장음표시 사용
401쪽
itatinandi ergo M actiones vitales & animales inde dependere & proficisci ψunt. . LX. Verum quod ante negavit Subornatus intractat ude morbis substantiae quae stione septima,R.
I. videlicet calorem Mementarem, nec coquere, nec ivivificare, nec legitimam temperie partibus conce- ldere, id quaestione octava mascule assirmat, & calorem coquere, quia coctio fiat ex oppositis passivis; quinimo definitionem Aristotelis, quod coctiq sit persectio a calore naturali & proprio ex oppositis passivis, in practicis de morbis substantiae folio sa.
retinet, probam recte explicat. Calorem ait vivificare quia contraria superat &Tecte gubernat, ergo
has actiones fieri calore clementari xradit. Verum respondebit Subornatus, se loqui ex mete Aristote- llis ; cui repositum velim, aut Aristotesem verum dicere ves Llsum si serum, bene est;si falsum dicet,
regulae, quod omnes actiones sint contrariorum u- lnius generis, veritas re ipsa non defenditur contra me: si falsum; contra me allegari nec debet nec po- . test, quia ubi cessat Aristotelis veritas, ibi & ego des no esse Aristotelis sectator r neque enim illum, uti subornatus suum Sennertum misericordia s ne dignum, si quo ad eruditioncm cum naturae genio comparetur ejusque novam sectaris calumniis, mendaciis, cavillationibus, sarcasmis aut . quod extremae impietatis sit:sacrarum literarum veritatem , & fidem Christianam labefactando defendere
LXI Verum cui erunt usti occultae qualitates, si non susscit temperies ad actiones vitae, quae sunt elemen-
402쪽
DE PAR AD Ox Is SE C T AE. SE N. Io selementari temperie superiores. D. Sennertus, 'ad Calidum innatum recurrit, quod, quia sit superele- . mentaris naturae, illas, perficiat quae ab Hementari' bus qualitatibus perfici nequiverunt. Verum nec hoc contentus, ait adhuc requiri occultas qualitates & formam Verum iubi quaestio est de instrumentis formae , ille .inter ea numerat Armam, quae causa est principalis, cujus qualitates & ut maletli-cit Sennertus Calidum innatum sint instrumenta. Vorum ad actiones vitae necessarias stificit tempe mes ex manifestis qualitatibus, ut formae conveniens, idoneum.& sufficiens, veluti demonstratum est, instrumentum. Supervacaneum 'est &ad occultas qualitates & Calidum innatum P quod per se ipsis,& proprie substantia est, nec immediis
late operari & nullatenus naturae operationes ut
substantia superelementaris perficere posset', currere , & entia praeter necessitatem multiplicando, veteris disciplipae vetitatem labefactare ; & bonas
LXII. Nunc videamus fundamentum & rationem , cui substructa est febriculosa de morbis totius substantiae seu occultarum qualitatum opinio.Omnis actio fit inter contraria unius generis, occultae qualitates agunt in corpus nostrum,quatenus id suis qualitatibus constat: ergo agent in qualitates sibi proprie contrarias. '
LXlII. Vbi primo notandum quod dum D. Sennertus haeresin Fernelii de morbis substantiae refellit, hic pejorem illa ipsemet inducat , siquidem Fernelius morbos quos ipse in vera
403쪽
to morbos substantiae nominet, D. Sennertus v
ro morbos qualitatum,dicat esse morbos substantiet,& ex iis novum in , similaribus partibus morborum genu scudat& invehat. . i LXIV. Morbus qui est in qualitate, quae est res tot genereashbstantia diversa, sine magna absurdiatate nequit appellari mqrbus substantiae. Sed repor nit esse litem nominalem , parvique faciendam, dc
