장음표시 사용
481쪽
ii 28 P I s P v Υ Α. Υ Ι Ο XI. nant, actus formativus, praecedit,qua mediante inducitur & servatur forma in materia, quaeque proximum ejus est tincti mentum , ad omnes actiones vit necessarias perficiendum, consistit sanitas; quae est potentia extercendi actiones omnes vitae nccessarias; εἰ morbus, quae est ipsit impotentia ad actiones. XXII. .Omnis dispositio est qualitas: proinde porro quaeritur, unde haec qualitas, seu quae sit ejus causa effciens. Omnis qualitatis in subjecto genitae causa effciens est forma. t Haec eandem producet vel ex sua essentia, vel ex materiae potentia, vel ex nihilo i Non ex sua essentia, quia per se indivisibilis est;& si dividi posset, perque divisionem generaretur, non esset accidens sed forma. Non fit ex nihilo, quia naturalis causae potentiam superat ex nihilo aliquid facere, soliusque est omnipotentiae opus: Ergo necessum est,educi e potentia materiet tani actum accidentis quam substantiae, & utrumque a substantia. Et tam achus accidentales quam substantiales omnes excepta anima rationali) in his sublu naribus,
materiato ,e potentia materiae educi, verum est: quia
haec inexhaustum est penu& promptuarium , unde ejusmodi formae educantur, & in quam pereunte materiae dispositione recidant & sotrantur; nec enim ex nihilo fieri ,nec in nihilum recidere possunt. Educi autem omnes omnium viventium animas & xerum formas ex potentia materiae elementaris, disputatione prima sacrarum literarima testimoniis uber. tim demonstravimus, ut haec non sit opus repetere.. XXIII. Omnes itaque animae infra rationalem seu humanam cum omnibus suis facultatibus S po-
482쪽
DE PARADox Is SECTAE sEN. I 129 tentiis, educuntur ex materia &.sunt materiales. Anima autem rationalis juxta Aristotelem,& potiores Philosephos a facultatibus suis non differt; sed facul tales fiant ipsius animae essentia, seu partes potestati vae, niihilque differunt ab ipsa anima ejus potentiae. Et ut anima separata, ipsa operatio & energia nihil differt ab animae essentia, ita potentiae primae & Ω- cultates ejus, quando materiae sunt immersae nihil ab ea differunt. Litem tamen de potentiis, an ab anima realiter distinguantur,hac vice meam no facio. XXIV. Vcrum ad rem : qui statuit animam educere potentias e materia, is non intelligit animam rationalem, quatenus est proximum & immediatum potentiarum seu facultatum suarum principium , educere easdem ex potentia materiae, siquidem ipsae potentiae & facultates, sunt deessentia animae se ipsa anima. Se ipsam vero vel illa nec ulla alia res
generat, multo minus ex potentia materiae educit.
Xm. De quibus itaque potentiis intelligendum est,quod educantur ex materia i de iis est intelligendum potentiis, quae consistunt in dispositione
Fateriae & ex ejus potentia educuntur. Ita sanit definitur D. Sennerto, quod sit potentia exerceis di actiones naturae convenientes: haec potentia resultat & consistit ex dispositione materiae, quae animae operanti commoda sit: haec dispositio est qualitas,qualitas omnis est a forma &sequitur formam: quocirca quaecunque forma generat qualitates, easque producit ex materia,ut iliat causis operationum, haecia producit ex materia potentias operandi Vbi notandum , quod & ipsae formae omnes, & animae
praeter rationalem omnes , tam sint ex materiae po-
483쪽
Ixio Drs P v TATIO XI. tentia & materiales quam qualitates & potentia earum. Hinc Mercatus inquit lib. I.p. v. classi a.quaest.
33. Anima sensitiva, quando sumitur pro se ipsa, quod sit divisibilis& mortalis, & educta de potentia materiae. Et paulo post; quod poteritiae sensitivae
in homine sint materiales & corporeae, ideoque distinctae ab anima rationali, quae spiritualis& incorporea est.
