
i: nectitur . v tW tae volucres cadant, vel se
rae irrori it . . longe ab ipse laqueo est,imasiasti . . , una sua praesentia. Ergo exposcit Ilia illa te Pellae a d propinquam heri, ut laqueus , qui ab eius oculis protendatur ', in seipata tanquam in exit mo , scipionόque illigatus persiliat. Vnde profunde .ut: capiatur Lauea oculo m si Ortim in re . bLiua m dullitus si u Ame : ac ii diceret: Sie illi vieina sim , ut desΨis in me oculis, in me laqueus iste figat ut . alias qui poteto obtruncate distantem 3 Hine tanto pete suis illa statem eius α praesentiam quaes- oluit, ut vix inuitata se dederit in eoia uium, vix impulsa se iremiserit in cubile, ius a cap. . . Non ιινε ιιν sona phella introire Au Dominum Iudith. ις
ινad eam Domitio meo ' V cinius sibi caput e Ypetebat vi propinqua gladio confoderet. Autust.
famina Male sanira isti Bdeνeι vultum; icta tamen quare dienerat, ae eivi capite cog hasas. Perbella Atiguit mus rem totam explicuit. Ideo se pio-
pinquam esse consensit, & ante oculos Tyranni se vicinam opposuit, ut dum ille attenderet vultum , illa quare venerat, de eius capite cogitaret : dum ille ab oeulis laqueum extenderet in eius amabilem venustatem, in seipsa laquei illitis illa sustineret extremum, ut ipso mei laqueos uiso tet videntem, noti quidem Venetis stine, qui animam illaqueat ad sordes , sed occisonis eueritu Quare laqueum mandare seu promittere & deuouere , mortem alicui desuetate est.
Mundaret laqtieum , mea rumqtie Oaenariet unguem
sensus itaque est , non qu)d impudici amotis illi laqueum exoptet, se quod ex familiaritate, de benigna ad illius oculos praesentia , occasioni, illa filum arripiat de iugulet intuentem. in hane industriam, totam se deuouit Iuditha. ut de in hosti, cubili triduo persisteret, & eius,
praesentiae patetet ut commercium , qua su ne stisatalisque laquei plenderetui ad moliena , tota cansa fuit. Georg. cedren. in Datio Cumb, Geornceat lauariti prulchritudini, eius rapim amore alimcον vim . s. At τενὴ Itid tha cum moneret . na
Alius adhue sensus non contemnendus se offert: Capia in laques oeulorum suorum is me, id est, laqueo . quem aduersum me impurus mili leus tetenderit, ipse capiatur. Quale lj Di
87쪽
II S. Plutarch. Heliod. Plutarc lo 7. philostra .
me in accusandi casu accipiendum. Nec Iudith intendit, e magi litve, ut laqueum homo libidinosus iniiciat; sed quod eo, quem iniecerit, ille
irretiatur. Quae communis paroemia est optantis alicui in luimet aggressione vindict n. Plaim. 9.vers. i 6. In laqueo isto, quem absionderunt, comprehensu est pes eorum. Psilm. 3 . vers. 8. Veniatisii laquem, quem ignorat,s captio, quam absondit, apprehendat eum, Ur in laqueum cadat in U- sum. Simile Isai. 14. vers. ι .letem ι8.vcrs. 21. dc.48. vcrs 3. Venuste autem de oculorum laqueo pertraciat, quoniam ab oculis filax Tyrannus , ut illaquearet honestam foeminam , retia tetendit, dum ob eius pulchritudinem, eam pio pudioso de venereo laqueo gestiuit ample
cti Vide, si in laqueo suo periit, qui in impuro
cnbili,quo foeminam prendere studuit,animam in ceruice caesus afflauit. Vide, si in oculorum retibus captus est, qui apertis oculis ob concupiscentiam occubuit in animo,& clausis a Gmno in corpore trucidatus interiit. Suis casibus haec fera comprehensa casum ultimum palla est,