in novis inventis, ut nova assignentur nomina, postulare necessitatem. Verum non est lis nominalis, cum illa res quae qualitatis est, dicitur esse substantiae. Sapientes ex rerum quantum licuit nilura, in- diaereat omina. Et magnae arrogantiae & praeter uer: cessitate est nulla ratione nulloque jure,id nomina' re morbum substantiae, quod est morbus in qualit te. quicunque audit D. Sennertum , novos in occultis qualitati sponςre morbos. ille satis intelligit ipsum producere novum morboru genus ulnian sit opus illud tuuio suae naturae plane inconvenie ti invigilare. Sed novae absurditatum sectae conditori novo absurde imponere nova nomina, & Opham vocare ligonem & ligonem schaph m utique
LXV. Sed ad rem ipsam & argumentum Sennerinti ; Si datur occulta qualitas quae agit in nos morbium producit, necessupa est dari occultam qualitatem in nobis quae patiatur: ratio est, quia omnis actio sit inter contraria unius generis. Hanc regu lam universaliter sumptam demonstravi. esse falsam, & a primo omnium actionum sente, qui est Deus,
rem arcessendo , probavi falsissimum esse quod dici-
404쪽
D E PARADox Is SECTAE PE N. Iog Itur,omnem actionem esse a contrariis quae sunt sub eodem genere,falsumque per contrarietates eassieri perfici, siquidem nexactus agit infinitum, ut est unius generis,nec sinitus per contrarietatema minateriatus in materiatos , quod sit unius cum illis g
nerisis vel quod inter ipsos sit contrarietas. Sed nec victus separabiles & per se qxtra suam pleriam exsistere potentes, vel inseparabiles materiae vitio pereuntes , agunt in materiam per contrarietatem', velut in contrarium. LXVI. Verum cum nomino actus materiatos materiam informantes , protenus exclamat subornatus Sennertianus, regulam illam non de actionibus formae, dum videlicet informat materiam juxta Aristotelem , sed de efficientibus intelluendam esse' 'Verum sic primδ cadit re*ulae universalitas. quod omnes actiones fiant a contrariis: tam enim formae formaliter agunt quam efficientes effri
Verum ut ad rem magis respondeamus,Actus mae sunt vel primus vel secudus;primus est,quo ipse est entelechia &perfectio rei; ab eo est, uti a serma,
iudicitur pure formalis : secundus vero actus ab eo 'est velut a causa efficiete,ut intellisere,videre,senti-re,ambulare; quae actiones non nunta contrario incohtrarium.Secundoeomnis accidentiscausa bstatia certa,& omnis qualitas generatura forma,sive illa sit occulta sive manifesta, idque non per generis
communitatem aut naturarum contrarietatem.
Tertio forma generat formam, vel per divisionem. sui juxta D. Sennertum, vel per eductionem formae
405쪽
. D I s P V T A. Υ I O XI. e potentia materiae; utrum harum recipias genenerationis modum, nullibi substantia fibstantiam generat, vel forma formam per contrarietatem vel actionem contrarii in contrarium , nec substantia, ut causa piincipalis sibi similem geheratis, agit per contrarietatem: generatio vero.& formae productio , est;alo cauis etfficientis, dc sic forma sperisca generat specificam inarto , forma specifica Danieli Sennerto etiam , generat alias formas quae non sint specificae, nequesti generis, quinto Institutionum Parte Icipite quis cundo. Vbi tradit D. Senner. quod forma plantae, qualis est Rhabarbarum, generet aliam a se diversam genere formam, qua dymilla adsit utatur pro subjecto, quaeque illa recedente sermale officium aggreditur, sed neque Ma
Quinto, Ganimedes statuit, Formas subornatas actu entitativo exsistentes in rebus, ex subjecta materia sibi formaro corpus, siquidem anima scarabaei ex sterquilinio & cadavero equi, in quo est actu entitativo, fabricet sibi corpus quod postea informet. Necessum est itaque ut antequam forma sat 3ctus primuscorporis organici, corpus construaturia forma actu entitativo existente: quia anima est. actus corporis organici, &lomnia sunt' ab eff-
cientibus non ut agunt per contrarietatem, ne
que sunt cum estectis unius semper generis. - . Sexto , Formas specificas. quas Subornatiis barbare a sermis subordinatis genere distinguit, in quarum numero est anima rationalis, docet esse sui
406쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. Ios 3 corporis architectrices; ubi forma causa Ciens , non agens per contrarietatem, aedificat illud corpus. quod postea est informatura. septimo, Huc pertinet quod idem Subornatus in tractatu'de formarum origine cubi notanda est impudens & sesquipedalis contradictio ait: Fo mam ossis, carnis, nervi, esse in . semine & sibi
formare, nervum, OS, carnem, &c. cum illud
munus antea, ab ipsemet & ejus Vejoue, animae totum .corpus di omnes partes ejus specialiter effigianti, ut in disputatione tertia probatum est,
assignatum' . LXVlL Ex quibus omnibus apparet, quod
actionum maxima pars non fiat a contrariis ejusdem seneris, & si actiones, formarum .prout informant actuantque velit excipere & restringere, ut secit, hanc. regulam ad solas causas emcientes ; jam demonstratum est quomo- .do formae modo sustineant personam & munus formarum informantium , modo aettium quatenus sunt actus actionum & calice effcientes operationum , quae per Vubstantias 'compositas effciuntur.' Quod actiones formarum, quae per simplicem emanationem fiunt huc non pertinere deblateret, Subornatus Spertingerus id vanum est, siquidem de omnibus actionibus cujuscumque gen* is est quaestio. Et licet idem Subornatus cum videat, se regulam defendere non posse, subterfugia & latibula quaerat , tum in Aristotele tum alibi , de cum n substantiarum actionibus , . illam fallere & falsam es videt,
407쪽
ios 4 D I s P V T A T 1 o XI. ad qualitates restringerς conatur, ubi non minus naufragium facit , idque tam iii occultis quam in manifestis. LXVIII. Actiones itaque omnes ratione causarum Micientium: quatenus sunt principales &substantiae,quae aliis substantiis nec qualitatibus non
sunt contrariae,non fiunt a contrariis nec per contrarietatem. Substantia,& actus illi sunt materiati , ut anima quae dicitur materiata, quod materiae ima ergatur eamque informet, licet a materia separata per
se sit spiritualis; vel immateriati, quales angeli vel
genij nullum curri materia consortium habentes, vel materiales ex potentia materi. orti, quales sunt, animae bestiarum caeterarumque rerum; hi omnes agunt sine ulla contrarietate , nec per contrarietatem,& iis hos omnes agit actus in-nnitus,& omnipotens, quo illi dependentiam habent, & tantum continent potentiae quantuiti di- . flant, ut finiti ab infinito actu de creatore. LXlX. Cum igitur in actionibus a bstantiis& causis principaliter efficientibus editis haec regula non ' habeat veritatem , videndum erit an in actionibus efficientium instrumentalium locum alivem inveniat. LXX. De his dici potest, quod agant per contrarietatem, & per contrarietatem suas actiones perficiat:Veium animadvertendum,quod qualitates sint occultie vel manifestae, & quod nec occultae nec manifestae omnes sitas operationes perficiant per contrarietatem , quandoquidem apertae qualitates eo
ipse quod coctionem perficiunt , quod substantiam misti generant di conservant, quod vivificant; quod j
408쪽
DE PAR AD XIs SECTAE SEN. Iosssecundas qualitates producant, omnes actiones suas per contrarietate non perficiunt,neque ut contraria in cotraria operantur:Pro exemplo sit calor, qui D. Sennerto communis est animae dicitur
eidem , materiam ait rahere, attractam retinere, re- . tentam concoquere,&c,quae non sunt actiones contrarii in contrarium.Sed audiat ipse qui Aristoteli eaermulae ignorantiam aliis objicit,quam vel perperam ipsemet eandem intelligat, vel prout corrumpendis bonis disciplinis & evertendis veritatis praeceptis natus factus est, eandem malitiose depravare, &iii vanum sensum detorquere non erubelcat.Audiat inquam Clarissimi Sabarellae verba,docentem,quod actio primarum qualitatum sit duplex , una univoca, altera aequivoca.
