장음표시 사용
131쪽
.3ν s D I s P v T A T I o IX. quod ex residuo tanquam ex inateria cum spirituum' fiat commercio, ad testium alimoniam & generationem praestandam. Itaque quod membra alimenti renuunt post saturitatem,id ad testes delabitur,nora. quod tanquam inutile regerant, sesquod superabundet: & ob id senes & pueri semine non abundant , quod hi in augmentum omne conte ant ali- , mentum;illi vero minus quam par sit pro nutrimento generent. Itaque praestat semini materiam non , quae vis sanguinis pars sed residua a membristaque rudi quadam sigillatione. D. Thomari alUmentum quodin principioinris ιώ, - μα omnino mile sicitur: Ex quo cois Ni medio esse inpotenti. proxima adfinem , scilicet ad formam determιnAram. Vndest, ut alimentum primo accipιat in jecore vise tutem quandam communem restem omnin arvum corporis,ctιn fine determinetur adhanc velitum partem. yuo alimento, rudem istam determinationem et acto, en vivitur accedentibus undique praubtas tan mam δε- Iatoansformativa virtutu, quae sinon viget supraecipuumembru , Fili praees inrobb-, qmbm omnibussemen fera genitale arbitrandum est. XCI. De altera seminis parte materiali idem sic loquitur : Vt natura corpori provideret & speciei, decrevit officinam quandam constituere,ad qua reliqua membra praecipua spiritu & calorem Uta mi terent, per copiosas venas , arterias & nervosimi muneri dicatas, siquidem ex ea miseria &. Oritum complantatum & foemi materiam erat praestitura. Quas sane substantias vi Caloris innati restium Meorum facultate in unum cogit natura & ex omnibus unicum gignit spiritum appellat Genitivum,
132쪽
DA PARADox Is SECTAE S E N. 7yrcunctis profecto calidiorem, essicaciorem & mno ris momenti. Laurensius, Duncanus caeterique majorum sentium Philosephi idem confirmant. Et non minus eleganter quam significanter eandem sententiam ipse D. Sennertus in Epitome naturi scient. li b. 8.c. I. exprimit his verbis: Generatio fit per semen, quod in testibus elaboratur, ad quos e reliquo corpore sanguis, spiritus Scalor per venas, arterias &nervostransnittitur, atque ab iis in unam naturam redigitur, quae semen nominatur, & caloris &ψiri. tuum in toto corpore' quas compendium est. XCII. Quod vero testes sint catae efficientes s minis Mercatus .iestatur, cum loquite Sicut in reliquis membris signitur ex singuine proximum membrorum alimentum; ita profecto in testibus ex ultimo membrorum alimento cum copiose spiritu semen.Et Feroetius lib. 7.physol. c. q. Testes materiam semiis concoquunt, ac plane in alteram speciem convertunt, simulque ei 1 mam, a qua semen est S a calatur quemadmodum mamma lacti speciem ex se tribuunt. XCIII.Vim autemplasticam semen a resti spotissimumaccipere, docet Mercatus his vrebis: T ι itaque eum sint strisformativae 'uennae , matri Ualeommissem a toto corpore concoctione ct catine prino A-θonunt ad Uiennamiliam formatimam suseipietisam praeriant implantamque stiritum illum formatorem eae omniumstirituum conventu inseminis matersam, effectaeis olesi,uis ea ct nis,quib-semen maritnon Ρlumtestibus iis alimentum, merum Er gemσ-stria tu formatore plenum vir seculiatis formari veluti μέν jectum, ut dum opsu Derit, mactum ueraehatur,lgelim Ccc 3 . tus
133쪽
8 DIs P v TATIO IMtin mediante formatore illo θ-- ct calore. Et idem paulo po it: S m,Au a eoiae ct eerebro venientibus coction inguisu insemine inpiantatis semen saeceptat vim lprolificam. Vnde demum concludit , duo adsemina re quiri; prιmum testes, qui ini praefiantsciaitatem for-mdnri in *ecie, ct dissonendi adsemam nu dem speciei cumgemior bur: secundum vero quod fit etiam in semine aliud, quo Ormationem sitim contrahat ad aeridentiacteoussitιones in Smduales, quaepraesunt ιn parent;bus 9 quorum primum praestant testes, quater tu sedes sunt formati- η facultatis: sicundum vero prodis ex sigillatione mate-νi minu au iri laus, quem Arimine formatorem, seu immediatum formationis instrumentum: quippe ex membris parentum decidua Ur iis conditionibuου insignita in telei defendunt, uisimen genitalefiat bis ionitatur ejingere. Hinc,polea inquit , eonfiat id, quod om-mbin est concessum , nimirum in parte siminis i sirimosi