de sub piaculi sui quasi satellitio punitus, sicut
alias cecinit Satyrographus, de quodam flagitioso sit. ι 3. Dab;t in laqueum vestigia noster
Perfidus ct nigri patieto carceris unctim. Speciose autem in re amoris laqueum oculorum dixit: quasi duobus luminibus, tanquam duobus sunt culi extremis, innectitur cor amantis ; quod visa pulchritudine haeret, & ec stas
fit tonitum rapitur, progredi non valens , nisi quo fert pulchritudo illa,quae captiuum amantem c laqueo trahit. Cum enim amans concito impulsu in amasiam seratur, quidam laqueus per oculos videtur iniectus, quo dulci violentia extractus, ducitur in amasiam. Ausculta Plutarchuin lib. s. sympos Amores, quibuι nussus vehementior animis motu. accidit, ab ad ectu princi
pium ducunt ι adeo ut suat, ct quasi liquesia
amans , cum intuetur in id, quod amat, isque id veluti transit. Cur autem amoris ortus oculis
imputatur, disseruit Heliodorus lib. hist. Ethio p. cap. 8. quem quia iam ali j viderunt, damus nos Plutarchum supra : Quod per oculos excidit, siue id lumen est, siue fluxus quidam,
amatores colliquat atque perdit, dolore voluptati
permisto, quem ipsi Gl Opicron , id est , dulcama
rum , nominant. Nam neque tangentes , neque audientes ita vulnerantur cy asciuntur, ut cum
iri ritim,s insticiuntur : adeo enim diuiditur incendium ab oculis, ut necesse sit plane lauaros esse
amoris, qui medicam naptham mirantur ignem ex
interuallo a se rapere : cum formosorum corporum aspectus etiam e longinquo respicientium ignem in
animis amore captorum accendant. Id statim ac
cidit Holoferni, qui protinus ac vidit Iuditham
insta cap. Io. vers. i7. Statim captiu es insuis oculis : dc infra cap. in . vers. t 6. Cor autem Holofernis concessum est : erat enim ardens in concupissentia eiuε. Bene de hoc igne, qui ab oculis effluit, Philost ratus. O mali taediferi amoris, quam pulchrum vobis primum ignem e pecula ostendiatis. Perpende illud : Indiferi amoris. Meditor,quod alludit ad sileculas, e quibus ad signandos hostes,excubiaque concitandas taedae accenduntur absque ulla mora. Sic subito a conspectu pulchritudine,tanqua si hostis aliquis indicaretur, taedas in oculis accendit amor. Vel potius radiferi amoris
dixit,ad nuptiales taedas alludens, quia primum
cum oculis nuptiale foedus pangitur : unde maritales oculi nunc spantur, quoniam ab illis origo amoris in thalamum amasiae,dextraeqile colutionem inducit. Seneca in OEdipo : Hi maritales η.uim fodiantur ociat. Hinc oculis uxorem accipere, luminae dementiae elle dixit Olympias Alexandri mater apud Plutarchum in praeceptis connubia lib. Simile quid Athenaeus lib. 3 3. e. 3 a. apud Tiraqucll. de legib. connub. l. i. n. Σ. Quod diximus de igne facile per oculos concitato scalidissim uiri enim organum hoc est, feruentiumque spirituum amicumὶ id ipsum de laqueo cogites dictuin : ignis enim & laqueus in re amoris ei seruntur. Hinc fabula ludit, vulcanum qui ignis est , laqueum siue rete Marticum Venere concumbenti iniecisse , quasi haec duplex origo insani saeclisque amoris sit laqueus
Martis ut in laqueos nunquam incidat.
Cui obtei uationi fauet, qudd oculos pulchritudinem aspicientes comparat Marti Dionys. lib.
