장음표시 사용
471쪽
1118 DIs P v TATIO XI. mano eas quae secundum naturam sunt actiones exaercendi potentia, a partium omnium naturali constitutione proveniens; juxta GaI. ve=ο definiri lib. dedis morb.per'eonstitutionem omnium corporis partium
secuniam naturam a lanium naturabu auctorem. uuam amplectitur DSennerem, edicopolim definiendum per constιtutionem naturalem quampotentiam agendi δε-
cet. Tertio, quod alia sit constitutio partium dissimilarium , in qua earum consistit sanitas,& alia simila rium. in arto,quod duriumsanitas consistat,in diβο-
Move temperara, quatenus ista ut calida Gr humida mori
rate superat contraria iuxta D. Sennertum in qualitates. Quinto , quod in illa temperie calida &humida sic constituta , &cum contrariis disposita , consistat tam vita quam saniras. Sexto, quod illa temperies sit manifestarum qualitatum non occultarum. Vi tam in calido & laumido consistere, quatenus dominentur & siperent frigiditatem di si citatem, unde naturalis temperies,ad actiones omnes vitae necessarias resultet optima: tempori es illa est qualitatum u- nius generis; nee enim calidum cum frigido, humi dum cum sicco temperari possit, nisi essent unius generis , & invicem sibi contrariae qualitates. Deinde senectus, marasmusA: mors oboriri nequirent, nisε frigus & siccitas in qua illa consistunt, agerent ut contraria in calorem & humiditatem,in qua vita,6-nitas& aetas vegetior consistunt i haec vero in sese mutuo sic non aetere', nisi essὴnt contraria unius generis. Siquidem & juxta D.Sennerr.in te invicem non agerent, quia illi omnis actio est intcr contraria
unius generis. Deinde cum vita S florida aetaS con
472쪽
sistat in calido & humido clementari, mors quae illi
directe contraria est, quaeque ex frigiditate & siccitate producitur , necessario est in tali frigiditate, quae calido &humidos pocifice ei directe contraria est, & calorem tramiditatemque superat. Vti enim in eo quod calor & humiditas moderate superant frigiditatem S siccitatem, est vita & sanitas,ita in hoc cst mors quod frigiditas & siccitas superent calorem& humiditatem naturalem. Hinc enim teste D. Sennerto est senectus& mors; actionis vero hae illi sunt contrariorum unius generis. Deinde ipsi D. Sennerto vita est in tali calore, calorisque temperie, qui actu ad tactum etiam calefacit, oc ex cujus actu calorifico seu calefaciendi ita consiliit vita , ut eo quo ad animal vivat, ullatenus d cstitui nequeat. In eo calore qui actu calefacit, & quo deficiente oritur lethale frigus & mors , quique continua restauratione caloris influentis actu, ad tactum etiam calidi, di maxime calorifici, restaurari, refici, &in actu caliditatis continuandae, continuari necesse habet,vita D.Sennerto consistit.Hinc illum D. Sen-nertus nominat insitum N vive 'tibus proprium ,&a calore misti, qui in homine dum vivit non pruitur,& in cadavere,ad cujus per putredinem disiblutione superstes est, distinguit. VIII. His jactis fundamentis liquido apparet verissimum esse quod vita, S sanitas non ut in Calido
innato ut est corpus, deinde uti est corpus superclementare. Falsum esse quod Ganymcd. ex mente D. Senn. pro Senncrio effutit,coctione,generation C,Vivificationem, cateraq; naturae opera & operationes
473쪽
x Izo D Is PUTATIO XI. naturales,non fieri a calido ut est qualitas seu mani
festa seu occulta , sed prout est su bstantia
Sanitas enim est causa aettonum, sive potentia excr-cendi omnes actiones naturae & vitae necessarias. At
que ipsa sat asAel potentia ad actiones consistit in dispositione partium, quae est qualitas non in sub- stantiis ipsis, quia sanitas consiliit in constitutione accidentali non substantiali. Deinde nulla substam tia essicax est sine qualitatibus. inocirca falsum est
quod Calidiim innatum ut corpus superelementaris naturae sit proximum animae instrumentum ad operandum. Etsi enim anima utatur organis corporeis ad definiendum species actionum, tamen per Organi constitutionem, in qua sanitas,quae est proxima &immediata actionum naturalium causa instrumenta Iis, consistit , easdem perficit. Et cum actiones partium similaxium a temporie earum inchoentur absolvantur,dissimilarium vero a temperie similarium ex quibus componuntur inchoari,verum a constitu tione dissimilarium ab lui ex GaI. demonstratum est, omne virtutis & facultatis instrumentalis ad actiones totius corporis exercendas fundamentum ecbasin esse in temperie, nequaquam in illa substa
