장음표시 사용
121쪽
est justitia Dei, qua donati renovamur Spiritu mentis
nostrae. Loeus ex Apostolo desumptus gratiae esseaei optime convenit, necessitantem autem uota probat. Deus omnia operatur in Dobis, sed non sine nobis. IIaec verba S. Ioannis . . . quoniam Semen ψsius in eo manet . . . aperte ostendunt, eum Dori loqui de gratiae actualis auxi
lio, sed de iustitia habituali , qua homo si filius Dei.
Sensus ergo est: qui Datus est ex Deo, non potest Pece 3 e, saltem tellia liter, quamdiu manet ita eo charilas. Al potest ex charitale excidere. BEsp. AD II. Notum est, comparationes nuWquam posse in omni sensu timeri. Videndum est, quis scopus suerit auctoris . et in quo illo punctum comparatiotiis consi tuerit. Ideo Patres ejusmodi comparationibus usi sunt, ut ostenderent: gratiam merum Dei donum esset eius effectus esse superuaturalis ordinis: Christum . sicut verbo sanavit aegrotos, ita gralia sua curare vulnera animae r hominem ad novam vitam renasci gratiae sanctifieantis infusione: demum non 'minus nos debere Deo pro donis spiritualibus, quam pro creationis heneficio. Caeterum non est. eur huic discussioni longius immorem ursDam Novatores nunquam veteris Ecclesiae traditionem
appellarunt; et Caloinus ipse . nihil esse praesidii in Veteribus soli Augustino inhaerendum , clamitat. Quod
autem S. Augustinuς nunquam crediderit, hominem subgraliae imperio libertatem amisisse; quod nunquam e hae parte iustificationis nostrae beneficium cum opere creationis comparere voluerit, ex solo hoc ejus testimonio manifestum est. Serm. XV....is Qui te creavit sine te.
. non salvabit te, sine te . . . v.
DI UAT coNT. III PROPOs. S. Augustin. multis in locis doeet gratiae enicaciam in victrici delectatione consistere; ita ut certo et necessario effectum operetur, qu uescunque gr dibus, seu viribus superior est opPοait.
122쪽
delectat ἰone concupiseentiae. Et quoniam Plurima enarrandi tempus non suppeditat, unicum illum locum ei intabimus , qui in expositione in cap. V epis . ad Gala . continetur , quo nihil potest clarius et expressius reperiri ... is Quod amplius nos delecta', secundum id ope
in remur necesse est . . . o. Hie locus . ait Iansenius , aureis meretur seribi charaeteribus. Ergo ele.
RES P. NEGO ANT. Neque no his lieet in hoc coa relato opere, ea, quae ex S. Augustini operibus ab Adversariis congeruntur, singillatim discutere. Id egerunt ex nostris
viri doctissimi s Vid. inter alios Pela v. de Uifcio sex dierum toto lib. IV et Murator. de ingen. moderi ιι b. III ea . VII eι VIIIὶ, et inendaeii ac calumniae in ranis
tum Melesiae doctorem eonvicerunt, non tantum antiquos resormatores , sed etiam noviores dogmatistas , quibus
sub Catholi ea professione ejusdem est de arbitrii liber late profani dogmatis communio. En quaedam generatim ob rervanda. Certum est, Augustinum eum de arbitrii natura et humana libertate dissereret, a reliquia Patribus et a Catholica ipsa doctrina nunquam recessisse; Plura ex ejus libris iam citavimus. Nunc, multo pluribus Praetermissis, unum hoe addimus eleganter aeque ae vere dictum . lib. de duab. antina hus . . . .. Neque his libriis obseuri mihi serutandi erant. unde discerem ueminem. vituperatione, supplicio ve dignum, qui id non faciat,ae quod sacere non potest. Nonne ista cantant ei in mon- . tibus pastores, et in theatris Poete, et indocti in cir