XXVI. Sunt qui distinguunt inter potentiam
primam & secundam , primam ηunt immediate ab animae,tanquam sitarum facultatum & potentiarumper emanationem simplicem, esse principio. Hanc esse cum ipsa anima invariabilem & immutabilem de impatibilem. Secundam aiunt pendere ex disi γο- sitione organorum & partium corporis, & hanc pro varietate & alteratione dispositionis,esse variabilem, mutabile & corruptibilem, sic potetia videndi,audiendi, ut est iacultas animae est immutabilis & incorruptibilis cum ipsa anima a qua dependet.Quuenus vero illa potentia ex dispositione organi dependet, est variabilis remutabilis & corruptivilis.Sic senex si haberet oculum juvenis,uideret ut juvenis. Et a Ric ies partiu fiunt a partibus bene vel male,quatenus bene vel male sint dispositae , dc dispositione earum
corrupta omnino intercidunt. Distinctionem allatam suo loco relinquimus, interim tantum ex ea videre est, quod dicit animam & formam educere ex materia qualitates, & , per quas operetur, potentias , id de potentiis secundis intelligendum , quae r saltant ex dispositione qualitatum ex materia edu-
XXVII. Hispraemissis restat,ut inanes argumen
484쪽
A PARADox Is SECTAE SEN. II 3Ttorum fumos, qilios adversus initia disputationis meae de morbis substantiae spargit, breviter dispiciamus & , dissipemus, quamvis illo qualicunque labore indigni sint. LXXVIII. Cum sanitas similarium sit in dispositione qualitatum,qua mediante forma non saltem inducitur vel educitur, sed & maxime in subjecto conservatur, quae sit dispositio per quam insit & immanere & operationes vitae perficere possiti Cavillator Sperling. tractatu de morb.substantiae contra me edito,id quod in quistione erat primo non oppugnat, videlicet. an sanitas, & consequenter morbus, sit in
illa dispositione & qualitate , sed disputationem deformarum origine huc trahit, & hoc carpit,quod dicam omnem formam vel induci in materiam , per qualitates suas praeparatam & dispositam, vel educi. XXIX. Proinde objicit, formas non educi, non induci,sed traduci. Verum hoc erat in lite,an tradu cantur formae: Et haec responsio est petitio principit. Et opinio de formarum traductione, & actuentitativo exsistenturm & transsatarum transportatione, itione, reditione in corpore,pythagorica , uti mo strosa, impia & haeretica, δc in sacram scripturam 'blasphema, & commentum 'novae Sennertiano-paracelsicae sectae, ita digne .me in prima &secunda disputatione, advexsus tractatum de formatum origine Sennertiano-spertingi anum habita, castigata, ac ad Iliadum Paracelsi, unde prodiit, remissa est.
XXX Ex hoc insurgit adversus illud quod dicam
juxta SS. Literarum veterisquo Philosophiae senten-xiam, formas praeter animam rationalem omnes) educi de potentia materiae, Cum
485쪽
II 32 DIs PUTATIO XI Cum vero illud refutare non posset, neque haberet quod opponeret,mendaciorum & calumniarum clypeum arripit,aitque me dicere & scribere, formas educi e materia disposta & idonea nunc attende lector mendacia) e temperie debita ex ultima temperaturae dispositione.
Tu nunc quisquis es seu Sperlingius seu Sennertus, quo inspirante & dictante, vel quo haec approbante ista mendacia in me & de meis scriptis prolata, Vos appello, ut si viri boni honorem & stationem tueri velitis, ex scriptis meis demonstretis,quod dixerim, vel scripserim, sormam educi ex temperatura,e temperie , ex ultima temperaturae dispositione ; dixi ex materia disposita & idonea educi formam, non ex temperie & dispositione accidentali. An materia dc ejus dispositio, sunt vobis unum & idem ' mihi sane non sunt, nec ulli sensato & erudito : Qui dicit mediante dispositione formam educi vel indiu i, non statuit formam ex dispositione & qualitate oriri. quocirca pro mendacissimo calumniatore,&hono eboni viri indigno istum scriptorem flabebo, donec probaverit ex allegatis e disputationis meae de morb. subst. thesibus, quod dixerim vel statuerim formam ex temperie & accidente oriri, & educi. Aliud enim
est formam mediante temperie, ut causa instrumentali educi e potentia materia: per eandem temperiem dispositae. Qui dicit ex mutua actione & passione qualitatum & materiae per has definitioneWdeterminatione tanquam per causas instrumentales non enim alio modo ullus literatorum hoc intelli
get, vel dictum accipiet) res quaslibet generari, ille cum Aristotele di Peripateticis & cum veritate loquitur,
486쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN.quitur, neque ex qualitatibus cudi substantiam &formam dicit.Evolve,candide lector, theses meas, ex disputatione mea de morbis substan.a calumniatoribus allegatas, videlicet th. 3. & q.& 8. &Imb e
pere possis id quod isti calumniatores mihi assingunt.