virtutem efformati m , qua educit animam vegetabι-lem e materια potentia quidem necessum ess i .m μmen eorrumpi ct verto in membra fetuustu embr Onis, quem omnes'tuuntprimo vitamplantaesertiri.Quod D.Sen-nertus loco citatu eadem sententia exponit cum in quit : Ex utroque semine tanquam duabus partiali bus causis unum principium &una causa totalis emergit, aqua unus motus ad foetus productionem. Et dein et Concepta in utero ρmina ab innata uteri vi foventur, ct vis insemine latens excitatur , ct organorum expressi eri incipit. XCIV. Ex his constat de causa efficiente seminis, de materia, forma, origineque virtutis seminalis. Silcnim non modo ipsem semen in corpore humano formam suam accepit, ejusque xam proxima quam
134쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. 779 antecedens materia, quales sunt sanguis, chylus &spiritus vitales, animales & naturales in animato corpore ex Elementari materia generantur ; neque solum in eorum spirituum generatur substantia, sed& viribus suis facultatibusque, quibus pollent, in partibus principalibus ex materia Elementari genitis insigniantur, & ut loquitur Mercatus, sigillantur, perspicuum fit semina animalium & hominum cum primis ex non alia quam Elementari materia proficisci, nec in prima creatione jam creatis & constitutis elementis,sic esse indita singulis rerum viventium speciebus, ut ab his quasi per traducem propagentur, cum animalibus & rebus viventibus non innascantur& congenerentur, sed tunc demum cum ad perfectam aetatem adoleverint, ab iis&iniis ex alimentis & elementis generentur. Quod superius luculenter probatu m est.
XCV. Semen enim quo ad partem spirituosam
ex influentibus constat spiritibus, 'uorum D. Sen- nerto omnium quas compendium est. Atque inter
hos eodem D. Sennerto teste in Instit. lib. I. c. 6. naturalis fit e sanguine subtiliato ejusque quasi aeratione: Vitalis ut ex naturali & aere, ope respirationis & arteriarum dilatatione attracto , in sinistro cordis ventriculo, mistis & elaboratis & in corpus . tenuissimum ac paene caeleste redactis: Animalis expurissima vitalis per carotidas delati parte cum aere respirationis ope permista , fit per concoctionem in cerebro ejusque sinu bus, & a cerebri substantia no- . va insignitur forma. Hi spiritus etsi pene eandem originem habent, n agnamque partem sunt aerii, ut pro acris puritate ves impuritate puriores vel impuriores
135쪽
8O . DIs PUTAT Io I x. riores genstrentur, dicente D. Sennerto, tamen in divei sis quibus generantur partibus diversim acci. piunt formam, ut formis ditar ni & ad diverses usas comparentur,& alter alterius usum praestare nequeat. Nec enim naturalis vitale officium perficere, nec vitalis in parte, quae animali spiritu orbata sit, sensum & motum comparare potest, teste eodem
XCVI. Ex his omnibus liquido demonstrui potest. Quomodo verba Aristotelis lib. 2. degenerat. animal.c.3. a Doctore Sennerto alleg ta sint inteuligenda,quando inquit: Calidum quod in semine est: faciatque ut semina sint foecunda,non esse ignem sed spiritu m, qui in semine spumosoque corpore conti netur,ejusque naturam proportio respondere elemento stellarum. Spiritus enim ille ignis non eit nec ignis vel igneus dici meretur,quod non ex sola igne, sed magnam partem ex aere caeterisque elementis, ex quibus tenuissima illa subtiliati sanguinis portionata est, originaliter constat;& multis minus ignis, dici meretur,quod purissima illa subtiliatorum elamentorum substantia in corde & cerebro non λ-ium novam acceperiiseranam,skl dc per coctionem ita elaborata sit, ut pene in coelestem naturam di, cente & docente D. Sennerto sit conversa, quae ubi in corde.& cerebrotam nobili metamorsilinii sit ea - .arita & tollantisque&im variis virtutibus inpraegnata S in nita, Nut loquitur hiercatusingillata, mittitur ad testes, ibique praeter caetera accipit vir tutem viasticam &generativam; eoque, coelo Scoalestibus corporibus elementoque stellarum vere sit analoga & ratione substantiae aetherear & pene' - coelestis,
