장음표시 사용
251쪽
Ex his liquet quod vita &sanitas puta simili
Huni & morbus non consistant immediate in stibis stantia, sed certa dispositione & temperatura earundem qualitatum, quatenus illae ad naturae commoditatem, & utilitatem, in mediocritate naturae convenienti posit 'conspirent,vel excedant desciantum
CCXX. Deinde quod anima vel forma per substantiam nullam immediate exercet actiones, sed perstas qualitates, quia actiones sunt compositorum non componentium, & animal corpore & anima cqnstans exercet actiones suas, quoad vham &. finitatem per organa rite disposita. Dispositio enim organorum, per quam sunt organa, & temperies partium similarium ex qua constant, actionum Pr xima sunt instrumenta: his utitur corpus animatum
ad vitales actiones. Nulla enim substantia operatur lnisi per qualitates, qualitas illa in homine est ista di- lspositio in qua pro naturae lege temperata vel eon- lsituta, sanitas & vita consistit ; de male disposita,
CCXXI. Sed & penitius quam vulgo fit rem imtrospicere, operae pretium fuerit. In temperie in qua caliditas fundata in debita humiditate dominetur, caeterasque, dicente Senn. qualitates, videlicet fricoditatem & siccitatem moderate se peret, consistere vitam & sanitatem ex Aristot. Gal. sinagante ipse Senn. demonstratum, quod cum ita sit,vita ipsa perire nequit nisi exstinguatur ille calor humorq; pessundetur in quo vita consistit, proinde morbus Or- lganicus, licet actiones laedere & sanitatem infringe- re possit, mortem nihilominus inducere nequit nisi lsimilarium constitutio, in qua calor & humor do-
252쪽
γn P A R A D o x I s SECTAE SE N. . 89 citur, laedatur, ut mors il quacunque etiam oria ausa recte definiatur per caloris nativi cxstiniaciem. Ex quo porro suppullulat, quod uti in perie calida de humida moderate siccitatem &iditatem luperante consistit vita, ita etiam secuti Im ratio, medice considerata & potentia ad ope-iaturae Convenientia perficiendum,in eadem con-1t. Est enim sanitas ex moderatione & tempera-a Omnium parti tini naturae convenienti, in quaidatur potentia ad operandum, uhde D.Senn.l. 2.i .pag. I.c. I. formaliter definitur sanitas, quod se itentia ad agendum ea, quae sent secundum natum;& morbus impotenti ad eadem,causaliter vero idem D. Senn. secundum Gal. l. de dissimorb.c.2. omnium corporis partium naturalem constitu-one actionum secundum naturam causam: morbus ero quod sit constitutio praeter naturam actiones edens. Ex quo patet,quod naturans potentia id im-otentia ad actiones, medice considerata consistata dispositione partium corporis. Medice. autemonsideramus, quando in proximi ad actiones in- frumenti dispositione conlistere Scultatem & po-
entiam ad agendum dicimus. Etsi enim ania age-ieralis omnium actionum, uti dictum,causa est, i nen cum sine organo nullam in specie edat actionem, & ad edendum specialiter actionem, potentia&acultas pendeat ab organi constitutione instrumentaliter, in qua salutas & morbus fundatur, potentia facultas ad actionem ejusque substantia Medicis es Galeno dicitur fundari in partium constitutione: hac enim habente se secundum naturam actiones naturo convenienter perficiuntur, & malo
253쪽
898 D I s P v T A T I o IX. constituta vitiantur, unde cum Mcdicus laesa actione non curet animam,sed constitutionem a qua irri- mediate actio perficitur,eaque percurata, restituatur, nec animae vitio partibus sese recte habentibus actiones laedi queant, Medici facultatem ad actionem in constitutione partium collocarunt, instrumentalem causam pro primaria usurpantes , ut ait Duncanus: Non enim hic de facultatibus animae, quatenus sunt vel ipsa anima hel potestativae ejus partes,aut vires immediate ex anima profluentes loquuntur, quod monitum volumus, propter calum niam Ganymedis Sennertiani, qui curi de sis lita;ibus e materia oriundis loquerer , me potentias seu ficultates animae, quatenos essentiales animae sunt ex materia produci, adeoque ipsim animam ratiorialem ex materia oriri initio tract. de morb. subst. turpiter & impudenter cavillatur.