I. ubi etiam inquit . Et tum tuis oculis conficis interremptorem, Pectus habes tanquam arcum.
Si pectus arcus est, qualisne laqueus 3 Equidem
oculi, per quos& sagitta iacitur de recipitur: qui dum viderat, arcus intenditur. Ne in ea, quae aliis obuia sunt, impingamus, de hoc oculorum in amore primatu Deirium in OEdis'. Senecae n. '16. de S herlogum qui quidquid,
crudite tractat tona. 3. in Cant. Vestig. 29 n. 2 3. Contineri non valeo, tu in mediter ex Ausonio, amorem vincula mereri, & etiam in mediis te
nebris sicilὸ conspici: quas oculi sint, qui ita
liam vinculis illigent ; nec alia causa caecum depingi, nisi quia vitta de laqueus oculis amentis videtur iniectus. Sic ingeniosus S canorus ille Poeta carmine ludit Edyll. 1. Qua inter medias, furua caliginli umbras Di pulit inconstitim amar, si identibin alis.
Agnonere omnes puerum : memorique recursis Communem sensere reum : quanquam humida
Nubila ct auratas fulgentia cingula bultas Et pharetram, en rutili fusarent lampados
Vides quam facilὰ etiam in nigra noctis caligine amor videtur, quasi oculi sint, qui innato lumine in amorem intendunt. Vide iam laqueos. Pergit :
Huim in excelso suspensum stipite amorem. Devinctum pos terga maniti, Abstrictaque
plantis. Vincula merentem , nusso moderamine por
Alliciunt. Rem est sine crimine, iudice nullσ. Haec vincula, hos laqueos Holoferni sacra scemina deprecatur, non qu bis optet illi laqueum Oculorum, reumque turpitudinis esse desideret, sed quod laqueo,quem per amatorios oculos texat , ipse funestum mortis nodum in
Vbi praetereundum non est,qu in sedulo venerabili castitati, suique pudoris honori Iudi
tha consulit. Libra momenta verborum. Prius dixerat: Fac Domine, Ot gladio proprio ei; superbia amputetur: cur deinde subdit : Capiaturiaqueo oculorum Aionum in me ' Prius in laqueo is
88쪽
aui aut sera rapitur,de inge glassio consordit utri tatis prenditur reus deinde capite plectitur Or. do quidem praeposterus,sed neeellario a iudithaol, casti talis elogium commutatus. Vt l: quido constaret, se tantum intendere occisonem a Dranni, Onanginque amoris turpitudinem execrare , nee in ullius praui ignis scopum sagittam collimare . prius caedem Holofernis exposcit, deinde de oeulorum eius laqueo , quasi iam cadaueris ac proinde exanimi, de flamiua destituit pertractat ; qui, postquam cecidit in laqueum mortis, nullam poterat notam inurere ea ilitati. Quin studiosissima fuit in deleret verborum di cera : piarum i vies oculoνῶ suartim in me. Quid est sciorum. quid in me t Empliatice nimis. Ac si di cet : Et si quδd ego videar , vid. amque, in uia sit, quod. ille per Ocultis are intendat, neutiquam ego laqueus siri , nec mei oculi virum ii retiant: quidquid pia euli est, a seipso sit,
nullum subeam ego commeteium. In me tan-qo Q in termitio laqueus ille prendatur , non ego recipi eo amore , telativoque affectu teneam illum e claudicet ille amor tanquam pede in uinculis compedito ; nee eat redeatquc, sed in illo tanquam laqueo pelli stat adstitetiis. Pro secto adeo ex oeulotum ad inuicem collitione amor mutuus exotitur, ut non ignobiles in literatura censuerint , qua quid maleficum & inaca it uotium in oculis ad inuicem se respicienti bus in latete . quod reciproco visu incitatum siueiat vitremque. Scintillae, inquiunt, sunt radiique proices i. quae ex circumfuso cordis sanguine. tanquam sacula quadaira excussae, venenatum secum vaporem trahunt, immistisque ab inuicem radiis , qui ab oculis viliusque procedunt . eontagium communicant in aliet utrum. Vide Delii uiti in Senec. Heteul n. s 2 Huic radiorum concursui mutuo se prospicientium amorem attribuit Plutarchus supra. Quare exime similitudinem duxit Synesus,dum inquit: Amr ira certum es, ferrum exsuce quem excurere quam octilum ex octilo amorem, e m mtit hos et r. Hinc Ptouetb.s vers is .ex trainil uit ne Septuaginta. Ne capiaris tuis octili , nec arripia.
