장음표시 사용
461쪽
a1o8 DIs PUTATIO XI. Caderet itaque minor,vel cadit regula Sennerti.At qui venenum occulta qualitate agere in Calidum innatum dicit Gany nedes. Ergo cadit regula D. Sen-nerti,& huic superstrina de morbis substantiae uni-yersa lerna. CXXXI. Cum itaque venena agant in nos, &agens, juxta D.Sennertum & Galenum agendo sibi simile conetur reddere patiens, agent in Calidum
innatum vel temperiem corporis;occulitae enim qualitates, in quas agant per contraxi etatem non adsunt,
S in Calidum innatum , ut est su antia, agere nequeunt, quia siubstantiae, dicente Ganymede, vetres nati rates,quicquid cimit velpatiuntur, id agunt vel liun
turper quaίtates. relinquitur itaque tempe es, in quam
agant. Sed quomodo agunt λ tibi simile reddendo i quomodo sibi simile reddunt F occulta sua id faciunt
qualitate temperiem mwifestam corrumpendo, &in suam naturam vertendo. In hac temperiei corruptione , a qualitate occulta veneni, consistit g 'cratio morbi, morbus in temperie corrupta , a venenosa quasitate. Qualitas itaque venenosa est causimorbi seu cc rruptionis intemperiei , intemperies corrupta a venenosa qualitate est morbus, qualitas veneni non est.morbu ,sed hausa diis. Et confiitutio&dispositio ex hac laesa cotistituit rationem morbi, sine enim laesa constitutione corporis, in qua consistit sanitas,non datur morbus: Si darentur occultae qualitates in corpore, in quibus consisteret sanitas,& in has specifica vi contrarietatis agerent venenorum qualitates, sene in eorum corruptione consisteret morbus, vi argumenti juxta D.Sehnerti mentem
editi. Non in mula qualitatis actione consistit mor-
462쪽
DE PARADox Iς SEc T'AE Sh N. IIo9bus , sed in corrupta constitutione sanitatem perficiente per qualitatem eam corrumpentem. CXXXII. Ad argumentum quartum responden . antiquam crambem vel vicies recoctam & olidam reponit, videlicet venena non agere directe in temperiem manifestam, sed Calidum innatum gaudens lapides narrat .& sent 'tias loqui tuo quinta essentia. Quo responso evertit tegulam sui Vejovis D.
Senncrti, quod omne agens agit in contrarium sui generis ; iuxta quam veneni occultae qualitates debebant agere directe in alias occultas corporis qualitates, non in Calidum innatum, quod est substantia
per se'& dire si e impatibilis ab illa qualitate: Deinde
mendacium monstrumque Paracelscum est, Calidum innatum esse quintam essentiam. CXXXIII. Demum quod venena ut venena ait continuum non lvere,sed tantum quatenus sunt acria,falsum est: siquidem septica vi malignae & venenosae qualitatis su bstantiam corporis in cadaverosam saniem & putrilaginem vertunt , quod non faciunt esscharotica & pyrotica , seu caustica vehementiora, plus acrimoniae & caloris habentia.
CXXXIV. Tandem ultimus, quo mendaciorum, calumniarum, sarcasmorum, cavillationum, & sex centorum conviti'rum centonem . adversus meam
de morbis substantiae disputationem consarcinatum claudit,hic est crepitus : Quicunque morbi ita similares afficiunt partes, ut temperie illarum vel nihil
vel parum mutata homo summe aegrotet,illi novam morborum partium similarium constituunt classem: morbi venenati, una cum caeteris totius substantiae
morbis,ita similares partes afficiunt. Ergo &c.
