장음표시 사용
221쪽
866 Dis v v TATIO IX. est actus materiae, non formae: ex actu & potentia fit
timum, non ex duobus adtibus&c. Nulla etiam forma ciuia κe1t, nisi per instrumenta qualitatum.
CLXXXVIII. Si forma substantialis immediate
ut instrumentum alicrius formae operari & adi ioncs
perficere possit, utique forma princeps cujus instrumentum illa esset, per se immediatetagere posset, nec egeret medio vel instrumento: Sed nulla forma substantialis immediate agere absque proprio suo potest instrumento. Illud instrumentum est qualitas cuique formae idonea. Proinde dispositio est apparatus materiae , qua fit propria & οιMis formae, quaque mediante induestur forma & cujus opera in subjecto conservatur , & per quam actiones suas exercet, & qua pro instrumento utitur. Vnde in comparabilis & magnus Duncanus ait lib. a. artis
medic c. 2. Temperamentu8nest proxima actionis causa: Assio omnis a forma. Forma ver me nec sarira instrumentis sieax non est: nam quatuor sunt qua rn anιmatb corpore cohaerent : Functio acuisate , facultas aforma
mea te partis temperamento ut dis Mone nresaeia. Et palud ost Finis temperamenti est,ursis instrumento necessaris ne quo non operarur ulla ut aηtιa asti pars. CLXXXIX. Dispositio itaque materiae est,quae facit ut anima in sis echum corpus introducatur, &cum illo conjungatur & cohaereat di conjuncta ma- lneat, estque illud instrumentum,per quod actiones lsubstantia ex animae & corporis coalitu nata, seu a- lnimal edat Hac dispostione mediante,materia proin lyrihm est inlinae subjectum & domicilium, ibidem
que illa manet: haec eadem animae, & totius su bstantiae instrumentum est, quia actiones uni compositorum. Cum
222쪽
DE PARADox Is SECTAE sEN. 86 Cum itaque vita stabanima, quatenus corpus informet & est in corpore, & dispositio sit illud me dium, quo jungatur & servetur in corpore, & instrumentum sirbstantiae proximum, per quod omnes actiones suas edat & operetur,& hac laeti laedantur actioncs substantiae totius &vitales operationes, eaque pereunte anima recedat vel pereat & mors
obrepat, Philosephi & Medici in ista dispositione
durante & bene habente collocarunt vitam &sanitatem , inque ejus laesione di interitu morbum &mortem : unde morum per caloris innati exHinctionem definiunt.
CXC. Verum ut in hanc dispositionem quae&qualis sit inquiramus abs te non fierit. Ratum est toti antiquitati, & D.sennerto lib. I. institui.capcl. quod in illa constitutione 3c temperie, quae hum nae naturae convenientissima est, consistat vita di sanitas, ille allegat & probat locum Galeni lib. 3. de. san .c.3. neque enim aitet, si in veritate stare velit, agere potesto lib. i.instit. c.q. ubi inquit: cui maximejunt humidi, si maxime sunt longavi, i idem manitare, uti corpus ad roburpervenit,plus caterispuuntur, caeteri que qui parem aetatem affuist, valentiores sisnt ad exintremum usque senium. Ideo illud temperamentum calorem vero non excludit testibus Medicis omnibus x Philosophis, est laudatissimum. Idem D. Sennertus ibidem approbat sententiam Aristotelis lib.de longit.& brevit. vitae, dicentis nostram consiflere in calido ct humido, ct quam diu vistit animal ιἀ quacunque aetate calore opus habere,ut prae Quo ad omnes actiones infrumento, δ' humiditate, ut calorivab A. Frigiditatem vero ct fiscitatem ad mortem deducere, Iii a ct .
223쪽
868 DI .s PUTATIO IX. ct quo citius animal refrigeratur miscatur, eo citim I -nsere es mori. Et idem D. Sipnnertus pergit ibidem profiteri, eam temperiem calidam ct humidam natura humanae esse convenientissimam omnibusue amombus essendis v simam, in qua caltat frigiditatem eritin
hi tritatem moderatesuperet. Verum cum calor conservetur & pascatur humulo suo, quod pro pabulo
habet, ae oppugnetur a frigod e, & ab eo ut contrario patiatur, & siccitas agat in humidum, uniformis illa tempcries manere nequit. Elegantissime omnium hoc explicat Galenus lib. I. de sanitat. tuend. c. et .ubi ait. Corpin qua nostrum iadunt eorrumpuntque genere duplici unt. Alia nobi cum congenita, ct quae vitare nequeas, quaeque ex ipsisgenerationis principiis veluti rassice oriuntur. Sanguis semenque genitale, generationis nostra primordiasunt: ille ceu materies quadam ama concinnaque ct v et ad quodvis sequax:hoe opificis rationem obtinens. Vtriusque substantia humida est, quam talem ser
mare conυeniens non erat, smodo ex ea nervi, os ore.