νυ ab .im palpebris. En scedum oculorum con cursum inhibuit, radiorumque a luminibu assuentium ni istionem. Non satis est, qudd a sie minae venustat oeulis non arripiaris, sed adhue pus, ne tuis oculis capiatis. Id igitur prae uettuditha in sanctae continentiae miraculum, laeti liquam se a r)iatini palpebiis arripiendam etsi ipse suis oculis in illa capsatur. Immobili eonia
Hantiae simitate se munit, ne redam et amata, nec reciprocet cursum amoris.
lnae soli assis non inamoenus sensus horum verborum subtilite videtur. Cettum est. 8e erit ditas obuium , quod amoris alieni cupidae ad eius aucupium inealitatricios quosdam laqueos, nodosque te, ebaut, queis in sui amorem iuue nis illaquearent. synestis epist. ita. Sed ego ct carmina feta nouos O amaior; nec Otat/s, sim iri miro . 3 non posse νι tire Galateam. virgis. Eclog. 8.Ternis tibi hae prImum triplic; a risu eolore
Quo sol te te spieit Baruch 6. de metitorii eor- potis sceminis: artiliori aut eircumua a fani a se ilia sedent, dec. Nee fanis Am a vitias . Ergo ludith a nullum se amatori si laqueum, nulla lieta texere,ut ab Holo rite turpiter ametur, serili praemonet, dicens r Capiatum laqu baculoram Misis in me r id est: Non esto nodum impliceim. ii ora stiri culum obtendam : ipse sibilaqueus fit. mihi semper inuistis absistat , beet in me visi pereat, ineam pulehritudinem deperiens.
si plaeet, alius sensus subiti latet. qui planua
di sene eius est, si verba quae sequuntur adnectas i Eι perearia, eam ex iusta chariraris mea. Gixe e. lassis fotivi, seu Aceptionis. Vtrumque se coiininge ; Dum me vidcrit Holoset ne, , in meaque specie, vultuque decoro pauerit Ocu los . ego circumscribam illum , verborumque laqueo intereipiam , facileque deludetur a pul-ehii tuiti ne tentus. Huie sensui Augustinus adridet seim. 6s Illa tam bis aras animo, insidiosista vultus fraude e scierat ut eum ligaret muli rtim ire fabularum , it reaveret imo exercisti Uriam, Er inter arma capti m Elgo Augustini
mens est, qu bd dum Persa prae staudulenti vultus splendore, attonitis oculis haerebat, ludithaeum laqueo ligauit, verbis sellieet ei te uni scripsi, de eluditis eepit amphibologiis. Quod enim laqueus & techna st aa aliquem capiendum sophisma verborum , Manutius in adag. dabit ex Luciano. Adili putatur etiam huic explieatui s. Ailabiosus lib. t. Ois e. c. is. Ecce tibi offert se ludith mis iiij, quae Holoferaem
desino aliqua o primo firma gratia, ct tinti larieore precialit, diiude se moris elegantia circumias ah D. Vtili Ambrosus quod Holofernis oeuli . de Iudithae sermones totum sicinus perfece runt; ille, dum videt attonitus,ab illa dum callidὸ loquitur, elteum seribitur , tam coniuncta ue fuerunt visus Tyranni, de per astutae si audisceminea verba scolix deceptio, laque usque dolostis, ut ipse in et laqueus, qui aurium de pecto ris suit, videretur esse oculorum Et quidem verba mellita , sace haroque plena. quae intus dolia maritudinem condunt, Diogenes nuneupauit
me littim isti uis , qui sauces strangulat. de sub saporis speeie venenum instillat. Aptis E Lu