IX. Falsum praetcrea est,quod Calidum innatum ut corpus stiperelementare,sit proximum & immediatum domicilium, quo mediante anima insit corpori reliquo, ut ex elementis constat, quemadmodum D Sennertus lib. I. Institui. c. v. & lib. V. p. I.c.2. docet, quia Calidum innatum ut substantia est pars materiae corporis, & est aeque Elementaris constitiationis ut totum reliquumcorpus, Uusque materia,
474쪽
Ε PARADox Is SECTAE SEN. Via Iuti superflue probatum est ,& vel ex ipsius D. sen-nerti testimonio & verbis lib. I. Instit. cap. .liquet, ubi ait per Calidum innatum , non nudam qualitatem hic intelligi, sed & comprehendi calori subj ctam materiam & oleosam substantiam. Est itaque
Calidum innatum elemetare &elementaris conditionis , cum propter qualitarem caloris, tum propter substantiam in qua haeret calor elementaris, quia nullum. accidens extra proprium in peregrino est subjecto. Vbi datur calor elementaris, ibi necessa io cst & inest , idcirco quia corpus est ele
X. Ex quo denuo sequitur 'lsissimu esse & rnon-strosissiimum ferulaquae dignum commetum , quod Calidum innatum actu non sit calidum cum tamen ex calidis elementis constet,cum a calido & ejus dominio teste D.Sennerto denominationem habeat quod non tantum calidum non sit , sed quod aeque
impossibile sit, substantiam Calidi innati calefieri posse, quam ipsam animam. Et noti mitius absurdum esse,statuere qdod Calidum innatum sit calidum vel calefieri possit, quam ipsa anima sit calida vel calefiat. Vide quo barbariet & desperationis erolaban
. XI. Sed unde igitur corpus est calidum, & in
quo est calor naturalis, cum quo ita est, & quo exstincto , amplius esse & superesse nequit non in alore misit , quia is remanet in cadaVere , nς-que tamen per illum cadaver actu calςt, non in Calido innato super elamentari, in quo Ganymedi dicitur esse vita , quia in eo aeque parum calori Squam in ipsa. est anima, Iuxta eundem Ganyme-B b b b ' dem.
475쪽
IIa a Drs P UTATIO XI. dem. In qua re est itaque ille calor, qui totum cori. pus animalis calefacit, & cujus respectu omnium sensatorum animalium sustragio inest vita, vitaeque signum est ρ Hic monstrosam datu sponsionem Ganymedes Sennertianus . videlicet corpus calefieri per atomos igneas, dispersas per substantiam Calidi innati, quae tamen ipsum mei non cale*ciant , sed tantum cateriam corpus. vide lector responsum, non refutah di labore , sed ut virgis credatur, & esch'lis explodatur dignum: sed hoc superius tamen digne refutatum est. XII. Ex his pari ter patet Ganymedem,non saJtem contra recepta veteris Philosophiae principia,ui ii semper fecit , insurgere impudenteri sed quod &- suo praeceptori D. Sennerto, turpiter oppedat, cum differet, tum intEr calorem misti , calόrem animati corporis, quam solida philosiophia calorem innatum & connatum , seu symphytum & emphytum
nominat, tollere nititur. Et actiones' naturales in corpore seri velit a calore misti, & ventriculum ratione caloris misti, bene vel male coquere, & oculum bene vel fitale videre, garrit. Cum tamen D. Sennerias ὀto citato, ex Institui. lib. I. cap. q. tam
anxie & accurate distiliguat, inter calorem misti qui est symphytos, , inter illum,qui est viventium proprius, estque animalis & insitus, quem proprie facit vitae, es omni sim actionum naturalium avictor ;Quin imδ, quod ratione horum diverserum cali li non quo ad genus, sed quo ad functiones & subjecta,& diversas principales causas merito quorum distinguitur triplex vel saltem duplex fecit temperamentum homini ν , videlicet unum caloris quatenu S
476쪽
DE PA R A D o x I s SE C T AE. SE N. irasin mistis dominatur & aliud quathnu, intemperie viventis dominium tenet , de quo prolixius iupra actum est. XIII. Non minus & vanum ese diluculat ex suci pra diistis, quod Calidum innitum habeat propriam formam, cum sit pars materiae corporis , unius, cum tota materia ejusdem, elicimentari, conditionis,& formam cum toto dc onanibus partibus unam 3c communem habeat,videlicet animam: Et quod non sit pars organica, quae propriam, uti hs, vel caro, formam habere possit ue est enim pars materiae notiorganica.
