장음표시 사용
261쪽
Εrat. Catast. rel. p. 50 sq. Quae si una narratione complectimur, ille eomoediarum scriptor Platonis i) aequalis rem sic exposuit: Iovem Dianae simulatum ad Callisto cum comitibus venantem se applicavisse, tanquam eam esset adiuturus, sed a ceterarum conspectu amotam Virginem compressisse. Spatio certo peracto cum partus ei instaret, a Diana interrogatam, quid sibi accidisset, ut tam grandi utero Videretur, e X necessitate tandem, diu eunetatam, ipsi eam deae culpam attribuisse, quoniam ab illa passa esset vim. At illam tanta quantam putaret impudentia
iratam in ursam eam convertisse ).
In promptu est, quam plenum suerit tale spectaculum risus locique, ac vix licet dubitare, quin fraudem, qua Iovem uti videmus, poeta comicus e suo addiderit ingenio, ut nodum sabulae necteret. Utique Eratosthenes huius narrationis auctorem aetate illo superiorem non habuit. Quod vero gravi88imum est, a Severitate antiquioris aevi haec quidem deorum tractatio abhorret, comico convenit. Quod si hoc additamentum, quo sabulam is qui ad risum res deflecteret poeta auxit, Separavimus, quae sonti, unde ille sua hausit, assignentur restant haec: Callisto, una ex Dianae comitibus, dum cum turba aequalium venatur, Iovis accendit amorem
quin non ad mysticam, sed ad Atticam pertinuerit Callisto, merstricem Socrati aequalem cf. Ael. V. Η. XIII 32 . Nam quae narrantur apud Athen. IX
Attica admodum frequens videtur fuisse; nam ter redit in epigrammatis apud Κaibellum iEpigr. Gr. 56. 82, 3. 151, 23 et bis apud Toepsserumi Genealog. Att. 1889 p. l24. 132 .lJ CL Bergh in Ilist. liti. Gr. IV p. 167.2 Etiam Ursae signum in hac fabula commemoratum suisse salso, ut infra domonstrabitur, opinatur Robert in Erat. Cat. rel. P. 243.
262쪽
et passa est amplexum. Diana autem, ubi gravidam deprehendit, ira exarsit et quae peccasse videretur abegit in ursam commutatam.
Iam cum his velim conseras quae apud Latinos Catasterismorum compilatores Amphidis mentionem praecedunt, apud. Graec08, qui hanc omiserunt, continuae narrationis priorem faciunt partem. Auctor in capite nominatur HESIODUs: sabula assertur ad explicandum Ureae maioris Signum. Memoriam autem maxime integram conservarunt scholia Aratea: itaque quae ista praebent vel sola nobis sufficiunti Sunt autem so cundum Roberti Erat. Cat. rel. p. 50) haec: Hσίοδος ὁέ φησι Avκαονος aυτην θυγατέρα εἰναι κaὶ ἐνωρκtidis κατοικουσαν ἐλέσθαι μετα Meetisti δος τι ν περὶ τας
Altera narrationis parte, quae ab hac in Catalogis Eratostheni eis inserta Amphidis sabula dirempta erat, eXponitur, qui laetum sit, ut Callisto postea inter astra reciperetur. Priorem partem cum incerto illo Amphidis sonte congruero nemo non videt. Sed auctoris nomen Hesiodi definitionem requirit. Verba secuti compilatorum, quae in Epitome sunt Tauriὶν l8e. τῆν αρκτον τὴν sιπαλζνJ NσlOdος φησι ADκLao- νος γυγω ἐρα ἐν Ἀρκαδέρ οἰκεiν et idem declarantia apud reliquos, necesso est credamus Hesiodum signum Ursao ex Callistus sabula explicasse et totam ei narrationem tribuamus, non priorem partem solam. Et omnes quos quidem sciam sic iudiearunt, cum astronomico quod Hesiodi sub nomine serebatur carmini totam narrationem assignarent. Quod confirmare conatus est Marchschesset in Hesiodi etc. Iragm. p. 35l altero argumento. Adnotat enim: 'Haec ad Astronomiam pertinero certa ratione collegisse mihi videor e Lact. Plae. Arg. ad Ovidii Diuili eo by Gorale
263쪽
