장음표시 사용
291쪽
289 autem notitiam Hyginum doctis Parmenisei libris debere Robertin Erat. Cat. rel. p. 227 sq. comprobavit. Idem illum exemplis demonstravit multas fabulas collegisse. Nonne igitur probabilo ad illum etiam quae praecedunt duas narratiunculas redire, ut Hyginus ad Ursam explicandam primum adhibuerit Eratosthenem, deinde, unde huius memoriam Suppleret, adierit Parmeniscum 2ο 3. Ei quam modo tractavimus narrationi similis est quae ei proxime antecedit, ita libris tradita:
Nonnulli etiam dixerunt, cum Calisto ab Iove esset compressa, Iunonem indignatam in ursam eam convertisse; quam Dianae venanti obviam factam ab ea intersectam et postea cognitam inter sidera collocatam. Omnia vides cum Callimachi germana narratione congruere
excepto exitu, cum Callisto non iam a Iove, ut qui e Callimacho pendent ceteri uno consensu produnt, sed a Diana dicatur ad sidera perlata esse. Praeterea iterum nihil de Arcade; atque sabula ita consormata est, ut ei locus vix relinquatur nec sicut in priore forma eius mentio nullo negotio inseri possit: nam abiecto qui ad extremum intercederet, ne ipsius periret filius, et invicem substituta cuius nihil interesset nisi ut errorem in
pristina commissum sodali sarciret sublata est ratio et occasio servandi amoris pignoris: hoc igitur ab auctore istius narrationis prorsus neglectum videtur. Iovis autem progeniem neglegere per sabulae naturam non licuit nisi ei, qui sine respectu generis continuandi id unum in oculis haberet, ut e Callistus rebus Ursae caelestis explicationem eliceret. Ergo auctor erat datasterismorum venator, qui quae ad sideris originem demonstrandam in fabula non essent necessaria resecaret: etenim cum Arcade Iovem removit in fine matri filioque succurrentem et omisit, Si
Hygini verbis 'quam Dianae venanti obviam laetam' tantum tribuere licet, etiam Iunonis fallaciam. Multo igitur et breviorem et simpliciorem narrationem reddidit. Sola enim iam perficit Diana quae apud Callimachum Iuno per Dianam et Juppiter
292쪽
essi ei unt, cum urgam venanti sibi obviam factam nec cognitam serit, postea agnitam inter sidera collocat, quo commissum errorem sarciat. Protulit Hyginus istam narratiunculam de Ursa m a i o r enec quidquam in ea inest, quod eam huic eripere nobis permittat ac reserre ad Ursam minorem, de qua similia narrantur. Id di eo contra Robertum, qui in Erat. Cat. rel. p. 56 istam cum eis composuit, quae in Catasterismis de Ursa minore servata sunt et in codicibus sic scripta:
His statim addo testem a Roberto neglectum, eum qui Servii commentaria additamentis ditavit. Hic enim ad Verg. Georg. I 246 praeter alia Eratosthenica servavit haec: Hanc Phoenicen vocitatam quidam serunt, Dianae comitem, iraque eius, quod gravida esset inventa, in ursam esse mutatam atque eiusdem rursus misericordia sideribus insertam.''Adparet' inquit illo p. 2 in adn. 'decurtatam eSSe narrationem ac verba variis mendis depravata, nee minus c0rrupta legisse scholi tam Germanici aut Arati quem vocant interpretem Latinum. - horum Sane nihil sub Vrsa minore Hyginus habet, sed quam ille sub Vrga maiore de Callisto narrai Arati inter- Schol. Germ. BP Schol. Gem. G. pres lat. 59, 5 li4, 19 Ursa minor a plu- Porro Arribus Phoenice voca-l turus minor,tur; ex eadem ra-lqui a pluribus Honorata est altione, qua Superior,t Phoenice, a Diana propteriastris inlata beneficiolnonnullis canis praedictas ru- Dianae . prius quod cauda vocatur. inas. ignorans Iupiter γ eam insa-Idicitur a Iove enim quod Iupiterimasset, efferasse;linter astra con- eam violasset,lt quod cognita fauιllocatus, ut du- fecit eam agre- quo cognito aut Po-iplex honor H stem, postea veroistea coguitam scri-llices monstra- sentiens dicituribendum vidis Rob. iretur. gloriam ei super-lmis ratam immorta- ponere adiciensilitato donasse i sub illi aliud signum mutasset et aliam inter RAtra, uti posuiSSe ursam, ut duplices habeat j essent duo eius heue- honores. ficio II beneficiat.
