장음표시 사용
371쪽
Io 18 DIs P v TATro V- e euntur potentia, ct suxta virtutem ct operati νον--, a quagenerantur, orire quam insunt, operantur. Pendet itaque omnis saeuisas quatitatum ad operationem affirma ct ab ea dis, taν. Formae autem actiones in subjectum fiunt per occultas vel manifestas M Iitates; manifestas qualitates usurpant, ut rem generent , cqnservent vel destritant. Generatio de conservatio mistorum per temperiem qualitatum, in quibus calor nativus miscibilia unit, humidum eum sicco determina unit, vincit, de unionem illam humidique cino sic deverminationem conservat. Atque ita calor ut proximum generantisinstrumentum mistum generat'c generatum conservat. Primarum pariter qualitatum generare secundas; calaris est eoque&,nutrire, vivificare, vi- am conservare et atque hae Omma nee euor nec temperies agit ire contrarietatem sed agens aquivocuminmatenam potet a obediantia ad recipiendum actum agentish- tam. exim Mumum agit,inea ritu si
ne patientis iuxta λί est a facti- - agunt tantum in m.teriam Μοψὰam: propter hoc ex remota potentia disponitur materia ad proximim, ut ultimatae formae actiones recipere & admittere possit. Manifestae itaque qualitates agunt in subjectum, vi pote,
stativa quatenus actionem recipete. natum est, ex dispositione non adversante; vel quatenus contra-
tax resistentibusque Mualitatibus est affectum. ita calida agunt in stigida & sicca in humiaa.
LII. Occultae qualitates agunt pariter per Sympathiam, et antipathiam. Per Sympathiam amicus est rerum consensus, qui nec in adversa qualitate rei, cum qua consentit .fundatur,nec per contrarie
372쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. Io Istatem agit, adeo ut hic etiam haec regula sit falsa, quod actiones sint contrariorum iub uno generer magnes non trahit ferrum adversa sed amica qualitate ocella , velut calor trahit alimentum , amica qualitate & manifesta. LIII. Occultae qualitates quae percontrarietatem operantur tales sunt pariter ut agant in rem adversa qualitate praeditanu in quam vi contrarietatisoporantur vel agunt in subjectum potentia obedi- entiali praeditum, tali, ut actioni efficacifer agentis resisteret non possit, eumque admittere necessitate inevitabili creatur. LIIII. Non enim quia innumerabilia indicibilium venenorum genera in nos agunt occultis sitis '& adversis qualitatibus, idcirco innumerae quoque occultae quesitates, & innumerae ex his sanitues occultarum qualitatum, & ex harum a venenis laefione innumeri morbi inco niti & indicibiles statuendi, sed quia omnia directe substantiam nostram humanam maximὰ juxta temperiem qualitatum & praeeipue calidi & humidi, in qua sanitas& vita fundatur, diripiunt & corrumpunt ,& cordi vitalique facultati in calido nativo esusque spiritu & humido archigeno , in cordopotissimum radicato, depeculantur, coleriterque vi sua pernitiosa,& potenter corpus & naturam nostram pessumdant, di instam
natura immutando corrumpunt, non occultas quali taleis corrumpunt , Ied manifestos temperies morbos producunt. Vti quem pro se adduc t Senerius lib. a. Instit.
373쪽
appellantur , u 1nimalis co mingressa fuerit, totum id nota non occultam qualitatem, sed quatenus ex temperie &substantia integre constac momoto tem
rius 7 si totum corpus mira celeritate immutat, non
saltem occultasqualitates si insint, sed axime manifestam, in qua vita & salutas fundatur,& cui potissimum insidiantur, corrumpunt temperiem. Et Galeno res quaelibet& triuilibet rei substantia primorum corporum & qualitatum debita crast, consistit, non in occultis fundatur aliqua sanitas e a gunt itaque venena juxta Galenum in apertas qua-
litates & si probari possit Galenum his verbis occultas sutpm intelligere qualitato aut in iis sundare sa
nitatem Rubiconem transivimus.. LV. Ab hac venenorum in corpus nostrum acti one, non perit occulta aliqua qualitas quae nulla talis est in corpore,ut sanitas per eam insit) & si in stolimpossibile foret hominem salvo calore nativo & ltem perie aperta , substantiaque ex hujus moderatione debita bene habente, vel mori vel saltem aegrotare , ut imprudens sit assertio, hominem juxta occultas qualitates perire, salva temperie manifestaru. Etsi igitur venena totum celeriterinun utent,&in insensibili quantitate maximam qualitatem & 'potestatem perniciter corrumpendi habeant, non lsequitur tame,quod aliam sanitatem & vitam,quam squae ς si in calido Δ: humido vitali & spirituose, cor rumpunt. Nam hoc est dc natura veneni, ut id pris .mario&quam celerrime maxime pernici sua vide- peculari possunt.
