장음표시 사용
261쪽
tam flagellet. . . lCCXXXIV. Verum duo sunt nondum satis di cussa quibus novat sectar barbaricae systema fulcire
& munire moliuntur. Primum est aeternae veritatis&verissimi illius principii negatio: Calor eum dirigitur ab anima facit vera anima ,.cum a forma ignis, facit opera ignis. Secundo, quod omne instrumentum agit iu nute principalis. Haec principia mordicus flegant, objecta vetera orie, & allegata impertinenter hae regula; nihil agit supra virtutem suae spechei, seu, ni- .hil agit lupra suas vires: Calor est agens, Ergo non agit ultra proprias vires. Ad quod si respondea mus' verum esse, calorem, ut est qualitas in se considerata i. ratione suae naturae & virium non agere supra proprias vires,sed si ab anima dirigatur accipere facultatem expediendi opera animae. Senn. exclamat animam nullo modo posse facere,ut calor amplius quid agat, quam iit calefaciat, quia anima non potest sacere ut calor frigefaciat: Hic magnis clamoribus variisque strophis dc Iophisticationibus contendunt,
instrumentum nullas accipere vires a primario suo directore vel essiciente causa, adductis exempli, va riis ad rem minime pertinentibus, quibus rudiorum aut subrusticorum oculos perstringere & glaucoma objicere, mediocriter vero eruditis nihil praeter risum excitare possunt: Adducit pro exemplis canem instrumentum venatoris, pennam scriptoris, Pal leum sebri r Haec ηunt nullas a principali accipere. lquibus agant virtutes , sed propria virtute agere, 'principalem causam differre ab instrumentali, sine
S modo agendi, & in' tumentum nihil aliud ba-
262쪽
Ds PARADox Is SECTAE SRN. 96 berea causa principali quam 1. ut assumatur&adhibeatur.Σ. ut ad certum finem dirigatur: ut itaque nullas vires venator communicat cum venatico ad eurrendum & currendo persequendum feram, nec
faber malleo &c. Sed tantum assumitur, adhibetur, '& ad certum finem dirigitur ir ita calorem ajunt di- 'rigi ab anima pro instrumento, non ut directione illa aliud quid efficiat, quam ut calefaciat, quia putandum non sit, quod cum ab igne dirigitur tunc calefaciat, cum vero ab mima, non calefaciat ; sic enim
non amplius esset calor, imo animam non ram πιι μώ- re, quam igne cubu accidens calor es.
CCXXXV. En stupendam novae morosephiae subtilitatem vel potius absurditatem l Quid hic mi- f. ser Freitagius respondebitρ Obstupescet seu Golgone viso in saxum conversas, quia audivit eos qui lapides loquuntur. Quid igitur respondebis ex tuo Aristotele& Galeno Frestagi 3 Aio inquirendum in rem & rationem articuli novae sectae. Quaera itaque quando calor clementaris vel ignisvel Calidum innatum quintestentiale usurpatur ab animaad vivificandum,ad chylificationem,ad sanguificationem,&anima nihil habeat prster directione ad finem,& di
rectio fiat sine comunicatione virtutis ad instrumen- tu qua instrumentu agat. Vivificatio aute,coctio,nutritio,visio,auditio fit a facultate animae,sine qua haeactiones no perficiuntur, perficiantur vero ab anima que opera instrumenti caloris, 'quaeritur qua opcram instrumentariam hic conserat calor ad coctionem' respondent calefactionem. At sola calefactio non est coctio, nec ignis calefaciens, ut loquRntur, et calor calefaciendo perficit coctionem. Ergo ne-
263쪽
928 MIs P v TAT IO IX. cessum est, si calor ut instrumentum alaimae , id fa- . cere debet, ut hoc accipiat ab anima; verum anima
inquiunt) non potest sta dirigere calorem , ut amplius quid faciat , quam quod calefaciat. Vis eoim
nulla accedit instrumento ab anima, vel forma utente, ut illi asserunt, & licet ab illa dirigatur calor, nihil tamen potest amplius quam calefacere. Assuma-HIus itaque exercitii gratia, Calidsm innatum ut est novatoribus & paradoxologis quintestentiate; Ab
hoc feri coctionem, vivificationem, visionem, auditionem ajunt, non ab elementaribus qualitatibus; quia nihil agat supra suas vires.Ergo vires coquendi,
vivificandi,videndi, audiendi sint in Calido innato