Cum ergo in suffocandas Holofernis sauees,cet uicemque eaedendam intendat luditha, optime laqtiei voce via est. Aceedit, quda huiusmodi verba mollia &nitida. sub se tamen telum, quod persoret, gestantia. oleo in sacris comparantur. Psalm .s . MossitIsint sermones super oti,m, or ipsisum ia-etita: ubi Chaldaeus t nerelara voba eim sitim -- Εἰ-ὸ plaqueu num : at ipsa sunt picula ou onis. Quam ex oleo similitudinem Roa. lib. i. singui. c. s.venum declarat ex Galeno lib. a. de smpl. medicam. facult.cap. .vbi doces Galenus quod oleum simul leniat de mordeat, se ait : Namqtisa oculos mordiae , quoa guttur ea poet, a ad rasam protior quoi v nirem risiar, atque se eesis sanguἰnol uιοι sciat, annri magna testam usum .mordacem Mi in ipsaeuitatem.vides in oculos de guttur, olei mordacitas exercetur. Hie diuo sibi in Holoferne pet orationem prae parat Iudith , vi guttur gladio confodiat , in oeulos pulchritudinis oleum immittat, ole ue
89쪽
ibum verba comi mat, quis simul sipatiosa
litit α mota acta , dumque in auriculas itistitiale tu, saucibus laqueum in citant. Quare et canti concinnitate hae e tria coniunxit, gladium,
laqueum de deceptolia verba, quod gladio ampuletur caput, quda . captiuis oeulis , laqueus hiangulet guitur, quod haec a labiis charita tis , id est , gratis , duleii ἡique lenientibus ,
quae simul mordeant de decipiant, procedant. Omnia haee in meteti iee Sapiens coniunx at Proueib. s. Fatim dii tillans Iasia meretricis. st nitidis oleo gώttar eim ; notiἰ sma autem ill M. amara quasi assmhiam , ct acata quasi glaci rubiceps. Quod autem foemitiae melliloquium , dul-eEque sonanti uni verborum melos, quod pulchre in Ias is ita iiii, innuitur , laqueus si, quod per blanditiis lublieas inconsultus homo trietitur , ct quasi bos aut agnus ducitur ad macellum , vi deinde ceruicem penetret stadius, iam sapiens eodem sei me stylo descripsit Pi . . vos. χ i. de seqq. Ioeritiis eum maliti sermon;-bm t hlaudi , , labioriam motraxis Etam. In laqueus in dictione A. itai labia eliaritatis in blanditii, labiorum. Et statim vers 11. fra rimque eam sequishν quasi bos duritis ad Dies Mam, o quas agnis sinitii ηι ignorani, quoa au ι cala lim traha ubi obse tuo , qu5d He-bi ita legitur. Ei sitis eant, aci lincula . quod ibi optime interpretat ut Salarat : Ad eum modum , inquit. Aiter , vel moechus carnali concupiscentia meretrisem sequusis , exitium σpernici/m ses arcer sit. quo eanis ali uis au muscipulam acceden, . ct obtestam carnem mordens , hoe dium , necemque prasent mam n etsi M. Ner alereas, quod pro livetita Graece est δid est, lara u. 5e nodus, qui ad strangulationem guttuli praeitii tui. Nonne hie laqueus est quein ex molibus . e halitateque inscctis vel bis sibi erga Holoseitiis ceruicem exposcit, ut ipsum quasi sune oblongo, in plexo lue Dodo trahe iet, si eut eanem in laqueo, Prosecto verba, tuibus delust Tyrannum, haec sunt in si, cap. ii. vers. s. Ita ut ego a ticam te per meaiam Ieru salem, ετ habesa, omnem populum fatiscat oues, quibu nau .' pastor es non latrabis vel untiu canucontra te. En sub Ouis seu aetni, & eani, aenigmate eum trahere promittit solidum & vecordem, ignatumque, quod ad vincula stultus trahatur. Deinde subiicit ut dicto cap. 7. Proia. v. 1 3. Don e tran, ut fagitia laevir eius , velut si aufrsonet ad laeti um. Habes iam expresse laqueui ob venusta nimium eomparatione , auiculae nempe leuis de stultae . quae comparis auis garrulo cantu delinita ad laqueos aduolat, dum itiviso subsidere non det te elat. Eadem similitudine, sus est Ambrosuri , dum gratiosa siti inaria in labia, id est. aritatis. depingit lib. 1.de Ca in cap. 4. 