261 metam. II 5 et 6 p. 797 ed. Stav.', quibus subscripsit Retae, in Hes. ed. p. 15l adn. In illis enim Argumentis eis quae ex Ovidio relata sunt Callisto esse Iovis beneficio cum Arcade
inter astra collocatam, sed Iunonis invidia ab Oceano exclusam adiecta sunt verba 'ut anctor Hesiodus indieat.' Haec iam examinemus. Verbis eorum, qui Catasterismos exscripserunt, ne quis deciperetur, iam monuit O. Mulier in Proleg. p. 199. Vidit enim auctorum nomina ad historias fere, non ad catast erigmos pertinere, Donnuu- quam vel contrariis verbis; cuius rei nonnulla attulit exempla, quorum luculentissimum ea continent quae de Virgine scripta leguntur; etenim verbis Tαυτην 'miodoς l ἐν Θεογονέαl ειρ κε θυγατέρα Αιος καὶ Θέμως, κaλεiσθαι di αυτὴν AlκDiν, quae
Epitomes caput IX incipiunt quibusque quae ceteri habent testes congruunt, his salso ad Virginis reseruntur sidus quae Hesiodus de Iustitia protulerat dea, Iovis Themidisque filia es Theog. 90l sq. et Op. 256 . Nec plus valet quod in Epit.
et Schol. Arat. maior narrationis pars apta est ex verbis 'Hσίοδος φησι, tanquam omnia ad hunc redeant; nam et hoc merae
neglegentiae tribuendum esse vel inde elucet, quod Hesiodi mentionem olim Amphidis excepit, ut nunc etiam in schol. German. et Hygini Astron. Ergo in hac quidem re diiudicanda
istorum scriptorum verba premere n0n licet. Sed niti videntur viri docti altero poti88imum argumento, testimonio illo fabulae Nasonianae subiecto. At qui hoc faciunt nec libelli, quo metamorphoseon fabulae enarrantur i), condicionem nec testimoniorum, quae sabulis nonnullis asperea sunt, fidem quaesiverunt. Testimonia enim Summa cum cautione adhibenda esse vel obiter perlustranti apparet. Laudantur semel Varro, Semel Phanocles, septiens Hesiodus, qui semel coniunctus
est cum Euripide. Sed in his dubitatio ac suspicio bis tantum exclusae sunt: in eis quae initium faciunt: 'Chaos, ut Hesiodusti Editores libellum Lactantio donaverunt, quanquam in cod Marc. sine nomine exstat, in Laurentiano, qui tamen illo aetate et auctoritate luserior est, Donati nomen fert, cf. Muncker, Myth. Lat. II praef. P. VII sq. Foeriter, 'Mub u. Ruckhehr d. Pereeph.' p. 290 adn.
264쪽
indicat volumine quod deorum originem continet, fuit initio )quaedam rerum conflasio' et in eis quae sab. ΙΙ 4 p. 796 Stav. subscripta sunt: 'Phanocles in Cupidinibus auctor ).' Quid
saeiam verbis 'Saecula etiam dicata Varronis auctoritate vertuntur; quoniam aureum in deterius argenteum et post in aeneum ac postea, quod etiam peius icod. et ed.: orphei umi antedictis est, in ferreum ce88it', haereo; a Munckero p. 788 Stav.ὶ glossatori tributa et sub contextum relegata sunt; utique gera eorum origo. Damnatum est, sed immerito, testimonium in eis, quae antecedunt et a Munckero et ipsa e contextu exclusa sunt; etenim non ad sabulam, sed ad genealogiam Hesiodi nomen debebant reserre, cum Scripta legerent: 'humanum genus Prometheus, Iapeti filius, ut idem Hesiodus ostendit, ex humo
eum Hygini sab. 154 consentiunt, ut de communi sonte cogitandum sit. Quod vero ad fidem attinet verborum, quae in Argum. sunt 'lacrimae earum, ut Hesiodus et Euripides indicant, in electrum γ sunt conversae γγ', apud Hyg. 'harum lacrimae, ut Hesiodus indicat, in electrum sunt duratae': de
Euripide dubitatio nasci nequit cf. Hippol. 73b sqq.), de Hesiodo dubitare licet; obstant enim quae Plin. XXXVII 11 servavit:
'Phaethonti8 . . . SororeS . . . lacrimi S electrum . . . fundere . . .
