장음표시 사용
181쪽
T - καλουμ εν. Deus cum O legislator O judex st, bona quidem constituit 9 fovet. mala autem tollit perditque. Quare nec ullo modo malorum
causa est. Qui autem suopte motu ductuque mali facti μην , rerumque , qua in ipsis erat, rationem
oblivionι tradiderunt, tanquam improbos quidem punit ex lege mala vetante ue tanquam homines autem , propter accedentem ad voluntatem legis
nexum, quod ad fortunamsolemus referνe. Talia sunt de talione fatali: Aa in quemque eπempla recidere, ut apud Poetam : vid. me. En eget auxilio, qui non tulit: uis reliquit, ε Orpb Sic linquendus erat, legem sibi dixerat ipse: D. s. a Tarditatem poenae gravitate supplicii comanumin. pensari r quod Plutarchus notissimo libello vind. ςxequitur. Et quae sunt hujus generis. Certe qui in considerando jure naturae huc non respieit, aut jus naturae inter homines fastu Acam peritia disputandi obliteratum cupit, is so- cietatis inter Deum & homines prima et menta tollit, id est, omnem civilem in dispuotando locum eorrumpit ac depravat. Qualis sit societas, quam naturi hominum appetit, paulo fusius declaravimus r quamqUe natura. lis ille appetitus sit, antea breviter ostendera-rnus. Nisi quod addi Ciceronis demonstratio debet, ex libri I. osciorum fine. Ubi, cum diis ruisset , quam consectatio hominum atque
-p M. communitas naturae apta esset, addit r Nec verum est , qxod dicitur a quibusdam, propteν ve
cessatem vita, qstod ea , qua natura demeraret,
182쪽
IM PROLE GOM E NA. 1 consequi sine aliis atque escere non possemus, i circo sum esse cum hominibus communitatem atque societatem. Quod β omnia nobis , qua ad victum cultumque pertinent , quo νirgula divιna , ut Hunt, suppeditarentur : tum optimo quisque ingenio, negotiis omnibus omissis, totum se in cognitione se mentia collocaret. Non eis ιta. Nam
O solitudinem fugeret , O socium studii quareret,
tum docere , tum discere restet, tum audire, tum
dicere. Atque iterum : Magis est secundum na- 3.Ossic. turam , pro omnibus gentibus , si fieri possi, co servandis aut juvandis maximos labores mole simque suscipere , imitantem Herculem istum . quem hominum fama beneficiorum memor in concilio caelestiam colDιaνιι, quam vivere in solitudine, non modo sne ullis molestiis , sed etiam in
maximis voluptatibus , abundantem omnibus co
piis , ut excellas etiam pulcritudine is viribus. Quocirca optimo quisque ct splendidiomo ingenio longe istam vitam huic anteponit. Hanc ergo societatis custodiam sive appetitum societ tis ordinatae instructaeque naturalem, recte Scmerito Grotius juris naturalis originem , fontem , principium fecit, seu mavis , hoc jurinaturali sundamentum substravit. Nam sicut ad talem eietatem Deus homines condidit, natura instruxit, ratio deduxit, oratio copulavit i ita, si fingeretur status hominum extra societatem, ille nec humanus esset, nec natu ratis, & sic omnis coaguli, ut omnis juris expers. Capita autem juris naturalis ex hac socie
tatis custodia Gratiis deducit illa: abstinentiam
183쪽
IN PRO LEGOMENA . alieni , promissorum implendorum obligationem , damni culpa dati reparationem , ' O poena inter homines meritum ab nentia allevi conjunctam habet lucri ex alieno restitationem. Qua de re tractatur libro secundo hujus operis, ita ut primo explicetur defensio sui rerumque sitarum cap. I: deinde quid dc quomodo dc quamdiu nostrum fit quaque obligatio inde nasiatur a lusque ad cap. XI. postea de promios . quo no- lmine etiam contractus & omne genus es mventionum antiquis interdum significatur, disputatio suscipitur: ita ut primo agatur depromissis communiter cap. XI. 1. de contractibus cap. XII. 3. de vinculo promissionum o contractuum , jurejurando cap. XIII. 4 de ρυ-miss , contractibus , jurejurando regum ac summarum potesatum cap. XIV. s. adeoque da publicis conventionibus, sederibus presertim Os Uonibus cap. XU. g. denique de interpretatione horum omnium. Haec ad promissa referuntur. Hinc ad tertium caput proceditur, quod
est damni culpa dati reparatio: de qua agitur cap. X VI I. libri II. Poterant, & fortasse debebant in hane seriem necti , etiam quae de Jure legationum , dc praesertim sepultura cap. XVIII. & XIX. habentur: sed de ea re suo loco. Superest poena inter homines meritum tquartum juris naturalis caput, quod ex custodia i societatis Grotius deduxit: de quo argumen to disputatur cap. XX. o I. Quam sit autem abstinentia alieni, naturalis , partim in praefatione tetigimus, partim infra explicabi-
184쪽
IN PRO LEGOMEN A 'mus. Conjunxit eam erudite & commode, cum praecepto de non nocendo, sive de damno a teri non dando , Cicero: & luculente atque ita liba. cap. exposuit in Uciis, ut non aliunde, quam exhφ si societatis custodia a Deo inter homines instituta, dc vere naturali, repeteret. Quae dispu- , latio omnino legenda est: ut breviores hic esse
