장음표시 사용
381쪽
Contra errores & Paradoxa Noyae
Continens selidam refulvionem sophisma
tum, & abstersionem calumniarum, quas adversia proxime praecedentem de Mor bis substanti ae dispu tationem, Clariss D. Daniel Sennertes, Academ. ittenberg. professiqr, peculiari libro, cujus est titulus Tractatus physico-medicus de Calido innato,essedit,& nominς cu- .jusdam Iohannis Spertingen' persenatas, in publi
cum extrusit. - , ty S U B PROESIDIO
An morbum esse in c*nstitutione
acci Mi , non essentiali, ratum est D.
Sennerto & ejus defensori non refragranti. II. Constitutio accidentalis est dispositio partium corporis actiones bene vel male edens: illa sanitν, haec morbus dicitur. . III. Partes
382쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. I 29 III. Paries sunt similares vel dissimilares & omanicae. Quarumlibet partium sua est sanitas peculiaris,& sequenter morbus in propria utriusq; dispositione consistens. Sanitas estist dispositione partium
secutidum naturam actiones naturae convenienter exercente; morbus in constitutione pratematuresi 'actiones lxdente U. De constitutione prieternaturali hac vice dispiciemus.In quacunque dispositione similarium naturali actiones secundum naturam edente sit sanitas, in eadem praeternaturaliter habente Sactiones latis dente est morbus.
V. Distasitio illa est qualitas perquam ut instrumentum proximum & immediatum actiones similarium bene vel male perficiuntur. VI. Hinc sequitur sanitatem & morbum in nulla' consigere sebstantia,ut substantia est; Et cum nulla substantia immediate operetur sine qualitatibus, dc bene vel mast operetur pro qualitatum dispostione, sanitatem. & morbum non esse in substantia, scd ejus dispositione & qualitaω , qua pro instrumento
utitur ad actiones edendum. VII. Proinde Calidum innatum ut σῶμα, & corpus seu substantia, proximum non potest esse animae instrumentum ad actiones edendum,nec in co, quia pertinet ad corporis constitutiqnem essentialem, potest esse morbus. Est enim dicente D. Sennerto , l. I. institui.c.q. pars.corporis sed essentialis) & sub ornatus ait in tract. de morb. stibilant. Calidum innatum non est pars integram, sed ad materiam ut
palatem ess entialem refertur. ' -
383쪽
cons disic cap. xo. Calidum innatum dicit esse substantiam, quae per qualitatem seu calorem inhae rentem,qui clementaris sit,omnes siuas actiones esiacit. Quocsrca cum substantia nulla immediate op retur, sed agat perqualitates tanquam instrumenta, εc in illa qualitate , per quam substantia immediate operatur sit sanitas vel morbus, sequitur, quod sicut morbus non est in materia, de forma ut subs antiis vel substantiae principiis essentialibus & consti ti- vis, ita neque in Calido , quod D. Sennerto &ejus propugnatori proprie est substantia . &pars esse
IX, Proinde relinquitur in similaribus laqualitas,in qua morbus similarium ponendis. X. In qua dispositione& qualitate secundum n turam h bente & actiones naturaliter edente,in s nitasAn eadem praeternaturaliter habentet, de goip- nes t dente,cst morbus. . XI. In qua dispositione est vita ' quae Winnibus actionibus edendis est aptissima,in illa cissistit san, tas, Vorente D. Sennerto lib. I. Institui. cap. q. In calida & humida disposaione consistit vita , eaque est omnibus actionibus aptissima , cum cesiditas frigiditatem &humiditas siccitatem moderate superat, quod idem D. Sennertus ibidem pr'bat,ex Gal. l. 6. de sanit. tuerti. c. s. dicente, humidos eis maxime longaevos, maxime sanos, & ad senium extremum caeteris valendores. Et ex Arist. lib. de long.&brevit. vitae, vitam in calido & humido consistere , quamdiu animal vivit; qua: humiditas&caliditas per omnes ar tates,suos habet gradus. Animal eo citius senescere, quo magis ad frigiditatς & siceitatem Q Ve gae.