plurimi poetae dixere, primique, ut arbitror, Aeschylus, Philo-Xenus, Euripides, Nicander, Satyrus'. Sed potest etiam a Plinio
omissum esse Hesiodi nomen aut apud eum excidisse ). Ergo quae adhuc inspeximus testimonia aut confirmari poterant aut non poterant damnari. At sunt etiam quae aut salso allatali CL Hes. Theog. ll6. 23 Phanoelia vestigia constat Ovidium et alibi pressisse, cf. Enaachin Quaest. Phaethoni. P. 93.3ὶ Fabulam ab Hesiodo alienam esse plerique perspexerunt, velut Bodo in Script. rerum myth. II p. 16b et Welcher in Trilog. Aeschyl. p. la. Aperte expressam primum eam invenimus a Philemone in Stob. Flor. II 27. In Attica eam ortam esse demonstrare conatus est Pretior in Philol. VIIp. 56, nec tamen probavit Roberto in Prelleri Myth. I ' p. Si adn. 6 sabulae
265쪽
esge videantur aut maxime suspecta sint. Suspectum mihi est quod tabulae XI 4 p. 864 Stav. adhaeret de Midae ortu testimonium: 'Qui tamen sertur Midas esse matris magnae filius. Sie enim eum Hesiodo consentit Ovidius'. Id quidem, quod cum Hesiodo consentire dicitur Ovidius, prodit Scriptoris neglegentiam; Ovidius enim nihil tale dixit. Sed Midae Phrygis genealogiam k) qni Hesiodo vindicat, eius de fide est cur diffidamus. At fortasse immerito. Certius iudicare licet de his quae historiae Memnonis XIII 3, p. 873 St.) in fine appicta sunt verbis: 'quod
tamen monumentum in Phrygia constituit patruus eius, ut Hesiodus vult' λ) et de hoc quod historiae Leucothoes, quae in turis arborem mutata sertur, IV b, p. 8li St. in subseriptum est testimonio: ' hoc Hesiodus indicat. ' Narrare potuit Hesiodus nec Leucothoes sabulam Asiae propriam ) nec quae ad
Memnonis sepulcrum pertinent ). Attamen eius nomen fietum putare vel ideo non licet, quod maior testimoniorum pars, ut qgupra vidimus, rata est nee Veri simile non ad unum omnia redire sontem. Tollitur dissicultas, si statuimus testimonia ab eo qui transcriberet non semper quo deberent loco aut modoli Eadem redit apud Hesychium in v. Μίδα θεος et Plut. Caes. 9, Et in Hyg. sab. Isi s Midas rex Mygdonius filius matris Idaeaei et 274 s Midas rex Cybeles filius Phryx .
2ὶ Haec verba cum prioribus non cohaerent; praecedunt enim haec: Quae isc. Memnonidest memores belli quotannis ad sepulcrum eius cou- veniunt et inter Se dimicantes sanguine suo manibus eius frequentes parentant. Et ipsa mater eius matutinis temporibus lacrimas desiderio filii sui Memnonis transmutat in rorem.' Εditores nexum restituerunt violenter voeula ' quod ' in ' eui ' mutata. Ego vero nullus dubiis, quin ' quod ' retinendum sit 'monumentum'que intellegendum Memnonis sepulcrum paulo ante commemoratum, quod ad illustrandum aliquando illa verba, quae nunc ad fabulae sinem delapsa sunt, appicta fuerint. Unde manaverint, statim intelleges, cum de narrationum fonte dixero. 33 CL Ov. Met. IV 209. 212. - At in IIyg. cod. Fris. Argonautarum catalogo sp. 47 adn. Schm. illatus est cum aliis ' Thersanon Solis et Leucothoes filius ex Andro.' Graeca haec videtur ac diversa fabulae forma.