. exessentia sis vel ab anima communicative; non ab anima commu cative quia anim &causa efficiens primaria nulla, instrumento communicat vel infundit vires, sed adhibet tantum instrumentum viribus suis instructum ad certum sinem: ita venator adhibet canem ad currendum, non largitur ci vires adsurrendum;ita anima utitur calore ad coctionem ut tantum calefaciat, nia us coquat; quia sive ab anima,sive ab ignis forma usurpetur calor nihil facit, quam quod calefaciat. Cum itaque iacultas concu-ctrix, nutrix, vitalisque sit ab anima, neque anima communicet virtutem ullam instrumento, Calidum innatum ut substantia superelementaris multo minus potes ad coctionem & ivificationem, chyli sic tionem & chymificationem praestare quam calor clementaris , quem calefaciendo actionem animae juvare sunt. .a vi coquet Calidum innatum quinte silentiale,quod est substantia Nulla substantia pexatur nisi per qualitates: qualitates illae sunt occulti
264쪽
cultae vel manifestae; non operatur per Ochulias, quia coctio fit a calido, ut est σωριοι, inquit Ganymed. intract. de morb. subst. Et non fit per occultas qualia tales, Ergo per mereas. Hoc concedit & docet D. Senn. dum ait, Calidum innatum omnes actiones, quales sunt vivificatio, coctio, nutritio per calorem qui ei inest, ut qualitas instrumentalis, perscere; sed falsum est,calorem, ut qualitatem elementarem cse
posse in corpore superelementari & alieno subjecto
ex elementis non constante. Deinde si calor esset instrumentu Calidi innati,quo vita & actiones vitales perficeret,ium Calidu innatu esset causa principalis aqua vita, &in qua potetia concoctrix, vivificatrix, vitalis. Verum Calidum innatum,ipsis ipsemmet est animet instrumentum,quo dicunt ipsam uti adacti
nes omnes vitae necessarias. Hanc autem vim anima
hoh communicat Calido innato, quia nullam vim
addit instrumento, quod dirigit; nec Calido innato
inest: per naturam, quia facultas concostrix, nutrix. vivificatrix,i md vegetativa&sensitiva est ab anima, di a nullo corpore sive quintessentiale fingatur esse. sive elementaretneque idcirco etiam potest esse alia
qua alia sublimior virtus in Calido innato , quia sit superelementaris conditionis, cum abundantissime probatum sit, illud corpus, quod Calidum innatum
nominant,ex nudis 3c solis elementis esse compositum. Et mira est fabula morosophorum de quiniis essentiis ut sunt eorpora: repugnat enim sacro codi- ' ci a Mose tradito ulla praeter elementa esse alia quintae essentiae corpora a Deo creata , & si essent, non posse vel cum aliis jungi, misceri, nec unum corpus ex clementis & superelementaribus quinte essentialibus
265쪽
libus fieri, ut prima disput: in operis sextiduani examine demoni ravimus.
CCXXXVI.Demum si per qualitatem clementarem seu caliditatem,ut scribit D.Senn .lib.de Chym.
cons.&dissi c. Io. Calidum innatum exerceret actiones omnes & vitales & naturales, tum princeps cauia foret Caliqum innatum, & hic inarumentum,
verum caliditas in Calido innato haerens, a qua hoc denominationem habet,pra dominatur in calido, ut est ejus subjectum,dicentc D. Senn .lib. I. Instit. c. s. quodpraedomιnatur non est instrumentaοι ea ιβάprin- eqs. Deinde si Calidum innatum esset princeps cau- si,quae perinstrumentum caliditatis inhaereni is perficeret actiones vitales, frustra esset anima, neque haec seret princeps, aut si anima si princeps, & corpus Calidi innati sit instrumentum, tum animae Instrumentum esset Calidum innatu m,& Calidi innet ii instrumentum esset caliditas. Sed hoc est contra D. Senn. qui ait citorem multa operari ut animae instrumentu es , quae solus non efficeret, & proptecea etiam diversa essicere, uti in ventriculo chylum, in epate sanguinem M. Animae itaque calorem di coctionem dirigentis instrumentumeli calor nini Calidi innati. Quocirc calor instru mentum instrumen- lti non est, uod clariu atra exsuperioribus,ubid monstratur quod omnium actionum naturalium, quatenus per instrumenta effciuntur, fundam e
tum sit temperies, qua mediante anima est in subjecto, & quam pro proximo instrumento usurpat. De his vide quae iupra dicta sunt. . CCXXXVII. Hisper eoncedaminprosem ad rem. Omnis Massionem mirasculivi sin anima s ab
266쪽
DE PA R A D o x I S SE C T SE N. 9 II anima, hac utitur instri ento temperaturae adsintiendum,ήoquendum : crure ad ambulandum Temperies vero & constitutio organica non habent vim per
se ut actiones exerceant; Calor enim ut calor non potest concoquere, nutrire, generare, actiones vita les exercere, neque crus sua selius virtute ambulare.