384쪽
Da PARADox Is SEcTAE SEN. Io3Ivergat. Et libro a. Institui.part. I. cap. s. ait, quod cum mors ad frigidum & uccum perducat , certe
vita illius in contraria caliditate de humiditate consistit. XII. Consistit itaque vita&sanitas, non in subis stantia Calidi innatimon in occultis qualitatibus, sed in dispositione seu temperie calida & humida,in qua calor frigiditatem & humiditas siccitatem moderate vincat, diserte asserente D. Sennerto; proinde
in dispositione, in qua caliditas & humiditas non est moderata, sed vel excedis, vel a frigore & siccitate
vincitur praeternaturaliter, est morbus & demum mors,& in qui ex naturae ordine separatur,senectus. XIII. In illa dispositione quae naturae chnvenientissima, actiones omnes aptiuame & rectissime edit,
in illa est sanitas;& hanc violari necessum est, si sinitas periclitari & actiones laedi debeant. '
XIV. Quae cum omnes actiones naturales ubiq; n ira convenienter edat , occultae qualitates ru un sent in corpor actionum causς.Nec enim naturale nec vitalo, ne animales perficiunt actiones,de quibus deinceps agendum . .
XV Priusquam vero in quaestiqne hac,an morbus detur in occultis qualitatibus pergamuis necessu est, ut in caulam di originem lurum inquiramus. .XVI. omnium qualitatum sve manifestarum,sve occultarum causam efficientem esse forma substantiale certum est. Manifestas Subornatus in tract. de morb. substant. quaest. q. R. s. ait oriri is sormis elementaribus r occultas a caeteris. Sed quaenam
sint ictae caeterae formae λ Subornatus Sperling. intractat. de morb. substant. quaestion. 7. ait causam Tti ' cfficien-
385쪽
qualitatum unicam causam proximamque esse formam specificam. Contra propugnator D. Sennerti Sperling. in tractat. de morb. subsant. quaest. s. sub
Operationes illas quae supersunt & eduntur, absente forma specifica, immediate, abali serma non . specifica dependere, quo spectant facultas purgauix Rhabar b. Terςbinth. Verum D. Sennert. in instit. lib. v. pag. I. cap. a. occultas qualitates esse vel in. animatis vel in inanimatis. In his formas specificas esse causas occultarum qualitatum, injllis vero non, sed aliam formam, quae vel cum ipsis specificis animatorum formis sit initio creata , & cum qualibet propagetur, eaque decedente maneat, vel aliam. limitem formam, quae sit in animato corpore genita a serma specifica, qualis forma lactis, forma sanqui-nis,rerumque aliarum.
XVII. Hanc proprie & proxime pro si Ao habere Calidum innatum 6 spiritum insitum Hanc,
reced te anima, esse occultarum facultatum &o- perationum auctorem. Nulla putem forma actiones
transeuntes piserficit,nisi mediantibus qualitatibus. XVIII. Verum hic itfrum D. Sennerti & propugnatoris c0ntradictiones in proscaenivm veniunt 'manifestissime. Lib. enim z. Institui. pag. I. cap. q. ait, illas actiones quae fieri dicuntur a tota substantia,esse ab Qccultis proprieratibus, quarum proxima& unica causa, sit forma rei specifica; agit vero ibi de iis occultis qualitatibus , in quibus dentur &sim: morbi, quaeque i dantur ab aliis occultis qualitati-
386쪽
DE PARADox II SECTAE SEN. 1 ossbus.Αit euim subornaturi perling.intract. de morbis subst. thes. 2. quaest. i. occultaru qualitatum morbos
introduci, ubi corporis humani qualitas occulta, a5 alia occulta qualitate patiatur et quia actiones contrariorum sint unius gene , di haec est ratio per quam D. Sennertus invehit morbos occultarum qualitatum. Pestilens itaque diathesis non introrducitur nisi in qualitatem occultam corporis no- stri , nec venenum agit in corpus nostrum sed occultam corporis qualitatem sibi contrariam. gemia enim haec inter se sunt contrariar actiones harum dicuntur actiones a tota substantia; hae dicuntur fieri ab occultis proprietatibus,quarum unica & proxima causa sit forma specifica XIX. Verum sordiam specificam non esse carisam occultarum qualitatum in corporibus animπtis, sed illam quae est subjectum animae , dum
res vita fruitur , eaque recedente incipit ossicio formae itingi , 8c actiones perficere , quas totius sibstalitiae nominamus docet D. Sennertus lib. V.