293쪽
sacere non possum, quin genuinam atque integram eiuSdem sabulae formam esse suspicer quam decurtatam et corruptam
in Catasterismis legimus, cum et Hygini illud 'postea cognitam Vei, quod graeco auctori restitui, υστερον δε ἐγνωσμένη respondere videatur et apud utrumque Diana, non, ut vulgo ferebatur et in sabula antecedenti ab utroque narratur, Iupiter, Callisto inter sidera conlocasse tradatur. quod si recte suspicatus Sum, in graecae narrationis initio iam satis antiquo tempore, prius certe quam libellus ad Germanici carmen explicandum in latinum translatus est, Iunonis nomen excidisse statuendum et pro γνουσα ex Hygini verbis V Iunonem indignatam V αγανακ- τοῖσa Scribendum est, a quo αγνοουσα, quod Arati interpretem legisse adparet, propius abest.' At enim primum minime 'apparet' narrationem esse decurtatam aut, ut idem p. 56 in adn. addit, sensu paene ea88am.
Nam quae Arati interpres Lat. praebet plana sunt, et quae Epitome habet plana fiunt, illo duce si corrigimus γνουσα in
αγνοσῆσα ignorans) et cum Roberto ἴστερον δε σεσti ηιε Viin v. d. ἐγνωσαεννὶ postea vero Sentiens . An mirum est, quod Diana narratur, postquam rem reselerit, et ipsa solatii causa in caelo constituisse figuram eius, quae, cum Iovi succubuisset, immerito videretur tam graviter punita esse Quod autem exitus tu Catast. et apud Hyg. idem est, quoad ad Dianam pertinet extremi beneficii auctorem, inde efficere non licet eandem fuisse narrationem, quoniam in Catast. nec Iuno nee mors Callistus commemorata est. Deinde Vero, id quod gravissimum est atque Robertum plane fugit, verba Epi-
etiam quae subsequuntur . ἰστε δισσὰς εχειν τιμας, quae similia redeunt apud reliquos omnes, haec luculenter docent Cata- Steri Smorum auctorem, ex quo omnes pendent, et maioris et minoris Ursae ortum repetivisse ex una Callistus sabula. Ut duplex autem signum explicaretur, patet non licuisse duplici eiusdem rei ac diversa uti memoria, sed ex eadem fuisse proficiscendum. Atqui ad explicandam Ursam maiorem adhibita
294쪽
est ea fabulae forma, quae nee Iunonis lurorem nec Callistus mortem agnoscat, sed Dianam saeiat Callisto erepta humana specie punientem. Ergo quae de Ursa minore tradita est narratiuncula, eum huic optime respondeat, integra iudicanda est et ab ea, quam Hyginus secundo loco de Ursa maiore protulit, diversa. Sequitur, ut Hyginus istam de Ursa minore narratiunculam omiserit. Itaque eorrigenda sunt quae de eo Robert p. 2 praedicat: 'Praeter pauca minoris ambitus enuntiata unam tantum omittit historiolam, quae de Orione in Catasterismis bis eadem quamvis diversis verbis narratur'. Simul apparet ob eandem causam atque alteram de Orione sabellam istam quoque ab Hygino omissam esse: nempe noluit bis idem referre ; eadem autem esse, quam do Ursa minore in Catasterismis prolatam invenit quamque de Ursa maiore ipso iam aliunde attulerat, narratiuncula tam potuit videri Bygino quam visa est Roberto propter eundem utriu8que exitum. Duas igitur Catasterismorum narrationi Hyginus adiunxit fabulae formas, utramque ex Callimachea deductam, cum ipsa Callimachea desit; quae res ideo notatu digna est, quod Robert p. 23l eum Callimachum legisse suspicatur.