136쪽
DE PARADoxis SECTAE SEN. 78x' festis , tum ratione virtutum & cumprimis facula. tatis generatricis., qua intestibus insignitur, cujus merito coelo & coelestibus corporibus ad omnium in his inferioribus generationem mediate vel imme diate concurrentibus vel eam perficientibus Ienim & homo generant hominem proportione respondere apposite&reetissime dieitur. Hic spiritus est illud in semine sirum ossem corpus, & illud cali dum in semine, quod semina foecunda caeloque ravitione generationis di mrtutum, analoga facit: Hoc
est illed corpus, quod Philosephus magis δ vinum
vocor solet enim, interprete Zabarella, Aristoteses aliquid appellare divinum comparatione rerum lancibilium: sc I. physic. 63rmam vocat divinam respectu materiae, ex cuius tamen potentia illa orta est. Ex tac uera est genuina sententia & verborum
summi philosephi explictrio, ipsius rei essentia Be
X C VII. Hinc patet infrunita vicissim objectio, quam Ganymedes in tract. de Calid. innat. sol. 62. ponit, ubi clamat, mihi prUbandum esse, quod ex
elementis possit fieri corpus elementis nobilius. quodque elamentorum conditiones excedat. Id ve-m ex ipso D. Sennerto probo, qui ex aereo sanguine per concoctionem fieri spiritus vitales & animales asseriti perque illam coctio em in diversis mmbris diversam formam iaccipere in testitui.lib. I.c. s. do cet. Spiritia .inem niam raesse elementis conpora proptersermam , quam per coctionem docente D. Semimici in membris diversis accipere nobiliorem
ipse asserit. Vide igitur inutilem blateratrarem tu piter oppedentem suo Praecςptori, & sarri te quod
137쪽
82 DIs P V TATIO IX. quod uti e pane nulla coctione possit fieri caseus, ita
neque percoctionem fieri, ut corpus elementare fiat supraelementare. Vbi nota quod nunquam dixi superelementare corpus quale illi volunt esse Calidum innatum, non No fieri ex elementari, licet ex elementis nobilius fieri corpus, quam ipsa sint elementa, omnes sani affirmant propter formam nobiliorem, quae tamen omnes in sublunaribus, uti probatum est, ex elementaris materiae potentia excipe rationalem animam) productae sunt, ita & for mae & qualitates nobiliores ex Elementaris male riae potentia clementis nobiliores educuntur: ita ex elementis fit cibus, ex cibo chylus, unde &forma sanguinis & carnis caeterarumque partium educitur,
quae elementis est nobilior. 4od postea negat ex influentibus spiritibus generari in testibus illum spiritum, qui postea est generati corporis insitus, illud& contra principia eu & contra ipsum D. Senner tum garrire. XCVIII. Caeterorum clarissimorum virorum et-.jam recte sentientium explicationes eruditissimas prolixe non commemorabor non possum tamen, quin clarissimi Archangeli Mercati, totius scholae Peripateticae sententiam paucis verbis complectentis explicationem ex dilucidationibus ipsius,. quae exstat. sol.qso. hic adducam: Ad illam autem. Aristotesis authoritatem a. degenerat.animal. quae plurimis hac in re errandi occasionem dedit, XCIX.Dicimus,Aristotele, cum inquit,calorem in semine contentu non esse calore ignis, no intestigere Hiere & natura diversiam a calore ignis, quoniam
idem est, id ex codem probatum fuit, sed intelligit ,
138쪽
- DE PAR ADo xrs S EO T AE S E N. 783. non esse calorem ignis &quoad gradum, &quoia
virtutem: quoad gradum Quidem, quia calor, ut est qualitas ignis, in summo eit, totamque latitudinem implet, ut vero in viventibus exsistit, remisiis & at temperatus , ita ut calor ignis jure dici non possir, quoniam ut calor ignis in summo esse debet: quoad
virtutem vero, quia calor ut igni inest, vitalem vi tutem non habet, neque vim animal procreandi, quin imo urendi & destruendi virtutem habet:in viventibus vero , non amplius torridam urentemque facultatem habet, sed vitalem & animantium procreatricem, ita ut in viventibus quoad virtutem non 'amplius debeat igneus appellari, & hoc est,quod Α-ristoteles significare voluit, cum dixit, in semine alia quid contineri quod faecunda Scit semina, quod c
1or vocatur, cujus natura proportione respondet