266쪽
esse inserta. Quod interdum lactum sit paene neceSSe est, cum'
p. 290) idoneis argumentis comprobarit, Narrationes auctae fabularum additamentis et poetarum Graecorum nominibus supersint de commentariis in Ovidii Metam. conscriptis, qui etiam argumenta sabularum continebant i). Tum
lὶ Quod C. Lange, De nexu inter Hyg. op. mythol. p. 67 sq. temere contenderat, auctorem Narrationum non ex Ovidio pendere, sed ex Hygiuioperibus sabulas desumpsisse. Foerster Satis resutavit. Qui quae contra monuit, eis unum addere placet exemplum: narratur enim XIII 3 p. 873 St. mater Memnonis impetrare, 'ut sorores in volucres convertantur',
qui error originem traxit ex obiter lectis Ovidii iXIII 60Si verbis 'pariter
sonuere sorores' Isc. aves eX Memnonis cinere nataul. - Non superfluum videtur monere narrationes etiam interpolatorum manus multis locis
passas Psse. Pauca uiseram exsempla: I 6 respectu Metam. Ι 163 sqq. loco alieno inserta su ut verba in deos querimonia delata', quae recte absunt apud Mythogr. Vat. I 17. Narratio XI 4 media sic libris traditur: 'Quam ob causam l Apollo ob eandem stultitiam, quam et supra gesserat in Liberi patris voluntatet deus iratus aures eius asininae ut essent sempiterno effecit'; iterum verba quae eicienda notavi non agnoscit Myth. Vat. I 90. Item VII 2 quae ad Medeam pertinent verba 'postquam animadvertit stipitem tempus existimans ' et impedita oratione arguuntur narrationi postea invecta ex Met. VII 2I9-285 nec redeunt apud Myth. Vat. Il88. - Denique hac data occasione addam ex eodem fonte quo Narrationes fluxisse videri etiam Graecam Metamorphoseon epitomen fortasse decurtatam, quam Westermanucum in I'aradoxOgr. p. 222sq. tum in Mythogr. p. 347 sq. edidit et WilamoWita in Anal. Eurip. p. 182 adn. ad Ovidium redire perspexit. Ex ipso enim Ovidio eam excerptam esse ideo non est veri simile, quod plus semel aliam atque hic dedit fabulae formam; qua re ad argumenta vocamur Metamorphoseon, quae ita comparata erant, ut Ovidiana iis quae alii narrassent supplerentur, quales Graecorum erant ἡnoMoεικ. Talium autem argumentorum vestigia etiam in Narrationibus multa deprehenduntur. Ergo utraque opitome ex aequali galtem sonte ducta est, fortasse ex eodem; nam semel quidem, eum ab Ovidio discedit, auctor Graecus cum Latino consentit: uterque enim, cum Ovidius I 72l sq. Iunonem fingat Argi intersecti oculos in pavonis cauda collocasse, vulgarem substituit fabulam, qua Iuno fersebatur Argum in pavonem transformasse, cuius testes sunt Mosch. I 58, schol. ad Arist. av. 102, Nonn. XII 70. In reliquis vero epitome Graeca ab Ovidio dissentiens dissentit etiam a Narrationibus, unde tamen propter lachram harum et confusam hic illic condicionem ies inprimis II 8 nihil licet efficere. Sed notandum est quod de Nyctimene, quae in Metam.
267쪽
265 Hesiodi nomen XIII 3 restringendum est ad sola verba proxima 'patruus eius' - Priamum enim Memnonis patruum perhibere ille potuit, siquidem Troum genealogia iam in Iliade, quamvis tu parte quadam recentiore, Γ 236 sqq. prolata est -, sed ΙV brevocandum est ad genealogiam in capite commemoratam; nam ex quo Leucothoe genu8 ducit Belum ciusque gentem Hesiodo non ignotos suisse ex Catal. fragmento 4b Ret.), quod Strabo servavit, discimus. Ex his iam satis luculenter apparet illud unde prosecti sumus testimonium ita tantum esse accipiendum, ut in Callistus fabula credatur inesse quod ad H siodum redeat; quid redeat, inveniendum est collatis aliis testimoniis indicii suo.
