Leipziger Studien zur classischen Philologie

551쪽

Arminiis Ditimar

quorum annum aut certa aut verisimili ratione constituere lieet. Omnes enim carent certa anni definitione praeter hos:

Altera causa est quod etiam reliqui illius aetatis tituli praeter civitatis decreta rarissime certo cuidam anno possunt attribui. Accedit quod illa aetate satis neglegenter vereatos esse eos qui civitatis decreta consecerunt inde evincitur, qu0d Saepius omissae Sunt sormularum partes gravissimae quas addere scribae illi non necesse esse putaverunt. Sic, ut exempla adferam, in tit. CB l8ST p. 106l n. 3 H XXIV p. 326 prytanes omittuntur: μ, sp κ. τ. ν. , O. Idem peetatum est in tit. CIA II 530 quem tertio saeculo attribuendum eMe ex the8mothetarum commemoratione certum fit: φκ. τ. ν. , O. In titulo deinde CB 18ST p. 119 1 n. 17 inter annos Ol. 120, 3 et 12l, 3 - 298j4 exarato, haud dubie aut thes-mothetae omissi sunt aut verba κ. r. ν. post ἐς αν βουλi σι aut utrumque: A, sp, P. Porro in tit. CB l887 p. li93 n. 25 ΚΑ 18SI col. 30 aliquid peccatum esse luce clarius est eum mulae solae conspiciantur: A, p. Quarta autem dissicultas in ea re posita est quod ne id Verbis quidem κ. τ. ν. adgeribendis constantes sibi fuerunt illa aetate scribae publiei. Quod luculenter demonstratur thesm0- thetarum formula, cui adduntur modo verba κ. τ. v. modo de muntur. Leguntur enim in titulis his:

Ol. sere 12l ea. 296 92: CIA II 223. Ol. 121, 2 - 295 4: CIA II 300. Ol. fere 122, 4 - ea. 289: CIA II 309. Non leguntur in his deeretis:

552쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi. 167

Nec magis sibi constiterunt seribae publici in sormula,

τ. ν. inveniuntur in titulis: CIA II 318; 382; 530; CB i 887 p. 106l n. 3, desiderantur in tit. CΙΑ ΙΙ 273 ; 300; 309. Vides igitur quam multis implicata sit difficultatibus

quaestio de aetate titulorum a. 295l4 po8teriorum recte constituenda. Nec tamen desperandum est. Nam cum et ante illum annum et in titulis inde ab Ol. lare 130 exaratis omnibus scribas certam rationem secutos esse iam demonstratum sit et infra exposituri simus, etiam in decretis inter Ol. 121 et l30 - a. 296l260 factis rationem aliquam in vostigari pomenon solum Sperandum sed necessario sere flagitandum est. Ac primum in memoriam revocemus quo statu re8 fuerint anno Ol. 120, 4 - 297 6. Illa enim aetate et lex de coronis aureis concedendis et lex de tribubus pagis phratriis ex arbitrio eligendis valebat. Accessit autem anno sere 296l5 nova ac tertia lex de doctinasia a thesmothetis instruenda. Iam Atheniensium scribae si accuratissimo munere Voluissent fungi, ter in civitatis decretis quibus aurea quoque corona conferebatur

Iam satis molestum visum est scribis ter eandem sormulam eodem in decreto lapidi incidere. Itaque bis eam incidi satis esse rati aut in formula sp aut in O eam omiserunt. In formula enim qua agitur de corona conserenda, utpote quae primum semper illo quidem tempore obtineret locum, verba κ. T. ν. Semper ut par erat addenda esse arbitrati sunt. Paullo aliter res se habebat in iis titulis quibus aut coronae oleagineae aut coronae aureae certo pretio definitae conferebantur. Tum enim verba κ. T. ν. primum ponenda erant

in sormula sp, ergo vix licebat ea hoc insigni loco neglegere. Contra facile ea potuerunt omitti in sormula O quippe quaesormulam qὶ statim subsequeretur. Iam laciamus periculum num haee quae ex rerum natura conclusa Sunt comprobentur ipsis titulis. Primum igitur collocandi sunt tituli quibus coronae aureae conseruntur secundum legem: Diuiliaco by Cooste

553쪽

tribuendus - ter enim adscribere verba κ. T. v. Seribae Supervacaneum duxere. De titulo autem CIA II 223 eertum iudicium ferri non potest; magna tamen cum verisimilitudine resertur ad genus quod est: ΣθJ, A, φ κ. τ. ν., D, O κ. T. ν. Secundo generi b) adscribatur necesse est tit. CB l8ST p. 106i n. 3 - Η XXIV p. 326: Σ κ. τ. ν., A, φ κ. τ. ν., P , O. Formulam P socordia scribae neglectam esse supra vidimus ). Fortasse huc pertinet tit. quoque CIA II 530: φ κ. τ. ν., Π , S. Tertio generi adnumeretur decretum CIA II 309: Σ κ. τ. ν., A, O, D, O κ. τ. ν. Magis enim et cum aetate tituli et eum

ratione nostra convenire videtur corona aurea Recundum legem Oncessa quam certo pretio definita δὶ.