463쪽
IIIo D Is P v TATIO XI. Verum sesquipedalis falsitatis esse propositionem, jamdudum ad oculum est demonstratum , paucis pro felici clausilla refutationis monstrosarum absurditatum, aliquid ex prioribus repetemus. Partes si mi lares constant egentiali & accidentali constitutione. Essentialis constitutio perficitur materia &forma, accidentalis qualitatibus. Morbus consistit non in essentiali,sed accidentali constitustione. Ergo in qualitatibus. Qualitates sunt occultae vel manifestae r in his consistit vita & sanitas, quatenu S constitutionem similarium perficiunt , Sactionum a similaribus edendarum proximum. & adaequatum sunt instrumentum , in qua constitutionc vita consistit, in eadem & sanitas, uti probatum est. Vita & sanitas consistit in calido &humido, qua tenus moderate dominantur contrariis , frigido &sicco,teste D. Sennerto libro primo Institui. cap. q. neque ipsemet a sua mediocritate & idiosyncrasa
naturae convenienti recedunt. Ergo vita & sanitas D. Sennerto consistit in temperie manifestarum qualitatum, quae est constitutio accidentalis. Sanitas definitur D. Sennerto lib. 1. Institui. quod sit potentia exercendi actiones a n turali partium con- titutione: vel secundum Galentim , quod sit dispo sitio secundum naturam actionurn naturalium author. Sanitas vero cum alia sit sithilarium alia dissimilarium, illa similarium consistit in dispositione manifestarum qualitatum, quae est calida S humida , legitime cum caeteris temperata. Ergo, vita tisanitas consistit in simi arium partium temperie manifesta, omnesque vitales & naturales actioncs ab eadem edemur, sanitas itaque & vita non consstit
464쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. IIII in occultis qualitatibus, neque ab iis perficiuntur vitales & naturales actiones. Et cum probatum sit non dari in corpore occultas qualitates, ad vitam & sanitatem necessarigdmo si darentur,quod adaistiones vitae perficiendum essent inutiles, nulla in iis dari aut consistere potest sanitas. CXXXIV. Quaeritu pitaque an sanitas sit in Calido innato, quatenus est substantia sive superelementaris , sive es ementaris ' & respondetur quod non, quia sanitas est inconstitutione accidentali non essentialit Calidum vero innatum dicente D. Sen.. nerto, & Ganymede est pars substantiae & materiae corporis; Ergo sanitas & vita, non est in Calido innato, quatenus est substantia corporis naturalis. Si vero quis regerere velit , sanitatem in occultis
vel manifestis qualitatibus calidi, ut est substantia, consistere, is stiat hanc non esse Calidi innati, sed
corporis cujus parε materialis est calidum. Hic obiis ter nota novum errorem qui tamen superius etiam
indigetatus est) Ganymedis, esusque praeceptoris: Venenum agere directe in Calidum innatum illud que perdere, hac aetione hominem aegrotare& mori clunt e Calidum innatum est substantia
corporis, & quidem maiorialis. Ergo secundum D. Sennertum dabuntur morbi substantiae , videlicet morbi materia ; quam opinionem ipse D. Senne tus acriter refutavit & plane rejecit. Vide doctrina
rum confusiones, perversiones, & contradictiones mirificas.
CXXXV.In qua re consistit sanitas,in illa & morbus erit ; ianitas & morbus sunt contraria ejusdem
465쪽
in sola temperie consistit similarium. Ergo morbus in sola inxem perie earundem. Cum itaque nullus detur in similaribus morbus,praeterquam is qui tem periem affigit, absurdorum absurdissimum est, novatores comminisci audere, quod dentur morbi in similaribus quibus earum temperies vel nihil vel parum immutetur. Si itaque pinil detur, quod sanita tem similarium labefariare & morbum inducere possit,praeterquam quod temperiem laedat, vel uni talem solvat, nulli dabuntur i similaribus mqtbi praeterquam intemperiei,& solutionis continui. Et sic de morbis substantiae univorsa lerna & commentum Sennertianum in Cauros abit.