Narratio ipsa, si totam spectas, Seram clamat aetatem. Nam primum Areade puero ad caelum translato eponymi naturam neglegit; deinde, cum etiam ad Ursam minorem, ut insta demonstrabo, pertineat, nece8se orta sit post Thaletem Milesium, cui Ursae minoris notitiam Graecos debere veteres consentiunt i); denique qui eius finem laciunt eatasterismi Alexandrinorum studia produnt. His narrationis indiciis addendum est quod, cum Euripides Helenam scriberet, Callisto cum astris nondum coniuncta erat. Sequitur, ut Hesiodi Astronomia, si Catasterismorum narrationem continebat, salsario Alexandrino assignanda sit. Et hoc ut statuerent, nonnulli commoti sunti Ego vero in epimetro me satis probaturum spero carmen illud ante gae. culum V compositum esse. Ergo catasterismi non possunt ad Hesiodum revocari, Sed huius nomen in Argu.
II 592 dicitur 'patrium temerasse eubito', at in epitome inducitur φώγουσα Tδν του παrobς ἔρωτα, utramque sabulam habet Lactantius sad Stat. Theb. III b07 , qui ex commentariis Ovidianis lindicia non desunt, cs. Foersteri. I. p. 290 tam potuit haurire quam ex Vergilianis hausit. Neglegentiam
auctoris epitomes cave in eo agnoscas, quod ex eius uarratione Syrin quae apud Ovidium LI 70l sqq. cum ad amnem pervenit mutatur, εἰς τὸν ποταμον αντῆν ερρι ε m. immo iterum praetulit fabulae formam suo tempore vulgatiorem, cf. Long. II 34 δονακας κρωτεται, ἐς ελος αφανί
268쪽
mentis Nasonianis alieno fabulae loco exstat in fine, debuit initio) insertum est et in Eratosthenicis ad priorem tantum
spectat narrationis partem, quam Amphidis sabula excipit, quamque ne Hesiodo vindicemus genealogo nihil obstat. Hesiodeam igitur fabulam certo recuperavimus, nee tamen tenemus plenam. Est enim apertum poetam genealogum genealogicam fabulam commemorato partu non finivisse, sed etiam addidisse, quis euram Suseepisset insantis, quis eum perduxisset ad adulescentiam, quem in montium solitudine ursa enixa erat inopem ac desertum. Eis, quae in Eratosthe- uicis ad Arcadem pertinentia sequuntur, nihil iuvamur, quia tam arte apteque cum fine ab Hesiodo abiudicando cohaerent, ut non sit dubium, quin narrationis auctor in eis quae ad Areadem attinent depingendis propriam viam ingressus sit. Sed num aliunde quae desideramus suppleri possint, circumspicientibus uobis primum Sese offert schol. ad Theocr. IIm ad extremam hanc sabulae partem spectans. Quod cum propter miseram memoriae condicionem scrupulis obnoxium sit et dimeultatibus obstructum, paulo fusius est de eo disputandum. Appietum est Theocriteorum versuum primo horum Ι l 23 sqq.):
269쪽
οίραν - ἐστι ρέχθαι. νηστ ρισθαι. Priorem scholii partem ex schol. Ahre ianis petivi, ex Zieglerianis praestantioribus alteram. Illa enim cod. Ambrosiano deest et ab Ahrensio sumpta ex eod. Genev. inserioris notae
es praes. Ah r. p. XXIV et XLIV), ubi haec ἐτέρα est ἐδε γησις.
Lectionem ταφῆνcra, quae librorum deterioris notae est, Veram esse Ahrens p. 477 ex eis potissimum effecit, quae de
Callisto Paus. VIII 3, 6 narrat: Ἀρτεμς δὲ ἐς χαριν τῆNφας
κατετοξευσεν αὐτήν. καὶ ὁ Ζευς ' μῆν π6ιαεε σεύσαι τὰν raida οἱ rrροστάξας, ον ἐν τῆ γαστρὶ εἶχεν νὴ Καλλιστευ ' Καλλιστὼ δὲ αὐτ1ην tuos σεν αστέρας καλουμένην 'Ἀρκτον 1ιεγαλην. εχοιεν δ' αν καὶ αλλως To ονο ια οἱ ci στερες ἐμὶ τι/ ij xij Καλλιστοις, Lcεὶ τάφον γε αὐτῆς ἀuo Ialxot σιν οἱ Ἀρκαδες. Nam 'consentaneum est' inquit 'eundem Mercurium, qui puerum ex utero occisae eriperet, hane sepelis8e ex eorum narratione, qui sepultam agnoscerent. Nec video, cur Arati commemoratio interpolata habeatur, quae cum τραφνῆναι male coit'.