Iemento stellarum: quorum verborum is sensus est, quod in semine calor continetur, qui licet igneus e lementariusve sit , ejus tamen virtus proportione non respondet virtuti caloris elementarib, quoniam hic animantia procreandi facultatem non habet, sed proportione respondet calori coelesti;quoniam sic
ti virtus caloris coelesti otest animantia procreare, foecundave semina facere,ita dc virtus caloris, qui in semine continetur; quare licet calor innatus viventium & elementaris secundum rem unum & idem sint, maxime tamen discrepantem agendi vim & facultatem habent, tum ex modi diversitate, tum ex diversitate agentium, a quibus moderantur. Etenim calor, ut igni inexstitit intensus est & immoderatus, idem in viventibus moderatus & temperatus est, pariter ut calor igni est,a forma ignis regultitur,quae
139쪽
84 Drs PUTATIO IT , 'viventia procreare non potest, idem vero in viveniatibus ab anima regulatur , aqua & vita δε viventia procreantur. Sed quoniam Philosephus addit, calorem in semine contentum neque ab igne originem
ducere quae verba non leve negotium videnturiacere, ea propter a nobis expendenda sunt. Dicimus autem Aristotelem non intelligere calorem in semine contentum secundiim essentiam ab igne originem suam non ducere, quoniam cum elementaris
ignisque proprietas sit, ab igne promanat, sed intelligit, quoad virtutem agendi, ut generationis au- thor est, nec non quoad mensuram &gradum quo in semine reperitur. Enimvero agendi vina, ut ex semine animantia procreare possit,ab igne non habet, sed a generante ejus vjrtute agit,animamque tradu cit, sicut etiam calor innatus in vivente existens, ut nutritionis causi sit,originem non trahit ab igne sed i ab anima, cujus est instrumentum, similiter esse attemperatum, quod in semine habet, ab igne non a quirit, cum potius ab eo esse habeat immoderatum atque intensum,sed a generante & ab anima, quae ex semine traduci debet, in genere tamen causae finalis. Nam eum anima neque ex semine traduci, neque in materia conservari queat, nisi medio calore naturali di temperato,ea propter operae pretium est,ut in semine calor in quadam temperatione in gratiam ani mae generandae producat, sicut etiam in arte usu veL nis, tum cibaria a calorctgnis deeoquuntur. Nam licet calor, qui cibaria concoquit secundum essen tiam, ab igne suam originem trahat, tamen quoad esse attemperatum viresque concoquendi non pendet ab igne, quoniam ab hoc nec unum , nec alte
140쪽
DE PARADoxis SECTAE SEN. 8srum habet,quin imosissiae nam ignis relinquatur, Comburet, alimentaque corrvmpetr quoad ilia duo, pendet a coquo, qui c/-m attemperat, ejus que vires concoquendaque mensuram largitur , α secundum hanc rationem calor , quamvis ignis sit, non tamen calor ignis dicitur, sta calor artis,et hic. ni fallor , verus est &germanus illorum verborum
intellectus. Hactenus Mercenarius.. C. Secundum argumentum, quo Q. Sensertus probare annititur,talidum innatum non esse natu-ffae elementaris, Fernelio mutuatus es/istit me
cule valde inepte frivole Ratio talis est: via minoe calor a majore frigore non vincitur, ibi necetiam est
calorem non esse naturae elementaris, quia contraria ejusdem generis nςcessario in se mutuo agunti di quod horum fortius est alterum opprimit. Calorem vero istum licet minorem quoad ridus in Elementari frigore non opprimi demonstrant exempla pian tarum, quarum calor in media hyeme M glacie fil- goreque intensissimo non exstinguatur,quo salvo ipsae plantae incolumes permaneant, uti videre sit in ruta. Hoc pacto in seminibus exuperante frigore,&
inserpentibus natura frigidioribus , dein papavere
algidioris temperamenti a stigore superaoris gradus& abundantiore non exstingui calorem.
CI. Verum hie primo notanda fraus & fallacia 'Sennexti ejusque Ganymedis & Subornati pro Rignatoris.Fernelius, quem pruis au at, loqui r de calore, ut est qualitas, eamque divinam-ccelestem esse probare satagit, substantiam vero spirituosam ct humidam, aqua flabsistit, elementaris esse nasurae omnino concedit. Calorem illum, qui in spiritu Ddd athe