466쪽
Di SPUTATIO NI S UNDECIM De Morbis substantiae
I. N qua re consistit sanitas , in eadem &morbus: contraria enim sunt ejusdem
generis & ejusdem subjecti. Sanitas conq'sistit in constitutione accidentali,non essentialii ill est similarium aut dissimilarium: similarium constitutio consistit in temperie; temperies illa est corporis,ut est mixtum, vel animatum & vivens. Ratione temperiet,quam corpus habet ut est corpus mistum, non est sanum aut aegrum , quia sanitas S morbus lint affectiones corporis viventis & animati. II. Duplex itaque reperitur in homine temperes,una corporis simpliciter, quatenus per mistio-mm ex elementis primis constat, altera corporis vi vitis teste D. Sennerto lib. I. Institui. cap. 4. fol. mihi ao. Prima superstes manet aliquandiu in ca- laxere demortui hominis , di tandem per putredinem corrumpitur & solyitur: hare in vivo homine neque senio,neque marasmo,teste & Sennerto,corrumpitur; sed & post mortem relinquitur & manet. Ergo ut veri hactenus philaophi concluserunt. &ex D. Sennerti verbis jam apparet, in vivo homine est impatibilis, licet hoc Ganymedes Sennertianus, contra doctrinam sui praeceptoris cavilletur in tract. de morb. subst. quaest. Altera temperies illa est, per quam corp*s ad tactum erat calidum dieente
467쪽
xo DIs P v TATIO XI. ibidem D. Sennerto dum viveret, sed vita exstin- 'φcta, & cadaver factum ,redditur frigidum: qua homo per senectutem extenuatur & rugas contrahit.
Hinc materiam corporis duplicem statuit, aliam qua . est corpus mistum simpliciter : altera qua est vivens: sed juxta D. Sennertum duplex est temperamentum hominis, videlicet aliud ut habet corpus simpliciter ex mistis constans,& aliud ut est corpus vivens. Vi- flventis iterum illi duplex est, unum insitum,alterum i influens. Ex his tribus concludit hominis temperamentum constitui.
III. Totius proinde temperamentum ex triplici temperie conflari ait D. Sennertus lib. I. Institur. cap. q. fol. mihi aq. Hoc autem temperamentum ex triplici quasi temperamento conflatur; nempe .temperamento partium singularum , quod ut missae simpliciter ex elementorum mistione similares obtinent. Deinde temperamento illo quod obtinent,u viventia,ob calorem singulis partibus comatum: Zdenique illo, quod a calore vitali influente, qui in f, tum fovet & conservat, di quasi perficit, accipiui . Temperamentum influens dari asserit, quia calarviventis proprius, sit mitis de debilis, sellisque ad ri- tam & Mus actiones non sussiciat; quocirca requira tur alius influens e corde in corpus universum calor, qui illud calefaciat,seu qui illum restauret. Hactenus D. Sennert. Hoc probat ex animi deliquiis,in quibus corpus frigidum redditur, non ob temperamentum vel calorem corporis misti,quod is adhuc sit in cada
vere licet frigido, & per putredinem exstincta jam
Vita,pereat: neque ob calorem viventibus insitum &proprium, in quo vita consistat, quoq; animal plane
468쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. I II sdestitui non possit, cujus opera in deliquiis animi partes adhuc appareant tepidae, neque sint ita frigidae ut in mortuis.Vnde necessariooqui ait,dari temperamentum influens. Verum est error novatorum novus,ut hoc obiter moneam. Calor enim in corde genitus,& per arterias inquens in universum corpus,
non constituit novum temperamentum,novumque
calorem, sed insitum qui continua restauratione &conservatione indiget, reparat, reficit & conservat.