Itaque cum Duebnero in hoc scholio de Callistus tumulo agi Statuit, quem Paus. VIII 35, 8 deseribit. Quod Pausania testo'
inquit 'ille tumulus non sub ipso Lyeaeo situs erat, non premendum est; hic mons nominatur, quia Callistonis latum cum Iovis sacro Lycaeo arctissime coniunctum erat. Iam vero non latet totum scholium minimo ad ADκαέω pertinere, Sed adus. l25 Ἐλίκας δὲ λέω r.eioν et hane lectionem egregie confirmare. Scholium propter Lycaei commemorationem ad alienum locum translatum est.' Hactenus Ahrens. Verum dubito, num omnia recte disputaverit. Id quidem negari nequit, narrationi Pausaniae dempto catasterismo bene convenire Mercurium qui occisam ursam sepeliat. verum indo nihil efficiendum nisi id, ut ex tabula aliquo modo, nisi quae obstant obstat autem Pausaniae IVIII 3b, 8l de tumuli situ testimonium), lectio ταφῆναι possit explicari. Sed enim postquam Ziegleri editione
certiores saeti sumus, quid in librorum sit optimo, iam demonstrandum est non posse ferri quam ille praebeat lectionemrρατλῆναι. Id num ceteris Abrens quae attulit argumentis
270쪽
evicerit, iam videamus. Quod Arati commemorationem 'cum τρανῆναι male coire' dicit non prorsus assequor; nam multo etiam minus catasterismi mentio cum ταφι ναι eoit. Quae de Arato proseruntur cum proximis omnino non cohaerent; diversam enim continent de extrema Callistus sortuna narrationem eamque posterioribus tritam, ex qua Callisto inter astra recepta erat, sal8o, ut infra ostendam, Arato ascriptam. Sed cum magna veri specie Abrens statuit in hoc scholio de Callistus agi tumulo, ac speciosa est, confiteor, qua eorruptum scholii initium restituit, coniectura, quanquam a dubitatione non libera, quia Pausaniae te8timonio constat nou sub Lycaeo, Sed sub Maenalo Callistus tumulum suisse, quam disiicultatem Abrens removero frustra conatus est. At est deliberandum, liceatne Om uino quae Ambrosianus servavit coniungere cum isto initio, quoniam non sine vi duae istae partes conglutinantur. Mihi vero nascitur Suspicio eum, a cuius manu Scholia codicis Genev. prosecta sunt, quae Separata legi88et invita memoria contraxisse. Eo adducor, haec cum reputo: Primum omnino dubitare licet, num θαπιειν εἰς γρρέον Graeco dictum sit. Deinde difficile est probare, quomodo fieri potuerit, ut ἐλθοῖσαν scholio inferretur: interpolatori enim id tribuere debet qui lectionem Taspi vae Veram ducit. Nam si inusitata erat elocutio εἰς δ - ταφῆναι, ut non intellegeretur, non est credibile cam a Scholiasta esse adhibitam; sin erat usitata et intellegi poterat, i rustra quaerimus, cur tandem otiam conservata pristina lectione τ*yῆνο insertum sit ἐλθοῖσαν, quo sensus turbatur. Denique non leviSSimos movet scrupulos deserta optimi libri auctoritas. Quae cur Spernatur, Vereor ut Satis Sit causae. Ambrosiani enim memoria, Si solam spectamus, nihil habet suspicionis aut offensionis, Sed omnia dilucida sunt et inter se apta. Quod si quis quaerat, quid in explicando Lycaei Domine Callistus sibi velit sabula, huius mentio iniecta est, ut illustrata e sabulari historia
imago montis magis ante Oculos poneretur, quod Sch0liastae consilium aperi uut, qui tu Maenali nomine subinde asseruntur,vs. Apollonii Rhodii ad Atalantae sabulam spectantes. Sed