374쪽
Quod autem a venenis , illaesis actionibus manifestarum qualitatu, homo inficiatur & labefactetur, saepeque moriatur,id tam falsum & absurdum quam fauissimum est. Quae enimvires in peste & morbis venenatis prosternuntur nunquid vitales,animales naturalesque pariter, & ut totum celeriter inficitur vi rapidissimi dc efficacissime agentis veneni,ita nutatae amplius actiones quam facultatis visalis, a flua caeterae dependent potissimum,labefactantur nulla que ullius manifestae temeeriei actiones pene sunt integrar,omnesque & omnia languent,&subitis universim corripiuntur, assiiguntur, ac frequentissime . penitus prosternuntur ;4Lo sin. ιρνοbava ema , qua editur esse iasam; at actiones , quales ex prim
rues & totius temperie eduntur omnes esse offensas nemini obseurum est. Considera & percurre omnia uin totius corporis actionum, vitalium & naturalium genera,ves enim omnes actiones pendent ab o cultis qualitatibus, vel manifestarum temperiem omnino esse laesam oportebit.
LVI. Quod peste infectio pe subitd moriantur
accidit ex vehemetissimi teneni pernicie,quod cordis vitalem insitum ac influctem spiritum, cui primo insidiatur & adversatur, rapidissime corrupat; prius quam characterem veneni extus prodat,qua ratione& urinae talium siepe fanorum similes non in humores corrumpendo, sed intimos spiritus G peculando Veneno occupato, haud aliter ac scorpij & rabidi canis venehum, celerrime totum pernici potestate per- . vadit inficitque,&non fallem occultam si inesset, sed maxime manifesta substantis temperiem, tonum& vim depeculatur &dehcit. Et sane aperta sua quali
375쪽
xori s D I s P v Τ A. T I O X. late venena haec patrare non possunt quae in indici' bilis tenuitatis portione tanta esse nequeat. LVII. Proitule mirari sutit, quenquam eo aucticiae pervemre,utprofiteatur hominem ex veneno ve00υ--Πin ipse salva temperie manifesta, cultu integritas in tali δε nativo omnissis est. . LVIII. Ex his omnibus clare diluculat propositionis hujus, actiones 4se contrariorumsub eodemi nere: cui tanquam fundamento morborum subitan tialium ratio superstruitur , imbecillitas & jejuna macies. Si enim omnia in uesperse actisnumprincipiatamsuperiora quam inferiora remstas, demum reperies
teminstrumentariis cau=,ctex instrumentali causabrate agere valentibin , quales sunt qualuates, qua tamen mianimam suam vi contrarietatis actionumpartem , uti vid
mus , expediunt. iLIX. Everso hoc fundamento omnis substantialium morborum ficta lerna& turmae corruunt,&cum his caetera, quae illi inconvenienter se perstru- ista erant inconvenientia. uuaba μιηι, primo vitamor sanitatem quandam dari in oc bis quantatriae: . Meunia, tot dari morborum quorsunt venenorum oecies, quorum qua4bet occvisam sibi qualitatem cui contrariatur, in qua sanitassendatur, oppugnet, siquidem ceu calor non agit nisi in,uti volunt, contrarium seigus: sic venenum quodlibet uti peculiari tantum specifi-c-ue antidoto oppugnatur , ita etiam non quamlibet occultam qualitatem,sed quae sibi specifice contraria est , invadet, iisque evadentinerunsvitates s morbi,quolsunt venenorum genera.
Tertio , cum veneria saltem occulias qualitates laedendo,
376쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. Io 23 laedendo, manifesta temperie, in qua dominatur c lor nativus, omnino illaesa s non enim unquam ad occuliam qualitatem ullus unquam philosophorum aut medicorum viram retulit,vel referre potuit hominem interimere possint, inuitur quenpiam μυο ore nativo, in quo vitam con eis hisen creatum
Quarto, ex hoc etiam temerario fhndamenta contra sensum, idem & testimonia &observattines omnium ἰ negaturis actiones a manifesta temperie dependentes in peste& morbis venenatis Iaedi, cum tamen appetitus est mitio'nutritio Opu μυ--que omisessa statis duiuscunquelasione operatione3 quae ncelinime vi urneni prosternentur. LX. Quinto, demum non caret admiratione, quod morbi Oeeultarum quaotatum referantur admorbos
rum eategoriam remigrare potest, cumque q-ώt-γώ-tur ,substantia morb- nominari non potestineepro eo nγ bis obtrudi debet: Omnis enim qualitas prima imme- .diate a forma, de omnis proprietas immediate a se ma, nec tamen ullius qualitatis affectus substantiae desectus vel affectio nominari debet. Et magna nimis arrogantia est praetoria quadam auctoritate, contra vetustos sapientiae nosti ae magistros & fundatores , toti Reipr medicae, nova, quibus irretiatur
S implicetur studiosa juventus di imbecillisjudicij
homines, dogmata ambigvarum.& lubricarum positionum basi nitentia, vello obtrudere. LXI. Vc-
377쪽
morbus venenatus rEtsi enim venenum ut causa, morbusque ex ea induetus,eodem expellatur rem
dio, tamen percunctandum,in qua classe sit censen