554쪽

De Atheniensium more exteros eoronis publice ornandi. 169

prona est coniectura ut titulo quoque 3 12 coronam auream secundum legem concessam esse censeam, quae verba tritissima κ. τ. ν.) neglecta esse a lapicida verisimilius statuetur quam verba gravissima ααδ . . ὁρο 1MJν. Sequitur ut titulos colligamus eos quibus corona aut oleaginea aut certo pretio definita eum civitate coniungitur. Genera autem erunt haec: d) Σ μ, sp κ. τ. ν., D, O R. T. ν.

. Ac priori generi probabiliter attribuitur tit. CIA II 223: Σθ,J A, φ κ. τ. ν., D, O κ. T. ν. i Posterioris autem generis sunt tituli:

Ac titulos postremi generis se) artius esse inter se coniungendos unique aetati adscribendos inde elucet quod certis pretiis definitae sunt coronae uno excepto titulo CΙΑ II 397. Ergo cum legem de coronis conserendis abrogatam esse probabiliter statuatur a. Ol. 123, 3 - 286 5, titulos priores sa-d) inter annos sere 296 et 285 exaratos esse censuerim. Altera ex parte cum titulus CIA II 397 satis recentem sapiat aetatem, tempora bellum Chremonideum subsecuta, titulos posteriores e) annis inter 285 et 260 intercedentibus adgeri p8erim.

555쪽

Arminus Ditimar

Per totum autem hoc temporis spatium 296-260 valuisse mihi persumum est et legem de doei magia a thesmothetis instruenda et legem de tribubus pagis phratriis ex arbitrio eligendis. Ea sola re disserebant tempora 296-285 et 285-26U, quod illa quidem aetate valebat etiam lex de coronis aureis conserendis quae anno Ol. 123, 3 - 286 5 e medio sublata esti Novam deinde et ultimam sormam induerunt civitatis decreta medio fere saeculo tertio hunc in modum conceptam: 1. δε

At dices nonne in titulo CIA II 395 legimus: τους δε

νό/ιονJ3 Concedo, sed perverso legimus. Nam propter id ipsum quod in nullo alio huius generis titulo coniunguntur Verba κaτα τὰν νό/ιον cum sormula quam modo adscripsimus, necessario scribendum est: κα ὶ ιιὴ παροντιJ.

Quae cum ita sint referenda sunt Verba κ. τ. ν. in formula δεδοσθαι δε αἴτεὼ καὶ τγὶν ποολιτείαν κT .. ad ipsum

556쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi. 171

Ergo lege quadam medio sere saec. III promulgata aceu rate circumscriptum ac definitum est, quinam peregrini in ci-Vium numerum reciperentur. Quam legem simili suisse specie sumendum est atque legem illam antiquissimam de cotidiano victu in prytaneo constitutam. Rogavisse igitur Atheniensem quendam in contione mihi persua8um est: ὁεdo sciat την που-

Praeter hanc angustam notionem latiore quodam sensu ita adhibita esse videtur sormula τ. ν. a scribi8 t), ut etiam ad alteram et tertiam decretorum partem mente supplerentur.

Sequitur ut accuratius quam proximis paragraphis laetum eSt exponamus, quem morem secuti sint Athenienses in novis civibus coronandis. Qua in re usui nobis fore Spero eandem sequi disponendi rationem quam Supra descripsimu8. Primum igitur veniunt in censum ii tituli qui ante Ol. 10 lin arce exstructi sunt. Illa autem aetate raro novos cives exornatos esse coronis ex titulis discitur eis qui carent tali

Ornamento:

2. ante Ol. 101 - ante a. 376: DA 1889 p. 89. 3. eodem sere tempore: ΕΑ 1883 col. 38. 4. Quibus decretis adnumerandus est tit. CIA II 25 quem tra. ctavit Foucarius in Mel. epigi'. p. 49 seqq. Nam si Sihorynes ille corona es8et ornatu8, procul dubio de hac re certiores fieremus V. 5 seqq. ubi nunc legitur: ἐπειδὴ αἰτου ἐσαν οἱ πρόγο νοι προξενoi τε καὶ et Jlεργέται τῆς πολε ως τνὶς λὶ ναιων, αυτ ον δὲ καὶ uolt λέτην ἐπoησαντο ζάθην aio e κτλ. )In duobus tantum civitatis decretis coronae aureae commemorantur: l; In titulis civitatis extremae aetatis. 2ὶ Cf. 'A9. V p. 522: l καὶl l λα ταντα ἐν τῆ δομοκρατίs στεινανωθεὶς ο δεινα l ἰ no του δε ιιον χρυφῆ στενανς καὶ ποLτεlα κατὰ tol

557쪽

Arminus Ditimar

Quorum illo eo est insignis quod Thrasybulus in ipsa Erasi- nidis rogatione corona tantum ornatur et Dioclis demum additamento accedit civitas. Quod additamentum alia quoque de causa memorabile est. Suppleti autem sunt primi versus sie a Velseno: Aιοκλῆς εἶπεl τα ιιὲν ἄλλα καθαπερ τῆ βουλῆlεiναι δε φυρασυ goob ν φυλῆς τε εἶναι κοὶ δῆμου κJαι φρατρέας tot ν αν βουληταιl. Κircbhosfius autem cum desideraret verba sollemnia υθην aio ν εὶ ναι Θρασυβουλον antiquiore populiscito, quod legis violatae actione sγραφῆ παρανομιον diu delatum brevi ante huius decreti tempus demum ratum tactum esset, Thrasybulum civitate donatum esse sibi persuasit.. Atreetissime ut mihi quidem videtur obiecit Ditten bergerus i), sic etiam illud quod esset de tribu curia gente eligenda iam in antiquiore illo decreto scriptum suisse nece8se e88e, neque intellegi cur hae Dioclis rogatione opus suisset. Coniecit ergo

Ditten bergerus paullo graviorem a lapicida errorem eme commissum, qui eum incidendum esset εἶναι Θρασυβουλον υθ νaio ν καὶ ἐξεῖναι αὐτεω recit: ασθαι φυλῆς καὶ δν ιιον κaὶ τρα- τριας complura Verba neglegeret. Praeclara profecto emendatio eui quid opponatur nescio χ). Confirmatur autem coniectura primum omnibus aliis primae huius classis decretis, quibus antiquiore aetate prytanum Sunfragia omissa egse discimus.

Confirmatur deinde ita ut sere omnis dubitatio evanescat Lysiae loco ), quo de eodem Thrasybulo eodemque Apollodoro

verba facit orator. Lysias enim, ut Agoratum civem AthenienSem non factum e88e comprobet, ad ipsum illud decretum quod tractamus provocat, quo Τhrasybulo civitas conlata sit his quidem verbis: οτι ιὼν οὐκ ἀπεκτεινεν ωγόρατος Φρυνιχονεξ αντου του thri yiσματος δῆλον ' OὐdastoD ycio ἐστιν Dyooατον 'A 'aioν εὶνat, i Irrae Θρασυβουλον καὶ ω πολλόδωρονl. Exii SIO 43'.

2ὶ Verba autem κ. r. ν. talso addita esse non est quod explicem.

558쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi. 173

ipsis autem verbis oudas ou εὶ ναι nam verba gequentia εὐσπερ - 'AnoλLodiisρον in dubium vocata sunt a nonnullis

viris doctis) colligitur, certe aliis quibusdam sive alii cuidam per ipsam illam sormulam civitatem conlatam esse. Cui sententiae argumentum aecedit aliud ex verbis sequentibus repe

νθαι . 'Alium' enim illum virum Thrasybulum suisse ex toto sententiarum conexu adparet. De Apollodoro certe cogitari non p08se ex antecedentis paragraphi verbis colligitur: ὁ ιεν

ὁ δ' &αουιοδωρος Dira ἐφατο ἀλλ ἐν τοίτ o κραυγη γίγνεται καὶ φχοντο φευγοντες g 70.3 Haec enim verba tum demum ab oratore dici potuerunt, si in decreto non iisdem honoribus ornatus erat Apollodorus quibus Thrasybulus. Nam si Apollodorus quoque in civium numerum receptus esset aut enuntiatum totum plane aliter conformare aut id certe debuit explicare orator, quomodo fieri potuerit ut iisdem honoribus ornaretur Apollodorus quamvis nullae fero partes eius essent in interficiendo Phrynicho. Statuendum igitur est Apollodori nomen bis a librariis salso textui Lysiae esse inlatum.