XIV. Tandem quod ut corpus&ΩΚstantia nequeat operari,etiamsi esset superelementaris condistionis,qualis tamen non est.Etii esset superesensentaris conditionis, ideo nequaquam vitalium & naturalium actionum causa esse queat supra demonstratum est. Quodque,cum omnis sanira, sit inconstitutatione aecidentali, non essentiali maceriae vel formae,&sanitas sit potςmia vel disp6sitio ctiones omnet naturales edens, ipsum Calidum itinatum uti substantia & σωμα superelemeotare, nec sit proprium animae instrumentum & domicilium nec ab illo tales ullae actiones vitae necessariae edi p6ssint nec in eo vita & sanitas ulla consistat. Cum itaque vita S sanitas & ad actiones omnes potentia sit in di spositione S temperie accidentali partium, & haec virtus sit supra naturam elcmentorum . quo pacto per illam eduntur actiones organicae & similares a partium dispositione λ Nisi hic recipias filutarem antiquae &veteris Philosophiae rogulam, quod calor & accidens onme quatenus est instrumentum , agat in vir- Bb b b a tu ve
477쪽
xii D I s P V T ATI O XI. tute primariae & principalis causae, & quod calor dum sequitur formam ignis faciat opera ignis,quod que dum dirigatur ab anima essiciat propria se a vir
tute majora,frustra es. Hanc regulam novatorcs ex-
plosam volebant: huic sese tantopere totque clamoribus opponit D. Sennertus, dicendo, animam non posse facere, ut calor plus faciat quam calefaciat ;hinc tot monstrosashpinios es ipsos fingere ncccs sum fuit , de Calido innato superelementari, de pe- culiari ejus forma, de quinta essentia rex .hoc tothiotistris foedarum & inquinarunt veram philoso- phiam & medicinam ; hinc tot absurditates,tot con- tradictiones & errorum labyrinthi,in quos lactorem praecipitant.. XV. Sed ad rem diui in Calido innato Sennertiano , seu Sperlingiano non est sanitas, ita nec morbus e quocirca falsum est, actione veneni in illud calidum oriri morbos, cum nec in eo sit sanitas; & si esset, venena occulta qualitate in id agere nequeant: quia actiones sunt chiat rariorum unius generis & qualitatis,quae non agat in substantiam. Sanitas itaq, non est in Calido innato, quia haec est in constituti- one accidentali non essentiali, & cst qualitas at illud non qualitas est, nec occulta qualitas dicente Gany- mcde: & sanitas est omnium ad vitam attinentium' adtionum proxima causa ; Caldum innatum ut bubstantia,nullius est causa operationis, & multo minus esse posset si foret conditionis superelesentaris. Et absurdum est , assignare alicui causam instrumentalem actionum vitalium , naturalium & animalium,. de his laesis ipsum mei non laedi: Absurdum cst,lub
satiam directe & primo laedi,quia teste Ganymedς,
478쪽
nihil patitur vel agit, nisi per qualitates, sed de his
XVI in quo nonconsistit sanitas, in illo non est
morbus: Contraria cnim mutua contrarietate in se
agentia sunt unius generis & unius subjecti. Ergδneque morbus erit In Calido innato , nisi velis concedere morbum materiae & morbum substantiae in materia, quam tamen opinionem ex Iouberto &Mercato aliisque petitis rationibus etiam flagellae& refutat D. Sennertus. Neque sanitas ulla est in occultis qualitatibus, quia hae hon sunt causae actio-tium vitaliuminaturalium & animalium, &ad vitae conservatioum necessariarum, qua de re alias locupletius actum.