in culis, et docti In bibliothecis, et magistri in Scholis .is et aulistiles in sacris locis, et in orbe terrarum genus m humanum . . . m. Si quis porro attenderit, quam longaei gravis illa lucta fuerit, quam S. Augustinus cum gratiae hostibus sustinuit; quantae sint huius maleriae obscuriis tales, quam dissiet Iis rei omnium.abstrusissimae tractatior huic sueum sacere non poterit illa testimoniorum muta
123쪽
ii duo ex huius Patris operibus undequaque. rra Sa a viris . qui systema suum non ex Augustiuo. hau Sorunt , sed in Augustini opera intulerunt, et omne ingemi a Cu-men in id convertulat, ut ejus verba a nativo sensu de torta ad suam sente ut iam trahant. Ita et Scripturis abutuntur Novatores. Iam diu a doctissimis viris monstratum est , omnia illa S. Augustini loca toto coelo distare a Janser iano errore , idque ex his potissimum capitibus
'' x.vis. Augustinus ut plurimum , cum loquitur de alia emenci, nora dicit' eam non posse respui , sed de saeto non reqpui: aut etiam non posse respui in hypothesi , quod Deus hominem vocare velit eo modo, quo
I. Q Quae S. Doetor de victriei deleelatione iustitiae donet, magis de hahitu et assectu intelligenda sunt, quam de solibus singuli κ : nam plerumque quisque ita vivit Et operatur, ut asseclus est, quamvis illud rion semper rontingat. Quis nutem neget linhitualem gratiam, qtiae est ipsa gratia sati tisi rans , victristem esse et ossea em voleo nomine, quod iustos emeiat, quibus infunditur Θ Deinde eadem est in Iansenti systemate coelesti sodelectationis ratio, quae et terrenae: semper enim vincit, quae viribus est superior. At Augustinus clare cloeel De Serm. Dominim monte lib. I ca P. uo in pravam consuetuditiem , quae utique ex mali delectatione oritur, quemque Christo duce et adjutore superare posse; perspicumn ergo est, quid sentiendum sit de di lectatione coelesti.
3 φ Cum S. Augustinus ait , hominem neeessario id agere, quod amplius eum deleelat, non Ioquitur de illa in deliberata et objectiva deleelatione, qunm Jan senius
victricem vocat, quia ait voluntatem necessario eo tendere,
quo Haior h*e objeeti delectatio rapit; sed delectationem intelligit subIectivam et deIiberalam, quae omne id com
124쪽
Plectitur, quod animum i possit movere ad agendum Omne, quod voluntas appetit lanquam bonum lihera determinatione. Mulla sunt ejus in hanc rem testimonia. Num pol est aliquid his verbis disertius dici Serni. CLIX alias XI II de Perb. A'ost.) . . , H Inter o muta, qudam delectant, plus te dolectet ipsa justitia . . . iustitia sicis te dei celet, ut vincat etiam licitas delectationes 3 is Quod famosum illud e statum allineti is Secundum id a. operemur, necesSe est , quod amplius nos delectat 33 . Ob ervandum est, aurea illa vertia. quaa millies Janseia ius repelit, a S. Augustino scripta suisse cum ip Sunii pelagianismo haereret ; ut probant Patres Benedicti ni in nova operum illius cilitione. A t ipss Jansunius asserit, quae eo tempore coiiscripta sueriint, nullius ponderis esse iti hac quaestione. Praeterea quod Iansentarii salsum sens iam verbis illis assingant, ex iis, quae mox a nobis ex PO sita sunt, manifestum est: quihus et hoe aditi irius decretorium testimonium ex tib Vlu Consess. cap. VIIII ubi de se ipso ait S. Doctor. o. ri Non faciebam, quod in- is comparabili assectu . amplius mihi placehat . . . v
Εn quo jure Adversarii vostri Augustyi . Domine glorientur l Optimo istitur illis olim vir Catholicus re spondit, ad librum Jan senii alludens, quem Augustinus
inscripsit: - Vos contenditis, Augustinum totum vestrum is esse , et recte dici lis : et vos Augustinum hahelis , et M nos: sed vos Drensem , nos 'monenSem ρ .