2 sermonibiti adoritώr gratiosis, faeIemlutieretim volare eoνὰ id est ex aucupis ingenio in se iuuenes tanquam aviculas per canora, illi cientiaque verba iuuenes aduolare solicitat. Qui te scut passere ulus, tum oculis in granum deaeciis, tum auribus a cantu aviculae Getae de inuisus, in aueu pia laqueum cadit, ut bene dixeras,raon tam corpusculum eius ; quam oeulos
de aures dee totio laqueo suisse innodato, :se Iuditha laqueum implorat.oeulorum scilieet& aurium', quo hostis socordia illaqueetur. Quod mitia eonstruat vetito Graeca, quae verba
eorge te eot de loquatur, id est, dupliei colae, caliud nempe in labiis , aliud in corde gestans ; ν quod de Vatabulus vertit habens e seruatum O vis ii iam . id est . ligaminibus de sunt eulis stis
esum , tum ut lateat nodus, qui stiperest ad si-spendium . tum vi , qui in corde gerat, ius e dendus ignoret. Ulteritis possumus alium non in subtilem lem. in comminisci, si integi E duos hoe versiculos sub uno explicatu colligamus. sic se id eredi delim, quod ludith caelucis prophetico lumine imbuta , his verbis praedixerit, quidquid in ipso iugulat onis momento contingit, quae co- pendio haec fuerunt r somnus Holofernis olatio iudith . labiis in s lenito motis; & eua nato gladio, capitis amputatio. Lese cap. 3.itim inibi hae e videbis: verita. Porro Hor MEA is ν
perii si bi, in emicem eIm : en gladio capitis amputatio. Quod hae e tria iam diu prae git uisset iudith, praesciaque in animo volutauerit, in ipsa pereuiuone indicauit dictiis vers r. vehoc, quod cred/ns per te posse ferri c. si iam, per i
clam. Quandone cCram Domino cogitauit antine, cum orans ad Dominum, totum Dei notis
campum praecurrit ρ Ergo cum de gladio eon siet, promIos is eἰti superbia amparetur, dedeperetissione, dum charitatis labia exercebantur, id est dum ex diuina gratia & eslatitate labia in oratione mouebat; somnus Holosettiis rectὴ videtur innui in his vel bis capiaris laques ocula ram suorum di id est , oeulis prae summo captis prosundὸ soporetur. Quod soranti, laqueus si,
qui torpore suo alliget membra dixit Seneca in H ere. rent .ach. .expetens,quod somnus Alcitidem eorripiat, se somnum accersi: .
Quae carmina sausto trans tes ad Holofernetii, cui . ut longam disceret in ortem, sopor indomitos attus alligauit. Nee vacat illud somni attributum : Boi pM Regi famuloque ιιnh, scilicet, . quod pariter Regem ae se tuum somnus laqueo suo vinciat; imo quδd somnus Regem sibi sa- .mulum & fetuum faciat, iuxta illud Orphaei;
Quod mire potest explicare versone Graecam, quae pro nostris : Poeni ira etim ex lassis chai ratis meae, ted dii: Per t. 6 ltim stipὸν Prinen p m, ct ργἰne 'em saper famulum e quae vi acci- fiant prae satis erus enecatori par Ruifamulis uti nIj, hunc sensum dabunt: percute eum, duiu
somno sopitus pat Regi famuloque est Ae supet Principem, id est, insuper ac Princeps, famulus fit illigatus ae vinctus . scilicet, qui ex se princeps
90쪽
ceps est, insuper fit seruus per vincula somni.