conformari debebant. Oportuit igitursatin ab initis ac di hoc, quod condi vim haberet, qualis maxime est ignis,
tum etiam terra. Humidum oportuit superare terram ut
cederet opifici, ignem virtutestefacta ut efformaist. Ab hoc cogitur paulatimque concrescit quod tu utero conceptum est, mo crim redditur veluti od lineamenta ct rudimenta membrorum , donec flectem cujusique exactam .habeat. Iamin lucem editum tu coim tum valentisin scitur,donec ad δε μεν summumsuum incrementum perveniat, ossibus nimirum persccitatem non ultrasequaci-bm. In eo quo equitur tempore, partib- jam supra mo- δε ccatii, non solum cujUque ossicium minudy one administratur, sedetiam ipsum corpus macilentiingracilius
224쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN.que redditur, unde naturalesentam ct tandem mors. Vide eundem Galenum lib. de marςor.c.q.
CXCI. Ex quibus patet, in temperie calida & humida primo vitam & sanitatem;deinde omnem aetatum mutationem & rationem consistere: & quod vita & sanitas conservetur caloris & humidi conservatione ; derivatur vero ab invalescente adversarib frigore & siccitate calorem humidumque pariter oppygnante& Mosam errae. Ataproinde con Di in cone strvatione caloris ct resauratione absympta per calorem humiditatis. Calor conservatur ejusque in quo haeret spiritus ex aere & igne compositus, nutritur & continuo restauratur humisi, in quo haeret, pabulo, &calore spirituque natur si influente & aere attracto.Qu e cum substantia ex cqntinua actionc caloris Mativi in humidum, quo vita conservetur, sit in perpetuo fluxu dc consumptione . perpetua quoquς ejus, quod consumitur, restauratione seu regenera tione opus habet. Vnde Scaliger dicit exercitat. a I m-tamsise conserυationem esse veluti perpetuam generationem:ct conservationem Use essena continuationem. u uois
circa iis alamur, ex quibu factisumus. t vero id quod ub-santiam nostram consumite' semper in actu secundo, ita etiam hoc, quod eam reparat ct restaurat continuo debet osse in actu steti,do,sivita conservari debet. Roscitur autem ct reparatur .d , quod perditum est , nutritione, unde' nutritio semper en in actu secundo ct territi restauratio dicitur.' Perficitur autem subsanna nutrientis ite sub antiam nutriti eonversione. Consistit. itaque vita in tali temperie, quae cum suo subjecto in continua mutatione est & fluore & consumptio
ne , ob id jugi restauratione & sui regenera-
225쪽
8 o DISPUTATIO IX. tione opus habet. Hoc temperamentum D.Sennertus lib. I. institui. c. . insitum vocat, & viventibus
proprium, in quo vita cinisistat, & per Calidum innatum a primo ortu inhaereat. Hunc vero caloremesth mitem & debilem, neque ad vitam solum sufficere ubi hoc notandum; quod per se solus iussiciat, . si debite in deside sustediu quantum c*ntinuὁ perit, restauretur ut sit opus substaptia tertia ἔ corde prae-
cipud effluente, & per arterias in universum corpus distributa innatum sint iis partibus calorem excitante, augente, restaurante, eique quasi actum de persectionem tribuente, ait D. sennertus lib. I. in stitui. .