Ex ejus itaque dissipatione vel aifluxus aversone &inhibitione calor innatus protinus languescit, compusq; intepescit &refrigeraturineq; alia perit &aHigitur te peries aliusve calor, qua qui est insitus, S vivificus, quo temperamen tu totius proprie definitur. IV. Hic quarendum in quanam temperie cos stat sanitas & vita,cu in una &eadem,ipse docentc Senn. consistere, indubitato concludendum sit, uti porro videbimus. In temperie illa, quae ita est in corpore, ut in vivente, non patiatur,quaeque exstincta & sib- lata vita, in cadavere adhuc remanet, & ad tempus superest,& non porit in senio,neque in marasmo, - sumq; per combustionem aut putredinem, qualis est temperies misti dicentc D.Senn. pereat,vita & sanitas consistere nequit: siquidem mors est ex liinctio Calidi in nati, di morbus est via ad mortem,sensim
aut violenter depeculans illum calore ly, in quo vita consistit,donec eum ponitus tollat,unde mors.Quocirca sanitas vita in eadem sunt temperie, eademque a morbo vel senio afflicta perit, cum quoad inco sanitas,tum quoad inest vita. V. Sanitas itaque & morbus cum cosistant in partibus corporis, qilatenus sunt viventes: sunt enim affectioneS
469쪽
ix DIs PUTATIO XI. γ affectiones corporis viventis, corpus vero ut simpliciter ex mistis & temperie mistionis consistit, non vivit , sequitur -od in illa temperie stet sanitas&S consequenter morbus,quae corpori inest,ut est vivum & animatum. Cum itaque morbus detur intemperiei, necesse' est sanitatem esse in temperie; temperies vero est propria similarium. Haec temperies in qua sanitas consistit, non est corporis quatenus est mistum, sed quatenus est corpus vivens. Ergo sanitas & vita consistit in hac temperie. Sed an illa temperies ssi primarum & manifestarum,seu elementarium qualitatum,idque primo juxta Galen. Hippo. Aristotelem,& demum juxta D.Sennerti doctrinam λ omnino, secundum illos, & juxta dostrinam D. Sennerti in Institui.lib. I .c. .sanitas&vita ejusque continuatio, S inde formatae hominis aetates, in constitutione &dispositione temperiei consistunt. Id primo docet
loco citato ex Gal. lib. 6. de sanit. tuend. s. ubi haec citat verba Galeni. maxime humiassent,ii maxi- mesisntionssaeus, iidem nitate, uti eorpus ad robur pervetiit, sin cateris sumtur,ct cateris, pu parem aratem agunt vabntiores ad extremum usueskntsinium. Id idem D.Sennertus ibidem ex Aristotele confir
mat, dum in haec verba erumpit &scribit. Certum est uiscribit An icitetral b. de long. ct brevit. vitae vitam stram consistere ιn eabdo ct humido, es' euam diu animal vivitun quacunque etιa t aetate, calore opus habere ut praecipuo instrumento ad omnes amones edendas, ct
humiditate,ut caloris pabulo ct fomenta ; stigiditatem est flecitatem. Nota hic quod contraria ejusdem generis, ejussemque subjecti, contrarivi actiones perficiant AEd
470쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. IIIImortem deducere, ac quo citivi refrigeratur Miccatur, eo
citius senescere ct mora. Ex quo collaιtur verum esse, optimam temperiem esse calidam est humidam. V I.Ex hoc quaerit D. Sennertus,quomodo comparata esse debeat teperies calida&humida, ut sit humanae naturae salutaris &convenientissima: hoc est, quomodo sit instrumentum animae aptum quo illa .vitam & omnes actiones ad vitam necessarias operetur,& exerceat. Ad hoc respondet D.Senneri .loco citato, quod illa temperies easida ct humida, natura humanasit,atque omnib- actionibus edendis aptissima,in qua calidιtaorgiritatem ct humidit siccitatem superat, ct quidem moderat ferat, idquesequentibu/periodis uberim declaras orprobat or demum conclussit, quod, quamdiu homo vivi vita in calore consistat, qua tamen caliditas ct humιssitas, fisosgradus habeat. Ex hujus calidi &humidi mutatione pendere aetates vitae nostrae postea affirmat,& ordine probat. Et
ipse Ganymedes Sennerti,quaest. 8. f. a. R. I. ait,calorem coquere, nutrire, vivificare, vitam conservare,
quatenus opposita sua superat & recte gubernat. Huc pertinet quod idem D.Sennertus lib. a. Institui. p. I. c. 3. inquit, mors ad frigidum lupeum perducat, certe vita,ut illi contraria,in caliditate & humi ditate consistit: At vero si vita cum caliditate&hu- 'miditate conjuncita est,omninδ saluberrima& optima , null*que modo morbosa est haec temperies. Hanc maxime homini naturalam esse, ipsique adjustitiam temperato coovenire ibidem asserit. VlI. Ex his patet primo,quod sanitas consistat in constitutione partium accidentali. Et secund quod sanitas secundum D. Sennertum sit in corpore humano