Hunc explicatum ex coniunctione horum versiculorum,etsi subtilis si tamen quia in se cohaeret, plurimumque consonat cum his , quae in occisione acciderunt,non debes utique respucre,
praecipue quoniam hic in Graeco eadem verba profert Iudith, quae inibi iam iam iugulatura in
oratione ad Dominum pronuntiauit ι όk ὀνήοῦ δ δε νοhθ - : Da in manu mea vi-uaa , quod cogitaui.
Altera interpretatio sit, quod Iudith his verbis exposcat a Domino , quod Princeps ille superbus & putide inflatus,corain suae pulchritudinis maiestate factum deponat, supercilium
ἡiminuat, de deprella elationis suae fronte inn- quam scrutas de manu captus subiugctur, dc in acerrimo bello mancipium fiat venustatis. Propria seruorum vincula sunt 3laqueus mancipiunt discernit a libero : obuia eruditio est, non moremur. Mancipium dictum esse docet Iustinianus in insIit . qu bd ab hostibus inanti capiatur.
Ergo sic cancta scemina orat: Arrogans jlle,superbiensque Rex ab oculis suis sermosum mei prospicientibus vultum, quasi laqucomamique
hiatur, ut inter tot praeliares copias, exercituique seros victolia mea sit, ille vinctus de victus poenas luat, percussionique subiaceat. Quae enodatio non displiceret Augustino, dum setan
66. inquit: Vt eum ligaret, ct redderet inter exercitus victum , er inter arma captiunm : nec Pro
spero depromissioni b. p. i. cap. 38. Credebat Putichritudine captum binem posse perimere:nec Hie- ron. praefat. in Iudith : Vt inuidIum omnibtis hominibus vinceret, ct insuperabilem superaret : nec Ambrosio lib. . de Ossi c.cap .i 3. Stetit intercuneos bellatorum foemina inter victricia armalecuria
mortis. Quod pulchritudo Iudith quasi laqueo
iniecto seruum ei Fecerit Holofernem , idque nunc oratione pratulat a Deo , perpensa ia inversio Graeca se adere valet : Percute seruum super erincipem, 2 Principem superseruum e siue, ut Varablus ; Seruum super Principem , ct Principem super seruum truci nilo , Uforum ferociam , siue celsitudinem manu foeminae νη- fringe. Id est, superbiam eius contere de Principe seruum cssiciendo : ut qui Princeps est; seruus euadat , de super principatum compedes seruiles sit stineat. Alludit enim , ut mediis tor .ad id , quod praemiserat: Eius superbia amputetur ; quasi si perbiae eius suam pulchritudinem contraponat. Statius lib. i. syluar. sermosos vultus nuncupavit1uperbos. Ouidius lib. t. Fast.