possimus. Sed de singulis aliqua suo loco erunt annotanda. Atque hanc significationem juris proprie stricteque viti Grotius agnoscit:
quando scilicet defenduntur aut vindicantur, aut explentur , quae cujusque sunt, aut ei debentur, Vel ex pactione, vel ex maleficio, veὲ ex lege. Esse autem alteram, at signiscationem juris ampliorem, qua dicantur contra jus naturae fieri, quae etiam in aliis rebus judicio intellectus humani recte conformato repugnant:
id quod exemplo dispensationis, secundum
rationis dictamen κατ' ἀξίαν ἐ-vειαν πονηae, ει, factae illustrat. Hoc significatu juris ampliore Cicero in Uciis um veterum alii, quos secutus est,& liberalitatem ejusq; bene dispen. sandae ratiocinationem justitiae parte faciunt; le honestum omne, sive quatuor illas virtutes, in quas vim honesti tribuerunt, Ac omnium
aIiarum virtutum nomina contribuerunt, ita ad naturam rς serunt, ut desertionem officii contra naturam esse , juri naturae adversari, .
sive ossicia jure naturae , omnibus de singulis praecipi atque commendari, passim dc graviter disputent. Diversae illae juris acceptiones sicut confundi non debent, dc interdum ut jus α
185쪽
aptitudo. de quibus O. lib. I. distinguuntur : ita posterior significatio modo propius ad veri strictique juris naturam, pro materiae ratione, accedit, modo minus longe ab eo, quod convenit, abest. Quae discrimina subtilius exequi, indoctrina de officiis nec consultum erat, dc naturae jurisque vocabula, invitante rerum similitudine , permutare , aut liberalius adhibere, ratio magis & consilium, quam figura & consuetudo videbatur. Manet interim firma ista regula & utilis: vitia contra
naturam esse ', ea, quae non decent hominem,
ut homo est, itemque ut est pars societatis, a natura vetari, sive a ratione naturali damnari, ideoque juris naturalis reverentia vitari debere. Ita fiet, ut bono veroque sensu, sequentes naturam ducem atque magistram cujus praecepta & monita ut non unius per omnia generis sunt, ita nullum ex iis contemnendum est ) non aberrent ab officiorum tramite, aut vitae socialis ac hominibus dignae probis rectisque rationibus. Hobbsitu quoque cum legem naturae unam fundamentalem posui cset, in reliquis inde derivatis, ad aliarum vi tutum officia 3c praecepta descendit, sive ad laxiorem joris significationem , quam Grotι-
vocat, qui hic ea juris stricte disti nomine d signavit, quae justitiam proprie spectant. Pri. ma Hobbesii Iex naturae specialis sive derivata , jus in omnia non esse retinendum , fonte non
puro manat. Nam illud jus in omnia, quod nullum G, male posuerat, male explicaverat.
186쪽
Sicut suis locis ostendetur, ae de reliquis enumeratis legibus dispicietur. Christianos non sinit hic dubios esse , lex moralis in Decalogo expressa , quae est ipsa lex naturae , ut supra dictum est: nec Hobbesius dissitetur, qui parum tamen memor est hujus contextus , cum
de obligatione in foro interno disputat. Quia ς P. Renim, ut recte Grotius pergit in origine juris yy naturalis explicanda, Deus est, qui per naturam loquitur, praecipit, jubet, Vetatque; nec rationis tantum dictatu, sed tabulis insuper Decalogi , 8c interpretationibus passim in Scriptura Sacra propositis, in hoc negotio utiis tur : obligari Deo homines per jura naturae, atque hinc essici, ut naturam juris & legis illa habeant, manifestum est. Quod nec Ethnicis ignotum fuit. Sicut autem Cicero in disputatione de legibus . juris civilis naturam explicari fatis non posse autumat, nisi a jure naturae, &summa ac
divina illa lege repetatur: ita Grotius ex ipse jure naturali & sociali, juris civilis originem
erudite arcessit. Immerito reprehensus a Felis deno. Legem enim civilem per pactum sive σαυθηκta plerique veterum explicant. Quod in populari republica clarius apparet, 3c magis proprie dicitur : in unius autem imperio. omnique adeo reipublicae forma quomodo
ista locutio accipi debeat, satis ipse ostendie Gyotius II,s, s Sed de origine imperii, & ea occasione; , de legislatione civili, aliquid erie
187쪽
postea dicendum. Ut dc de Gentium jurer quod hic a Grotio subjicitur. Ad intelligenda, quae hic disputantur contra illos, qui stuItitiam esse justitiam,& validioris tantum arbitrio definiri, neque civi. tati necessariam ducunt , omnino legenda sunt quae apud Platonem lib. I. es II. de Republica, a Trasymacho dc contra eum asseruntur. Fuit enim Platoni in primis constitutum, de jure εἰ justitia, opiniones vulgi, de aliorum descriptiones, qui non recte integreque de re bus solent judicare, examinare, atque per has eruditas ambages ad veram sententiam contendere. Ita scilicet se habet το συμπιλον του Idem Plato lib. IX. de Rep. tyrannOrum miserias & tormenta , quorum Grotius mentionem facit, graphice describit: ex quo repetit Tacitus VI. A. 6. Nullam communitatem sine jure conservari posse , Aristoteles, notante Grotio, Ias ossi u. tronum exemplo monstrat, & explicat Cicera in Ofilii.