Vniυου operatio est , qua unaquaeque qualitas idonea est gignere similem,quod & pristare nequit,
nisic'ntrariam alteram interimat. Quare sicuti calidum calefacit, & generat calidum corrumpendo frigidum , contra etiam frigidum generat frigiduna, interimendo calidum , ita 1iccum exsiccat , seu generax siccitatem, corrumpendo humidum & humi dum humectat & producit humidum perimendo siccitatem. GEquisora est, qua producunt secundas omnes quatilites&ipsam quoque milli natura, diversam g naturis elementorum. Priorem operatio
nem exercent omnes primae qualitates&in simplicibus di in mistis , quo sensu omnes & activae & pansivae recte dyhuntur, quia quaelu et suam contrariam destruere,&sibi similem ploducere nititur. Posteriorem autem operationem exercent taptum in mistis, eaque praecipua est elementorum operatio,pro
409쪽
Ios6 D I, s P V T Α Υ Τ o ' XL ut elementa dicuntur, &hujω posterioris actionis gratia priorem univocam scilicet, illis largita est natura , utpote sine qua equivocam exercere minime potuissent. Quapropter ratione secundae hujus actionis Aristoteles duas tantum activas qualitates&
duas passivas vocat. Haec enim actio non amplius contrariae est in contrariam , sed tanquam artificis in materiam. Calor enim tanquam axtifex concoquit, elaborat & terminat humidum &siccum,tanquam subjectam materiam ad patiendum aptam, atque inde secundas qualitates, adeoque ipsum mi- humanatura elemeotorum diversum pro it. Siccitas autem & humiditas nullam habent vim actio- his aequivocae, qua agendo aliquid diversum prbducere possint, sed sani dispositiones materiae aptae ad patiendum, a duabus activis tanquari ab artifice elaborante. Ita igitur 3c hac ratione calor & frigus sunt solum activae qualitates&st habent instar ar- tificis; humiditas autem & siccitas tantam passivae,& habent se ut materia. LXXI. Ex his patet, primas qualitates non solum uni voce sed & aequivoce agere & univoca actione
tantum agere in contrarium, in concoctione autem . perficienda, &misti generatione,maximam &prae- cipuam actionis partem esse aequivocam, & potissimum aequivoce agere, qui, non tantum y testo pus ut cicuretur di temperetur frigus, sed ut opera caloris homogenea congregentur, heter6ge neae partes separentur , humidum caencoquatur, elaboretur , cum sicco definiatur , misti natura ab elementis diversa generetur, & coctione nova
substantia acquiratur. Hoc et acto ex chylo fit hin-
410쪽
guis caeterique humores substantialem formam ex potentia materiae opera caloris ab anima productam habentes. Haec actio caloris est aequivoca: nec enim coctio, mistio,mistive generatio, vivificatio, tantum perficitur frigoris contrarij cicuratione, sed actione aequivoca a calore agente instar artificis in subjectam materiam obedientem. Et si sela cicuratione frigoris a calore perficeretur vivificatio, mistum o -mne viveret, & coctio mimoque simul essent vivifi
LXXII. QMdde nutritione adfert dicens,nutri- . mentum, quia potentia sit simile nutrito, ideo actii esse contrarium,id vanum est: actus enim & potentia,non sunt sibi vere contraria. Et falsum est,nutrimentum potentia esse simile nutrito, actu enim simile est nutrito, & potentia idem est. Et licet actu non sit idem, quod nutritum crestat enim ut convertatur in nutritum tamen nutrimentum ultimum, quia nulla amplius indiget mutatione ut sit nutrimentum,nec potentia nutrimentum amplius est nisi velis id nominare nutrimentum actu,quod jam actu nutrit, & in substantiam nutriti vertitur, aut versum est, & omne nutrimentum tam diu vocare nutrimentum potentia donec actu nutriat, hoc est in substantiam nutriti si mutatum,) sed actu simile est. Et hic actus quo nutrimentum simile est actunutri to , non est contrarius potentiae, per quam ununa fieri &idem cum nutrito potest. Actus& potentia etsi non sint idem,tamen non sunt contraria.Hactenus etiam vidimus quomodo qualitates apertae, ad quas perfugium quaerebat Subornatus, & ad quas rugulam de actionum causis restringere & revocare,