Sun.nim haec omnia ex elementis & nihil agit si1- lpra vires proprias , vel vires suae naturae, ut inquit Ganymed. neque figura aut organica con'tutio cruris, neque elementa ex quibus componitur, pos- . 'sunt facere ut ambulet; dc anima, juxta Novatores, nihil virtutis communicat instrumento nec utitur instrumento amplius, quam quod dirigat,quemad- modum venator canem dirigit & irritat ut currendo & persequendo propria virtute capiat leporem. Si itaque constitutio organica partium, & temperies ut instrumenta animae vel ipsum etiam Calidum innatum, quod pro quintestentiali illis corpore venit
virtutem adactiones vitales, naturales & organicas instrumentaliter edendum ab anima nullam accipiunt, neque per se illas habent, anima sine instrumento organorum immediate coquit, sentit,nutrit,au dit,videt actionesque illas perficit immediate qua rum princeps est causa, ad quas edendum facultas est in anima. Calor vel ignis ad coctionem nihil adfert, quam calefactionem juxta D. Senn. & ejus Ganym. Ior vero igneumon coquit,sed calefacit ct urit. Vtitur enim anima ad calefactionem particulis igneis, velatomis igneis per substantiam caloris dispersis, disi currente Ganymede.Ergo anima immediate coquit,chylificat , chymificat, quia hae astiones sunt supra vires caloris; calor saltem calefacit, & calefactio non
267쪽
DIs PUTATIO IX. . 'est coctio Et .ctio, vivificatio, generatio est supra
vires,ut unt,caloris Hic illud certissimum emuod calor ut calor non vivificet,na ut pura qualitas vel cuhumido jundi a costituens corpus Calidi innati nulla possidet habilitatem ad uuam nisi eam ab anima accipiat. Quod calor calefaciendo vivificat & coquit, la se ut est qualitas calas sciens habere nequit, i ero stantum calefacit & calefaciendo non vivificat vel coquit & calefactioni vis illa non si indita ab anima ut vivificet & coquat, necesse est animam per se ina mediate sine calore vel qualitate vivificare & coquere, ita ut quemadmodum calor immediate &per se tantum calefaciat, ita anima immediate co- lquat & vivificet. Calorem enim dirigit tantum ad calefactioriem materiae nutrimentalis. Coctionem itaque,quia haec actio est supra caloris vires, ut ipsa-met immediate perficiat, opus est. CCXXXHII. Neque refert si dicant,sine praevia
calefactione materiae animam coquere non posse, cum necessum sit, animam exerere vim coctricem limmediatὸ in materiam calefactam, quia aliud sit coctio, aliud calefactio; vi coctio foret ab anima, nulla, uti est coctio, vi caloris accedenter, ut fiat co- lctio,&c.Hic etiam notandum est id absurdum,quod lnatuunt animam uti igne S calore igneo tanΡ lmed.in tract. de Calid.innaαὶ ad actiones, cum calor igneus actiones naterae non faciti 'el expediat, sed destruat& sit naturae dest uctivus, nisi a tem p
rie cFerariim refractus,commensuratus & ab anima inflexus ad actiones vitae perficiendas: a nes enim lothore e verriae sunt a talore commensarato. Deinde quod barbare unt,ignem non inesse corpori,idque lcalefaceres
268쪽
DE P ARADox Is SECTAE. SEN. 9 Iscalefacere, quatenus illud ex elementis constat, sed quatenus igneae particulae & atomi per substantiam
Calidi innati sint dispersae Uahi pudeat barbari ei
CCXXXIX. Sed redeundo ad rem, dicimus quod
anima materiata vel materiae immersa nullam pem siciat actionein exceptis mentis actionibus in homine nisi per sua organa & instrumenta, anima exerceat actumsecundum,ubi ipsa nonsis a primus, ct quod hic illi ut causa semper Antecedat, & a ctiones quidem omnes in genere sint ab anima quia facultates sint in anima, nia fiant tamen sine organis corporeis &instrumentis; determinantur enim in instrumentis species actionum, &ab instrumen- torum constitutione & temperie in qua sanitas &morbus consistit, bene vel male perficiuntur. Proinde anima nullam edit actionem per ullum. corpus vel in ullo corpore, cujus non eit forma & actus primus ; & organa atque instrumenta Operari ne queunt, nisi ab anima insormata &actuata. Sic anima actionem videndi non perficit nisi per oculum animatum, & oculus animatus nisi recte dispositus, quoad organicam & smilarium constitutionem actionem videndi non perficit; ubicunque vero recte dispositus sit oculusifi corpore animato, etiamsi in pede situs esset, in pede videretiride ratio es regu - Ω-axiomatis vetuo, suodactionessat compositorum