XXXI. Vnde vana prima est argumentatio mendacium habens pro fundamento quam Ganymedes primo prosert. Nulla substantia educitur ex accidente di Uanissima est: dixi mediante accidente,seu tem perie ut causa instrumentali, educi, non ex accidente ut subjecto & materia. Qiiod autem primum argumentum Iadversus me ex mendacio confiterit, id
docet & exprimit ipse Ganymedes in secundo mihi a opposito,quod tale est. Quicquid in opere generationis sese habet passive, illud non est causa efficiens formae. Temperatura & dispositio sese ita habent.
Ergo.&hoc ipso et aperit & prodit quod ipse iact-
tente voluerim & statuerim,in dictis & allegatis the- sibus, dispositionem esse causam vel concurrere ut causam instrumentalem efficientem formae. Ideoque non senserim vel dixerim ex accidenti educi substantiam. Argumentum quod attinet, ejus consequentia nulla est: qualitates enim disponent materiam ad receptionem formae, eamque concillant ap- . titudinem materiae, ut ad hanc non aliam formam
recipiendam sit idonea. Ideoque aptitudo& habi- litas, est in materia per temperiem ipsi conciliata. Forma enim actuat potentiam materiae, vel ipsam immediaic materiam,cujus dispositio est temperies; ex actu enim & potentia fit unum. XXXII. Fert; iam argumentum seutica dignum est r
487쪽
iis D I s P V T A T I o XL est: habet autem sic. Omne accidens agit in virtute substantiae:Dispositio S temperatura est accides. Ergo agit in virtute substantis: si hoc:Ergo virtute materiae fiunt formet,& materia quq est principium pacsivum S ignobile erit causa effciens nobilissimarum
substantiarum. Verum uti Freitagius no negat quod facit D. Sennertus cum Ganymede in accidens agere virtute substantiae, atque ita es se agens instrumentale, quod sequatur directionem principalis seu se mete sitae cu)us est instrumentum, ita qualitates se in generatione habere iit instrumenta causarum effcientium proxima, semper sensit & strenue defendit,
ponendo qualitates ut causas instrumentales proximas, neque unquam removit causam emcientem
primariam. Si itaque velit concludere Freitagium dicere qualitates operari virtute substanti et m terialis , necessiim ut primo demonstret, quod negaverit Reitagius, formam & causam effcientem , vel directricem primariam qualitatum agere qualitatibus in perficienda generatione. Sic enim erat instituenda
argumentatio. Si virtute substantiae operantur qualitates, ergo vel materiae vel sermae virtute operantur ;ja bsume; Non operantur virtute formae, ergo relinquitur materiae: Sed quis Fiei ius virtute formarum non operari qualitates dixit λ Atqui
hoc iterum tacitum es: mendacium de calumnia Freitagio afficta. ι
XXXIII. Sed videamus propositionem prioris
argumenti. Omne accidens agit in virtute subpantiae; quisham illam approbet vel neget. Veram ii tam esse &verissima, hic ipse Ganymede teste videmus , alioquin argumentaretur ex falso principib, α
488쪽
ΠΕ PARADox Is SECTAE SEN. II 3ssic nullum esset ejus argumentum. Verum si hoc verum sit, quod omne accidens agat in virtute sib-- stantiae , falsum est: quod negat cum D. Sennerto
Ganymedes, Calorem ut est instrumentum animae, non posse plus agere quam calefacere.Vnde concludebat calorem etiam ab anima directum, non coquere vel generare, sed tantum calefaciendo concurrere, & nihil posse prister calefacere, utcunque
dirigatur a forma. Si agit in virtute substantiae, agit virtute alia quam habuit, e que quae per substantiam ipsi communicata est. Atqui id longa & inani disputatione in tractatu de Calido innato & morbis subst negat. Et hoc ipsum & aliud, quodcalor cum a