Ad Callimachum nobis nunc est revertendum. Nam examinata narrationum varietate po8tquam, quae Callimachi essent ipsius, quae qua de causa ab aliis po8tea e88ent novata, exploravimus, tandem eo pervenimus, ut iam tuto liceat aggredi ad refingendam Callimacheam narrationem ip8am nec verendum 8it, ne huic asSeramus quae posteriores addiderint. Quod si schol. Hom. et Paus. potissimum, ut par est, Secuti omnia recolligimus, Callimachum haec sere reperimus narraSSe: Callisto, Lycaonis filia ), cum Diana vena batur, eodem quo illa ornatu vestita, illique soto tam addixerat iurata se semper in virginitate
esse mansuram ). Sed Iuppiter spulchra) virgine
295쪽
conspecta eum amore in Pensu S esset q), in silvam
venantem) persecutusq) amplexu corripuit') quamvis invitam et reluctantem ) clam Iunones). Quae certo temporis spatio interiecto) γ ubi primum in puella gravida Iovis furtum sensit νηὶ, indignata
et omnes. d Ηyg. III. εὶ omnes. - Quae in Apoll. Bibl. d Iove addita sunt verba εἰκασθείς. ως μὲν Irioι λέγουσιν, Aoroυδι, ιυς δε ἔνιοι, unoλλωνι aliena esse ipsa indieat qua asseruntur forma dicendi. Huc accedit quod de omnibus quaecunque ex Callimachea pendent narrationibus ne una quidem
talem Iovis fraudem ullo verbo tangit: quam si commemoratam invenissent Scriptores certe non omnes uno consensu quam reserrent indignam habuissent.
si Apollo d. g) Rchol. Hom. hὶ Prope peractis demum mensibus Callisto Iuno ut poenas dedisse amissa specie simul et vita poeta fingere debuit, si Iunonem noluit bis ad
operam vocare. Quae ut denuo interveniret, novam afferri rationem necesse erat; sed huius nullum est in Inemoria vestigium; itaque transfigurationem nece exceptam esse statuo, quanquam manifesto aliter est in recentiore narrationis forma. Ita enim Hyginus III suam narrationem incipit: 'Cum Callato Iuppiter esset in Silvam persecutus, Iunonem - cou tendisse, ut eum manifesto diceret deprehendisse. Iovem autem - in ursae speciem conversam reliquisse. Iunonem autem in eo loco pro virgine ursam invpnisse.' Ac vix aliter intellegi possunt Apollodori de Iove verba tyo in λομενος δὲ Πραν λαθεῖν εἰς αρπιον μετεμόρφωσεν avrῆν. Cum vero Hyginus pergat ' Quam Dianae venanti, ut eam interficeret. demonstrasse ', apparet hic temporis nullam omnino rationem habitam esse; uno enim tenore se excipiu ut concubitus transfiguratio mors. Quae neglegentia apud Hyginum, cum partus non meminerit, minus offendit quam apud Apollodorum, ac prodit mythographi festinationem, qui ad Iovem mutantis partes transtulit. Qui ante oculos habuisse Callimachi videtur de Io narrationem. Illud enim, quod Iuno 'suspicata id quod evenit' coniugem absentem secuta esso dicitur, redit in Ius sabula apud Ovidium sin Met. I 601 sqq. , quem cum Calvo scs. sin. 9 - 14 L. Mueller) Callimachi vestigia pressisse
constat. Traxit igitur eiusdem narratio altera alteram. hhὶ Quo signo in Illa Iuno auctorem senserit, incertum relinquitur. Nec vero opus erat, opinor, signo ullo aut nuntio, nisi sorte censes Callimacho non licuisse deae plus sagacitatis tribuere quam feminae cuilibet mortali. Ovidius certe. qui cum Callimacho consentit Iunonem coniugia furtum non vidisse icf. Het. II 43b , quo modo illa rem rescierit securus ita narrat in Net. II 466 sq.: Senserat hoc olim magni matrona Tonantis distuleratque graves in idonea tempora poenas.