non componentium. Quandoquidem autem nec Organica constitutio , ut est instrumentum, possit perficere actionem, nec temperies vitam. vel coctionem,
vel ut instrumentum ad actionem vid redi υ Ilam o peram instrumentalem conferre , quia talis vis ipsi
269쪽
9I D I s P v. T ATIO IX. connata non est, & nihil agat supra suas vires, necessiim est , ut has ab anima accipiat, quae non tantum dirigat haec instrumenta, ut pro viribus innatis agant, sed & innatas moderatur & idoneas reddit novis functionibus, & superioribus instruit virtutibus ut supra innatam indolem agere possint. . Id vero facit anima, quia est actus corporis organici potentia vitam habentis. Est autem hoc pacto acius primus &actus primus est propter actu ecundum. . Actus primus est ipsa έν λέχειαι & informatio totius corporis organici. Actus secundus est operatio ex hac informatione necessario sequens. ' Quod it que instrumenta operentur instrumentaliter, id habent ab anima, quatenus cst forma corporis cujus sunt instrumenta, ct cum quo unum constituit. Α-ctuat enim corpus, ut sit animal, S actuat id, ut actiones animalis proprias, videlicet vitales, animales
CCXL. Habent itaque instrumenta & organa
corporis eorumque constitutiones id ab anima, quod operentur vitaliter, animaliter, naturaliter; quia anima est forma eorum, & facultates animae sunt de essentia animae informantis corpus.Hinc corpus esementare vivit, quia informatur ab anima, & ex hoc coquit, nutrit, Vegetatur, actionesque omnes animali necessarias exercet, quae omnia pereunt & intercidunt, recedente anima, & vigent cum anima, ut est in corpore informatiVe.
CCXLI. Est itaque corpus subjectum animae ,
Corporis partes instrumenta ejusdem, per illam vivit
corpus&. Rct nos vitae exercet, quia ab ea actum habet primum,qui ad secundum, caeterasque omnes s. i ' secundi
270쪽
DE P A R A D o x I s SE C T AE SE N. secundi species. est causa principalis & originalis. Corpus itaque animalis vivit, & vitales actiones exercet elementis & es ementatis corporibus eorumque qualitatibus superiores,quia eam vim pςr actum primum & sui, quae est anima, habet. Quod enim oculus ut instrumentum animae videre& calor corporis coquere potest, id habet ab anima facultatem suam corpori ejusque organis communicanti,quin seipsam ei informando communicavit,
cum illud actuando & ex seipsa & corpore unam substantiam unumque individuum constituant, in quo anima ejusque facultates cuilibet farti unitar communicatae & per omnia extenis & suis. Agit 'enim pars quaelibet sic, quia est animata, & actiones elementis, ex quibus constat superiores edit, quia actum primum qui est causa secundi,possidet,qui essi anima. Anima itaque per has partes,earuque consti
tutiones, ut instrumenta operatur, quorum est forma, & quarum materiam es ementarem actuavit,.&per actuationem vim adactiones Vitales caeterasque omnes, quae in elementis non erant, communicavit.
Est enim anima in subjecto per organorum dispositionem S temperiem, &hac utitur, ut instrumento proximo. Hinvatet absurdusimum esse idcirco comminisci aliquodin corpore abud corpM quintum, quia adtiones. vitales'naturales, caeteraque qua a corpore sunt, elementorum vires excedant, ct vim has edendi assignare corpori huic quinto idcirco negare animam organis sui corporis eorumque constitutionibus cum tamen ista actuet nullam ad operandum 9 necessarias ad vitae. actiones edendum, uiseis propriss ct immediatis organis, communicare vim, cum organa ct instrumenta varia mi opter Mmm a varia