Tassitus inest pulchris , sequiturque se perbia
Plura de pulchritudinis superbia sortieris in Ti-raquel lol. 2. connii b. n. i. Rubd pulchritudo visa servum ericiat intuentem iniecto laqueo, dixit Lucianus : Ista conuersis oculis temet in exerit, abducet te illigatum, quocumque collibuerit. Quod vino potentem , Regemque superbum seruire coegerit, illa amoris siladet subscriptio: Pensa dedi Alcidae, Bacchum seruire coegi. Quod tetricae frontis Principem , dirumque de immitem cicurei 3c sectat, protulit Pluta tellus lib.i. syinpos. Quod maxime videatur alicui mirum , tenax homo Er sordibus in amore incidens, tanquam ferrum in ignem,emollitur , mitiorquest
Cuin igitur ad faustam facinoris sui sortΗ-nam , opus habet et Iudith , quod Tyrannus superbus , trux , intractabilis , saltuosus , mollesceret, leniretur, de in omnem aleam arbitrii iactabilis estet furore deposito , exposcit, quddut seruus fiat laqueo irretitus, pulchritudini maiestati subiectus , & ad volubilem sui obedientiam tornatus : quod ab amore de gratia consequi poterat , et si nulla in eius pectore iniqua libido subsiliret, nec obscoenum serperet
desiderium: de casto enim amore dixit Augustimis seriar. 9. de ver b. Dona. Omnia enim saeua ct immania prorsus facilia 2 prope nulla essest amor. Quod autem libidinosus amor, si illico insanii Dset, potius odsisteret ludit hae ausis , & illos, quos praemisimus . turbaret e gemis,effecisisque, ac proinde illum non potuerit exposcere Iudita , pulchre confirmat Hieronymus lib. aduers
Ioti in ian. in fine. Foedum minimeque connensens
animo hospiti vitium est , querulos , iracundos, temerarios , dure imperiosos , omnibus inutiles , i si nouisi me amori facis. Nam cum siuendi cupissitate insatiabilis flagrat plura tempora sus picionibus,tachrym s , conque Zionibu/ perdit ; odium sui facit, ct ipse nohsime sibi odio est. Omnia eius incommoda L .vis explicat, quod non iudicio, sed furore ducator. An amor Holofernis suror fuit Imδvide, qudd non illico sie eius conflagrarunt
praecordia, vi in Reminae brachia rueret, eamque corriperet de corrumperet. In d insanus Princeps rem quas iudicio mensus est,& s o res mira usque ad quarium diem expectauit, flammamque quasi in carcere pretiit , ut tandem suum proderet cogitatum, nec tunc vi,sed pre cibus , nec suribunde de extorto consensu , sed
pacate & sensim, priusquam se vino de somno,
quam Veneri de toto committens: in si a cap. 12.
vers. io. Et factum es in quarto die Holosernes fecit coenam seruis stiis , ct dixit ad Bagao eunuchum suum: Vade ct suade Hebraeam istam,ut spon- re consentiat habitare mecum. Foedum est enim apud A Grios, sifoemina irrideat visam, agendo vi
immunis ab eo transeat. Demirare, quam scrupu
lose etiam in libidinis se gessit incendio , quot
moras texuit, quot temporis i patia sustinuit, de ne debacliaretur prolapsus in concupitae forminae sortem,diu expectauit,quousque Occasionem arriperet ex conuiuio : nec tunc ex salacitatis insania , Venere6que furore voluit existimati Hebraeae fccminae concubitorem,sed sollim,quia ritus gentis ferebat,ne ulla mulier illibata transiret, virumque irrideret intacta. Equidcm, ut hoc eueniret prodigium , exaudita cst , Domino oratio Iudithae, qualem nunc edidit: Capiatur laqueo oculorum suorum in me: ubi venerationem tantum dc amorem a Tyranno
sibi poscit impendi; non vero impuram sammam in eius pectore accendi solicitat, a qua potius si insane illicδ Holofernes arderet grandis
facinoris periclitaretur euentus. Bene scholiauit Hugo : Nunquid Iudith optabat Holoferni illiciturn amorem in se Z Non ; sed amorem cor poenam. Quod autem laqueus iste oculorum, stupor quidam de ecstasis attonita sit, quae nimio pulchritudinis splendore sadiam e , videntibus incuti
solet,suapte naἔura in venerationem dc amorem
conspectae venustatis impellens , oculos simul de animum, illius tacito dominio submittens absque ullo incitamen. o lasciuiae, probat idipsum : quod postea accidis infra cap. t O. nam cuin luditha egi cisa e Bethulia incideret in Assyrios, dicitur vers. i , Eς cum sudissenι viri illius