CCXXIII. inare cum Gal. & Medicis me dicenominamus facultatem naturalcm constitutioncm nativa rerum temperie, uti inquit. lib. I. de simpl. fac. c. I.tibi aitfacultatem esse certam eumentorum temperiem,aut temperia. proprietatem &lib. de praesag. expulsufacultatum essentiam infi Ars partium comό- do temperamento possum, cum tunc demum βιum munus quaebbet obeat strenue, eum est temperatissima, contra
male fungatur si intemperata At. vide hac de re latius Fuchflib.Instit .s s.cap. I. Vnde Gal. lib.3.de sympl.
cauccap. I.de causis concoctionis in ventriculo
disserens, inquit, suod virtutis' acidiatis vide con- rectrisisy L sio bifariam incidat, idque vellaemre12bstantia virtutis, aut morbi alicujm inurumentatis , subitantia autem facultatis aut virtutis laeditur vitio tempe- ramenti
254쪽
DA PARADox Is SECTAE SEN 899 enti ec qualitaMun coctionem perficientium; morbos vero instrumentales impeditur, sed in istantia non laeditur, unde Crato in consiliis attr,eessiitas es intemperi obo , vera autem corrobora
est remperiei restitutio. C CXXIV. Vbi plenitoris elucidationis gratia hoc dendum, quod actiones sint partium similarium t organicarum. Quaelibet portio pure similariumrtium eandem cum toto naturam de definitionem
ibet, actioque similaris cum corpore sto dividua atque omnibus particulis ex aequo insidet& sub
ua is figura remanet nec variatur,quod secus acciait in organicis, quae certam strumuram requirunt. issimilares & organicae partes ex similaribus com-,onuntur,& ad harum actionum productionem re-iuiritur certa structura & consormatio e verum selaonformatio caeteraque ad organi perfectione.are
uiso non sufficiunt ad adtionem organicam recte perficiendam, nisi partes similares pro naturae tu do temperatae & constitutae sint. Organon itaque, etsi quoad organicam constitutionem integre habeat, si tamen partes ejus similares, ex quibus componitur, distemperatae. & malae affectae sint, actionem suam organicam debitὰ edere nequit. Similarium autem virtus inessentia non laeditur ab organico morbo, & sub quilibet figura & consormati ne potentiam suam integrὰ servat, saltemque pero ani vitium impediri potest. Unde juxta veterum sapientiam & Galeni Aristotelisque decreta veri sti- me & rectissime sequitur de concluditur, quod partes similares ratione suae temperiei sint virtutum de facultatum medice loquendossundamenta& prin-. Lll a cipia .
255쪽
yoo D I s P v T A T I o IX. cipia; &quod actiones similaxium inchoantur Mperficiantur a simiIaribus partibus: organicarum vero partium inchoantur a umilaribus& justa orga anicaei ructurae conformatione perficiantur, in quibus nisi virtus simisarium ex quibus constant,sit integra,nec commode inchoare actionem nec inchoa- tam perficere organica valet structura de ratio.
CCXXV. Hinc est, quod morbus organicus viris tutis &facultatis ivbstatiam laedere nequit saltemque ejus operationernimpedire possit, quodque ex organico morbo illaesa temperie similarium,in quibus tota vitae & potissima sanitatis. ratio fundatur, interire nequeat. Nisi enim organicus morbus temperiem smilariumin quo vita Iundatur,laedat,m rem causari nequit. Temperies vero similaribus primo inest, ut sunt similares, consistitque in calido &humido, quatenus,dicente D. Sennerto in Instit.frigiditatem & siccitatem moderate superant. Hanc avgurae humanae demonstrat ibid. lib. I. cap. q. esse convenientissimam & omnibus actionibus edendis
aptissimam, & in hac vitam & sanitatem hominis
consistere. . ' . lCCXXVI. Quia vero in hac temperie consistis luita & sanitas, quod calor & humiditas sic stiperent
frigiditatem & siccitatem,eamque sic moderetur,ut temperies sit vitae & actionibus naturae idonea, & in leadem morborum & senii & mortis origo & causa lconsistat, frigus contrarium suum calorem imminuat & siccitate humidu depascatur, ait enim ibid.D.Senn. quod frigiditas & siccitas ad mortem ducant, &quo citius animal refrigeretur & siccetur,e9 eitius senescere & mori; vitam autem per omnes