Proinde sanitas omis est in dispositione accidentali , quae est qualitas : Illa alia est in similaribus,alia in dissimilaribus, & alia in utrisque communi dispo- 'sitione. In similaribus est temperatura, quae fundamentum est omnium virtutum corporis,.quatenus est calida &humida, oppqsitas qualitates moderate superans,dicente D. Sennerto: Hoc docet Gal.lib. de symptomatum causis cap. I. Quod facultatum essemia consistat in temperie,unde proprie actiones similarium inchoantur & perficiuntur, & a qua tan- quam baudissimilarium inchoantur , lein a propria constitutione absolvuntur. . Idem lib. de praesag. ex pulf rcpetit,cum inquit . facultatis essentia in singularium partium commodo temperamento posita est. Nam tum demum siuim quaeque munus strenue obit, u i est temperatissima, contra, male fungitur, si est intemperata. XVII. Sanitas itaque similariurn, quae est poten-
479쪽
xias D Is P v TATIO XI. tia ad edendum actiones vitae necessarias,est in similarium dispositione: haec autem est earum per a
tura. Temperatura est instrumentum animae perquam operatur, & qua mediante actiones vitae necessarias edit, dc in subjecto, ut ejusdem forma,manere pis' st. XVIlI. Quamdiu anima necessarias ad vitam
actiones perficere potest, manet in corpore: mors enim est actionum vitae cessatio ; anima ut primo no Iaeditur, ita nec animae vitio laeduntiiractiones, sed temperaturae cause,in qua sinitas dc vita dc morbus. Deinde illa temperatura non tantum est dispositio, in qua sanitas & actionum omni ui'potentia,&proximum animae instrumentum, sed & est apparatus materiae per quem anima vel forma quaevis est in materia, & per quem operatur. Ita per temperaturam calidam & humidam, sic est materia seu subjectum animae dispositum, ut quamdiu illa moderate superet frigiditatem & siccitatem,sorma & anima in materia esse & obhaerescere possit. In qua temperatura cum calor & humor dominetur, calor ut agens principale,vinculum animae & corporis nominatur. Homo quamdiu obtinet vitam certe possidet animam :& quam diu homo vivit dicente D. sennerto lib. 1. Instit. cap. q.) vita in calore consistit, ita ut in quacunque aetate opus habeat calore& humiditate , ut caloris pabulo. Vnde velut vita inealido & humido, ita mors in frigido &sicco. Re
quirit enim omnis forma οικειαν & propriam υλ- sed adaequatam materiam , quae non nisi uni formae
subj icitur, cum qua simul est,& simul interit,dicente D. Sennerto lib. v. Instit. p. I. cap. 2.
480쪽
XIX. Materia animae adpropriatus & fit propria propriumque subjectum & domicilium, per temperaturam calidam dc humidana, cum qua debite si-perante Vita & anima per omnes aetates in animali manet, quique eam habet optimam, is quam optime sanus est , & inter caeteros longius vivit. Vti sine illo. dispositionis apparatu anima in corpore nec esse nec permanere, ita nec introduci , nec e potentia mate-xis educi possit.
Hinc necessum est, ut omnis materia,quae actum 'formativum recipiata ad Hrmae receptionem sit disposita; si enim serma quaeris requirit materiam propriam & adaequatam, certe illa tam ad receptionem quam tonservationem iarmae debeι esse disposita: Debet itaque dispositio, qua materia fit propria &adaequata rirmae, praecedere formam, quae velinducitur vel educitur, unde causia inducens ultimam dispositionem philosephis dicitur causa introductionis formae ; quia materiae illum ultimum producit apparatum, quo instructa commodum subjectum tam ad accipiendam quam conservandam formam
XX. Et ut forma quaelibet requirit materiam propriam ,& pro suo incolatu idoneam, & haec Perdispositionem petaeviam sic comparatur ut propria fiat, ita nulla forma nisi in praedis ositam materiam induci, neque ex ea educi potest; quod si e contrario' posset in quamlibet materiam quaelibet introduci, vel ex qualibet quaelibet educi tarma, equolibet fieri queat quidlibet, quod est absurdum. XXI. In dispositione illa, qua formam uti est