LXII. Qualitatem enim venenatam quam induiscit in corpus,& qua naturam nostram corrumpit ex quo sequitur quod omnis morbus sibstantiae sit ve- .nenatuc appellat Sennertus morbum sebstatiae,di- veram a morbis intemperiei, uti demonstrat exemplo pestis. Quocirca ideo dicit Morbum venenatum non esse morbum . intemperiei, quia non laedat per calore,frigus,vel siccitatem & humiditatem :sed quia inducat aliam alterius generis malignam & occultae
perniciei qualitatem. Sed quaeso cui rei hoc inducitὸ
nunquid parti cujus sanitas in apta temperio, primarum in qua dominetur calidum nativum, constitutatur. Nuliam dari occultam'ualitatem in quam agat. vi specificaecontrariet tis,'in qua sanitas consiliat demonstratum est.Imo si in hanc ageret,uti in situm
contrarium, cum necessario in egmselum ageret,a
, que ita eam labefactando aut perimendo sanitatem vitamque corrumperet, nunquid illaesis calore nati- vo proximo animae instrumento, quo salvo vita n quaquam labefactari potest, homo exstinguereturi iatque ita mors per exstinctionem caloris nativi male ι
definiretur Philosopho,malequς hactenus ita creditum & assertum fuisset. LXIII. Venena autem omnia primo adversi es se cordi licet quaedam etiam simul alias partes spceifice respiciant Sc laedari & maxime primoque calori nativo, in cusus integritate vita consistit, ins-
378쪽
diari illudque depeculari unde vulgo definiuntur
corpora cordi inimica , humanae naturae maxime 'adversa & noxia) constans hactenus fuit a tota huc usque antiquitate sententia, & uti inauditum ab omni seculo ita maxime falsiam est, venena illaesa manifesta temperieri ex Calidi innati dispositione resultante, di hoc illaese & praeterito, ferri in occultas quasdam qualitates corporis, in quibus alia consiliat sanitas dc vita , quas specifica contrarietate corrumpendo , hominem e medio tollant Sene
LXIV. Sed videndum quo pacto venenim nobis dc nostrae naturae substantiaeque humanae sit contrarium. Natura nos/ω juxta subsimum Praceptoremae pocrat. O ehu interpretem Gabn. Γb. 9. de method. cap. 1. constasiritu , substantias solida'carnosa. Harum integrataι in debita quantitate qualitate confissi. Talis utrinque conservatur similibus , destruitur
contrariis. Qualitatem conserVan quae temperamento nostro sunt aequaliter convenientia , destruunt qualitates excedentes, seu ejusdem seu contrari) generis. Substantiae quantitatem & proportionem conservant cibi adeo naturae nostrae convenientes & similes, ut quod perditum est restaurare& in substantiam nostram verti possint. Atque ut alimenta ita naturae conveniunt & similia sunt, ut in Φbstantiam nostram assiduo fluore pereuntem ver
tantur, eamque restaurant, resarciunt,adeoque conservant: ita venena contraria vi , eandem ipsam substantiam, quae alimentis fovetur , sustentatur, eorumque nutritione constat, depeculantur & corrumpunt , & imprimis Calidum nativum quod ca-T it lore
379쪽
xors D ι S P v T A T, I O . X. lore spirituoso in humido consistente vitam s uviet &alimentis ad extremum senium pro naturae potentia reficitur, labefactant. Quemadmodum itaque alimenta substantiam nostram spirituosam, carnosam, solidamque reficiunt, ejusque humidum primigenium , & calorem, in quo vita dc talitatis ratio sita est, reficiunt primo dc per se, ita venena primo &per se eandem ejusque humidum primigenium &calorem, labefactant, corrumpunt , depeculantur, non vero ea illaesa occultas aliquas aggrediuntur qualitates, in quibus Aorsim alia. consistat sanitas levita specifice ab occultis venenatisque qualitatibus laedenda.
LXV. Quaeritur itaque qsis sit morbus, quia
veneno introducitur λ respondeo ex affectione ejus rei quae affigitur, non a veneno morbum nominan dum. Non affigitur a veneno occulta taliqua qualitas, sed calor vitalis & humidum primigenium squibus omnino libesis nec sanitas nec vita periclitari potest quae nonin occulta sed manifesta temperie de qualitate consistit. Affectio itaque est temperiei,& morbus temperaturae, licet nona manifestis sed occultis qualitatibus illa temperies laesa corruptaque,cum certum sit pati posse calidum & humidum primigenium nou saltem a manifestis sed δέ venen iis qualitatibus. Inductio qualitatis venenatae, non esset morbus vel produceret morbum nisi Calidum nativum adeoque temperiem nostram laederet; quantum itaque hujus laesum est, tantum morbi introductum est, qui ad classem morborum intemperiei referri debet. Sennenus
380쪽
DE PARADox Is SEc TaeSEN. Io2 Sennertus ipse suum solvit argumentum, dum inquit, omne agens agit ut sibi simile reddat patiens r reddit autem sibi simile nostrum corpus constans non occultis sed manifestis qualitatibus dum alterat & corrumpit manifestam temperiem, partium syncrisin. Id volebat Galenus lib. x. de sem. cap. i6. Et uti veneri continuum solvendo non alium inducunt morbum qu m unitatis divisae ita temperiem manifestam laedendo non alium inserunt quam intemperies.