cap. a. quod illae actiones, dicantur fieri a tota Rib- stantia, quae manant ab occultis proprietatibus,quarum proxima dc unica caiisaest forma specifica, necessario illa actiones, quae non fiunta Arma specifica, mediantibus qualitatibus ab illa genitis, non sunt ab occultis proprietatibus: nec sunt actiones totius substantiae. Omnis vero actio totius seb- stantiae illis causatur , a forma, mediantibus qualitatibus occultis a forma specifica genitis. At in anima-xis sormae specificae non sum causae actionum totius
387쪽
xo3 D I s P v T A T I o M. substantiae, sed semiae aliae a specificis in animato genitae, vel specificis concreatae, & cum iis propas tae,neque causae specificae in iis sunt, occultarum facultatum & proprietatum auctores; falsum itaqdeest, quod omnis .ct otius substantiae, Blum fiat a forma specifica, operante per proprietates occultas, quarum sit unica & propria causa. XXI. Omnis enim actio totius substantix fit illis ab occulta qualitate; Iulus vero qu litatis talem a-.ctionem totius substantiae producentis , causa proxima & unicata est forma rei specifica. Ergo omnis qualitatis occultae causa est Arma specifica, dicente
D. Sennerto lib. 2. Instit. p. r. c. .' Causarum actioqnum totiussubstantiae,seu omnium occultat u qualiadum in antipatis, causam non esse formam speciam animati, siά formam aliam a specifica in ani- malo corpore genitam ait D. Sennertus lib. s. Inuit. pag. I. cap. a videatur rextus. Manifesta itaque contiadictio est, docere omnes qualitates occultas oriri a formis specificis , & tamen omnes easdem occultasin animatis oriri a formis quae a specificis generantur, earumque dum in vivis sunt subjectum
existunt, di pereuntibus ad qssicium formale v
. XXII. Sed nova emeegit non eluenda difficultast cum sorma, quae est in animatis oexultarum qualitatum causa , & causa actionum totius substantiae , tamdiu sit subjectum formae specificae, eiusque respectu materiae locum vicemquesustinear, donec haec percat vel excedat,& tunc demum ad officium formale accedat, ejusque ossicium sit perficere actiones totius substantiae, quales suntaooc. cultis
388쪽
Da PAR AD Oxxs SECTAE SEN. 1o3scultis proprietatibus, & generare oc Elias proprietates , per quas illa operetur, necessarium est nullam dari in corporibus occultam qualitatem;
vel si detur, illam qperari non posse: quia nulla qua litas agit , non operante principali a qua depen-dα causa. Vivens enim Rhabarbarum non purgare, i d pptius cadaver Rhabarbari asserunt. Forma itaquς , nisi formae ossicio fungatur, sine quo adactum primum sive secundum, .nullam actionem edit vel edere potest: officium enim Armale est, actus primus vel secundus. Primum non exercuit ; . nullam enim occultam qualitatem adhuc
genePre potuit in sit lecto; quia Arma non generat qualitates in subjecto , nisi sit actu forma; sed si jam actu primis sit forma , & nun exerceat assum secundum, priusquam specifica ctced tisorma, operationes totius substantiae in vivis edi de persei nequeant. XXIII. Atqui in animatis, videlicet tam plantis uam animalibus viventibus, actiones totius sub stantiae fiunt , & operantur occultae qualitates. Sed hae operari nequeunt , nisi a forma ad ionis initium capiant vel dirigantur & usurpentur. Sed in illis viventibus hae formae , a quibus occultae
qualitates summondum operantur, nec eas actio, pes quae totius substantiae nominantur, edunt: loqui mi em D. Sennertum de occultis quali tibus earumquir causis & operationibus, quae tam inania malibus quam plantis' reperiuntur clare ex citato loco lib. s. Institui. cap. 2. liquet: inspiciatur textus allegatus.