CXCII. Corporis nostri substantia tri elex ςst,vi- delicet carnosa, spirituosa selida,quae triplici quo-
. que alimento indiget. Indiget vero alimento, qui id quod consumitur alimento resi urari di ei. D. Sennertus ait loco proxime citato, epatis munus esse omnibus partibus solidis, carnosis spirituosis alimentum conficere. Naturalem vero spiritum in e- pate genitum suppeditare materiam qua partes corporis nostri spirituos, reficiantur. Hunc vero spiritum esse tenuiorem & spirituosiorem sanguinis partem, ex qua in cor affluente & aere, ope re*irationis & arteriarum dilatatione attracto , in sinistro cordis ventriculo missis atque elaboratis & quasi iii corpus tenuissimum &coeleste edactis, generetur spiritus vitalis. Aere hoc attracto, inquit D.Se tinertus, ut familiari pabulo sabstantiam spirituosti, in
. nobis refici, & pro aeris puritate vel impuritate spiritus puriores vel impuriore gigni. CXCIII. Spiritus itaque influentes clim ex aere de sant
226쪽
Ds PAR AD Oxxs SECTAE SEN. 8 x& sanguinis tenuiore portione generentur, & quilibet in propria sua ossicina fiat, ibique propriam, dicentc D. Sennerto, formam accipiat, & ex hoc restauretur, augeatur, & cum' substantia nossea spiri tuosa in continuo flore consistat eleganter Galenus ait, cum partes corporis nostri minus sint durabiles jugi indigent restauratione caloris per arterias&nutritione per venas) id quod jugiter perit, jugiter
restauretur , unde ne exiguo temporis momento aere per. respirationem & arterias attracto carere
possumus, necessario sequitur, quod falsiim sit,spi ritum illum innatum, in quo vita consistit, quintani esse quandam essentiam superelementaris natur'. quae non ex elementis generetur, sed a creat're,elcamentis jam creati. , sit rerum viventium spρciebus indita, ita ut in iis non seneretur ex elementis, sed ex prim3 creatione per traducem in singulas species Propagetur. CXCIV. De altera substantia corporea Calidi innati,videlicet humido quod etiam est pars corporis viventis, inquit D. Sennextus, quod homniis materras φ d plex, una, quaten- bet corpM mistu impli citer; 4bera, qu4tenm habet corpm vivens. Q vivm tibi propra ctsn omnibus caiaa,hunnia sunctus E, cuivi consumptione homo per sine tute extenuιtur 9 rugas contrabat non contrahantur ratione materia, qua
constat μναι, quoadfluebriter milum est, sed quatenus hoc Ciadis innato viventi proprio perscityr, in qηψ Auno verba D. Senneno vita consistit, quoque animalia-stitui nequit, qui etiam in5ncope, uti per Assipationem ct perditionem seu inopiam primου influentu c/lor ι tus mirifice debiatatur, nihilominin partes adtamis tepida ἀρ- I i i tarenta
227쪽
8 a D I s P V Υ .A i I o IX. parant, nec omnino ita stirida .nt, ut in mortim, quando fine hoc calore vita conintere nequeat, ct in eo mirifice δε- biota o ct per defectum influentis imminuto, vita adhue
supersit oepersistat. Hic itaque calor animantibus insitus & proprius, in quo vita consistit, is est, qui animal calefacit & quem ad tactum sentimus, estque
elementaris.&in syncope vehementer minuitur &ia teporem remittitur, in mortuis plane exstinguitur, dictante ibidem D. Sennerto. Cujus totali exstinctione corpora plane refrigerantur , ut hujus caloris merito mors definiatur pcr exstinctionem c
CXCV. Calorem verb hunc, quia accidens est, esse clementarem & specie ab Elementari non differre i pse D. Sennertus docet lib. I. de febrib.c. I.&lib. de Galen.cum Chymic.cons& dist cap. Io. fol.aqq. ubi eum emcacissimum & evidentissimum esse in animalibus , calidoque innato denominationem tribuere ab eoque fere seorsim reperiri non posse do, cet. ne si verb ille calor corpori Calidi innati ut qualitas praedominans & toti denominationem tribuens teste D. Sennerto lib. I. institui.c. . estque causa& lillud proximum instrumentum,quo omnes actiones quae calori nativo adscribuntur, immediatὸ perficiuntur, ut testatur idem D.Sennertus lib.de Galen. lcum Chym.cons&disso. Io.spl. 217. CXCVI. Cum itaque Calidum innatum constet ex qualitate cum subjecto,seu concretum sit ex qua-1itate & subjecto& qualitas illa sit elementaris ipse
D. Sennerto teste, necesi um cst, ut ilhid sabjectum
seu corpus & substantia Calidi nati vi, cui illa proxime di immediate insidet, sit ex elementis & elementaris
228쪽
D E P A R A D O X I s. SE C TAE S E N. 8 3taris conditioniis. Cum teste etiam D. Sennerto lib.