ruitur ab anima facit opera animae, ab omni antiquitate celebratum & observatum principium lancinat& vellicat: sed oportet mendacem esse memorem. . XXXIV. Nunc progreditur ad illa verba thesis s. qua dico, in generatione rerum non excludi causam superiorem caelum &stellas. Contra quae sic insurgit, Cujus influxus ad omnes formas producendas est indisserens, & communis, illud certam aliquam. . formam inducere nescit: caeli & stellarum influxus est indiffers,s: Ergo &c. Verum quod ad omnium generationem Dei orclinatione concurrit , id etiam ad cujuscunque in specie generationem necessario concurrit. Sic enim dicebat Aristoteles, i & homo . generant hominem: Assume nunc. Et hoc volunt mea verba: non vero quod remotis proximis efficientibus inferioribus primariis & instrumentariis,ct-lum o Ania in haec inferiora generet. Caelum non excludi ab omnium rerum generatione dixi: an vero
id faciat vi generali, an vero speciali aliqua ad cujusi
489쪽
Iis 6 DIs P v TATIO XI. que generationem concurrat, non definivi, id e que mihi novi iterum aliquid affingit, ut cui ogganniat quod allatret, habeat. XXXV. At quid dicet Ganymedes,si probari ponsi, caelum esse quidem generalem causam mistionis S generationis misti, proximam vero duas qualitates, videlicet caliditatem & frigiditatem. Et quod generatio misti sit mutatio substantialis a duabus qualitatibus. Minio vero de generatio misti illi sunt unum& idem. Hic ad generationem misti in physicis lib. . cap. 2. &cap. 3. nihil concursere quam cae lum ut causam generale & duas qualitates ut proximas D. Senncrius in eodem opere docet. Sed is,dum rerum sublunarium omnes sympathias & antipathias a caelo astrorumque influentiis deducit, an non specialem caeli actionem ad res producendas concurrere tradit ' Quo modo Vero calum ad inferiorum omnium generationem' generaliter & specialiter concurrat, prima disputatione vidimus. Vae pro traductione formarum postea subnectit & garrit, ea in disputatione mea secunda & tertia uberrimere-- futata sunt XXXVI. In quaestionis quartae resp8nc 2. calumniatur Ganymedes, Freitagium non intelligere potentiam obedientialem; & ait tria esse efficientiar Deum naturam, & artem. Naturae respondere potentiam , Deo & arti obedientiam : quocirca sic argumentatur : Quicunque potentiam obedientialem etiam ad agentia naturalia trahit, ille potentiam obedientialem non intelligit. Freitagius hoc iacit : Ergo. &c. Verum Frcitagius forte intellexit, &
publice in Academiis docuit, quid sit obedientialis
490쪽
DE PARADoxis SE TAE SEN. II 37 potentia, prius quam iste lividus , & male signatus mutilusque calumniator, vel natare vel literas didicerates Cum enim naturale agens ut artifex in materiam operatur, materiae potentia recte dicitur ob edientialis. Sic Labarella ait, calorem dum calefacit, univoce agere; dum vςro miscet, unit humidumaeusicco , dennit&in qualitatibus oppositis laborat, ' quod tunc agat ut artifex in materiam. Sic caelum de aequi voce agentia agunt; licet causis sint naturales in maleciam potentia obedientiali praeditam.Ita cf-lum generat muros, ranas. Nequo sequit ux quod illa actio cUi in materiam subjectam, potentia obed entiali a S recipiendum illam praedita sit creatior cuia creatio proprie di cta, sit factio rei ex nihilo, non ex praeexistente materia: in latiors vero significatione etiam est tenditur ad hanc operationem , cum en quolibet sit quidlibet. Vtriusque factionis causa est omnipotentia Dei. Sed caelum nec ex nihilo facit, neque ex quolibet quidlibet: quia e luto noo potest lepores facere sed ranas, ex quisquiliis mures: & sie ex materiebus determinatis res peculiares on quas.)ibet. Deinde negari non potest, qu*d principium daturale non sit in ista materia.Etsi enim a generante& univoce agerate non possit reduci ad actum, tameab aequivoce agente educitur actus ex ista materiar potentia , quae non creatur sed inerat ; alioquin ca - lum: ex qualibet materia posset facere ranas, mu
XXXVII. Tortium argumentum aeque vanum est Est autem lioc: Quicunque formam nunc ex materiae dispositione, nunc ex potentia obedientiali dicit prodire, ille sibi contradicit. Hoc facit ricita jus C ccc