XXIV. Sed de hae materia nondum est contradictionum
389쪽
xo 36 D r .s P v Υ Α Υ I o XI. dictionu pud illos finis, siquidem D. Senn. licet cum suo propugnatore fateri cogatur, Omnem qualitatem esse a forma, ut cau9 efficiente, tamen actiones occultarum qualitatum , quae sunt achiones totius substantiae. adsignat lib. I. Institui. cap. Calidorinnato , quatenus Hist substantia superet mentaris, non quatenus est ulla forma praedita, &hoc ipse vult demonsi are Calidi innati substantiam
non esse elementavem, nec ex elementis sui loquus tur) compositam. . -
XXV. In hoc ait, Sympathiarum & Antipathiarum fundari rationem ε, in hoe naturam pulgandi, venenis resistendi, veneno inficiendi, aliaque agendi ponit. - . - XXVI. 'Haec itaque virtus est in corpore Calidi innati, quatenus est superelementaris natu ae: vel si sit clementaris naturae, ait D.Sennertus necessum est , ut illa elementaris substantia , habeat formam & essentiam peculiarem per formam, a qua, hae actiones oriantur. Proinde dummodo statuitur, qtioqCalidum innatum sit corpus superelementare potethlias actiones edere ex innata virtute sine forma; at si sit corpus esementate, hecessum est ut accedat forma quae sit harum actionum in hoc corpore
XXVII. Actiones itaque totius substantia Doctori sennerto etiam possunt edi , non saltem a formis , & ab occultis qualitatibus, sica & a Cata, ii id innato, quia illa potentia pol cst esse in Calido innato , quod sit substantia superesemen.
XXVlII. Formam autem nobiliorem possemateriam
390쪽
Dg PARADoxis SECTAE SE N. IO37teriam ignobilem, & elementarem sic disponere, ut edat actiones nobilissimas supra Hementarem conditionem ibidem concedit Sennertus. . XXIX. Verum ut contradictiones ex contra dictionibus texat, & rem magis implicet, & evertat lib. . institui. cap. s. quo te orem relegat, causam actionum totius siubstantiae ponit in forma Calidi iniviti, su per Elemcryaris naturae & hanc ait esse occultarum facultatum auctorem. Quocirca in Calido innato non est ill3 potentia, quatenus est corpus superesementare, quia illam habet per propriam &peculiarem formam. XXX. Vnde falsum est Calidum innatum, si statuatur esse superelementare non habere opus forma, quia ex sc , suaquenatura sine forma a*cmes tam nobiles perficiat. Et falsa est demonstratio ori
ginis Calidi innati , quod ideo dicant illud esse
non ex elementis, sed se peresemen taris prosapiae, quia tam nobiles actiones perficiat , elementorum viribus longὸ superiores. Deinde non est necessarium, ut forma quae est nobiliorum actio num causa , . pro subjecto habeat Calidum inna- . tum , quia nobilis forma requirat nobilius subjecium, cum forma nobilior possit ignobiliorem mstteriam sic disponere, ut commodum ejus sit subjectum,actionesque edantur nobilissimae, quae sunt. concepta D.Sennerti verba. XXXI. ' Demum , cum forma specifica in non 'animatis sit causa occultarum qualitatum: ibique immediate informet corpus mixtum elementare non Calidum innatum primo necessum est Occul- qualitates, in subjecto corpore Elementari, Viformae