125쪽
Quemadmodum Theologi Catholici omnes mire consentiunt, quando de essicacia gratiae in genere agitur; ita dissident inter se, et magna animorum contentione pugnant, quando quaeritur, in quo posita sit haec gratiae essicacia, et quomodo ea cum hominis libertate conciliari possit. Quae in humanis opinionibus versantur, libere ventilari possunt; dummodo fides in tuto sit, a qua nec ad dexteram nee ad sinistram licet deflectere. Doctri. a Catholica haec est: Deus per gratiam in homine operatur quidquid vult; nee tamen operatur, quod homo non vult. Agit Deus invicta voluntate in hominem; et tamen nulla homini imponitur ne saltas: agit homo pleria libertate, eum gratiae obsequitur; et tamen Dei voluntas nota vincitur. Forsan melius suisset in re tam obscura, quin aeria et definita sunt credere, in aliis autem suam fateri ignorantiam, et ad altitudinem consilio-raem Dei et investigabiles divinae Sapientiae vias r caerrere. Nam si nulla Philosophica ratio expIicare potest, quomodo voluntas' sequatur rationi, quis no-
Lia aperiet miram illam et inessabilem vim gratiae, qMα
126쪽
Deus, quidquid vult, in nobis eerto et ineffabiliter
operatur, quin libertas patiatur detrimentum. At quo obscurior haec quaestio est, eo .Per lior eampus patuit Scholarum concertationibuaret vix unquam samosior controversia agitata est inter Theologos. Disputarunt autem primo circa gratiae essicaciam , an ea intrinseca sit gratiast, an ab intrinseco sumenda Τ Deinde circa gratiae esseaeis eum libero arbitrio concordiam. Notandum autem gratiam, digi ab intrinseco assicaelam quati.
do insallibilis eius eum effectu eonnexio in ipsa gratiast natura fundatur; ita ut non idcirco gratia emeax sit, quod homo velit et iaciat, sed ideirco velit et iaciat homo, quia gratia essicax est: ab
extrinseco autem essicaeem vocari, quando insalli-hilis ejus eum esse tu connexio non ex gratiae na turn repetitur, sed ex aliqua causa gratiae extrin--en, ut v. g. ex praesentione suturi eonsensus humanae voluntatis. Gratiam ex natura essicacem admittunt Thom istae et Augustiniani: ab extrinseco assicacem Molinistae et Congruistae.
Sententia Thomistarum. omistarum sententiam, si non invenit, tamen explicavit uberius, et expolivit Doministis Bannes Saeculi XVI. Theologus ex S. Dominici la- milia. Qui hanc sententiam amplectuntur, ideo
Thomistarum nomine veniunt, quia se in omnimhus S. Thomae vestigia sequi contendunt, et doctrinam tradere, quam a tanto Magistro accepe
127쪽
perunt. Quam vere id dicant, aliis examinandum relinquimus. Dicunt autem, quod, sicut ad actus naturales praeter concursum Dei generalem requiritur praemotio physica, ita nihil supernaturalis honi effici possit absque illo gratiae auxilio , quod
horninem physice adcuctum praedeterminet: exi quo conpludunt, gratiae efficaciam in praedelerminatione' physica consistere. Porro haec praedeter-
minatio physica juxta Thom istas ita desiniri otest:
M Actio Dei, qua voluntatem , priusquam ipsa seu determinet, ita adi actum applicat insuperabiliis virtute, ut homo insultibiliter so determinet D. Argumenta hujus sententiae petuntur tum ex supremo Dei dominio quod postulat', a junt, ut R- ctiones nostrae libere a Deo pendeant, quantum id fieri potest illaesa nostra libertate: tum ex natura ipsa voluntatis, quae nisi a Deo primo motore ad singulas actiones determinaretur, pensilis maneret et indisserens. Cum haec argumenta omnibus humanae naturae statibus communia sint, fatentur Thoua istae, praedeterminationem l physicam etiam in statu naturae sanae fuisse necessariam . .
Si Thomistis objieitur, libertatem eonciliari non posse cum gratia voluntatem physice praedeterminante, illico confugiunt aclyidistinctionen. sensus compositi et divisi. Ideo, dicunt, dissentire non potest, qui est physice determinatus ad notum, quia im-pms,hile est eon raria conjungere , et quis semel supponitar ad lagendum determinatus, non potest' simul supponi, non ηgere , quamvis veram habeat
non agendi potentiami id quidem nsgari non po-
128쪽
lcst, si homo supponatur libera electione determinatus ad agendum ; tum enim ut non agere non
possit, ipse libera sua deler minatione effecit: at si ad agendum p bysice praedeterminatus supponitur, profecto nullus liber lati relinquitur locus. Haec quoque Thum istarum sententiae impingitur non levis eriminatio, quod Deum auctorem faciat pe mali.