Apophthegma &ratiocinatio Agesilai, justitiam sortitudini praeferentis , exhibetur
Ad id, quod Grotius de adjuvanda per hanc scriptionem jurisprudentia ait. referendum est Seliani judicium, quod supra attulimus. An-41. notat Feldenas .: Drisperiri vicium latius a Grorio extendit id enim tantum in interpretatione i sum subsistere ue s eculari autem juι natura ad scientiam legislatoriam pertinera , partemque Nil
188쪽
Philosophia esse. Possit haec sententia illustrari
quodam modo, exemplo ciceroniana dissutationis de Letibus. Id quidem certum est , non reperiri facile Jureconsultos, qui hoc argumentum serio & accurate sibi tranctandum 1 mant. Sed de nomine nihil attinet contendere. Et Iurisprudentia , suis finibus haec prima fundamenta & communia elementa juris potest admetiri ; non invidentibus gloriam rei bene gestae , si placet, philosophis: & Philosophiae jam olim divini humanique juris de quo nunc agimus intelligentiam magno consensu delegari consuevisse, satis constat. Cognatis disciplinis non deest ratio, qua
unam sibi Iaudem , proposito non eodem, tra. hant. Summus certe Iurisconsultus, ut communiter eo nomine utimur, parum hic esse-cerit, nisi ab interiore philosophia omnia sua praesidia mutuaretur. Sed ut conjungantur illa studia, ex hodiernis moribus nulla spes est reliqua. Eleganti autem S pererudita appellatione Furisprudentiam naturalem ct perpetuam a civili distinxit Grotius: eaque re sudem in oculis indoctorum hominum fixit. Sequitur in protegomenis argumenti per singulos libros οἰκονομα, ab ipso, ut serunt,
Grotio tribus his etiam tabellis designata et quas subjicere voluimu1.
189쪽
In Tribus Libris Grotii de Jure Belli
I. Prolegomena. II. Ipsa tractatio I. Generalis explicans
i Bella, i Juris, Cap. I. II Quastionem, an bellam ullum sit justum , Cap.II. 1II. Divisionem besti in
Privatum spublicum. II. Specialis, uti exponitur
I. Quinam bellam gerant , h. e. Persena belligera res sunt I. Principales, qua gerunt bellum in flua re; in privato privatus , 3n publico potestas mis ica. Et ejusmodi persona sunt νει Non subdita alteri, eaque vel Privata. n. a. o 3. Publica I. Non Summa , ut Magistrarata
2. Summa , ubi summi imperii explication. F. eqq. cap.III. Subdita alteri, abi de bello Subditorum ina Superiorem. Cap. IV.' II. Adjuvantes, qua auis opem ferunt. III. In trumentales, Cap. V. II. Quibus ex causis belligerandum. HL Zab. II. III. Quid quantumque in bello liceat, seu Amrae Omdas bellam gerendi mirarique. nde TabiI. II. b.
190쪽
In libro secundo considerantur cauis bellorum Bellum suscipitur ab iis, qui sunt
I. Sui Juris , utpote qui suscepturi bellum I. Pro Se , considerant Causam , An fit L Justa. Et sc dantur Actiones, ob injuriam I. Nondum factam , ct petitur Cautio de non ogmindendo sec. Injuria xondum facta petit an Corpus , aut Rem. Hic explicatur defensal Privatas Personarum
ι I. Reparetur 9 resarciatuν idi. Quod nostrum est D vel suit, unde Vindua- , tiones ct Condictiones quadam. Ut hael actio recte instituatur, sciendum I. Qua vis proprietatis seu Dominii. Ni quidem quod Domιnium tr. Incipiat, G. 2. Qua obligario ex Dominio M. F. t a. Quod nobis debetur. E. '
H. Musta 3c suasoria tantum M. C.
a. Pro aliis. B. 1a. Postri in conditiona parendi Osub aliena imperio. A. E. F. G