256쪽
DE PARADox Is SE C T AE. SE N. 9OT aetates in calido &humido consistere irrefragabilit ersequitur, quod vita & sanitas & omnium actionum naturalium facultas consistat in temptrie qualitatum elementarium. Temperamentum enim resiliat ex mutua actione &passione primarum qualitatum, at ex D. Sen-nerti Doctrina actiones sunt contrariorum sub uno gqnere,& blaterante ejus Ganymede,cal or Mementaris aut frigus aut ulla qualitas elementaris in Cui dum nativu nihilo plus agere potest, quam in ipsam animam. Emtaque vita di sanitas sita in tali temperie, quae pure sit elementaris, & ex contrario in ea dem moisus, & mortis cgusa,-eontrariasunt ejus
dem generii ct subjecti. . CCHVII. Sed & hic attendendum quod juxta
sit duplex, unum quatenus habet corpus simplicitermistum, alterum quatenus corpus habet Vivens: Temperamentum viventis iterum duplex est,uel insitum vel influens. Ex his tetibus temperamentis hominem constare ait. Insiti temperamenti calorem asserit esse debilem & mitem, neque, suffcere ad actiones viis,quocirca requiratur cilox tempcramenti e corde jugiter influentis, cujus restauratione &sustentatione continua insitum indigeat, & universum corpus calefiat. Cujus rei argumentum sumit exanimi deliquiis, ubi corpus frigidum redditur, non propter temperamenti, quod corpori ratione misti inest, mutationem, quippe quod in cadavere adhuc, exstincta vita,supersit & per putredinem solum per eat, neque ob caloris viventibus insiti & proprii,in quo vita consistit,d eri iam. Et si enim corpus appa-
257쪽
xeat ad tactum nonnihil tepidum, tamen quia vita in eo consistit, ita frigidum fieri nequit, ut corpus per mortem frigidum redditur , sed ob caloris influentis inopiam, quodammodo restigeratur. CXXVIII. Ex quibus omnibus liquet illum calorem cujus merito corpus vivit &insitus dicitur, &influentem,quo nutritur & sustentatur esse elementaris eonditionis, quia eorum praesentia & opera calefit totum corpus & vita servatur, S e contrario ex ,
eorum desectu invalescit contrarium fiigus & sequitur mors: unde definitur mors, quod sit caloris nativi exstinctio. Proinde juxta D. Senn. in illo calore consistit vita, qui totum corpus calefacit, cales ctione vivificat: calor autem nullus calefacit , nisi i qui si clementaris & a contrario frigore perimitur. Calidum verb innatum canymedis Senneruant nec calidum est,nec stigidum, nec a calore clementari uti simili intenditur, neque astigore patitur vel perimitur , dc nihil plus quam anima ipsa incalescit vel refrigeratur, nec calidum. Digidumque est, neque enim in eo caliditas ulla esse potest, quia est corpus 'peresementare ex eorum phantasia ; nulla enim: qualitas est in alieno subjecto,dc diccnte D. Senneriato lib. s. Instit. c. a. nulla migrat nec transfertur nisi
.cum suo subjecto proprio. CCXXIX. Vita itaque consistit D. Sennerto intemperamento insito actu calefaciente totum corpus , in quo actu conservatur ex jugiter influentis temperamenti calidi&humidi in corde genctati Be, calorem in es se conservantis accursit: Temperamentum vero illud esse Hementaris.conditionis ex actur liquarum' qualitatussi contrariarum
258쪽
rum,quibus invicem refractis natum est,unione , fatis apparet. Si vero recurrere & refugere
velit, uti solet, ad hoc diverticulum, ut clam et Calidum innatum se accipere pro corpore fc substantia
superelementari, respondemus nos agere de vita &sanitate uti perficitur a temperamento totius Grporis animati ad obeundas actiones communi instrumento: Anima enim seorsim non utitur instrumento vel temperamento, sed corpus animatum actio- nes enim sunt compositorum no componentium in quo anima & Arma directionem summam habeat.