Bespondent quidem , nihil hic objici posse , quod
non in illum etiam Dei concursum Caderet, quem nemo negat ad omnes hominis actiones esse necessarium. Sed discrimen est. Concursus, quem Scholae admittunt, universale aliquod auxilium est, sine quo non posset homo nec velle nec agere: praedeterminatio aulem ad singulos actus datur, estque moti Q specialis, vi cujus Deus efficit, ut in vincibiliter operemur. Deinde concursus Dei generalis ex se est
plane indifferens, et voluntatem adeo no is determi innat, es ob Ii ac potius determine tu C: unde dissor. mitas actionis tota in voluntatem reflanditur. At si Praedeterminatio physica ad singulos actus admittitur, jam desectus, si qui sunt in actione, non aliunde, quam ex primo movente duci possunt. Aecedit et hoc argumentum: quod S. Augustinus lih. XII de corruptione et gratia accurate gratiam , quae electis in hoc reparatae naturae statu ad persevera idum conceditur, ab illa distinguat, quae Adamo concessa fuerat, et Angelis in sententia autem Thom istarum tollitur hoc discrimen, et gratia praedeterminans non minus homini stanti necessaria fuisset quam lapso.
129쪽
Augustinianorum sententiai 3o Sententia Augustinia uorum est ipsum systemarangenii emollitum, et a labe haeresis purgatum. Νam voluntatem dicunt delectationi, quae gradibus superior est, semper quidem obsequi ,.sed non obisse qui necessario. Sic autem sententiam suam explicant: voluntas necessario appetit honum, neque bonum, sive verum illud sit, sive apparens, BP pelere potest, nisi ad illud suaviter assiciatur. Hi ne Eecelesia, ne malum sub specie honi arripiamus continuo orare nos jubet: Inclina cor meum Deus In testimonia tua . . Da POPulis tuis id amare, quod
praeci is, id desiderare , quod seromittis etc. Ergo.
cum aliunde notum sit, nihil boni supernaturalis fieri possct sine gratia praeveniente, et voluntas non eligat, nisi quod suavitate sua eam allicit, reole concluditur, gratiam essicacem in delectatione praeveniente simul et victrice esse reponendam. In hac quoque sententia gratia admittitur ex se, et propria sua virtute essicax: verum quis locus relinquatur libertati dissicile intelligitur. Augustiniani, ut hae se dissicultate expediant, dicunt, se desectatio nom admittere moraliter tantum determinantem. Impossibile quidem esse non Bgere, quando voluntas victrici delectatione ad agendum inclinatur: sed hanc impossibilitatem pariter moralem tantum esse, non physicam et absolutam. Nos, qui hus cori stitutum est, ejusmodi quaestionibus non diutiusquam nee se est, immorari, hoc unum Augusti-
130쪽
nianis ratiocinium opponimus i victrix illa deloetalio debet esse medium , in quo Deus creatae voluntatis consensum praevideat. Ergo, eum praescientia Dei sit in summo gradu in saltibilis , illa etiam delecta. lio, ut idoneum esse posset summae insallibili talis sun. dementum , cum effectu conoexa esse deberet, non morali tantum , sed et phFsica, et mela physica necessitate. Sententia Molinistarum. Contrariam omnino viam ingressi sunt Molint- flos, quorum hae e sententia est: unam et eandem esse gratiae sussistentis, et escacis naturam: a nostro arbitrio et libero consensu Pendere, ut consentientibus nobis efficax fiat, aut inefficax sit no- his dissentientibus. Sed nunc ad illud respondendum, quod in hac causa praecipuum est: quomodo, si gratiae efficacia a libera voluntatis assensione dependeat , fieri tamen possit, ut Deus, quae vult, in nobis insallibiliter operetur, illudque suturum praevideat eerta et infallibili cognitione. In promptu
est Molini starum responsio; nam ope vcientiae illius , quam mediam vocant, tam clare explicant no- dum, ut multos non parum ipsa . solutionis elaritas 'offendat. Deus, inquiunt, primum per scientiam rerum sub conditione suturarum videt, quem haec
aut illa gratia esseetum habitura sit in homine, si detur; deinde ponit decretum talem largiendi gratiam , cum qu n praevidet consensuram voluntatem. γQuae ita conceditur gratia, emcax est, et tam te