296쪽
eam in ursam convertit ) et Dianae, quam venandi sorte studium obviam serret, insciae monstravit adhortata, ut quam prope cerneret bestiam telo peteret in. Postquam autem haec certa deae sagitta transfixa animam efflavit l), ab Iove missus aderat Mercurius μ), qui e mortuae utero infantem eriperet ') atque, ut in Arcadia educaretur, suae matris erret Maiae') in antrum Cyllenium). Nomen ei pater indidit Arcadip), quoniam mater eius αρκτος fuerat i); qui auctor sactus est nationis nominisque Arcadum ). Callisto autem ipsam, qua erat bestiae si gura, ad caelum sublatam primam in inter sidera collocavit nomine appellatam Ursae ) maioris R).
Quas a Callimacho eo tantum discrepant, quod hic, si quid tribuis Pausaniae verbis 'IIρα δέ, ως ἐφωρασεν, ἐποδεισεν a saeto ν τὸν Καλμσrtis et scholiastae Hom. ἐπιγνουσα δε θ θεος μεtέβαλεν α τῆν, induxit Iunonem, ubi primum puellam ex Iove gravidam conspexit, sine mora iura sua laesa
ij schol. Hom. Paus. Hyg. II. vi schol. Hom. Paus. Apoll. Hyg. III. li Apollod. mi Paus. Liban. n Paus. o Apollod ., de quo es. p. 281. Mercurium auctor Bibliothecae demum sive is quem hic exseripsit omisit, non recentiorem qui condidit narrationem; alter enim huius testis Libanius eum retinuit. p Apollod. Liban. Apud Pausaniam in proximis pueri nomen una eum historia affertur; tacent de eo sehol. Hom. , quia ad versum, in quo de Ursa caeli sermo est, illustrandum Arcadis mentio non magis opus erat quam in simili consilio apud Hyginum. q Ηaee, quamvis dubitanter, Callimacho asserui, sic ratioeinatus: Ister Callimacheus, ut Stephanus Byzantius in v. Ἀρκαδία refert, Arcadem scripsit δια r ν τῆς μοτρος αποθqρlωσιν laρκρου γαρ υς ' Πρας αυzην Osaoιασθῆναι ταυτης ri χεῖν τῆς προσνγορίας. Forma igitur fabulas nixus est Callimachea, quanquam puellae nomen non Callisto, sed Themisto esse voluit. Unde autem sumpsit sabulam, indidem petivisse credi potest etiam veriloquium. Atqui Callimachum scimus eiusmodi nominum lusibus delectatum esse ses. Dilthey, De Callim. Cyd. p. 38 . Ergo veri simile iam hune istam nominia explicationem minime reconditam dedisso, praesertim tum vix fieri posset, quin docti poetae animum quaestio subiret, cur tandem '4 adoc esset nomen puero inditum. rin Liban. 53 schol. Hom. ii omneS. vj Paus. ΗΠ. II. III.
297쪽
Hac igitur narratione coniuncta sunt, quae adhuc Seorsum tradita invenimus, transsiguratio et mors; novus ins ne accessit catasterismus. Ex duabus autem quae coaluerunt sabulae Iormis alteram probe novimus: nam Dianae Callisto interficienti occurrimus apud Areades. Alteram, qua Callisto a Iunone in ursam conversa esse seratur, aperte quidem expressam nondum offendimus, sed significatam existimo
ab Euripido in Helena: nam quae de Callisto illic praedicantur
ratione, qui gravidam laciunt a Diana conversam, conciliari aegre tantum possunt atque adeo eam videntur indieare sabulam , in qua transfiguratio Iovis concubitum subsecuta sit; id autem fieri non potuit nisi aut per Iunonem coniugis vestigiis instantem aut per Iovem ipsum uxorem sallere conantem; atqui hoc quidem vidimus post Callimachum demum ex Ius historia sabulae illatum; ergo, si de emendando versu Euripideo mecum
consentis, restat Iuno coniugis furtum persecuta, qualem adhibuit Callimaehus, quanquam hic, quia cum erepta specie humana necem coniunxit, deam non protinus, sed instante demum partu aemulam ulciscentem induxit.