CCXXX. Deinde substantia illa Calidi in nati,ic ne ipso Senn. est pars corporis, ibi ritus humidumque innatum est de substantia partium corporis, ne- . que seorsim existit& diversum quid est a corpore vi vente, sed illi ut pars inest, in sua temperatura illa
vitalis seu vitale temperamentui est. Neque supra elementorum conditionem eii , quia calor ille temperies est clementaris , quae alibi quam in esc mentari corpore esse nequit. Vnde ipse D. Sennerr.eorpus Calidi innati, cujus hsimidi consiumptione. siccessimus, & caloris defectu refrigeramur, cxqtio
'oriri asseverat senectutem; dicit constare non ex nuda qualitate , sed est aerea S olensa substantia, quae
humidum radicate appellatur lib. I. Inst. c. s. Aerea certe & oleosa substantia est Mementaris naturae; quod is postea aliter loquitur, nos non movet, quia in nulla sententia stabilis est , & contradictionibus Mambignitatibus, uti fatis est demonstratum, circumfluit est is in α CCXXXI.Secundo ex iis quhdietasus luce mc-Pdiana clarius apparet, quod D. Sennertus ipse di- . Lil singui ,
259쪽
so DIs PUTATIO IX. rilinguit, inter calqrem mistyquo conservatur corpus, uti ex elementorum mistione constat, & calorem animati cujus opera corpus vivit, &actiones vitales exercet, quocique illum in vivo corpore impatibilem cum tota antiquitate itatuat, & hujus ratione hominem pati; aegrotare, & mori illum etiam
in cadaveresuperstitem esse, a quo non recedat nisi per putredinem: unde vel crata ignorantiae, vel rabiosae malitis argumentum est o icere calorem misi a frigore laedi in homine, cum etiam in cadavere ad tactum frigidiore,quam vivens corpus esse queat, nihilominus calor misit elementorum in eo syncrisin conservet, in quo ab anima, yti Ganvmedes fieri debere putat , nos dirigitur: ic morosophiae novae scurrilis doctriba est, calorem misti quamistum est, in ventriculo coquere &oculum per qualitatem elementarem quatenin illa misto inanimato inest, videre. Sed hic & Sennerto & sibi maxime est contralius: primo quod calorem misit dicat ab anima dire- ibum perficere actionem in ventriculo , cum ei ci
mentaris calor animae instrumentum esse nequeat Sennertor Nobile enim & superelementare agens li
inquit superelementare requirit instrumentum, llib. I.Instit.c. s. sibi est contrariu quod in tractat.de fmorb. tot. subst. quaest. 7. resp. I. calorem elementa- ixem loquere, vivificare, nec alia naturae egregia opera praestare posse blateret, adducto argumento ex D. Senn. quod nullum agens agat ultra proprias vires, quodque calor tantum cilefaciendo agat,
quodque etiam ab anima nequaquam sc dirigi possit, ut coquat vel alii d quid perficiat, quam calefaciat, quod pluribus in locis Ganymed.& senn. ci
260쪽
DE PARADoxis SECTAE SEN. 9Os mant,licet pluribus simul in locis,uti & hic,contrariumidoceant; sed quis haec contradictionum plaustra enumeret Paulo enim ante demonstratum est D. Senn docere calidam & humidam temperiem vitae & omnium actionum vitalium esse aut rem.
Porro falsum esse,ait, quod caloris misti perditio sit substantiae corruptio; pbi barbarus ille oppedit suo praeceptorrid affirmadii l. i. Inst. c. .& lib. 3 .phys.c.
3. cauisur enim putredinem , quae est corruptio. Deinde negat Calidum innatum colamunem astimanti temperiem in toto corpore tribuere, quod tamen affirmat Senn. & tota antiquitas; addit rationem quaerendo quid calido nativo cum temperiei quae rancida est petitio principii, cum nondum demonstraverit Calidum innatum diversum esse a cain Iore temperiem totius constituente. Vide, Lector, quam infrunite & barbare non tantum suo prὼceptori, sed 3c toti antiquitati morosophus ille oggrunniat, adductis rationibus scutica quam solutione dignioribus . quas ab initiatis Pusicae discipulis vix sine stomacho mediocriter eruditus sibi objici
CCXXXIL Tandem sciat ille Ganymedes prae livore furens & caecutiens, quod dum antiquitatis & lidae philosophiae doctrinam de calore misti seu symphyto & animati & viventis, seu cmphyto a mpin disput.de Cal.innat.adductam allatret di constercoret, ipsum suum vejovem& praeceptorem vellicet, tundat, collutulet, refutet, non mς, nonanti
quitatem;quemque defendere debebat. ejus doctrinam, impugnet; reconciliet se primum praeceptori, meritaque plexus ferulares scat, ne dum alios re,