Tituli deinde inter Ol. 100 et 108 exarati exhibent coronam sere omnes. Solus enim tit. CΙΑ ΙI 54 ornamento hoc privatus est Ol. 104, 2 - 363 2). l. Contra ex tit. CIA II bl comperimus Dionysium Siciliae regem a. Ol. 102, 4 - 369 8 filiosque eius et coronis aureis et ei vitate Attica esse donatos. 2. Idem laetum est in titulo CIA II 108 ad Orontem Mysiae satrapam pertinenti. Memorabile autem egi decretum compluribus de causis. Deest enim formula de phylis etq8. eligendis, id quod non tam Pittakis 80eordiae dandum esse i)quam scribae publico veteri aut lapicidae censuerim. Illud deinde adnotandum videtur esse, quod verba quibus corona

559쪽

Aminus Ditimareonsertur post ei vitatem demum collatam seripta sunt. Ac ne id quidem Pittahis tribuerim incuriae i). Demonstrari potius hac sormularum colloeatione mihi persuasum est, illa quidem

aetate non tam arte coaluisse coronam cum civitate ut postea laetum eSt. Denique saepius graves errores commissos esse monuerim,

veluti v. 9: βουλεσθαι γ ν ας v. 11: Ra ιιι που αρχοντος. Qua tituli condicione usus pavea eorum quae Κοehlerus Supplerit corrigenda censeo. Is enim verba V. 5: cita ρ αγαθὰς - χρον μad sequentia pertinere ratus pro fesso scriptum esse Statuit χρονων ω. Talem autem gententiarum nexum Statuere non licet, cum nunquam enuntiatum quale est ἐπειθ' sive O ανῆρ αγαθος εστι περὶ τον δ ιιον cum ipsa civitatis formula

coniungatur ). Verisimile ergo est illo quoque in titulo antecessisse laudem publicam. Quae sententia commendari videtur litteris illis post χρονιοι in lapide conspicuis quae Κoehlero

Quae omnia eo adiuvantur quod litterarum numeri satis sibi constant: 73; 74; 73.3. Nonnulla autem addenda sunt de notissimo illo titulo quo Spartoco et Paerisadi Leuconis filiis honores ac privilegia

iam patri concessa denuo confirmantur δ). Inter quae suerunt et civitas et coronae aureae. Id autem prae ceteris dignum est memoratu quod non duae tantum coronae conceduntur sed quinto quoque anno Panathenaeorum sestis diebus viros illos coroni S Ornandos esse decernitur. Hoc enim elucet primum ex infinitivis praesentis v. 25: στεν ανουνJ; V. 26: ποιεJῖσθαι θε

560쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi. 175τους στεφανονς; V. 40: τὰ δε απίριον dido ναι. Nam accuratissime secernendam esse praesentis et aoristi notionem inter

ipse Themistoclis annus Ol. 108, 2 - 347 6) Panathenaeorum

anno anteee88erit Supervacanea plane et molestissima essent Verba του προτέρεν - ιιεγαλων si de Panathenaeis ageretur unius anni Ol. 108, 3. Certissimum autem argumentum ex verbis repetitur: τοδὲ νῖ νJ εὶ ναι στα eald ουν α ι τους αποδεκτας τὰ εἰς τJoυς στε It J'νot ς H τ υν σι eat τι ωτικων His enim verbis procul dubio a. Ol. l08, 2 omnibus suturis annis opponitur qui Panathenaeis essent antecessuri, id quod necessario colligendum est ex infinitivo aoristi παραδουν a collato eum infinitivo praesentis το δὲ αργυριον διδοναι i).

Proximum est ut de tertia titulorum classe disseramus, qua ii comprehenduntur tituli qui inter annos Ol. 108, 3 et Ol. 114 - 346-324 in arce exstrueti 8unt. Coronae autem inveniuntur in titulis hisce: 1. CIA II 115 - Ol. sere 109. Decretum pertinet ad Pisithidem Pisithidis filium Delium. Nam etsi in ipsis tituli reliquiis nihil dieitur de corona, tamen ex coronarum imaginibus titulo ipsi subscriptis eam tituli partem interiisse concludendum est qua ornamentum illud conserebatur ).lὶ Similiter tractavit titulum Paulus Panshe in diss. De mayistratibus Atticis qui saeculo a. Chr. n. quarto pecunias publicas curabant. Stud. Lips. XIII p. 583 et by . 2 Ceterum ut hoc obiter moneam hic titulus quam accurate distinxerint Athenienses infinitivos praesentis ab storisto luculenter demonstrat v. 37: τον ταωαν του μου iri foν αεὶ τJαμblευοπιι διδονος contra v. 42: προσνομοθετῆ σαι l; v. 43: μεριτειν - κατα rolν ἐνιαυrον