Sed utcunque de illo versu iudieas, dubium esse vix potest, quin simplieis sabulae hic agnoscenda sit forma tertia, quoniam is, qui de se ipse prosteretur ἀμαρτυρον ουδὲν αεldoi lag. 442),
non primus omnino Callistus sabulae iratam Iunonem credendus est intulisse, sed accepisse a prioribus. Ae potuit haec sorma aequo ac secunda ex prima facillime oriri, quin etiam paene neeesge erat oreretur, postquam per temporum vices pristina fabulae vis in oblivionem adducta est hominesque res deorum magis magisque ad sua exempla detrahebant. Nam quis nescit, quantopere in deliciis habuerint Iunonem in Iovis amores furentem posteriores potissimum 3 Sed iam ad priores sat magnus redit fabularum numerus, quae hanc deae speciem offerant. Neque igitur mirum sit, si iam superiore aetate in Callistus sabula Dianae partes in Iunonem translatae sint, quod ut fieret,1 απέδας seribendum esse pro eodicum lectione ἐπεδας supra p. 2b3 sqq. probare Etudui.
298쪽
narrationis condicio pariter ac similium fabularum exempla incitabant. Atque ego quidem arbitror talem sabulam iam Euripidi in Helenae carmine ante oculos fui8M. Callimacho vero, nisi omnia saliunt, debemus quod ex duabus fabulae sormis una essecta est narratio. Atque erantillae eiusmodi, ut sacillime possent copulari et in unam confundi; nam altera alterius esse supplementi instar videbatur nec potius diversa eiusdem rei memoria, ut qui eas coniunxerat
plenam Se sabulam recuperasse sperare posset. Mutari autem
Vix quicquam opus erat praeter rationem, ex qua Diana Callisto nece afficeret: in ursa enim Diana non iam ulcisci poterat amissum pudorem; itaque poetae fingendum erat Dianam a Iunone ad ursam traiciendam commotam esse, id quod secit, aut in venatu obviam sibi factam stravisse, id quod catasterismorum scriptor nescio quis praetulit. Apud Callimachum non dubito quin ratio eadem fuerit atque in consimili Ius fabula apud Ovidium i): Iuno timere non prius desinit quam aemulam exstinxerit; qua de causa illi speciem humanam rapui e non contenta rapit etiam vitam, cum in Dianam simili utatur fraude atque in Orionis fabula, qualem Ister exhibuit, Apollo λ). Exitum, quo Callisto sub Vrsae maioris nomine sideribus insereretur, Callimachus iam de suo addidit. Opinio sane vulgata et ab omnibus ), quatitum Vidi, recepta nunc ea est, ut1ὶ Met. I 622 pelice donata non protinus exuit omnem diva metum timuitque Iovem et fuit anxia furti, donec Arestoridas servandam tradidit Argo. 23 CL Hyg. Astr. II 34 p. 73, 12 B.: 'Istrus autem dicit Oriona a Diana esse dileetum et paene factum, ut ei nupsisse existimaretur. quod cum Apollo aegre ferret, et saepe eam obiurgans nihil egisset, natantis Orionis longo caput solum videri conspicatus, contendit cum Diana eam non posse sagittam mittere ad id, quod nigrum in mari videretur . quRe cum se vellet in eo studio maxime artificem dici, sagitta missa caput Orionis traiecit.' eqs.