.in stitui p. I.c. 2 .accidens transferatur cum suo sub ,,
jecto,n ec extra su uni subjectum proprium in alieno& toto genere dissidente corpore esse possit& assignandum semper suo δῖεκδικῶ. Qua ratione invictissima cum demonstrassem Calidi an nati substantiam esse elementarςm, nihilque haberct quod respondere possit, Ganymedes effutit primo illam caliditatem non esse de essentia Calidi innati, cum tamen D. Sennertus dicat, per Calidum innatum intelligi qualitatem illam seu caliditatem , quae ele mentaris esse probata est, sed non nudam &solam,
verum cum subjecto suo; seu id quod concretum est ex qualitate & subjecto. Deinde etsi spiritus ut spiritus si quis nonnihil argutari velit non sit πρωτον
eqsκινων caliditatis, tamen quia spiritus illam habentcMiditatem elementarem, probatur per hoc, quod cum qualitas omnis cum suo primo & nativo subi icto transferatur,necessario spiritus ille sit esementarc corpus & ex elementis, quorum merito eis inest ista caliditas, compositus. Proinde cum negat Veterator , spiritum seu Calidum innatum esse πρωτον δίεκδκcν caliditatis igneae ut ignea est', illud negat, quod ego hunquam affirmavi. Per hoc enim, quod omnis qualitas insit suo δἰεί κω probo Calidum innatum esse elementare, quia constet caliditate elementari,quae cum suo primo subjecto ita transfertur, ut cui corpori insit ut qualitas, hoc necessario sit ex elementis,quia elementa nulli bi sine iis qualitatibus reperiantur. Quomodo tamen caloris innati iubjectum dici possit supra demonstratum
229쪽
CXCVII. Hic cum constrictus teneretur Ganymedes Senncrtiatrus', nec ullum videret effugium. mavult ad mendacia & barbaras opiniones confugere quam veritati cedere. Ait enim barbarus ille morosophus, caliditatem illam, quae in se ribus intenditur,cujus per accensionem definitur caloris nativi in igneum conversio) de qua agimus.& a. qua Calidum innatum denominationem habet, esse
manere in suo igne seu viventis particulis igneis S aei eis vel atomis igneis pςr substantiam Calidi innati dispersis; ubi primis luxpiter oggannit S contra dicit s. o Praeceptori, quem mendaciis & calumniis, cum aliter non possit, defendere, bardo ausu molitur. Rus enim apertis & disertis verbia satis expressa est sentctia lib. 1.institvx.c. s.ubi inquit: Caliditatem illam ux qualitatem inhaerere subjecito suo, ciuod est materia Calidi innati : . illudque concretum c3 caliditate seu qualitate di subjesto, appellitat Calidum innatum, in quo illa qualitas seu caliditas insit,&aqua nominetur, quia ex eo constet & in eo domi
CXCVIII. Quocirca caliditas illa non est in substantia Calidi innati, quatenus in eo dispersa sunt corpuscula ignea minuta & atomi igneae, alieni si1-mat ab essentia Calidi innati, sed quatenus est qualitas quae cum subjecto & substantia Calidi innati, ipsam calidi naturam definit, eique proprie dc proxime inhaeret, ut quemadmodum illa sela caliditas non constituit Calidum innatum sine suo subje cto,
ita subaeetum non constituit Calidum innatum sine caliditate, quae in eo dominctur, videlicet efficaciadi viribus,&a qua denominationem habet. QPod
230쪽
DR PARADox Is SECTAE SEN. 8 sautem illa caliditas vel calor ille sit praecipuum ad omnes actiones instrumentum ex hoc patet , quod D. Sennertus locis citatis cx lib. de Galen. cum
Chym .cons& di si & ex institui. in corpore Calidi innati dominium tribuat caliditati ut qualitati, &quod nullas Calidi innati actiones perfici & fieri a Calido innato doceat, nisi operatione hujus quali-'tatis, quam ait animae instrumentum esse, lib. de Galen. & Chym.cons&diss multaque operari quaesita non essicit, sed ut est instruaentum animae; unde ut instrumentum animae in ventriculo chylisicci,
in epate finguificet & alibi aliter agat. Deinde K in hoc oggrunnit sto Prsceptori,quod Calido innato non calefiericorpus sed atomis igneis perQbstantiam Calidi in nati, quod interim nec calidum nec frigidum esse, nihilominus Calidum innatum voeari, nec ab atomis istis in eo dispersis calefieri, & nihilo magis incalescere quam ipsam animam, garrit. Cum tamen D. Senncrtu illum calorem , qui sit viventibus proprius & in quo vita consistat, corpus calefacere, nec eum calorem in viventibus, quatenus in Vivis manere debent, deleri posse, & in syncope correptis non esse abolitum, sed
Iacere, ut extremae partes ad tactum adhuc tepescant , eoque per mortem eisincto corpus plane frigidum reddi doceat,lib. I .institui.c.q. CIC. Sed &. iterum orarunnit suo Praeceptori, qui vitam in calido &humido cuti superius probatum consistere dicit , quatenus illud ex temperie cum frigore Se siccitate constat tali,ut moderate superet pique dominetur , in qua crescente frigiditate S siccitate calidique di humidi naturam sensim depeculante,