33 Unius afferre mihi liceat verba viri do his ipsis studiis optime meriti, Caroli Robert, qui in Erat. Cat. rel. p. 238 de fabula ad Ursam maiorem pertinento haec pronuntiavit: 'Si quae alia, mero sideralis sabula est; ut enim Ursam inde ab antiquissimis temporibus Graecis notam fuisse constat, ita Callistus historiam semper cum hoc sidere eoniunctam suisse
299쪽
ab initio Areades in Ursa caeli gentis suae matrem agnoverint. At enim huic opinioni landamenta subtraxi, cum ostendi catasterismum ab Hesiodo esse abiudicandum et Euripidi etiam suisse ignotum. In Arcadia vero ante poetam Alexandrinum Callisto unquam aut usquam conexam fuisse cum Ursae gigno prorsuΗ incredibile. Nam si conexa aliquando suisset, qui tandem potuit fieri, ut ursae imago in caelo cottidie visa tam faeile memoriae excideret Callistoque nexu illo cum sidere neglecto diceretur non conVersa neque inter aStra abrepta esse, sed occisa et sepulta γ i) Ante Callimachum catasterismi testis nullus reperitur, cum vel is, qui data opera sidera tractavit, Aratus in Phaenomenis, Callimacheam Ursae interpretationem etiamtum ignorasse videatur; ac sortasse casui ne id quidem tribui potest, quod, cum Ursae signum commemorant, p0etae Callimacho aetate superiores nunquam, aetate inseriores ) saepius tangunt aut signiscant Callistus fabulam. Auctor igitur catasterismi idem iudicandus est, quem duabus sabulae formis in unam conflatis novam narrationem condidi 8se vidimus.
Ursae omnino in caelo figuram δ) qui iam ante aetatem Alexandrinam a quoquam e sabulari historia explicatam credit testimonii aut indicii ne umbram quidem sibi habet. Sideris
neque quemquam de Callistone in urgam mutata dixisse opinor, quin inter sidera eam relatam esse adderet.' - Quanquam quod verum est iam perspexerat Burimanni cum de ortu signorum disputans in Actis acad. Berol. 1826 de Callisto sie iudiearet: 'In die Ste deuiungen aber ham diese Barin ebenso Wio der Nemeischo LoKe und der Marathon. Stier und derWiddor der Helle' us . 1ὶ Cum Arcadum opinione eatasterismum conciliari non posse iam animadvertit Paus., cum VIII 3, I haec adiceret: ἔχοιεν δ' αν καὶ αυχυς τὀ ονομα οἱ αστέρες ἐπὶ τιμν τῆ Καλμστους. ἐπεὶ τάφον γε αὐτῆς ἀποφαίνουσιν oc Ἀρκαδες. 2 Locos infra invenies collectos p. 314 sqq. et 338 sqq. 33 Ursae nomen initio septem illis stellis omnium maxime insignibus inditum esse nec pluribus, ut But ann in Dissertat. acad. Berol. 1826 p. 34 sqq. contendit, cum veram ursae figuram construere Studeret, gen-
300쪽
Naupl. seg. 399,il N.) Palamedes lat es schol. Arat. 27l invenisse dieitur
Artem signa ad fabulas revoeandi Alexandrinos demum saetitasse in universum pridem intellectum est: est autem quod de plerisque constat agnoscendum in hoc quoque signo. Quod cum ex eis esset, quae ab antiquissimis temporibus Graeci cognita habebant, consentaneum est in primis interpretum operam excitasse. Neque igitur mirum quod iam Aratus, quamvis paucorum nosse videatur siderum interpretationes, de duabus Ursis habet quae nobis reserat Phaen. 30 sqq.):
tium in hac re consensu evincitur. In eo autem, quod animali pusilla, longa Figno est cauda, non esse cur quisquam offendat, id, qui novissimus de signi nominibus diligenter disputavit, Otto Kellers Tiere d. klass. Alteri ' p. 125 sqq. reetissime inde effecit, quod, cum America reperta est, etiam Irocesi septentriones ursum appellabant. Nerito igitur idem opinionem eorum damnavit, qui aeκtον pro ἄρκτοις. quibus lucentes' l. e. stellae significarentur. positam existimarent; quam coniecturam primus Proposuit Adalb. Κuhnc Hofers Z. f. d. V iss. d. Spr.' I il84bi p. ib8 8qq. , amplius confirmare studuit Nax. Mulier c Vortes. lib. d. Wiss. d. Spr.' II p. 392 sqq. 409 , aeeepit Usener in Mus. Rhen. XXIII p. 334 . Disilir Ocrale